Gezondheidsplein - woordenboek

Categorie: Medisch
Datum & Land: 21/10/2007, NL
Woorden: 2205

Amnion
Engels:Amnion lamsvlies, het binnenste der eivliezen van het embryo in het moederlichaam

Amnesie
Engels:Amnesia geheugenverlies

Amiodarone-vergiftiging
Amiodarone is een medicijn dat gebruikt wordt om hartritmestoornissen tegen te gaan. Als bijwerking kan dit medicijn ernstige longvergiftiging veroorzaken. Dit risico is echter klein als men zich aan de voorgeschrven dosering houdt.

Amine
Engels:Amine organische ammoniakverbinding

Aminozuur
Engels:Aminoacid bouwstof van de eiwitten

Amenorrhoea
Engels:Amenorrhoea amenorroe (wegblijven van de menstruatie)

Ambulant
Engels:Ambulant in staat om te lopen

Amandelen te groot
Vergroting van de amandelen (tonsillen) ontstaat meestal door ontsteking (zie ook het onderwerp amandelontsteking). Goedgekeurd door: S.J. Gerbers, huisarts

Amandelkanker
Kanker van de amandelen (zie kanker).

Amandelontsteking
Amandelontsteking (tonsillitis) komt vooral veel voor bij kinderen. Meestal komt het plotseling op door een infectie met bacteriën (meestal streptokokken) of een virus infectie. Het gaat vaak vanzelf weer over. Maar in zeldzame gevallen kan het leiden tot angina, nierontsteking, reumakoorts of chronische ontsteking.

Amblyopia
Engels:Amblyopia ambly-opie (lui oog)

Angineus
Engels:Anginal het gevolg zijn van angina pectoris

Angio-Oedeem
Engels:Angioedema zwelling veroorzaakt door (allergische) overgevoeligheid

Angina Pectoris
Engels:Angina Pectoris hartkramp, pijn op de borst

Angina pectoris
De bloedvaten die het hart van bloed voorzien, de zogenaamde kransslagaderen, zijn betrekkelijk dun. Helaas, want door atherosclerose kunnen ze vernauwd raken, dan krijgt een deel van het hart niet meer genoeg zuurstof. Vooral bij inspanning, fietsen, sporten, kan dat leiden tot pijn op de borst. Zo'n 100.000 Nederlanders hebben hier last van. Dit noemt men angina pectoris. Angina pectoris is gevaarlijk: het kan een voorbode van een hartinfarct zijn.

Angiitis
Engels:Angiitis bloedveranderding (ontsteking) verzamelnaam voor collageenziekten

Aneurysma
Engels:Aneurysm slagaderbreuk (uitstulping slagader)

Aneurysma
Je spreekt van een aneurysma, wanneer een bloedvat plaatselijk wijder wordt. Je kunt het vergelijken met de binnenband van een fiets die door te hard oppompen op een zwakke plek spontaan verwijdt. Een aneurysma kan optreden in alle bloedvaten, hersenslagader, halsslagader, de grote lichaamsslagader en slagaders naar de benen. Bij verwijding van een bloedvat bestaat het gevaar dat het bloedvat gaat scheuren. Als dit gebeurt ontstaat een (zware) bloeding die zelfs dodelijk kan zijn. Er zijn verschillende soorten aneurysma. Een aneurysma kan zich in de grote lichaamsslagader (aorta) bevinden, door een zwakke plek in de spierwand. Deze zwakke plek kan worden veroorzaakt door atherosclerose, syfilis of een aangeboren afwijking. Een aneurysma kan na een hartaanval ook in de linkerhartkamer optreden en een hartstilstand veroorzaken. Ook kan het voorkomen in de bloedvaten van de hersenen; meestal is er dan sprake van een aangeboren afwijking.

Androgenen
Engels:Androgenic stoffen die mannelijke kenmerken veroorzaken

Anergie
Engels:Anergia afwezigheid van reactie

Anesthesie
Engels:Anaesthesia verdoving of narcose

Anestheticum
Engels:Anaesthetic pijnverdovend middel

Androgen insensitivity syndrome
Het Androgen Insensitivity Syndrome (AIS) of Androgeen Ongevoeligheids Syndroom veroorzaakt een onderbreking in de ontwikkeling van het voortplantingssysteem van het ongeboren kind. Het is dus een verstoring van de ontwikkeling nog ruim voor de geboorte van het kind. Tot de achtste week van de zwangerschap ontwikkelen mannelijke en vrouwelijke embryo's zich hetzelfde. Vanaf dat moment ontstaan er verschillen tussen jongens en meisjes. Dit komt door mannelijke geslachtshormonen, de androgenen. Embryo's met een X en een Y chromosoom produceren veel androgenen en worden jongetjes. Embryo's met twee X-chromosomen produceren minder androgenen en worden meisjes. Bij AIS heeft het kind tijdens de bevruchting mannelijke (XY) geslachtschromosomen ontvangen. De testikels (zaadballen) van het embryo ontwikkelen zich in het lichaam en beginnen androgenen te maken (androgenen zijn mannelijke hormonen). Maar deze mannelijke hormonen kunnen de mannelijke geslachtsontwikkeling niet afmaken door een ongevoeligheid van het foetale weefsel voor androgenen. Daardoor vervolgt de uitwendige geslachtsontwikkeling zich langs de vrouwelijke lijn (de reserveroute). De ontwikkeling van vrouwelijke inwendige geslachtsorganen is dan echter al onderdrukt. AIS is een biologische aandoening, waarin de inwendige en uitwendige geslachtsorganen gedeeltelijk verschillen van het genetische geslacht.Eenmaal volwassen zijn en voelen ze zich volledig vrouw, maar hebben geen eierstokken en baarmoeder. Er is altijd sprake van onvruchtbaarheid. Verdere kenmerken zijn o.a. een ondiepe vagina en het ontbreken van schaamhaar en okselhaar. Het is niet hetzelfde als transseksualiteit. Voorheen werd AIS ook wel testiculair feminisatie syndroom genoemd. Goedgekeurd door: N van Hasselt, arts

Anatomisch
Engels:Anatomical met betrekking tot de anatomie

Anastomose
Engels:Anastomosis vaatverbinding, het aan elkaar verbinden van 2 vaten

Ananroob
Engels:Anaerobic onafhankelijk van zuurstof

Anamnese
Engels:Anamnesis vraaggesprek naar de ziektegeschiedenis

Analyse
Engels:Analysis ontleding

Analoog
Engels:Analogous overeenkomend met

Analgeticum
Engels:Analgesic pijnstiller

Analepticum
Engels:Analeptic versterkend middel

Anafylactische shock
Een anafylactische shock is een acute en in principe levensbedreigende allergische reactie op een lichaamsvreemde stof. Hierdoor wordt een hevige immuunreactie van het lichaam op gang gebracht. Eigenlijk is het een doorschietende verdedigingsreactie van het lichaam.

Anaemia
Engels:Anaemia anemie (bloedarmoede)

Anafylactisch
Engels:Anaphylactic als gevolg van overgevoeligheid (allergie)

Anabool
Engels:Anabolic weefselopbouwend

Anaal
Engels:Anal met betrekking tot de aars, de darmuitgang v.d. mens

Aos
Zie bij Androgen Insensitivity Syndrome: AIS. Goedgekeurd door: S.J. Gerbers, huisarts

Aortaklepafwijking
Bij een niet goed sluitende aortaklep (aorta-insufficiëntie) kan er bloed terugstromen naar de linker hartkamer. Deze afwijking wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door acuut reuma, maar in ongeveer 1% van de gevallen is syfilis de boosdoener. Een scheur in de aortaklep kan soms ontstaan door een bacteriële ontsteking. Door het slechte functioneren worden de wanden van de linker hartkamer langzaam dikker, omdat ze extra werk moeten verrichten

Applicatie
Engels:Application toepassing

Apnoe
Engels:Apnoe ademstilstand

Aplastische Anemie
Engels:Aplastic Anaemia bloedarmoede door tekort aan rode bloedlichaampjes

Aplasie
Engels:Aplasia onvolledige ontwikkeling van orgaan of lichaamsdeel

Apathie
Engels:Apathy lusteloosheid

Approximaal
Engels:Approximate benaderend, het dichtsbijliggend

Aquosus
Engels:Aqueous waterig

Artrose
Artrose is een aandoening van de gewrichten. Gewrichten zorgen er voor dat je lichaam flexibel is, ze zorgen er bijvoorbeeld voor dat je je armen en benen kunnen buigen en strekken. In een gewricht komen twee botten bij elkaar. Om dat bot heen ligt een gladde bekleding: het gewrichtskraakbeen. Als dat kraakbeen beschadigd raakt, kunnen er ook problemen ontstaan met het onderliggende bot. Dit is dan niet meer goed beschermd (en kan daardoor dikker worden) en misvormd raken. Hierdoor worden bewegingen pijnlijk en je krijgt de neiging om het gewricht steeds minder te gaan bewegen. Dit veroorzaakt weer dat je stijf wordt en dat je spieren slapper worden.

Artropathie
Engels:Arthropathy gewrichtsaandoening

Artritis
Engels:Arthritis gewrichtsontsteking

Artralgie
Engels:Arthralgia gewrichtspijn

Artificieel
Engels:Artificial kunstmatig

Articulair
Engels:Articular met betrekking tot een gewricht

Arterioveneus
Engels:Arteriovenous met betrekking tot een slagader en een ader

Arteriosclerose
Engels:Arteriosclerosis aderverkalking

Aritmogeen
Engels:Arrhythmogenic wat onregelmatige hartslag veroorzaakt

Aromatisch
Engels:Aromatic met geurstof

Arterieel
Engels:Arterial slagaderlijk

Arteriografie
Engels:Arteriography rontgenfoto van de slagaders

Arteriolair
Engels:Arteriolar met betrekking tot de kleine slagaders

Aritmie
Engels:Arrhythmia onregelmatige hartslag

Artrose
Engels:Arthrosis gewrichtsaandoening zonder ontsteking (slijtage van gewricht)

Assisteren
Engels:Assist bijstaan

Associatie
Engels:Association aan elkaar koppelen

Asthenie
Engels:Asthenia krachteloosheid, lichamelijk of geestelijke zwakte

Astigmatisme
Als de kromming van het hoornvlies niet regelmatig is maar in één richting vlakker dan in de andere richting, dan is er sprake van astigmatisme. Deze afwijking geeft problemen met zowel dichtbij als met in de verte zien en komt vaak voor in combinatie met ver- of bijziendheid. Astigmatisme wordt meestal gecorrigeerd met een cilindrisch brillenglas, een harde contactlens, met speciale (torische) zachte contactlenzen of met een laserbehandeling.

Assay
Engels:Assay toetsing

Aspiratie
Engels:Aspiration opzuiging

Aspecifieke, rugpijn
Rugpijn kan langzaam of snel ontstaan, meestal in combinatie met stijfheid na overbelasting van de rugspieren. Dit wordt ook wel †Š“spit†Âgenoemd. De meeste rugpijnen zijn `aspecifiek` , omdat er vaak geen duidelijke oorzaak aan te wijzen valt.

Aspergillose
Aspergillose is een allergische reactie van de longen, veroorzaakt door schimmels van het geslacht Aspergillus. Deze ziekte wordt ook wel boerenlong of duivenmelkersziekte genoemd, omdat de schimmels vooral groeien in beschimmeld hooi, graan, dierenvoeders en uitwerpselen van vogels. Vandaar ook dat mensen en beroepsgroepen die veel met deze producten te maken hebben, zoals arbeiders in de landbouw, moutverwerkende industrie, champignonkwekerijen, maar ook dierenverzorgers in laboratoria en duivenmelkers een groter risico lopen.

Aspecifiek
Engels:Nonspecific niet-specifiek

Aseptisch
Engels:Aseptic vrij van ziektekiemen

Asepsis
Engels:Asepsis zonder bacterien of ziektekiemen

Ascites
Engels:Ascites buikwaterzucht

Asbestose
Asbestose is een longziekte die ontstaat door inademing van asbeststof (magnesium silicaat). Het is zeer gevaarlijk vanwege het risico op longkanker. Vroeger kwam deze typische beroepsziekte veel meer voor, omdat met asbest werd gewerkt zonder beschermende maatregelen. Arbeiders van scheepswerven, verwarmings- en isolatiebedrijven en asbestmijnen werden er dagelijks aan blootgesteld. Tegenwoordig mag asbest niet meer in woningen en gebouwen worden gebruikt vanwege het gevaar voor de volksgezondheid. De verschijnselen van asbestose, zoals hoest en kortademigheid, kunnen veel eerder optreden dan die van bijvoorbeeld de stoflongen bij mijnwerkers, soms al na 5 jaar. Röntgenfoto`s kunnen uitsluitsel geven voor wat betreft de diagnose.

Asymptomatisch
Engels:Asymptomatic zonder ziekteverschijnselen

Asystolie
Engels:Asystole hartstilstand

Atrium
Engels:Atrium voorkamer van het hart

Atopisch
Engels:Atopic met betrekking tot een vorm van overgevoeligheid (allergie)

Atoxisch
Engels:Atoxic niet-giftig

Atriaal
Engels:Atrial met betrekking tot een hartboezem

Atrioventriculair
Engels:Atrioventricular met betrekking tot hartboezem en hartkamer

Atonie
Engels:Atony spierslapte

Athetose
Engels:Athetosis onwillekeurige (ongecontroleerde) bewegingen van vingers en tenen

Atherosclerose
Arteriosclerose is een algemene term voor een aantal ziekten waarbij de wand van een slagader verdikt raakt en minder elastisch wordt. De belangrijkste en meest voorkomende van deze ziekten is atherosclerose. Hierbij hoopt zich vettig materiaal op onder de binnenwand van de slagader. Bloedvaten kunnen dichtslibben als cholesterol en vet zich ophopen in de vaatwanden. Meestal gebeurt dit op een plaats waar beschadigingen zijn opgetreden door bijvoorbeeld een te hoge bloeddruk of roken. Er vormt zich een soort `puistje` (een `plaque` geheten), waarvan de inhoud vooral bestaat uit cholesterol en ander vet. Deze opeenhopingen maken de bloedvaten steeds nauwer. Het bloed kan er moeilijker doorheen. Dit proces heet atherosclerose, vroeger ook wel aderverkalking genoemd. Tijdens het ouder worden gebeurt dit bij iedereen in meer of mindere mate. Behalve door een verhoogd (LDL-) cholesterol (een bepaald type cholesterol), wordt atherosclerose ook versterkt door roken, te hoge bloeddruk, diabetes (suikerziekte) of door een slecht werkende schildklier.

Atheromatose
Engels:Atheromatosis degeneratie van de vaatwand

Ataxie van friedreich
Ataxia is een stoornis in de coördinatie van spieren en lichaamsbewegingen veroorzaakt door een beschadiging van de hersenen en-of de zenuwen. Een Friedreich-ataxie is een heel zeldzame erfelijke ziekte, waarbij het geleidelijk aan steeds moeilijker wordt om te lopen en het evenwicht te bewaren. Ook stilstaan wordt steeds moeilijker, net zoals spreken en het gebruik van de armen. Er kan een zogenaamde intentie-tremor optreden, waarbij de armen gaan beven juist voordat de persoon ze wil gaan bewegen.

Ataxie
Engels:Ataxia onzekere gang bij het lopen

Atrofie
Engels:Atrophy verschrompeling van organen

Atypisch
Engels:Atypical zonder kenmerkende eigenschappen

Automatie
Engels:Automatism zelfstandige handelingen en verrichtingen die gebeuren zonder zich dit bewust te zijn

Auto-Immuun
Engels:Autoimmune met betrekking tot afweerstoffen gericht tegen de eigen lichaamsweefsels

Autisme
Autisme is een stoornis in de persoonlijke ontwikkeling die op verschillende gebieden tot uiting kan komen:

Auscultatie
Engels:Auscultation luisteren naar lichaamsgeruis van bijv. Hart of longen

Auriculair
Engels:Auricular met betrekking tot het oor

Auraal
Engels:Aural met betrekking tot een zintuigsignaal als voorbode van bijv. Migraine of een toeval

Aura
Engels:Aura zintuigsignaal als voorbode van bijv. Migraine of een toeval

Auditief
Engels:Auditory met betrekking tot het gehoor

Autonoom
Engels:Autonomic zelfstandig

Azotemie
Engels:Azotaemia toename van het stikstofgehalte van het bloed

Azoospermie
Engels:Azoospermia gebrek aan zaadcellen

Basalioom
Een ulcus (zweer) is een defect van de huid of slijmvlies dat door een onderliggend ziekteproces wordt veroorzaakt. Een ulcus rodens of basalioom is een vorm van kanker, waarbij een kwaadaardige tumor ontstaat in de huid, die eruit ziet als een klein zweertje. Het zweertje wordt geleidelijk groter. Een basalioom komt het meest voor op de aan zonlicht blootgestelde gebieden van de huid (met name het gezicht).