Neoterm - neologismen

Categorie: Taal en literatuur > neologismen
Datum & Land: 13/12/2010, NL
Woorden: 819

bumpersurfen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Bumpersurfen. U zult de term vergeefs zoeken in de dikke Van Dale, want we hebben hem hier en nu bedacht voor een fenomeen waar De Lijn in Gent de jongste maanden steeds vaker mee te kampen krijgt: scholieren reizen clandestien met de tram door buiten op de achterbumper te gaan staan."

burgerbuddy
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het woord 'burgerbuddy' kwam in juli 2005 in het nieuws dankzij het bericht dat Rita Verdonk, de Nederlandse minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, als eerste bewindspersoon een burgerbuddy zou krijgen. Zo'n burgerbuddy is bedoeld om bewindslieden en (hoge) ambtenaren op informele wijze te steunen in hun taakuitoefening en h...

burgerpolis
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "De burgerpolis moet de burger informeren over zijn rechten op sociale verzekeringen en daarmee samenhangende uitkeringen en over de burgerlijke verplichtingen die daartegenover staan. De SVB (Sociale Verzekeringsbank) stelt zich de burgerpolis voor in de vorm van een elektronische brieve...

buzzen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Door de afnemende impact van de traditionele reclame hebben marketeers een nieuwe discipline in het leven geroepen: buzz-marketing. Binnenkort ook (niet) te zien in België. Bij buzz-marketing gaar het erom een positieve 'buzz' over een product of dienst te creëren. Vrijwilligers wordt gevraagd een product te testen en het daarna bij ...

cafestol
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Cafestol is een vet dat van nature in koffiebonen voorkomt. Bij het koffiezetten komt dit als kleine vetdruppeltjes in de koffie terecht. Papieren koffiefilters houden dit vet tegen, maar koffie-automaten kennelijk niet. Cafestol is een samentrekking van café (Frans voor 'koffie') en cholesterol. Het is te zien als een zogeheten 'porte-manteauwoord', net als bijvoorbeeld brunch (van breakfast en lunch) en conculega (concurrent + collega), smog (smoke + fog) en het betrekkelijk nieuwe woord preferendum (prefereren + referendum). " Commentaar: het woord komt wel al langer voor in de wetenschappelijke literatuur

camerahond
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Sinds kort zet de politie camerahonden in bij situaties die te gevaarlijk of bedreigend zijn. De honden hebben een draadloze infraroodcamera en microfoon op hun kop, waarmee ze beelden en geluid aan...

Canada Dry-regeling
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Canada Dry is een drankje dat eruitziet als champagne, maar toch heel wat anders is. Net zo is een Canada Dry-regeling een ontslagregeling die lijkt op een brugpensioenregeling, maar toch iets anders is: de werkgever betaalt het afgedankte personeelslid een extra toeslag boven op de werkloosheidsuitkering, waardoor zijn inkomen hetze...

canapébenoeming
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Canapébenoeming wordt in Vlaanderen gebruikt als iemand promotie maakt door een seksuele relatie met een hogergeplaatste aan te gaan. Het woord kan ook algemener verwijzen naar een professioneel voordeel dat niet via de geijkte procedure maar tijdens geheime onderonsjes geregeld is. Canapébenoeming is wellicht overgenomen uit het Frans, waarin promotion canapé gebruikelijk is. Een vergelijkbaar woord is canapépolitiek, dat al in enkele woordenboeken is opgenomen. "

caravilla
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "samensmelting van caravan en villa" Citaat: "Deze benaming wordt gebruikt voor de woningen waarin de joodse kolonisten die de Gazastrook moeten verlaten, voorlopig in worden ondergebracht. De meesten van hen zullen aan wooncomfort moeten inboeten, maar de verplaatsbare woningen waarin ze tijdelijk zullen verblijven, zijn...

cederrevolutie
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: revolutie in Libanon Citaat: "Al snel na de aanslag op oud-premier Hariri van Libanon, half februari, maakten relletjes duidelijk dat deze gebeurtenis tot een verandering in Libanon zou kunnen leiden. Er was weliswaar nog geen sprake van een echte revolutie, maar verbaal werden de onlustgevoelens ondersteund door de introductie van...

charlotteske
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Haar kleurrijke stijl was al aanleiding tot heel wat classificatieproblemen en inspireerde criticus Arnold Heumakers in NRC Handelsblad zelfs tot de erg specifieke genrebepaling charlotteske." Definitie: combinatie van essay en roman? Commentaar: Ellen van Zuijlen schreef al een scriptie aan de UUtrecht, met de titel: "De Charlotteske"

chathulp
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Online hulp groeit spectaculair in Vlaanderen: in 2008 waren er ongeveer 5.500 oproepen. " Commentaar: en niet: "hulp om beter te chatten"

chemobom
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Nederlandse onderzoekers zijn een manier aan het ontwikkelen om de bijwerkingen van chemotherapie te verminderen. Ze verpakken de chemomedicijnen in temperatuurgevoelige vetbolletjes die ze in de bloedbaan van de patiënt brengen. Daarna verwarmen ze de tumor met microgolven tot 42 graden. Bij die temperatuur vallen de vetbolletjes uiteen, waardoor de medicatie in de tumor vrijkomt, precies waar het nodig is. Omdat die werkwijze op een precisiebombardement lijkt, worden de vetbolletjes met medicatie chemobommen genoemd."

chignonbar
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De hoofdstad heeft er iets nieuws bij: de chignonbar. Een kapperszaak waar vrouwen hun haar in een chignon - een dot - laten leggen. Tien euro voor tien minuten werk. Plaats van gebeuren is kapperszaak Marianne Gray vlakbij de grote markt. 'Marianne Gray', zegt kapster Charlotte, 'is de dame die het concept van de chignonbar bedacht in haar Parijse zaak. Nu lanceren we het ook in Brussel.' Het concept is simpel. Bij het binnenkomen van de kapperszaak is een gemakkelijk zeteltje vrijgehouden, met daarnaast een schaaltje met thee, koffie en koffiekoeken. Terwijl de kapster het haar in een dot legt, kan de klant wat eten en drinken. Maar waarom net een chignonbar? 'Omdat de chignon weer helemaal in is, maar het toch een moeilijke opdracht blijkt om dat zelf te realiseren. Vroeger leerden jonge meisje de chignonkunst van hun grootmoeder. Maar aangezien de chignon al een paar decennia is ondergesneeuwd, weet niemand nog goed hoe er een te leggen. Daarom is professionele hulp nodig.' "

chillen
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "even afkoelen in een comfortabele ruimte zonder basdreunen" Kontekst: discotheken en jeugdhuizen

chippil
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Onlangs berichtten kranten over de eerste resultaten van onderzoek bij hardlopers dat verricht was met behulp van chippillen. Voor het begin van een wedstrijd kregen enkele atleten de chippil oraal toegediend. Daarmee konden de hartslag en de kerntemperatuur van het lichaam tijdens de sportieve prestatie worden gemeten. De chippil verlaat na afloop van de metingen het lichaam weer langs natuurlijke weg. Hierin wijkt de chippil af van de meeste 'echte' pillen. De chippil dankt zijn naam dan ook niet aan de werking - het is geen geneesmiddel - maar aan de wijze waarop de chip in het lichaam wordt gebracht. "

chipslippertje
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "chipslippertje (= vergeten uit te checken met OV-chipkaart)" Commentaar: in Nederland, Openbaar Vervoer

chloorkip
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Mogelijk treft u binnenkort chloorkippen in de winkelrekken aan. De Europese Commissie in Brussel overweegt namelijk om het importverbod op Amerikaans kippenvlees op te heffen. Daar is heel wat verzet tegen, omdat dat vlees aan het eind van de slachtlijn met chloor wordt ontsmet om salmonellabesmetting tegen te gaan. Toch zouden de chloorkippen geregeld bacteriën als salmonella bevatten. In Europa zijn de regels voor de slachthygiëne strenger dan in Amerika, waardoor Europees kippenvlees geen chloorbehandeling nodig heeft."

chondrule
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Korreltje van ijzer, koolstof, silicaat of glas dat voorkomt in de grondmassa van bepaalde steenmeteorieten. Meteorieten waarin veel chondrulen voorkomen, worden chondrieten genoemd. Steenmeteorieten die geen chondrulen bevatten heten achondrieten."

cijferberoep
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: beroep waarin het werken met cijfers belangrijk is Citaat: "Daarbij neemt hij vooral de zogenaamde cijferberoepen onder vuur: boekhouders, accountants, belastingconsulenten, fiscalisten en bedrijfsrevisoren"

citateraar
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Zijn intertekstualiteit kent rust noch duur. Het avondgebedje dat zijn min met hem opzegde in zijn kinderjaren vindt zijn plek naast citateraars die op één pagina Italiaans, Duits en Frans afwisselen. Wat een eruditie! Wat een stilistische brille! Maar hoe onleesbaar ook....

claustrocel
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Een claustrocel is een cel met een of meer glaswanden voor claustrofobische verdachten en gevangenen.

cockerpoe
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: kruising tussen een cocker en een poedel Citaat: "Eindelijk is bekend van welk ras de toekomstige 'first dog' is - het hondje dat Barack Obama zijn kinderen al in de verkiezingsperiode beloofd heeft. De kinderen Obama hebben gekozen voor een labradoedel, een kruising tussen een labrador en een poedel. In het Engels heet zo'n beest een labradoodle, vandaar dat de Telegraaf op 1 december 2008 in de taal van wakker Nederland kopt dat er sinds de keuze van de Obama's bekend is geworden, in Amerika een ware run op labrodoodles is ontstaan. In kynologische kringen in Nederland en Vlaanderen is de labradoedel echter al langer bekend onder zijn Nederlandse naam. Maar omdat het nog geen algemeentalig woord is, staat het nog niet in enig woordenboek. Evenmin als de namen van andere poedelkruisingen, zoals de pekipoe (in het Engels peekapoo), een kruising tussen een pekinees en een poedel, en de cockerpoe"

cohenniseren
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het Dagblad van het Noorden berichtte op 9 januari dat een aantal jongens die iets naars hadden uitgehaald met een medeleerling niet van school gestuurd worden. De woordvoerder van de school drukt het zo uit: "Om het in Cohen-woorden te zeggen: we willen de boel bij elkaar ...

Cohentaal
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het Dagblad van het Noorden berichtte op 9 januari dat een aantal jongens die iets naars hadden uitgehaald met een medeleerling niet van school gestuurd worden. De woordvoerder van de school drukt het zo uit: "Om het in Cohen-woorden te zeggen: we willen de boel bij elkaar ...

colocatie
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "samenbrengen" (bv. fysisch) van computerservers, meldkamers, politiedienstenVertaling: van het Engelse "to co-locate" is "colokeren" in TISOpmerking: niet verwarren met "collocatie", hoewel de ety...

combitaks
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Combitaks werkt ontradend. Sinds de invoering van de 'combitaks' in de politiezone Vilvoorde-Machelen eind 2004 is die belasting gemiddeld één keer per dag opgelegd. De boete van 100 euro moet betaald worden door mensen die met een polit...

consumanderen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Zoals 'consuminderen' (minder consumeren) jaren geleden ingang gevonden heeft als de woordspelige tegenhanger van 'consumeren', zit het woord 'consumanderen' (anders consumeren) op het vinkentouw om in te burgeren. In 2006 werd dit woord al in Vlaanderen aangetroffen. Geen wonde...

contrafederalisme
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: staatsbestel waarin de deelstaten of gefedereerde eenheden een vetorecht hebben op het federale vlak Citaat: "Anders dan in het federalisme kan de meerderheid (in casu Vlaanderen) niet beslissen, anders dan in het confederalisme hebben beide zijden niet de vrijheid om de zaken zelf te beslissen zodra er geen consensus is. Elke zijd...

corporate governance
[neologisme of ex-neologisme] Vertalingsvoorstellen: deugdelijk bestuur; behoorlijk bestuur; deugdelijk ondernemingsbestuur

coschoolschap
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vorige week heeft het Kinderrechtencommissariaat het fenomeen van coschoolschap aangeklaagd. Steeds meer kinderen van gescheiden ouders volgen de ene week les in één school, en de andere week in een andere. Ze moeten daarvoor elke keer in- en uitgeschreven worden. Coschoolschap is een gevolg van co-ouderschap, waarbij de ouders om de beurt de kinderen opvoeden. Het fenomeen doet zich vooral in het kleuteronderwijs voor. Minister van Onderwijs Pascal Smet wil bekijken hoe coschoolschap in de toekomst kan worden vermeden."

cougar
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "vrouw van gevorderde leeftijd die (seksuele) relaties aanknoopt met jongere mannen"

crisette
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: (zeer) kleine crisis Context: Belgische regering Citaat: "Als opwarmertje kan de crisette over de dienstencheques tellen."

croftybom
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het schijnt opeens een rage te zijn: pubers die doe-het-zelfbommetjes maken. Eén methode is een (pet)fles te vullen met bijtende soda. Dat product wordt normaal gebruikt als gootsteenontstopper en is onder meer in de handel te verkrijgen onder de merknaam Crofty - vandaar de aand...

crucigrammist
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: kruiswoordpuzzelmaker Commentaar: afgeleid van het Spaanse 'crucigramista', naar analogie met 'anagrammist'

cryomeren
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: nieuwe vorm van uitvaart, waarbij een overleden mens eerst wordt blootgesteld aan vloeibare stikstof en daarna aan ultrasone golven, waardoor het lichaam uit elkaar valt, waarna al het water en de niet-organische resten worden gescheiden van de rest, zodat een organisch poeder overblijft dat binnen zes maanden volledig door de natuur wo...

cryonaut
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een cryonaut is iemand die na zijn dood ingevroren is, in de verwachting te zullen worden ontdooid ergens in de toekomst, wanneer de wetenschap zo ver gevorderd is dat ze doden opnieuw tot leven kan wekken (aangenomen dat men dat dan ook zal willen doen!). 'Cryonaut' is een min of m...

culicult
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Die wetenschappelijke benadering is al oud, maar is tot de nieuwste hype gebombardeerd. 'Moleculair koken' is nu culicult, een excuus voor koks allerhande om met dure apparaten schuimpjes en gels te maken die naar gras of naar houtskool ruiken." Definitie: culinaire cultuur? Commentaar: In Nederland is er een restaurant CuliCult

culturelitair
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: cultureel + elitair

curlingouder
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een groeiend aantal ouders ziet de wereld als een plek waartegen hun kind beschermd moet worden en stelt zich daarom overbeschermend op. De Deense psycholoog Bent Hougaard bedacht in dit verband het woord curlingouder. Net zoals in de curlingsport, waarin met bezems de baan van de schijf op het ijs wordt beïnvloed, borstelen ouders alle oneffenheden op het parcours van het kind weg, zodat het met de minst mogelijke weerstand zijn doel kan bereiken. Dat kan ertoe leiden dat een kind zich niet volwaardig kan ontplooien."

cyberella
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vrijwel alle Europese landen kampen met een groot tekort aan ICT’ers, experts in de informatie- en communicatietechnologie. De EU wil dat bedrijven en organisaties vaker een beroep doen op vrouwen om dat tekort terug te dringen. Die vrouwelijke ICT'ers worden ook cyberella’s genoemd. Cyber- verwijst naar cyberspace, dus naar het internet, en -ella verwijst naar vrouwennamen als Cinderella en Barbarella."

cyclist
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "... gezocht naar wetmatigheden...

daggeren
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "erotisch dansen, waarbij de danspartners dansend ‘de daad’ nabootsen" Commentaar: nieuwe betekenis voor een bestaand woord

dakevangelist
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: " iemand die het evangelie uitdraagt door middel van een tekst op het dak van zijn huis"

Damschreeuwer
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Ongeveer honderd mensen hebben zich als getuige gemeld bij de advocaat van de Damschreeuwer, de man die tijdens de dodenherdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam voor paniek zorgde door luidkeels te schreeuwen." Commentaar: ook zonder hoofdletter gevonden

darmcondoom
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In een Maastrichts ziekenhuis wordt het darmcondoom uitgetest, een nieuw middel tegen zwaarlijvigheid. Het is een soort open condoom, gemaakt van de kunststof teflon, dat via de mond met een buisje naar de twaalfvingerige darm wordt gebracht en daar wordt uitgerold. Het darmcondoom voorkomt dat de verteringssappen van de darmwand in contact komen met het voedsel. Dat remt de opname van voedingsstoffen en calorieën op die plaats af, wat resulteert in een spectaculair gewichtsverlies. Het darmcondoom wordt ook darmkous genoemd. "

darmkous
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In een Maastrichts ziekenhuis wordt het darmcondoom uitgetest, een nieuw middel tegen zwaarlijvigheid. Het is een soort open condoom, gemaakt van de kunststof teflon, dat via de mond met een buisje naar de twaalfvingerige darm wordt gebracht en daar wordt uitgerold. Het darmcondoom voorkomt dat de verteringssappen van de darmwand in contact komen met het voedsel. Dat remt de opname van voedingsstoffen en calorieën op die plaats af, wat resulteert in een spectaculair gewichtsverlies. Het darmcondoom wordt ook darmkous genoemd. "

Davidsyndroom
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Naar grote kunstwerken kijken , kan een onweerstaanbare drang tot vernietigen oproepen. ... Het Davidsyndroom wordt veroorzaakt door de diepste menselijk angsten en verlangens." Commentaar: Overigens hebben we David-syndroom ook gevonden als synoniem voor "underdogpositie" (David tegen Goliath). Het gaat natuurlijk om ...

deardennen
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: je heel gelukzalig in een roes bevinden Commentaar: zoals gedemonstreerd door minister Daerdenne in een filmpje op het web

degustief
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: contaminatie van digestief en degusteren Commentaar: drink het aperitief vóór, en het degustief na de maaltijd

delier
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "Een delier is een plotseling optredende ernstige verwardheid. De mate van verwardheid is het ene moment erger dan het andere. Vaak is de verwardheid maar tijdelijk." (artsennet.nl) Synoniem: delirium

demikini
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De demikini is een voorgevormde bh zonder schouder- en rugbandjes. Hij wordt rond de borsten aangebracht en door een kleefgel stevig op zijn plaats gehouden. Dit halve topje kan ook als bovenstukje van een bikini word...

dertigersdilemma
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Bijna-dertigers met een succesvolle carrière en een gelukkig privéleven worstelen steeds vaker met het dertigersdilemma. Ze beseffen dat de maatschappij heel veel mogelijkheden biedt en dat kiezen doet ver...

dessertkindje
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: nakomertje

deweverke
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een goed idee dat achteraf een flinke inschattingsfout blijkt. Een 'deweverke' schuilt in een klein hoekje." Commentaar: genoemd naar Bart De Wever

dieselprofiel
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Steeds meer dieselrijders krijgen motorpech omdat ze geen dieselprofiel hebben. De ingebouwde roetfilter in de nieuwe dieselauto's werkt pas als de motor op bedrijfstemperatuur komt. Wie niet regelmatig met een snelheid van minstens negentig kilometer per uur lange afstanden aflegt, doet er daarom goed aan geen diesel te kopen."

digibetisering
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: 1) kennis en vaardigheden bijbrengen op computergebied ("digitaal alfabetiseren"); 2) toenemend gebrek aan kennis op computergebied ("digitaal anafabetisme") Commentaar: Twee tegengestelde betekenissen, net zoals "digibeet"!

digidier
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Verdwijnen er dagelijks diersoorten als gevolg van klimaatverandering, uitputting van de aarde en ander onheil, er komen ook nieuwe dieren bij. Zoals het 'digidier'. Dat is een virtueel huisdier, dat via een website verzorgd kan worden. 'Digidier' is een samenstelling met 'digi-', een verkorting van 'digitaal'. Letterlijk is een 'digidier' dus een digitaal - dat wil zeggen een uit cijfertjes bestaand - virtueel huisdier. Het houden van digidieren is vooral populair bij kinderen die thuis geen huisdier hebben. Een andere naam voor 'digidier' is 'cyberdier'." Synoniem: cyberdier Commentaar: Weer een nieuw 'digi'-woord! Toch is de betekenis niet evident. Commentaar: Andere 'digi'-woorden: digibetisering, digikaal, digilenen, digizerk, digibewust, digivaardig

digikaal
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Samentrekking van "digitaal" en "kaal" Gelezen in zin: Nu ja, welkom op mijn weblog, in deze wereld van de digikale letter.

digilenen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Binnenkort bieden de Vlaamse bibliotheken een aanzienlijke muziekcollectie digitaal te leen aan. Muziekliefhebbers kunnen dan van thuis uit digilenen: per week kunnen ze tot honderd muziekbestanden gratis downloaden om op de eigen pc te beluisteren. Een gebruiker kan elk bestand maar één keer digilenen. Na zeven dagen vernietigt het bestand zichzelf."

digizerk
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Binnenkort kunnen nabestaanden naast een traditionele natuurstenen grafzerk ook kiezen voor een digizerk. De digizerk is een grafzerk met digitaal videoscherm waarop foto’s of video’s van de overledene kunnen worden afgespeeld. Wanneer bezoekers voor de digizerk gaan staan, activeert een infraroodsensor de zerk en komt een foto of be...

diplomaruimte
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De laatste jaren volgen, mede door de flexibilisering steeds meer studenten een studieprogramma dat niet strikt samenvalt met zo’n programmajaar. Daarom zal de K.U.Leuven vanaf het academiejaar 2009-2010 werken met een diplomaruimte. In plaats van elk academiejaar over één programmajaar te delibereren, zal er pas op het einde van de hele opleiding een uitspraak worden gedaan over slagen of niet-slagen en dus meteen ook over het al dan niet behalen van het diploma."

dissen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het hiphopwoord dissen, dat nog niet in hedendaagse Nederlandse woordenboeken staat, is ontleend aan het Engelse to dis(s), een in de jaren tachtig ontstane verkorting van to disrespect. In de hiphopwereld dissen rappers vaak elkaar, maar ook politici zijn weleens het voorwerp van hoon. Het dissen wordt overigens langzaamaan een kuns...

DNA-douche
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In Nederland blijkt de DNA-douche een uitstekend middel om overvallen op winkels te voorkomen. Een DNA-douche is een minidouche boven de buitendeur die de winkelier kan activeren om dieven bij een overval te besproeien met synthetisch DNA: een kleurstofspray met een unieke code, die dagenlang via uv-licht zichtbaar blijft op de huid en de kleding. Politiecombi's zijn uitgerust met een speciale uv-lamp om vluchtende overvallers op straat op te sporen of in een menigte te laten oplichten."

DNA-lezer
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Sequencen is het letter na letter in kaart brengen van alle DNA (erfelijk materiaal) van een organisme ... Tegenwoordig is er een tweede generatie DNA-lezers op de markt, die veel sneller is dan de oorspronkelijke toestellen." Synoniem: sequencer

DNA-pil
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "pil waarvan de werkzame stoffen zijn gebaseerd en afgestemd op iemands DNA"

doekoecratie
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Multiculti slang . Met 'paaisubsidies' kiezers in toom houden. Gebeurt vooral in door minderheden geregeerde Amsterdamse stads-delen. Doekoe is Surinaams voor geld. In de Bijlmer kregen acht Surinaamse, Antilliaanse en Ghanese clubs in totaal 1 miljoen euro, zonder dat de bevolking profiteerde. Op de site van De Baarsjes noteert een bezoeker: 'Dit is de essentie van doekoecratie! Kralen en spiegeltjes voor de eigen achterban.'"

doezeldienst
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: het klaarmaken van de hotelkamer voor de nacht Vertaling van : turn-down-service

doornodiging
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: verzoek aan derden, vanwege een (of meer) uitgenodigde(n), om te komen of aan iets deel te nemen

doorpasmodel
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een doorpasmodel is een mannelijk of vrouwelijk model dat door modeontwerpers en kledingbedrijven gebruikt wordt om kleding de perfecte pasvorm te geven. Doorpasmodellen hebben de perfecte proporties voor een bepaalde kledingmaat. Ze hoeven niet graatmager te zijn; het belangrijkste is dat ze hun maten behouden. Omdat het voor een merk belangrijk is om seizoen na seizoen een vergelijkbare pasvorm te hebben, krijgen veel doorpasmodellen een langdurig contract aangeboden."

dork
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "wereldvreemde persoon zonder sociale intelligentie met eigenaardige hobby’s en ongebruikelijke interesses" Context: jongerentaal, Nederland

downpas
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vlaamse ouders krijgen een boekje van Kind en Gezin waarin ze de ontwikkeling van hun baby kunnen bijhouden. Voor ouders van een kindje met het syndroom van Down is de meeste informatie in het boekje onbruikbaar en frustrerend omdat kinderen met Down zich veel trager ontwikkelen. Op het jaarlijkse congres van de Vlaamse Vereniging van Kinderartsen is daarom de downpas voorgesteld. Dat is een vergelijkbaar kinderboekje, maar dan voor een kind met het downsyndroom. Door de aangepaste groeicurves en dergelijke kunnen ouders nagaan of hun kind zich ontwikkelt zoals van een downkind te verwachten is."

draadmeeltje
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: vertaling van het Engelse e-mail Commentaar: "mail" staat al jaren als zodanig in van Dale

draaginsigne
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Op 4 december berichtte De Telegraaf dat er 'draaginsignes' zijn uitgereikt aan Nederlandse Bosniëveteranen. Het militaire onderscheidingsteken wordt verstrekt als blijk van erkentelijkheid voor bewezen diensten. Dit feit krijgt nieuwswaarde doordat niet iedereen het met dit eerb...

draaichinees
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Chinees restaurant op een toren, waarvan de bovenkant ronddraait

drempelverhaal
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: (Meestal belangrijke en onaangename) mededeling die pas bij het afscheid aan de betrokkene wordt gemeld

drijfchinees
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Chinees restaurant op een boot

drugsplukker
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een drugsplukker is een duiker die drugs ophaalt die aan de buitenkant van een schip het land zijn binnengesmokkeld."

dubbelduppie
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: munstuk van 20 eurocent Citaat: "De Nederlanders hadden in het Nederlandse oude geldstelsel een 'dubbeltje' of een 'duppie', 10 cent. Met de euro is dat hetzelfde gebleven. Maar we hebben een 20 cents muntstuk er bij gekregen. Ik noem het een dubbelduppie."

Duyvendakken
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "iemand afrekenen op zijn actieverleden. Naar het Nederlandse kamerlid Wijnand Duyvendak, die moest aftreden na nieuws over bedreigingen en brandstichting in de periode dat hij milieuactivist was." Commentaar: kandidaat-"woord van het jaar 2008"

ecocheque
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Ecocheques (of ‘groene cheques’) zijn cheques bestemd voor de aankoop van ecologische producten en diensten. Een ecocheque is een extraatje dat een werknemer van zijn werkgever krijgt. Zo een cheque mag dus in geen geval een vervanging of omzetting van loon, premies, voordelen in natura of enig ander voordeel zijn. Deze cheques zijn vrij van belastingen en socialezekerheidsbijdragen. Werknemers moeten ook, anders dan bij de maaltijdcheques, geen bijdrage leveren aan de ecocheque."

ecocombi
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De Belgische federale overheid heeft besloten om op een beperkt aantal trajecten proefprojecten met supertrucks toe te staan. Supertrucks zijn supergrote trucks. Ze zijn zo'n 25 meter lang – een derde langer dan de vrachtwagens die nu in België mogen rondrijden – en hebben een laadvermogen van 60 ton. Een andere benaming voor supertruck is LZV (langere en zwaardere vrachtwagencombinatie). Omdat ze volgens sommigen milieuvriendelijker zijn, worden ze ook wel eens ecocombi's genoemd." Synoniem: supertruck; LZV

ecodief
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De diefstal van zonnepanelen bij het Brusselse gemeenteraadslid Bruno De Lille is geen primeur. Zonnepanelen worden in ons land wel vaker gestolen, bij particulieren, bedrijven én de overheid. Het dreigt zelfs een nieuwe plaag te worden." Synoniem: "In de Amerikaanse pers spreken ze over 'de grote zonnediefstallen' en 'de misdaad van de toekomst.'" (ibidem)

ecopas
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De Italiaanse stad Milaan voert de ecopas in, een soort toegangskaartje voor automobilisten. Wie op werkdagen overdag met de auto het centrum in wil, moet daarvoor tolgeld betalen. Hoe hoger de CO2-uitstoot van de auto, hoe hoger het tolgeld. Met de ecopas wil het Milanese stadsbestuur het autogebruik in het drukke centrum ontmoedigen, de luchtvervuiling aanpakken en het openbaar vervoer promoten. Milaan is niet de eerste stad die een congestieheffing oplegt. Ook om het centrum van Londen, Rome en Stockholm in te rijden, moet je tol betalen. In Keulen, Berlijn en Hannover moet je sinds 1 januari een milieusticker (‘Umweltplakette’) kopen." Synoniem: congestieheffing; milieusticker

ecotainment
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "We zullen het steeds vaker op de buis gaan zien, voorspellen deskundigen: ecotainment, ecologisch verantwoord entertainment. Zoals: kookprogramma’s waarin alleen maaltijden worden bereid met biologische en ecovriendelijke ingrediënten. En programma’s wa...

ecovatie
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: renovatie met een ecologisch tintje Citaat: "Ecovaties: een nieuw woord maar de betekenis is meteen duidelijk. Jonas De Baere, zaakvoerder van het bouwrenovatiebedrijf Ecovisie in Sint-Niklaas is de bedenker van het nieuwe begrip. Op BIS, het bouw- en immosalon dat dit weekend zijn deuren opende in Flanders Expo in Gent, springen zijn publiciteitsborden met 'ecovaties' meteen in het oog. 'Waarom niet een nieuw woord gebruiken? Iedereen weet onmiddellijk wat we hiermee bedoelen: renovatie met een ecologisch tintje. De beursbezoekers reageren enthousiast op de campagne. Ik vind het eigenlijk opmerkelijk dat nog niemand eerder dit woord heeft bedacht. In het Engels bestaat nochtans het begrip ecovation', zegt Jonas De Baere. " Commentaar: verderop in het artikel is ook nog sprake van "ecoveren"

Edelweissroute
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "DEN HAAG - De Tweede Kamer wil een einde maken aan de 'Edelweissroute', een constructie waardoor rijke families erfbelasting kunnen ontlopen via Zwitserse bankrekeningen en een Zwitserse notaris die de erfenis regelt."

een Filletje doen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Volkswagen heeft 'een Filletje gedaan'. De VW-directie bezwoer dat de fabriek van Vorst open zou blijven. Maar de productie wordt zo afgeslankt dat bijna niemand nog gelooft in het overleven van de fabriek. Een ander 'Filletje': de regering presenteerde andermaal een begroting met overschot, maar vertelde daar niet bij dat ze de begroting had opgesmukt met eenmalige opbrengsten ten nadele van de begroting 2007, zoals het Rekenhof achteraf aantoonde. De regering heeft dus, net als VW, een 'Filletje gedaan': zonder echt staalhard te liegen, heeft ze de waarheid verzwegen. En zo heeft de radiojournalist Koen Fillet het Grote Spreekwoordenboek een uitdrukking rijker gemaakt. Tot aan de vooravond van de marathon van New York liet Koen Fillet in interviews doorschemeren dat hij volop trainde voor deelname. In werkelijkheid had hij door een knieblessure al weken daarvoor forfait moeten geven. " Commentaar: een oude neologisme, dat blijkbaar geen blijvertje is

eenling-schijf
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Wedstrijd: win een eenling-schijf van het Ampzing Genootschap Het Ampzing Genootschap strijdt op humoristische wijze tegen het buitensporig gebruik van overbodige Engelse leenwoorden. Dat gebeurt onder meer met geluidsdragers, zoals de eenling-schijf (single-cd) met een nieuwe versie van de Haarlemse klassieker 'Ik ben een Haarlemse jongen'. U kunt op de website van het Ampzing Genootschap een fragment beluisteren. Taalpost geeft tien van deze eenling-schijven weg. Wat moet u doen? Bedenk een Nederlands alternatief voor het woord tigerkidnapping (zie de uitleg op Wikipedia en bij de Belgische politie). Mail uw voorstel naar Wedstrijd Ampzing." Engels: single-cd

eersteprijsproduct
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: goedkoopste product Commentaar: In het artikel worden eersteprijsproducten in supermarkten vergeleken met merkproducten en huismerken

egoglossy
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In navolging van Linda de Mol, Maarten van Rossem en Youp van 't Hek krijgt in Nederland nu ook Geert Wilders een egoglossy. Een egoglossy is een magazine rond een populaire persoon. Andere woorden voor egoglossy zijn naamblad en personalitymagazine. In Vlaanderen is Goedele, het magazine rond Goedele Liekens, de bekendste egoglossy. Het naamblad rond Geert Wilders is een eenmalig initiatief; de politicus werkte er zelf niet aan mee. Een glossy is een chic, op glanzend papier gedrukt magazine met veel foto’s." Synoniemen: : : naamblad; personalitymagazine

eigenwoningreserve
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Het saldo van de netto-verkoopopbrengst en de financieringsschuld van de eigen woning Commentaar: De eigenwoningreserve vermindert de hypotheekrente-aftrek bij het financieren van een nieuwe eigen woning.

Eksterteam
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Enkele weken geleden werd bekend dat de Haagse politie een speciale eenheid met de toepasselijke naam Eksterteam heeft geformeerd om dit nieuwe fenomeen tegen te gaan. Tot nu toe zijn enkele mannen gearresteerd, maar houden de brutale kettingdiefstallen desondanks aan. Dit heeft voornamelijk te maken met de flinke stijging van de goudprijs."

energie-
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vroeger bestonden er alleen voedsel- en siergewassen, maar tegenwoordig zijn er ook gewassen die met een heel ander doel worden geteeld: het winnen van (bio-)energie. Zo wordt er energiemais gekweekt, en ook energiebieten en energietarwe. Daarnaast zijn er energiewilgen die energiehout opleveren. De teelt van zulke 'energiegewassen' - nog zo'n betrekkelijk nieuw woord - wordt wel 'energieteelt' genoemd. Binnen de landbouw is het niet alleen een vrij nieuwe activiteit (naast bijvoorbeeld graanteelt, fruitteelt en veeteelt), maar ook een ontwikkeling die naar het schijnt nogal wat potentieel heeft." Synoniem: brandstof-?

energieschraper
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "...nieuwe trend in de micro-electronica - die van 'energy-scavenging'. (...) De energie-afromende microsystemen tappen met energy scavenging slechts een minieme fractie van de beschikbare energie af. Nieuw is echter dat energy scavengers hun informatie ook draadloos verzenden. Vooral in de gezondheidszorg verwacht men daarom veel van de energieschrapers." Vertaling van het Engelse: energy scavenger

energiesnoeier
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Als Vlaanderen de Kyotonorm wil halen, moet elk gezin minder energie gaan gebruiken. Met enkele eenvoudige ingrepen kan in een bestaande woning gemiddeld 30 procent energie bespaard worden. Daarom is er een voorst...

erfenissprong
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: juridische techniek waarbij een erfenis rechtstreeks van grootouder(s) naar kleinkind(eren) doorgegeven wordt, om zo te besparen op erfenisrechten Commentaar: De term is vroeger (zeker al in 2002) gebruikt.

erftaks
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Als het aan de Nederlandse Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) ligt, wordt het woord 'successierecht' binnenkort uit de Nederlandse woordenboeken geschrapt. Het moet, aldus de liberale leider Mark Rutte, die het een "verwarrende term" vindt, plaatsmaken voor het nieuwe woord 'sterftaks'. De partij opperde dit plan eerder deze week. Het geval wil echter dat het woord 'successierecht' algemeen ingeburgerd is. Daardoor is de kans klein dat 'sterftaks' het woord 'successierecht' snel zal vervangen. 'Sterftaks' is niet alleen een onbekend woord, het is misschien ook wel onbemind. Het klinkt - mede doordat het met het werkwoord 'sterven' is gevormd - niet heel aangenaam. Geen wonder dat journalisten die over het voorstel van de VVD berichtten, spontaan een alternatief bedachten: 'erftaks'. Maar of dat in staat is om 'successierecht' te verdringen, valt eveneens te betwijfelen. "

ervaringsbewijs
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Wie relevante beroepservaring heeft, maar niet beschikt over een getuigschrift of diploma, kan voor bepaalde beroepen een ervaringsbewijs krijgen. Dat is een officieel bewijs van de Vlaamse overheid dat aantoont dat een (kandidaat-)werknemer over de nodige competenties beschikt. In Vlaanderen kun je voor 26 beroepen - waaronder industrieel schilder, buschauffeur en naaister - een ervaringsbewijs aanvragen. Om een ervaringsbewijs te krijgen, moet je slagen voor een praktijkproef bij een erkend testcentrum. "

espressoboek
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In de nabije toekomst kun je boeken in de boekwinkel laten afdrukken. Een speciaal kopieerapparaat downloadt het boek van een uitgebreide internetcatalogus en levert na enkele minuten een geprint exemplaar af, compleet met een harde kaft in vierkleurendruk. Het resultaat wordt espressoboek genoemd omdat het printen van zo’n boek – zelfs van oude en moeilijk vindbare titels – even snel en eenvoudig is als het zetten van een kopje koffie."