AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

fustiekhout
Hout van de boom Chlorafora tinctoria; het vloeibare extract geeft de gele verfstof morine.
Categorie: Materialen > organisch geel pigment.

fusten
Houders in de vorm van een vat, vooral die welke sterker en groter zijn dan vaten, gemaakt van duigen, bodems, deksels en hoepels, en meestal stevig in elkaar gezet zodat er vloeistoffen in kunnen worden bewaard.
Categorie: Houders > houders naar vorm.

fustein
Stevige stof geweven in uiteenlopende patronen; het werd van de 17e tot de 19e eeuw algemeen gebruikt voor beddengoed en voeringstof voor kleding. Vóór de 17e eeuw werd het gemaakt van kamgaren en daarna van zuivere katoen of van mengsels van katoen en linnen. Tegenwoordig is het meestal een katoenen keper met een korte vleug.
Categorie: Materialen > textielmaterialen naar procédé of techniek.

fytoplankton
plantaardig plankton
Categorie: Nederzettingen en landschappen > niet-houtachtige planten.

fysische wetenschappen
Onderdeel van de natuurwetenschappen dat systematisch levenloze materie bestudeert als ook energie die geen deel uitmaakt van de levenskracht van levende wezens.
Categorie: Vakgebieden > natuurwetenschappen.

fysische geografie
Tak van de geografie die zich bezighoudt met de uiterlijke fysieke kenmerken en veranderingen van de aarde qua land, zee en lucht.
Categorie: Vakgebieden > geografie.

fysische chemie
De studie van de relatie tussen de fysische en chemische eigenschappen van stoffen.
Categorie: Vakgebieden > chemie.

fysische antropologen
Zij die zijn gespecialiseerd in de fysische antropologie.
Categorie: Personen > antropologen.

fysische antropologie
Vergelijkende studie van de fysieke evolutie van de mens, de variatie en classificatie, vooral door middel van het meten en waarnemen van levende mensen als ook van menselijke overblijfselen.
Categorie: Vakgebieden > antropologie.

fysiologie
Biologische wetenschap die zich bezighoudt met de mechanismen van het functioneren van levende wezens, vanaf het niveau van de cel tot op het niveau van het gehele organisme.
Categorie: Vakgebieden > biologische wetenschappen.

fysiognomiek
De studie van de interpretatie van gelaatstrekken met betrekking tot de eigenschappen van de geest of het karakter, aangetoond door de eigenaardigheden van de vorm of het model van het gezicht of een karakteristieke uitdrukking.
Categorie: Vakgebieden > vakgebieden gerelateerd aan psychologie.

gasthermometers
Thermometers waarvan de werking berust op de spanningsverandering van een gas met wisselende temperatuur.
Categorie: > .

gastenboeken
Boeken, meestal bestaande uit voorgedrukte vellen, waarin bezoekers hun naam en adres, soms aangevuld met enige korte opmerkingen, kunnen schrijven.
Categorie: Informatievormen > lijsten (informatiedragers) naar onderwerp.

gastenkamers
Kamers in woonhuizen bedoeld voor tijdelijk gebruik door gasten en doorgaans niet gebruikt door de bewoners zelf.
Categorie: Onderdelen > slaapruimten.

gassolderen
Hardsolderen waarbij de vlam van een gasontwikkelaar wordt gebruikt om de metalen en de soldeermaterialen te verhitten.
Categorie: Procédés en Technieken > hardsolderen.

Gasparcolor
Een subtractief kleurenprocédé waarbij gebruik wordt gemaakt van het zilverkleur bleekproces om fotografische afdrukken te produceren; wordt ook gebruikt in de cinematografie.
Categorie: Procédés en Technieken > zilverkleur bleekprocédés.

gasmotoren
Use for internal combustion engines driven by a mixture of gaseous fuel and air.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > machines (motoren).

gasmeters
Stroommeters voor het meten en vastleggen van de hoeveelheid gas die door een buis loopt, bijvoorbeeld voor het berekenen van het verbruik van een huishouden.
Categorie: Meetinstrumenten > stroommeters.

gaslichtpapier
Fotografisch papier dat binnen zowel kan worden belicht als ontwikkeld bij het licht van gaslampen. Zie ook `zilverchloride gelatine papier`.
Categorie: Materialen > fotopapier.

gaslampen
Lampen met gasbranders.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar verlichtingsmethoden.

gaslantaarns
Gasbranders die worden afgeschermd door keramieken of ondoorzichtig glazen kokers, zodat ze op kaarsen lijken.
Categorie: Onderdelen > gasbranders.

gaslassen
Wordt gebruikt voor alle lasmethoden waarbij brandgas als warmtebron wordt gebruikt.
Categorie: Procédés en Technieken > smeltlassen (2).

gasfitten
Het installeren of repareren van gasbuizen en -apparaten.
Categorie: Procédés en Technieken > pijpfitten.

gasenshi
Japans papier dat met de hand is gemaakt; het bestaat voor 10% uit mitsumata.
Categorie: Materialen > Japans papier.

gasfabrieken
Fabrieken waar op grote schaal gas wordt geproduceerd voor verspreiding door middel van een buizennet. VDW.
Categorie: Bouwwerken > verwerkingsfabrieken.

gaseliers
Kroonluchters met drie of meer gaslampen.
Categorie: Interieurinrichting > kroonluchters.

gaschromatografie
Chromatografie toegepast op vluchtige stoffen die reeds verdampt zijn of die men laat verdampen.
Categorie: Procédés en Technieken > chromatografie.

gasbranders
Branders voor de verbranding van gas, meestal met gaten die op verscheidene wijzen geschikt zijn en waardoor gas naar buiten komt.
Categorie: Onderdelen > branders naar brandstoftype.

gasbronnen
Putten voor de winning van natuurlijk gas.
Categorie: Bouwwerken > putten naar functie.

gas-armaturen
Verlichtingsarmaturen die zijn uitgerust met gasbranders.
Categorie: Interieurinrichting > verlichtingsarmaturen naar verlichtingsmethode.

gas Ts
Luchters met een T-vorm die aan het plafond hangen. Ze hebben twee of meer gasbranders.
Categorie: Interieurinrichting > luchters (verlichtingsmiddelen).

garveys
Te gebruiken voor kleine vaartuigen met platte bodems met gebogen balktrek, vlakke zijkanten en brede vierkante uiteinden. Ze komen voornamelijk, maar niet uitsluitend, voor aan de kust van New Jersey.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen met vierkant uiteinde.

garrison houses
Huizen waarvan de tweede verdieping ten opzichte van de eerste verdieping naar voren steekt, meestal aan de voorgevel.
Categorie: Bouwwerken > woonhuizen naar vorm: groepering of uiterlijk.

garneersel (materiaal)
Verzamelnaam voor decoratief of toegevoegd materiaal dat dient ter afwerking , versiering, of complementering
Categorie: Materialen > materialen naar functie.

garm-mulamma
Het aanbrengen van bladgoud op voorwerpen die van inferieure metalen zijn gemaakt, door de onderdelen die verguld moeten worden met kwik te bedekken en daarop het bladgoud vast te drukken.
Categorie: Procédés en Technieken > vergulden.

gargouilles
Waterspuwers die in groteske figuren zijn gesneden en die uitsteken uit de dakgoten van gebouwen.
Categorie: Onderdelen > waterspuwers.

garenloze binding (2)
Methode voor boekbinden waarbij de rug van het boekdeel wordt bijgesneden om zo een blok met aparte bladen te verkrijgen, waarna de achtereinden worden opgeruwd, plakmiddel wordt gebruikt en de band wordt bevestigd.
Categorie: Procédés en Technieken > lijmen (boekbinden).

garenloze banden
Banden die afhankelijk zijn van plakmiddelen om de bladen van het boekblok bij elkaar te houden.
Categorie: Onderdelen > boekbanden naar structuur.

garenloos binden
Boekbindtechniek waarbij schuine insnijdingen worden gemaakt over de rug van een boek waar draden doorheen gaan die worden vastgemaakt met lijm.
Categorie: Procédés en Technieken > naaien (boeken).

gardes
Klein, vaak van draad gemaakt keukengerei dat wordt gebruikt voor het handmatig kloppen van voedsel, zoals eieren, room of aardappelen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > keukengerei voor mixen.

gardes (keukengereedschap)
Keukengerei dat wordt gebruikt voor het klutsen, roeren en kloppen.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > keukengerei voor mixen.

garelen
De gebogen delen van harnassen, zodanig gevormd dat ze rond de nek van een dier passen en waartegen het kracht kan uitoefenen om een lading te vervoeren.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > werkuitrusting van dieren voor trekken.

garen
Continue draad, enkelvoudig of samengesteld, gemaakt van fijne vezels door afwikkelen (zijde), spinnen of twisten. Gebruik `draad` wanneer de context niet uitsluitend textielmaterialen betreft. Gebruik `koord` voor hetzelfde materiaal, maar dan dikker.
Categorie: Materialen > textielmaterialen naar vorm.

garderobes (kamers)
Kamers voor opslag, en soms verzorging, van kledingstukken.
Categorie: Onderdelen > bewaar- en opslagruimten.

garderobes
Ruimten waar bagage, pakjes, kleding of andere persoonlijke artikelen tijdelijk in bewaring worden gegeven aan een toezichthouder. Gebruik voor ruimten in openbare gebouwen waar jassen en dergelijke kunnen worden opgehangen `vestiaires`, voor ruimten om kleding te bewaren in de huiselijke sfeer `kleerkamers`.
Categorie: Onderdelen > bewaar- en opslagruimten.

gardbraces
@`Double pieces` van plaatharnas voor het schouderstuk; ze worden gedragen om de onderste driekwart van de voorkant van het schouderstuk te versterken en zijn eraan vastgemaakt met pennen, pinnen of klinknagels; verschenen voor het eerst in het begin van
Categorie: Kleding > double pieces.

garanties
Overeenkomsten waarbij één persoon zich tegenover een ander borg stelt voor het belang van het bezit of het genoegen van iets, zoals een expliciete of impliciete waarborg voor de kwaliteit of de prestaties van aangekochte goederen.
Categorie: Informatievormen > overeenkomsten (juridische documenten).

Garamantes
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Noord-Afrikaanse etnische groep die in pre-islamitische tijden leefde in de noordelijke en de centrale Sahara.
Categorie: Stijlen en Perioden > oude Noord-Afrikaanse stijlen en perioden.

garages
Overdekte berg- en bewaarplaatsen, stallingen voor auto`s en (motor)fietsen. VDW; gebruik `benzinestations` voor gebouwen waar benzine, smeeroliën en andere koopwaar voor motorvoertuigen worden verkocht.
Categorie: Bouwwerken > voertuigstallingen.

garagedeuren
Wordt gebruikt voor deuren die bedoeld zijn om voertuigen garages in laten gaan.
Categorie: Onderdelen > deuren naar functie.

garage sales
Tweedehandsverkoop in de privégarage. Geen Nederlands equivalent.
Categorie: Gebeurtenissen > uitverkopen.

gaols
Aanduiding voor lokale huizen van bewaring voor armen, zwervers of mensen die op hun rechtszaak wachten; werden gebruikt in Groot-Brittannië tussen de 11e en de 18e eeuw. Geen Nederlands equivalent. Zie `huizen van bewaring`.
Categorie: Bouwwerken > huizen van bewaring.

ganzenpennen
Pennen die zijn gemaakt van de schachten van slag- of staartpennen van diverse vogels.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > pennen.

ganzenroeren
Enkelschots jachtgeweren, meestal op een punter of een speciaal ontworpen boot gemonteerd en worden gebruikt om watervogels in het water af te schieten.
Categorie: Wapens en Munitie > fowling pieces.

ganzenmanden
Hoge, eivormige manden, vaak zonder handvatten, van een type dat traditiegetrouw werd gebruikt om ganzen in te stoppen terwijl de veren werden geplukt.
Categorie: Houders > houders voor de veeteelt.

ganosis
Wordt gebruikt voor de methode om de felle glans van een marmeren beeld te verminderen.
Categorie: Procédés en Technieken > beeldhouwtechnieken.

gankogui`s
Dubbele klepelloze ijzeren bellen van de Ewe in Ghana, die aan een uitsteeksel aan de bovenkant worden vastgehouden en aangeslagen met een stok, vaak in paren, als begeleiding van dansen.
Categorie: Geluidsmiddelen > hangende klokken.

gangraderen
Eindwielen in de bewegende tandwieltreinen van uurwerken die direct inwerken op het echappement.
Categorie: Onderdelen > klok- en horlogeonderdelen.

gangpaden
Doorgangen tussen groepen zitplaatsen.
Categorie: Onderdelen > verbindingsruimten.

gangen
Doorgangen die toegang verschaffen tot de kamers van een gebouw.
Categorie: Onderdelen > doorgangen.

gampi
Plantaardige vezel die wordt gebruikt voor het maken van papier.
Categorie: Materialen > plantenvezel.

gamelans
Ensembles uit Zuidoost-Azië, bestaande uit gevarieerde combinaties van gongs, metallofonen, xylofoons, drums, strijk- en tokkelchordofonen, fluiten of dubbelriet aërofonen, kleine bekkens en zangers. Ze begeleiden dansen en religieuze en plechtige evenementen.
Categorie: Personen > muziekgezelschappen.

Gamergu
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het noordoosten van Nigeria.
Categorie: Stijlen en Perioden > Tsjaadmeer regionale stijlen.

gambir
Een cachousoort die wordt gemaakt van een bepaald geslacht van de Uncaria, een Maleise klimplant.
Categorie: Materialen > cachou.

gambas
De basleden van de viola-familie, meestal met zes, soms met zeven snaren.
Categorie: Geluidsmiddelen > viola`s.

gambang kayu
Indonesische xylofoons bestaande uit 16 tot 21 houten of bamboe plaatjes die trapsgewijs, in volgorde van toonhoogte, op een kleed worden gelegd over een bewerkte houten trog en op hun plaats worden gehouden door metalen pennen. Ze worden bespeeld met twee omwoelde hamertjes.
Categorie: Geluidsmiddelen > xylofoons.

galvaniseurs
Personen die zich bezighouden met galvaniseren.
Categorie: Personen > platteerders.

galvanometers
Instrumenten voor het meten van zwakke elektrische stroom.
Categorie: Meetinstrumenten > meetinstrumenten voor het meten van elektriciteit.

galvanoplastisch reproduceren
Het maken van drukplaten door gebruik te maken van een gietvorm of een ander drukoppervlak, zoals een houtgravure of zetsel, en het te galvaniseren met koper.
Categorie: Procédés en Technieken > drukplaat vervaardigen.

galvaniseren
Procédé waarbij een beschermende zinklaag wordt aangebracht op staal of ijzer om het tegen roest te beschermen.
Categorie: Procédés en Technieken > metaalbekledingsprocédés en -technieken.

galvanisch coaten
Het aanbrengen van een beschermende of versierende laag van het ene metaal op een ander metaal met behulp van een elektrolytisch bad.
Categorie: Procédés en Technieken > plateren.

galuchat
Leer, gemaakt van het vel van een rog, dat gekenmerkt wordt door de parelachtige huidpapillen waarmee het is bedekt, die meestal zijn afgeschuurd en dan een patroon van kleine opeenvolgende rondjes vormen, die door de manier van verven nog opvallender worden.
Categorie: Materialen > segrijn.

galon
Smal versierd band, lint, kant of tressen, vaak met metaaldraad, dat wordt gebruikt als garneersel of boordsel op kostuums en woningtextiel.
Categorie: Materialen > garneersel (materiaal).

galoches
Overschoenen van rubber of ander waterafstotend materiaal, vooral die tot boven de enkel reiken en vaak gespen of andere sluitingen hebben. Gebruik `rubber overschoenen` voor overschoenen zonder gespen of sluitingen die tot onder de enkels reiken.
Categorie: Kleding > overschoenen.

Gallo-Romeins
Verwijst naar de stijlen en culturen die zich hebben ontwikkeld in Gallië, in het huidige Frankrijk en in het gebied ten zuiden en ten westen van de Rijn, onder invloed van de Romeinse overheersing en cultuur. De term kan ook in engere zin verwijzen naar de stijl en cultuur die zich onder invloed van de Romeinen ontwikkelde onder de Galliërs in Gallië.
Categorie: Stijlen en Perioden > Romeinse provinciale stijlen.

galleried rims
Randen van vaten, die meestal doorboord zijn, en die horizontaal een stukje uitsteken vanaf het lichaam van het vat en daarna verticaal omhoogsteken. Ze geven vaak steun aan een deksel dat van binnen steunt.
Categorie: Onderdelen > houderonderdelen.

galleting
Het aanbrengen van stukjes steen in de voegen van onafgewerkt metselwerk, zodat er minder metselspecie nodig is of om grotere stenen op hun plaats te duwen of om kleine versieringen toe te voegen.
Categorie: Procédés en Technieken > vullen.

galjoenen
Middelmatig tot grote zeevarende zeilschepen uit de late 16e en 17e eeuw die worden gekenmerkt door een hoog achterkasteel, een laag voorkasteel, een galjoenconstructie, fijnbesneden uiteinden en een groot middenschip; werden als handels- en als oorlogsschepen gebruikt en vormden in de 17e eeuw de ruggengraat van de zeevloten van de meeste Europese landen.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen naar vorm.

galilea`s
Voorkerken, westelijke voorgebouwen van grote kloosterkerken uit de 10e tot de 12e eeuw. Gebruik `narthexen` voor de westportalen van vroeg-christelijke basilica`s en de westelijke ingangsportalen van latere kerken.
Categorie: Onderdelen > ruimten in Christelijke religieuze gebouwen.

galerijlijsten
Gelijkvormige lijsten die door de eigenaar worden geselecteerd zodat alle kunstwerken in de collectie op dezelfde manier omlijst kunnen worden. Zulke lijsten waren toonaangevend voor eigendom en status en werden daarom ook vaak veranderd, soms elke generatie, om zo de nieuwste stijlen en smaken te volgen.
Categorie: Interieurinrichting > lijsten (interieurinrichting) naar locatie of context.

galerijgraven
Te onderscheiden van `@passage graves` door het gebrek aan onderscheid tussen de grafkamer en de toegang.
Categorie: Bouwwerken > megalithische kamergraven.

galerijen
Overdekte, naar één kant open gangen doorgaans met zuilen en bogen, die buiten langs of door een gebouw lopen. Voor ruimten boven de zijbeuken in kerken, die geopend zijn naar het schip wordt `tribunes (verdiepingen)` of `triforia` gebruikt.
Categorie: Onderdelen > kamers en ruimten naar vorm.

galeien (zetbenodigdheden)
Langwerpige bladen met rechtopstaande kanten die worden gebruikt om lettervormen in te zetten.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > zetbenodigdheden.

galeien (vaartuigen)
Roei- en zijlvaartuigen meestal gebruikt voor de strijd op zee en bestemd om tijdens het gevecht geroeid te worden. In gebruik van de 8e eeuw voor Christus tot de 18e eeuw na Christus. Gebruik `ramschepen` voor de 19e- en 20e-eeuwse stoomschepen die met een gepantserde voorsteven als hoofdwapen waren uitgerust.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen geroeid op één niveau.

gala-uniformen
Militaire uniformen voor formele gelegenheden.
Categorie: Kleding > militaire uniformen.

gajdy`s
Doedelzakken met een enkel riet uit Oost- en Zuidoost-Europa en Klein-Azië. Ze komen in allerlei per streek of cultuur verschillende vormen voor, met een wisselend aantal pijpen, en worden aangeblazen met de mond of met een blaasbalg.
Categorie: Geluidsmiddelen > doedelzakken.

gaines
Steunen onder gebeeldhouwde bustes of hoofden, zoals die worden aangetroffen op grensbeelden of hermen, in de vorm van pijlers die naar onderen taps toelopen.
Categorie: Onderdelen > beeldhouwwerkonderdelen.

gaffels
Rechte of gebogen rondhouten voor het op- en uithouden van gaffelzeilen
Categorie: > .

gaffelantilopen
Enige Amerikaanse soort van antilope met gaffelvormig vertakte hoorns en schaapachtige kop.
Categorie: dieren > zoogdieren.

gadolinium gallium granaat
Synthetische granaat die in pure vorm geen kleur heeft en waarmee diamanten kunnen worden nagebootst.
Categorie: Materialen > granaat (mineraal).

Gade
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Nigeria.
Categorie: Stijlen en Perioden > Niger-Kongo taalgroepen.

gabbro
Stollingsgesteente dat lijkt op dioriet, hoofdzakelijk samengesteld uit ferromagnetische mineralen met kristallen die met het blote oog zichtbaar zijn. Het heeft dezelfde minerale samenstelling als basalt.
Categorie: Materialen > basisch stollingsgesteente.

gabbehs
Tapijten met een grove, lange pool en versierd met krachtige, abstracte patronen, doorgaans gebruikt om op te slapen. Aangenomen wordt dat ze gemaakt werden door nomaden uit het centrale Zagros Gebergte.
Categorie: Interieurinrichting > tapijten naar functie.

gaatjescamera`s
Camera`s waarvan de lensopening niet een lens is maar een klein gaatje in ondoorzichtig materiaal, zoals aluminiumfolie.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > camera`s naar bedieningswijzen.

gaande werken
Wordt gebruikt voor de raderwerken die de wijzers van een uurwerk of enig andere zichtbare tijdsaanduiders doen lopen.
Categorie: Onderdelen > raderwerken van klokken en horloges.

gaal
Het gebreide deel van een net of de nog niet gebruikte lappen netwerk [GSWZ].
Categorie: Objectgenres > netten (objecten).

Ga-Adangme
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het kustgebied van westelijk Guinee.
Categorie: Stijlen en Perioden > West-Guinese kuststijlen.

gazons
Stukken gecultiveerd gras of andere bodembedekkers, die worden onderhouden om de esthetische waarde of voor recreatieve doeleinden.
Categorie: Open ruimten en landschappelijke elementen > landschapselementen in de tuinarchitectuur.

gazometers
Instrumenten voor het meten van gas en voor het ijken van andere apparaten om gas te meten.
Categorie: Meetinstrumenten > meetinstrumenten voor het meten van hoeveelheid: stoffen.

gazetten
Periodiek uitgegeven verslagen van publieke gebeurtenissen.
Categorie: Informatievormen > seriepublicaties.