Gezondheidsplein - woordenboek

Categorie: Medisch
Datum & Land: 21/10/2007, NL
Woorden: 2205

Diabetes mellitus
De ziekteverschijnselen van diabetes mellitus (suikerziekte) zijn al heel lang bekend. Een papyrusrol uit de tijd van de Egyptische farao's bevat voorschriften voor de behandeling van een aandoening aangeduid als 'overvloedige urinevorming'. Onlesbare dorst en zoete urine waren de verschijnselen van een ziekte die artsen eeuwenlang voor raadsels stelde.

Diabetes insipidus
Diabetes insipidus is een stoornis in de productie van het antidiuretisch hormoon (ADH) dat in de hypofyse gemaakt wordt. Dit hormoon werkt in op de nieren en zorgt er voor dat er niet teveel urine geproduceerd wordt. Diabetes insipidus heeft als ziekte niets met diabetes mellitus (suikerziekte) te maken.

Diabetes
Engels:Diabetes suikerziekte

Discoid
Engels:Discoid schijfvormig

Diplopie
Engels:Diplopia dubbelzien

Direct
Engels:Direct rechtstreeks

Dilatatie
Engels:Dilatation verwijding

Dijbeenkopverschuiving
Bij een dijbeenkopverschuiving is de heupkop van zijn plaats gegleden ('uit de kom gegaan'), meestal naar achteren. Het komt met name voor bij adolescenten maar soms ook op jeugdiger leeftijd. Deze aandoening kan aan beide kanten voorkomen en het is onduidelijk wat de oorzaak ervan is.

Dijbeenhalsbreuk (collumfractuur)
Een dijbeenhalsbreuk is een breuk van de dijbeenhals (collumfractuur). Deze botbreuken komen vooral voor bij ouderen ten gevolge van vallen.

Dijbeengewrichtsknobbelbreuk
Breuk (fractuur) van de grote gewrichtsknobbel die in de gewrichtskom van de heup past. Deze heupfracturen ontstaan hoofdzakelijk bij bejaarden als gevolg van osteoporose (botontkalking). Goedgekeurd door: N. van Hasselt, arts

Digitalisatie
Engels:Digitalization toediening van geneesmiddelen bij hartziekten

Diffuus
Engels:Diffuse zonder scherpe begrenzing

Difterie
Engels:Diphtheria infectieziekte

Digestief
Engels:Digestive met betrekking tot de spijsvertering

Diffusie
Engels:Diffusion vermenging van twee ongelijk-soortige stoffen

Diathese
Engels:Diathesis vatbaarheid voor een ziekte

Differentiatie
Engels:Differentiation ontwikkeling in een bepaalde richting, het zich ontwikkelen van cellen, weefsels etc. tot eenheden met bepaalde eigenschappen en eigen karakter.

Diathermie
Engels:Diathermy doorwarming van zieke organen

Diastolisch
Engels:Diastolic met betrekking tot verslapping van hart en bloedvaten

Diarree
Engels:Diarrhoea buikloop

Diarree
Problemen met de stoelgang kunnen zich uiten in diarree of in verstopping. Bij de een wordt te weinig vocht onttrokken uit de ontlasting (resultaat: diarree), bij de ander te veel (resultaat: verstopping).

Diaphoresis
Engels:Diaphoresis zweetafscheiding

Diameter
Engels:Diameter middellijn

Doseringsregime
Engels:Dosage Schedule regeling in verband met de toediening van geneesmiddelen

Dosis
Engels:Dose hoeveelheid van een geneesmiddel

Down syndroom
Het Down syndroom is een aangeboren afwijking. Het ontstaat door een afwijking in het erfelijk materiaal. Elk mens heeft normaliter 46 chromosomen. Deze bevatten de genen die samen alle erfelijke eigenschappen van de mens bepalen. Chromosoom 21 is in alle cellen van het lichaam in tweevoud aanwezig, maar bij het Down syndroom is het in drievoud aanwezig. Daardoor heeft iemand met Down syndroom 47 in plaats van 46 chromosomen. Deze chromosomen zijn in het gehele lichaam aanwezig. Daardoor beïnvloedt Down zowel verschillende lichamelijke kenmerken als verstandelijke vermogens.

Dorst
Een verhoogd dorstgevoel heet polydipsie. Dit kan worden veroorzaakt door een lichamelijk probleem, zoals bij diabetes mellitus (suikerziekte) of diabetes insipidus.

Dosering
Engels:Dosage verstrekte hoeveelheid

Dorsaal
Engels:Dorsal aan de rugzijde

Doping
Engels:Doping stimulerende (genees)middelen

Doorbloedingsstoornis van de darm
Wanneer weefsel tijdelijk onvoldoende van zuurstofrijk bloed wordt voorzien kan er schade ontstaan (ischemie). De oorzaken kunnen liggen in verstoppingen of vernauwingen van een aanvoerend bloedvat door aderverkalking, een bloedpropje dat weer doorschiet of een tijdelijke bloeding.

Documenteren
Engels:Document onderbouwen, staven

Dominantie
Engels:Dominance overheersing

Donor
Engels:Donor gever bijv. Orgaandonor= degene die zijn orgaan afstaat

Doorbloeding tijdelijk slecht
Wanneer weefsel tijdelijk onvoldoende van vers, zuurstofrijk bloed wordt voorzien (ischemie) kan schade het gevolg zijn. De oorzaken kunnen liggen in verstoppingen of vernauwingen van een aanvoerend bloedvat: aderverkalking, een bloedpropje dat weer doorschiet of een tijdelijke bloeding.

Droge ogen
Droge ogen (keratoconjunctivitis sicca) wordt gekenmerkt door uitdroging van de oogbol en de oogleden. Het wit van het oog wordt rood en zwelt op en het oog voelt branderig en geïrriteerd aan. Meestal zijn beide ogen aangetast. De aandoening komt vooral op middelbare leeftijd voor, vaker bij vrouwen dan bij mannen en bij mensen die lijden aan reumatoïde artritis.

Droge huid (baby's)
De huid van een pasgeboren baby is kwetsbaarder dan de volwassen huid. Zo zijn er al wel talgkliertjes, maar die produceren nog maar nauwelijks talg. Daardoor kan de babyhuid makkelijk uitdrogen. Verder moeten de structuur en de zuurgraad van de huid zich nog aanpassen aan het leven buiten de baarmoeder. Ook de zweetkliertjes werken nog niet optimaal. De huid kan zich hierdoor nog niet zo goed verdedigen tegen invloeden van buitenaf, zoals zonlicht, water, bacteriën en temperatuurschommelingen.

Drainage
Engels:Drainage vochtafvoering

Droge huid
De huid is het grootste orgaan van het lichaam. Bij een volwassen mens is de huid bijna 2 m2 groot en weegt ongeveer 3 kg. De huid beschermt het lichaam tegen vele schadelijke invloeden van buitenaf. De huid vormt een barrière tegen zonlicht, schadelijke stoffen, bacteriën en schimmels. Andersom zorgt de huid ervoor dat water, eiwitten en mineralen in het lichaam blijven. Bovendien heeft de huid een belangrijke functie in de regulatie van de temperatuur van het lichaam en is het in staat signalen zoals pijn, warmte en kou te registreren en door te geven naar het centraal zenuwstelsel.

Duodenum
Engels:Duodenum twaalfvingerige darm

Ductus
Engels:Duct afvoerbuis, kanaal

Dubbelblind
Engels:Doubleblind zonder medeweten van de zieke en de arts bijv. bij onderzoek nieuw geneesmiddel

Dura Mater
Engels:Dura Mater harde hersenvlies

Dwang
Mensen met een dwangstoornis of obsessieve compulsieve stoornis hebben vaak last van zowel dwanggedachten (obsessies) als van dwanghandelingen (compulsies).

Dwerggroei
Dwerggroei (nanisme) kan verschillende oorzaken hebben. Bij een tekort aan groeihormoon van de hypofyse zijn de lichaamsverhoudingen meestal normaal, maar groeit de patiënt gewoon niet. Het gezicht blijft kinderlijk en bij de man blijft baardgroei uit. De geestelijke ontwikkeling is echter meestal normaal. Soms gaat dit gebrek aan groeihormoon samen met een te geringe productie van andere hormonen wat tot een vertraagde seksuele ontwikkeling kan leiden.

Dysplasie
Engels:Dysplasia ongewone ontwikkeling, misvorming, abnormale vorming en groei van weefsel

Dyspepsie
Engels:Dyspepsia gestoorde spijsvertering

Dyspareunie
Engels:Dyspareunia paringspijn, pijn bij het vrijen

Dysmennorroe
Engels:Dysmenorrhoea pijnlijke maandstonden (menstruatie)

Dyskinesie
Engels:Dyskinesia bewegingsstoornis

Dysgeusie
Engels:Dysgeusia smaakstoornis

Dysgenesie
Engels:Dysgenesis gebrekkige aanleg of ontwikkeling

Dysfunctie
Engels:Dysfunction gestoorde werking

Dysforie
Engels:Dysphoria sombere stemming, somber gevoel

Dysfagie
Engels:Dysphagia slikstoornis

Dysenterie
Engels:Dysentery rode loop, bloeddiarree

Dysenterie
Deze ziekte wordt gekenmerkt door buikpijn en diarree met bloed en slijmverlies. Ze kan veroorzaakt worden door bepaalde bacteriën of door eencellige parasieten (amoeben).

Dyscrasie
Engels:Dyscrasia gestoorde gezondheid

Dysartrie
Engels:Dysarthria uitspraakgebrek

Dyspnoe
Engels:Dyspnoea kortademigheid

Dystonie
Engels:Dystonia stoornis in de spierspanning

Dystrofie
Engels:Dystrophy voedingsstoornis, groeistoornis van organen, degeneratie van organen, cellen, weefsels

Dysurie
Engels:Dysuria pijnlijke urinelozing

Ectopisch
Engels:Ectopic buiten zijn normale ligging

Eczeem
Eczeem is een oppervlakkige huidaandoening. Eczeem wordt soms ook wel dermatitis genoemd. Het is een huidontsteking die jeuk en roodheid veroorzaakt. Eczeem komt vaak voor en kan erfelijk zijn. Een hardnekkige fabel is dat eczeem besmettelijk zou zijn. Dit is niet het geval; je kunt dus niet besmet raken door bijvoorbeeld iemand met eczeem aan te raken of in hetzelfde zwembad te zwemmen.

Eclampsie
Engels:Eclampsie stuipen of toevallen tijdens zwangerschap

Echografie
Engels:Echography beeld (of foto) van organen dat gemaakt wordt via geluidsgolven die worden teruggekaatst

Echo
Met echoscopie worden weefsels en organen onderzocht met behulp van geluidsgolven. De golven worden door 'hard' weefsel (zoals botten) beter weerkaatst dan door zacht weefsel - zoals huid, spieren en organen. De teruggekaatste golven worden op een beeldscherm vertaald in lichte en donkere gebieden. Een echo kan zowel uitwendig als inwendig worden uitgevoerd. Het is een specialistisch onderzoek dat vaak door een echoscopist die verloskundige of gynaecoloog is, wordt gedaan.

Ecchymose
Engels:Ecchymosis blauwe plek

Eczeem
Engels:Eczema oppervlakkige huidaandoening

Eetstoornissen
Anorexia nervosa en boulimia nervosa zijn veel voorkomende eetstoornissen of verslavingen. De scheidslijn tussen de twee is niet altijd precies te trekken. Vaak wisselen ze elkaar zelfs af.

Eelt
Eelt is een verdikte huid, dat is verhard door constante wrijving. Bij lichamelijk werk reageren de huidcellen op de handen door zich te vermenigvuldigen. Op de huid ontstaat dan een harde geelachtige hoornmassa. Eeltknobbels komen vooral voor op de vingers en tenen, knieën, handpalmen en voetzolen.

Effusie
Engels:Effusion doorsijpelen van vloeistof naar lichaamsholte of weefsel, de vloeistof zelf

Efficient
Engels:Efficient doelmatig

Effect
Engels:Effect uitwerking

Effectief
Engels:Effective doeltreffend

Ehlers danlos syndroom
Het syndroom van Ehlers Danlos is een erfelijke bindweefselziekte. De aandoening is moeilijk vast te stellen omdat er veel verschillende uitingsvormen zijn. De belangrijkste verschijnselen zijn:

Eileiderverstopping
Verstopping van de eileider kan het gevolg zijn van een ontsteking. Wanneer beide eileiders verstopt zijn is bevruchting van een eicel niet meer mogelijk en is onvruchtbaarheid het gevolg. Door middel van een operatieve ingreep kan geprobeerd worden de eileider weer toegankelijk te maken. Goedgekeurd door: N. van Hasselt, arts

Eileiderontsteking
Eileiderontsteking is een ontsteking die zich vanuit de vagina via de baarmoederhals een weg baant naar de eileiders (en soms ook richting de eierstokken). Eileiderontsteking kan acuut optreden of chronisch zijn, en aan één of beide kanten ontstaan.

Eikelontsteking
Balanitis is de algemene term voor verschillende soorten ontstekingen van de voorhuid en de onderliggende eikel. Deze aandoeningen komen relatief veel voor en kunnen veroorzaakt worden door een infectie, wrijving of irritatie door chemische stoffen in kleding, voorbehoedsmiddelen of crèmes. Vooral suikerpatiënten kunnen van deze ziekte last hebben, omdat de suikerconcentratie van de urine bij hen verhoogd is waardoor een goede voedingsbodem voor bacteriën ontstaat.

Eierstokgezwel
Een tumor in een eierstok kan zowel goedaardig als kwaadaardig zijn. Meestal geeft het gezwel weinig of geen klachten. Echter, als de tumor aanwezig blijft of groeit is een buikoperatie onvermijdelijk. Echoscopie en CT-scan kunnen nuttig zijn bij het stellen van de diagnose.

Eierstokkanker
Eierstokkanker duidt op de aanwezigheid van kwaadaardige cellen in de eierstok(ken). Eierstokkanker geeft meestal pas laat klachten. De tumor heeft in de buik immers veel ruimte om te groeien, dus er zullen niet snel anatomische structuren bekneld raken.

Ejaculatie
Engels:Ejaculation zaadlozing bij de man

Ejectiefractie
Engels:Ejection Fraction hoeveelheid vloeistof die bij bijv. 1 hart(pomp)slag weggepompt wordt

Elleboogkneuzing
Een kneuzing (contusio) wordt meestal veroorzaakt door stomp geweld op huid, onderhuidsbindweefsel, spierweefsel, botten en gewrichten. Hierdoor kunnen vochtophopingen, bloeduitstortingen en een ontstekingsreactie ontstaan. De symptomen zijn: zwelling en pijn. De behandeling bestaat uit een lokale ijszak en een drukverband.

Eliminatie
Engels:Elimination verwijdering

Elektrolyt
Engels:Electrolyte chemische verbinding die in waterige oplossing in ionen wordt gesplitst

Elektrofysiologisch
Engels:Electrophysiological met betrekking tot elektrische verschijnselen in levend weefsel

Elektro-Encefalo-Grafie
Engels:Electroencephalo-Graphy beeld van de elektrische hersenstroom

Elastisch
Engels:Elastic rekbaar

Electief
Engels:Elective verkozen, voorkeur hebbend

Elektrocardiografie
Engels:Electrocardio-Graphy onderzoek van de electrische activiteit van het hart

Empyeem
Engels:Empyema etterophoping

Empirisch
Engels:Empiric wat op ervaring of proefneming berust

Emotioneel
Engels:Emotional gevoelsmatig

Emotionele instabiliteit
Emotioneel niet stabiel zijn kan te maken hebben met verschillende aandoeningen zoals overbelasting, stress, burn-out of een psychische aandoening zoals een borderline persoonlijkheidsstoornis of andere psychische aandoeningen. Lichamelijke aandoeningen zoals heel soms een hersentumor of een andere aandoening van de hersenen kunnen ook emotionele instabiliteit geven. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Emolliens
Engels:Emollient middel om huid, slijmvliezen enz. weker te maken

Emfyseem
Engels:Emphysema longaandoening

Emfyseem
Emfyseem is een langzaam voortschrijdende longziekte. Bij longemfyseem neemt de elasticiteit van de long af en gaan de kleine luchtzakjes in de longen (alveoli) kapot, waardoor geleidelijk het bruikbare longoppervlak kleiner wordt. Het longoppervlak is het deel van de longen dat zuurstof op kan nemen uit de ademhaling. Door dit verlies krijgen de vitale organen (o.a. de hersenen) te weinig zuurstof en komt te veel kooldioxide in de bloedbaan.

Emeticum
Engels:Emetic braakmiddel