Gezondheidsplein - woordenboek

Categorie: Medisch
Datum & Land: 21/10/2007, NL
Woorden: 2205

Chemisch
Engels:Chemical scheikundig

Chelatie
Engels:Chelation een chemisch bindingsproces, bijv. gebruikt voor de behandeling van metaal vergiftiging

Chronisch
Engels:Chronic van lange duur

Chronotroop
Engels:Chronotropic wat tijd of snelheid beinvloedt, bijv een medicijn dat de hartslag verhoogt

Cirrose
Engels:Cirrhosis leveraandoening waarbij leverweefsel schrompelt en bindweefsel in lever toeneemt

Cicatrisatie
Engels:Cicatrization littekenvorming

Circulatie
Engels:Circulation (bloeds)omloop

Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn is de meest intense vorm van hoofdpijn. Het is verwant aan migraine. Clusterhoofdpijn is onder te verdelen in twee soorten: episodisch en chronisch. Bij episodische clusterhoofdpijn ontstaan de aanvallen in vaste periodes in het jaar (clusterperiodes), chronische clusterhoofdpijn kan gedurende het hele jaar voorkomen.

Clonisch
Engels:Clonic ritmisch samentrekkend

Cloaca
Engels:Cloaca bij dieren darmuitgang

Clitoraal
Engels:Clitoral zwellichaam van vrouwelijk geslachtsorgaan

Classificatie
Engels:Classification indeling, rangschikking

Claudicatie
Engels:Claudication pijn en kramp in de benen als gevolg van een vaatafwijking

Clearance
Engels:Clearance zuivering

Complementair
Engels:Complementary aanvullend

Complement
Engels:Complement aanvulling

Competitief
Engels:Competitive die elkaar bestrijden of tegenwerken

Compensatie
Engels:Compensation herstel van het evenwicht

Commensaal
Engels:Commensal onschadelijke gastkiem (bacterie) bijv. In de darm

Commotio
Engels:Commotion schudding, gebruikt voor hersenschudding

Compatibel
Engels:Compatible op elkaar aansluitend, met elkaar in overeenstemming te brengen

Comedo
Engels:Comedone mee-eter, een verstopte talgklier v.d. huid

Combinatie
Engels:Combination verbinding

Comateus
Engels:Comatose in volkomen bewusteloosheid

Coma
Coma is een toestand van sterk gedaald of geheel opgeheven bewustzijn. In de regel is er geen reactie meer op zintuiglijke prikkels. Een coma kan optreden als gevolg van directe beschadiging van de hersenen, bijvoorbeeld na een ongeval, door een tekort aan zuurstof, door de aanwezigheid van giftige stoffen in de bloedbaan en door stoornissen in de stofwisseling.

Colorectaal
Engels:Colorectal met betrekking tot de karteldarm en de endeldarm

Colopathie
Engels:Colonopathy aandoening van de dikke darm

Collyrium
Engels:Collyrium oogspoeling

Colloidaal
Engels:Colloidal een vloeibare oplossing met deeltjes erin

Collaps
Engels:Collapse flauwvallen

Collageen
Engels:Collagen bindweefselstof

Colitis ulcerosa
Een dikke darmontsteking met zweervorming wordt ook wel colitis ulcerosa genoemd. Dit is een langdurige aandoening waarbij zich in het slijmvlies van een deel of van de gehele dikke darm ontstekingen ontwikkelen die ulcera of zweren genoemd worden. De ziekte komt niet veel voor: 1 op de 2500 mensen in de westerse wereld heeft er last van. De eerste symptomen ontstaan meestal al op een leeftijd van 20 tot 30 jaar. De ziekte komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en heeft een chronisch verloop, waarbij periodes met verergeringen afgewisseld worden door rustige periodes.

Colitis
Engels:Colitis ontsteking van de dikke darm

Coitus
Engels:Coitus geslachtsgemeenschap

Cognitief
Engels:Cognitive met betrekking tot het denkproces

Coenzyme
Engels:Coenzyme onderdeel van een eiwit dat een eiwit(enzym) reactie veroorzaakt

Coeliakie (glutenintolerantie)
Het Nederlandse woord voor coeliakie (spreek uit: seuliakie) is glutenovergevoeligheid. Gluten zijn eiwitten die voorkomen in tarwe, haver, rogge en gerst. Bij coeliakie is de dunne darm overgevoelig voor deze eiwitten. Deze overgevoeligheid is het gevolg van specifieke reactie van het immuunsysteem op een van de bouwstenen van gluten - het aminozuur gliadine.

Cochleair
Engels:Cochlear met betrekking tot het slakkehuis onderdeel van het binnenoor

Coagulatie
Engels:Coagulation stolling

Crush-syndroom
To crush (Engels) betekent verpletteren. Een crush-syndroom ontstaat door een zware stompe verwonding of een compressie-syndroom van de spieren waardoor deze beschadigd raken. Er ontstaat dan een lokale ontsteking en veel afvalstoffen komen vrij in de bloedbaan die schadelijk zijn voor de lever en de nieren. Dit kan resulteren in nierfalen en leverfalen en uiteindelijk tot shock. Door afbraak van spierweefsel komt het spiereiwit myoglobine vrij. Hierdoor kleurt de urine rood. Goedgekeurd door: Wouter Stenvers, huisarts

Crisis
Engels:Crisis ernstige ziekteaanval

Criterium
Engels:Criterion toets, een reden

Crohn, ziekte van
De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het maag-darmkanaal. Meestal zijn de dunne en-of dikke darm ontstoken. De meest voorkomende klachten zijn: diarree, buikpijn, buikkrampen, vermoeidheid en gewichtsverlies. De ontsteking in de darmen kunnen leiden tot een plaatselijke vernauwing (stenose) van de darmen door vorming van littekenweefsel. Zo'n vernauwing kan dan weer de oorzaak zijn van een verstoorde en pijnlijke passage van de darminhoud. Verder kunnen er fistels ontstaan. Fistels zijn ontstekingen die onnatuurlijke gangetjes vormen naar omliggende organen (zoals andere stukken darm of de huid). Sommige patiënten kunnen anale bloedingen krijgen. Door de ontsteking vermindert de opname van sommige voedingsstoffen in de dunne darm. Als gevolg daarvan ontstaan gewichtsverlies en tekorten aan bepaalde voedingsstoffen.

Craniaal
Engels:Cranial met betrekking tot de schedel

Creatininemie
Engels:Creatinaemia teveel aan afbraakprodukten (creatinine) in het bloed

Creutzfeldt-jakob, ziekte van
De ziekte van Creutzfeldt-Jakob is een zeldzame hersenziekte. Ongeveer 1 op de miljoen mensen lijdt eraan. In Nederland worden tussen de tien en twintig mensen per jaar slachtoffer van deze ziekte. De aandoening treedt vooral op bij mensen boven de vijftig jaar. De laatste jaren lijkt een nieuwe vorm van Creutzfeldt-Jakob voor te komen, die vooral jongere mensen treft (onder de veertig jaar).

Cushing syndroom
Het syndroom van Cushing wordt veroorzaakt door overproductie van het hormoon cortisol (een steroid hormoon) door de bijnierschors. Dit kan komen door een tumor in de bijnier zelf of een tumor elders in het lichaam dat vervolgens de bijnier te sterk prikkelt. Als de tumor in de hypofyse (het hersenaanhangsel) zit spreekt men niet van het Cushing syndroom, maar van de ziekte van Cushing.

Curve
Engels:Curve kromme lijn

Curariseren
Engels:Curarize chemische stof (curare) die spierverslapping geeft

Curatief
Engels:Curative heilzaam, genezend

Curettage
Engels:Curettage uitkrabbing bijv. Om de inhoud van de baarmoeder te verwijderen

Cumulatief
Engels:Cumulative toenemend of ophopen

Cutaan
Engels:Cutaneous met betrekking tot de huid

Cytoplasma
Engels:Cytoplasm celvloeistof

Cytochroom
Engels:Cytochrome giststof die ijzer bevat

Cystoscopie
Engels:Cystoscopy kijkonderzoek van de blaas

Cysten eierstokken
Overal in je lichaam waar klieren zitten, kunnen cysten ontstaan. Als een klier afgesloten raakt, kan een holte met vloeibare inhoud ontstaan omdat het vocht nergens heen kan gaan. Bij vrouwen kunnen cysten bijvoorbeeld voorkomen in de borsten. Cysten kunnen verwijderd worden.

Cystitis
Engels:Cystitis blaasontsteking

Cysten
Een cyste is een holte die omsloten wordt door een beschermende wand van cellen of bindweefsel en die vloeistof of een halfvloeibare vloeistof bevat. Ze zijn meestal goedaardig, maar kunnen soms ook kwaadaardig zijn. Ze kunnen op veel plaatsen in het lichaam voorkomen en veroorzaken meestal alleen last als ze zo groot worden dat andere weefsels in de knel komen. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Cyclus
Engels:Cycle terugkerende regelmatige reeks

Cycloplegie
Engels:Cycloplegia verlamming van het aanpassingsvermogen van het oog

Cyclisch
Engels:Cyclic wat regelmatig terugkeert

Cyanose
Engels:Cyanosis blauw verkleurde huid meestal als gevolg van een zuurstof tekort

Cytostaticum
Engels:Cytostatic geneesmiddel dat celgroei en celdeling remt veel gebruikt bij kanker

Cytotoxisch
Engels:Cytotoxic giftig voor cellen

Dauwworm
Dauwworm is een vorm van eczeem. Deze begint in het eerste levensjaar van baby`s. Dauwworm is een onstekingsachtige aandoening van de bovenste huidlagen. Er verschijnen jeukende bultjes en vochtige blaasjes. Deze ontstaan eerst op de wangen en verspreiden zich vervolgens naar het voorhoofd, de slapen en naar de kruin. Door het vocht van de blaasjes ontstaan er korsten op de huid. Soms kan dauwworm zich over het hele lichaam uitbreiden. Het kan te maken hebben met een erfelijke aanleg en met een voedselallergie (bijvoorbeeld voor melk) of een andersoortige allergie (bijvoorbeeld voor wol).

Darmpoliepen
Dit zijn meestal kleine gesteelde druifvormige gezwellen uitgaande van de darmwand die afzonderlijk of in groepen voorkomen en die a.h.w. in de darmholte uitsteken. Een darmpoliep is in principe een goedaardig gezwel, maar kan zo groot worden dat de darm er door geblokkeerd raakt. Tevens is het zo, dat ongeveer 1 op de 20 goedaardige tumoren naderhand toch kwaadaardig worden. Poliepen worden dan ook bij ontdekking voor alle zekerheid toch maar verwijderd en nagekeken op eventuele kwaardaardigheid.

Darmknoop
Een darmknoop of volvulus is een draaiing van een darmlus om zijn as, waardoor een afgesloten gedeelte ontstaat. Deze aandoening is zeer gevaarlijk vanwege afsterving van het darmweefsel en perforatie in de buikholte. Vaak gaat zo`n afsluiting gepaard met koliekachtige pijn. Dit is een krampende pijn die erg heftig is. Als de patiënt een pijnaanval heeft kan hij niet stilliggen of stilzitten. Op een röntgenopname zou een boonvormige, enorm uitgezette darmlus te zien kunnen zijn, die soms tot aan het middenrif kan reiken. Als de darm niet spontaan weer uit de knoop gaat, moet operatief worden ingegrepen.

Darmperforatie
Een darmperforatie kan optreden tijdens een buikverwonding, als complicatie bij een darmverstopping en ten gevolge van een ziekte (ziekte van Crohn, tumoren enz.).

Darmkanker
Darmkanker komt vooral voor in de dikke darm en endeldarm (het laatste deel van de dikke darm vlak voor de anus). Dikkedarmkanker komt veel voor in Nederland (8400 nieuwe patiënten per jaar), voornamelijk op oudere leeftijd. Bij kanker is de celdeling verstoord. Cellen blijven zich in snel tempo delen, terwijl er geen behoefte is om verouderde cellen te vervangen. Op den duur ontstaat een opeenhoping van kwaadaardige cellen, ofwel een kwaadaardige tumor. Losgeraakte cellen van zo'n tumor kunnen in de bloedbaan of het lymfestelsel terecht komen. Zo kunnen op drift geraakte cellen van een darmtumor zich nestelen in de lever of de longen en daar nieuwe tumoren vormen.

Darmgassen
Gassen in het darmstelsel kunnen een opgeblazen gevoel geven en winderigheid (wind = flatus). Een wind is een hoeveelheid gas dat vanuit het darmstelsel via de endeldarm wordt uitgedreven. De flatus bestaat uit ingeslikte lucht vermengd met in de darm gevormde gassen. Een productie van ongeveer een halve liter gas per dag is normaal, maar is sterk afhankelijk van wat we eten. Een deel van de in de darm geproduceerde gassen (o.a. kooldioxide, waterstof en methaangas) wordt vanuit de darm in het bloed opgenomen en vervolgens via de longen uitgeademd.

Darmafsluiting
Bij een darmafsluiting of ileus is de darmpassage belemmerd. Er ontstaat daardoor een opstopping van de darminhoud. De darm zet vervolgens uit door een opeenhoping van ingeslikte lucht, speeksel, maagsap e.d. Bij een complete afsluiting is er geen ontlasting meer, bij een gedeeltelijke afsluiting kan overloopdiarree ontstaan. Een blokkade van de dunne darm geeft met tussenpozen krampende pijnen die gepaard gaan met overgeven. Bij een obstructie van de dikke darm staat het overgeven wat meer op de achtergrond.

Darmflora
Engels:Colonic Flora darmbacteriën

Depressie, manisch
Manisch-depressiviteit wordt ook wel een bipolaire stemmingsstoornis genoemd. Een bipolaire stoornis is een aandoening die twee uiterste uitingsvormen heeft. Manisch-depressiviteit is een ernstige geestelijke stoornis, gekenmerkt door een meestal enkele maanden durende toestand van opgewondenheid (manie) die kan omslaan in een gedrukte stemming (depressie). De oorzaak is onbekend en ook de ontstaanswijze is nog zeer onduidelijk.

Depressie
Engels:Depression ziekelijke neerslachtigheid

Depressie
Een depressie is een voortdurend aanwezige neerslachtige stemming die langer dan twee weken duurt en niet vanzelf verdwijnt. Er zijn vele soorten depressies, variërend van licht tot ernstig. In het algemeen geldt dat de ernst van de symptomen toeneemt met de ernst van de depressie.

Depolarisatie
Engels:Depolarization vermindering van de elektrische lading in een zenuwcel

Depletie
Engels:Depletion lediging, ontlasten(tekort) van lichaamsvloeistof

Depigmentatie
Engels:Depigmentation verdwijning van kleur (pigment)

Dentitie
Engels:Dentition tanden krijgen

Dependent
Engels:Dependent afhankelijk

Depersonalisatie
Engels:Depersonalization psychische ziekte met wanen en vervreemding van zichzelf

Demulcens
Engels:Demulcent middel om huid, slijmvliezen enz. weker te maken

Dendritisch
Engels:Dendritic vertakt

Dementie
Engels:Dementia geestelijke achteruitgang

Delirium
Engels:Delirium waanzinnigheid, acuut psychische stoornis t.g.v. lichamelijke aandoening, vergiftiging of onthouding van middelen

Delier
Een delier is een toestand waarbij bewustzijnsdaling en verward denken kenmerkend zijn. De bewustzijnsdaling kan gepaard gaan met zogenaamde desoriëntatie; dat wil zeggen, niet meer weten wie en waar je op dat moment bent. Dikwijls ontstaat onrust en treedt een angstig gevoel op. In ernstige situaties is zelfs sprake van hallucinaties en waanideeën. Zoals bijvoorbeeld een patiënt die beestjes over de gordijnen ziet lopen.

Dehydratatie
Engels:Dehydration tekort aan vocht in de weefsels, onttrekking van vocht aan de weefsels

Degeneratief
Engels:Degenerative afnemen of vermindering van orgaan of functie

Degradatie
Engels:Degradation afbraak

Deficit
Engels:Deficit gebrek

Defecatie
Engels:Defaecation stoelgang, het produceren van ontlasting

Defibrillatie
Engels:Defibrillation elektrische behandeling van hartritmestoornis

Deficiëntie
Engels:Deficiency tekort

Decorum
Engels:Decorum fatsoen

Decubitus
Engels:Decubitus doorligwond

Decompensatie
Engels:Decompensation verstoring van het evenwicht door een afnemende functie bijv. v.h hart

Decongestivum
Engels:Decongestant middel dat zwelling vermindert

Dialyse
Engels:Dialysis kunstnierbehandeling

Diagnose
Engels:Diagnosis vaststelling van een ziekte