Neoterm - neologismen

Categorie: Taal en literatuur > neologismen
Datum & Land: 13/12/2010, NL
Woorden: 819

schermschrapen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De Britse tak van touroperator TUI heeft beloofd zich niet langer schuldig te maken aan het screenscrapen van budgetluchtvaartmaatschappij Ryanair. Met screenscrapen (letterlijk: schermschrapen) wordt bedoeld dat een computerprogramma systematisch de website van een concurrent uitvlooit, in dit geval op zoek naar gunstige aanbiedingen. Als TUI die vond, werden de tickets bij Ryanair via het internet besteld en daarna met een meerprijs doorverkocht aan eigen klanten."

schoenzoeker
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: uitgekauwd stukje kauwgom Commentaar: "De kwestie die S. Montag afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad opwierp en die wij afgelopen maandag in Taalpost 227 herhaalden - hoe noemen we een uitgekauwd stukje kauwgom? - heeft enkele lezers niet losgelaten.

schermlezen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Hulpverleners moeten immers zonder het gezicht of de stem van de oproeper nabijheid en vertrouwelijkheid creëren. Hulpverleners leren bijvoorbeeld “schermlezen” (online luisteren en observeren), ze ontwikkelen “schermpathie” (online empathie) en leren chattaal (geschreven spreektaal) kennen." Commentaar: nieuwe betekenis van bestaand woord

scheetbelasting
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Klimaatneut(r)aal. Als koeien scheten laten, komt er methaan vrij. Schadelijk voor het milieu. Dus wil een commissie dat boeren 80 euro per koe aan 'scheetbelasting' gaan betalen. De boeren woest! Voordat u schrikt en besluit om nu definitief uit Nederland te emigreren: deze kwestie speelt in Denemarken."

schaling
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: het alsmaar kleiner worden van de transistorafmetingen Citaat: "Het antwoord van de halfgeleidertechnologie op de alsmaar toenemende eis van complexiteit, snelheid en vermogenefficiëntie is schaling." Commentaar: nieuwe betekenis van bestaand woord Voorgesteld do...

schaduwjuf
[neologisme of ex-neologisme] Definitie- Citaat: "In het Vlaamse onderwijs is er een nieuwe functie gecreëerd, waardoor kinderen met leermoeilijkheden niet naar het buitengewoon onderwijs hoeven. Er komt een schaduwjuf in de klassen van het gewone basisonderwijs. Terwijl de klasjuf vooraan lesgeeft, begeleidt de schaduwjuf achteraan de kinderen met leermoeilijkheden. Op di...

schotelwijk
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: wijk waar zichtbaar veel schotelantennes hangen Commentaar: ... en dus veel allochtonen wonen

schoudercello
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Voor zijn 60ste verjaardag in 2004 liet Sigiswald Kuijken een violoncello da spalla bouwen. ‘Spalla’ betekent schouder. Dit instrument is een schoudercello die met een band om de hals wordt bevestigd en tegen de rechterschouder ligt. Voor dit nu vergeten solistisch basinstrument heeft Bach zijn beroemde cello-suites geschreven, aldus Sigiswald Kuijken. Ook dit initiatief brengt een nieuwe evolutie teweeg in de uitvoering van de muziek van 1670 tot 1735."

schotelbuurt
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: wijk waar zichtbaar veel schotelantennes hangen Commentaar: ... en dus veel allochtonen wonen

secondeslaap
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Rijden over autosnelwegen is een monotone bezigheid: bij vermoeide vrachtwagen- en buschauffeurs neemt het risico op indutten daardoor toe. Het begint met momenten van verslapte aandacht, gevolgd door een secondeslaap of microslaapje, waarbij de chauffeur gedurende korte tijd wegglijdt in een slaaptoestand. Vaak weet de chauffeur achteraf niet eens dat hij even is ingedommeld. Vooral 's middags tussen 14 en 16 uur en 's nachts tussen 2 en 4 uur blijkt het risico op een secondeslaapje achter het stuur groter te zijn. Elke vermoeide automobilist kan worden overvallen door de secondeslaap, al hebben mensen met slaapproblemen of een slaaptekort er meer last van. Slaapartsen geven het advies geregeld een pauze te nemen en genoeg afleiding te zoeken door bijvoorbeeld te praten of te zingen." Synoniem: microslaap

securiseren
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Voor Aimé Van Hecke hoeven de kijkcijfers niet meer te stijgen. 'Het komt er op aan ze nu te stabiliseren en te securiseren ', aldus de televisietacticus, die graag een jargon benut dat doet denken aan de vakterminologie waarmee de gebroeders Ed en Willem Bever eertijds in de Fabeltjeskrant o...

seizoensgriep
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Om de gewone griep van de Mexicaanse griep te onderscheiden, wordt de laatste tijd dikwijls het woord seizoensgriep gebruikt. Ook bij de uitbraak van de vogelgriep dook seizoensgriep geregeld op als benaming voor de gewone griep. Een ander woord voor seizoensgriep is wintergriep."

sekstante
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "... mag een bijdrage over seks niet ontbreken. ... De Nederlandse evenknie van Kristien Hemmerechts, Yvonne Kroonenberg, wordt voor de zoveelste keer opgevoerd als sekstante,..." Commentaar: geen verband met de sekstant (instrument dat he...

sektegekte
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: verdwazing van de leden van een sekte Citaat: "Bellocchio toont ons de psychische mechanismen van de sektegekte, om het maar even met een neologisme aan te duiden. De ratio legt het in het groepsverband af tegen de razernij, gevoed door het isolement.''

seniormoment
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: moment dat het geheugen van een oudere persoon hem of haar in de steek laat Citaat: "In het Engels is senior moment inmiddels een gangbaar eufemisme voor de momenten waarop een oudere zich iets niet meer kan herinneren. Ook in het Nederlands wordt seniormoment – naar Amerikaans voorbeeld – wel gebruikt voor het geval men even de draad van zijn of haar verhaal kwijt is of als men even niet op een naam kan komen. ‘Seniormomenten hebben’ klinkt nu eenmaal vriendelijker dan ‘vergeetachtig worden’. En minder confronterend dan ‘aan een falend geheugen lijden’. Vooral op internet zijn dit soort uitdrukkingen nu en dan te vinden. De laatste weken kwam het woord seniormoment echter ook een paar keer voorbij in de media – steeds in verband met John McCain, de republikeinse presidentskandidaat, die inderdaad al enigszins op leeftijd is, om het – alweer - met een eufemisme te zeggen."

sequencer
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De nieuwe generatie sequencers analyseert DNA veel sneller en goedkoper dan de vorige. Wetenschappers hopen dat de volgende generatie apparaten in staat zal zijn om in enkele uren voor maximaal 1000 dollar het volledige genetische profiel van een mens te maken. Sequencen is het base na base, of letter na letter, in kaart brengen van DNA. Bij een mens geeft dat een reeks van zo'n 3 miljard letters (ATGCTTT GGTGGGAAGTA enzovoort). Tot nog toe is het woord sequencer in de woordenboeken alleen opgenomen in de betekenis 'digitale recorder waarmee muziek opgenomen, gecomponeerd en afgespeeld kan worden'." Commentaar: nieuwe betekenis van bestaand woord

servitisatie
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "het omringen van producten met een dienstenpakket" Citaat: "Servitisatie... is een nieuw middel om innovatieve producten met grote toegevoegde waarde aan te bieden."

Sex and the Citysering
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "het moet maar eens gedaan zijn met die nodeloze Sex and the Citysering van onze maatschappij" Commentaar: verwijzend naar de Amerikaanse televisieserie "Sex and the City"

sexting
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "...een vrij recent fenomeen dat wereldwijd in de lift zit: 'sexting', een samentrekking van 'seks' en 'texting'. De term dook vijf jaar geleden voor het eerst op in de Britse krant The Sunday Telegraph. Intussen heeft hij zich verspreid over het grootste deel van de globe. Niet iedereen hanteert dezelfde definitie voor deze bezigheid. Soms wordt ze omschreven als het uitwisselen van expliciete seksuele tekstberichten of foto's via de gsm. De UA, die er in samenwerking met de internetdienst MSN een rondvraag over organiseerde, beperkt sexting tot het versturen of ontvangen van naaktfoto's."

shopdaten
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vroeger ging je naar het café als je een partner zocht. Of je zette een annonce in de krant: 'vrolijke vent zoekt vlotte meid', 'jonge vrouw zoekt prins op wit paard'. Tegenwoordig kun je overal en nergens nieuwe partners tegen het lijf lopen: op internet (via 'internetdaten'), ...

skiken
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een nieuwe trend in de sportwereld is skiken, een combinatie van skaten (schaatsen) en biken (fietsen). Wie skiket, staat op een soort langlauflatten op luchtbandjes en duwt zich voort met twee stokken. Skiken kan zowel op verharde als onverharde wegen. De sport is ontstaan in Oostenrijk, als een zomertraining voor langlaufers. " Vertalingsvoorstel: schietsen; faatsen

slenterneus
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: Malle Eppie: "Snif. Ik heb een slenterneus" Hagar: "Wat is dat weer voor iets?" M.E.: "Ik ben verkouden. Maar ...

sluimerpummel
[neologisme of ex-neologisme] Synoniem: zombie

sliplift
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Er komen steeds meer ouderen. Die worden bovendien geacht langer zelfredzaam te zijn. Mensen met rugproblemen - ouderen én zieken - hebben soms moeite om bepaalde kledingstukken aan te trekken. Bij de thuiszorgwinkel waren er al kousen- en broekaantrekkers voor hen beschikbaar, maar straks komt daar de sliplift bij: een metalen rekje waarover men de slip kan spannen, waarna het rekje als een verlengde arm op voethoogte gebracht wordt om de voeten door de opengehouden broekspijpen te steken en vervolgens de slip op te hijsen. De sliplift werd uitgevonden door de Belg Pierre Van den Broeck. Die won er de eerste prijs in het televisieprogramma 'De Bedenkers' mee. Niet alleen in Vlaanderen, maar inmiddels ook in Nederland heeft het woord bekendheid gekregen. " Commentaar: het merk sliplift schijnt wettelijk geregistreerd te zijn

sleurtent
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: ietwat oudere caravan met per definitie een gele nummerplaat

slingerstaat
[neologisme of ex-neologisme] Definitie:"een staat waar tot op het laatste moment onduidelijk is welke kandidaat zal gaan winnen" Citaat: "In de berichtgeving over de Amerikaanse verkiezingen deden journalisten (vooral van Vlaamse media) verwoede pogingen het Amerikaans-Engelse woord 'swing state' te vertalen. Niet met ...

slaafvrij
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Volgens de redactie van het RVU-programma wordt veel chocolade in West-Afrika geproduceerd door slaven. Als tegenmaatregel – en als journalistiek middel, aldus de redactie – bracht programmamaker Teun van der Keuken een eigen chocolademerk op de markt. De chocolade van Tony’s Chocolonely zou „100 procent slaafvrij” zijn. Chocoladefabrikant Bellissimo stelde dat Tony’s Chocolonely niet 100 procent slaafvrij kan zijn. Andere chocolade, waaronder Bellissimo’s eigen producten, zouden door de actie van de televisiemakers in een kwaad daglicht worden gesteld. " Definitie: niet geproduceerd door slaven Commentaar: verwarrende woordvorming!

slaptitude
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Net voor het begin gewaagde Belcanto toch van ‘een slaptitude, zoals net voor een optreden'. " Synoniem: slapte Commentaar: al langer bekend in het Brussels

slaaprijden
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "een auto besturen terwijl men niet goed uitgerust is" Commentaar: kandidaat-"woord van het jaar 2008"

smirten
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Sinds 1 juli 2008 mogen rokers in Nederlandse cafés geen sigaar of sigaret meer opsteken. Horeca-ondernemers putten zich weliswaar uit in het bedenken van inventieve oplossingen - variërend van rookgaten tot rooktoiletten - maar veel rokende cafégangers zoeken hun toevlucht buiten de deur om een sigaret te roken. En daar kan gemakkelijk iets moois ontstaan tussen gelijkgestemden. Een jaar geleden, toen in Ierland een rookverbod van kracht werd, kreeg het verschijnsel dat rokers voor het café met elkaar gaan staan flirten al een naam: 'smirting'. Het woord is samengesteld uit 'smoking' en 'flirting'. Het voor de hand liggende Nederlandse werkwoord is dan 'smirten'." Vertaling van het Engelse: smirting

snackseks
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Recentelijk berichtten de kranten dat sommige tienermeisjes, vooral in grote steden, het normaal vinden seks te hebben in ruil voor een cadeautje. 'Ruilseks' noemt de krant het, een woord dat al wat ouder is en soms ook wordt gebruikt ter aanduiding van (informele) vormen van prostitutie. In de berichtgeving over de ruilseks van tien...

snuffelploeg
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) laat geregeld snuffelploegen uitrukken om de geuruitstoot van bedrijven te meten. Zo'n snuffelploeg is een panel van minimaal zes personen die zorgvuldig geselecteerd zijn. Om geurmeter of snuffelaar te kunnen worden heb je een doorsneeneus nodig: je mag niet te goed en niet t...

sneltaal
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In sneltaal (excuus voor dit neologisme) lijken mij die afkortingen niet dramatisch. Het is immers arbeidsintensief en duur om in SMS-berichtjes elke letter voluit te schrijven. In e-mails is dit gedrag al iets minder verdedigbaar, maar laat ons aub-svp in de schrijftaal ten minste de discipline opbrengen om de taal als taal te handh...

snus
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "Snus is een Zweeds woord dat 'zuigtabak' betekent." Citaat: "In Zweden is er allang op veel plaatsen een rookverbod. Voor nicotineverslaafden is de rookloze snus een oplossing. Een balletje of een zakje met tabak wordt tussen de bovenlip en het tandvlees gestopt en veroorzaakt na enkele minuten zuigen een ontspannend gev...

socialite
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: een vrouw die bekend is om het bekend zijn (zoals Paris Hilton)

sofajager
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vorige week hebben enkele natuur- en jagersverenigingen in De Panne actie gevoerd tegen het willekeurig afschieten van trekvogels door Franse sofajagers. Vaak worden trekvogels waarvoor in Belgische natuurgebieden beschermende maatregelen bestaan, op hun tocht naar de overwinteringsgebieden neergeschoten door jagers die zich net over...

soevereinist
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: 'Ex-premier Mark Eyskens, voorzitter van de Commissie Belgische Diplomatieke Stukken, beloofde dat er in een volgende editie, over Europa, nog dogma's sneuvelen. Dat geldt onder meer voor de idee dat Belgiës politieke leiders allen overtuigde voorstanders van Europese integratie waren. ,,Enkele pre...

soortistisch
[neologisme of ex-neologisme] Commentaar: naar analogie met racistischvan het Engels: speciesist

sorryjockey
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het staat allicht goed voor een socialist om nog eens een echte, onvervalste arbeider op de lijst te zien blinken, bij voorkeur in een werkmanskiel die dringend in de was moet. Alsof die arbeider vooral niet meer mag zijn dan een excuusguus, een pardongarçon of een sorryjockey." Synoniem: excuusguus

spintronica
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "... een nieuw vakgebied, de spintronica, waarbij het draait om het manipuleren van de spin (kwantummechanische draairichting) van elektronen. "

spookrichting
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "de verboden rijrichting van een eenrichtingsweg" Commentaar: "Het woord 'spookrichting' komt niet helemaal uit de lucht vallen. Het sluit aan bij ingeburgerde woorden als 'spookrijder' en 'spookrit'."

sportelen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vlaams minister van Sport Bert Anciaux heeft dinsdag in Tervuren een sensibiliseringscampagne van Bloso gelanceerd om 50-plussers aan te zetten om te sporten, bij voorkeur in clubverband. De campagne loopt onder het motto 'Sportelen. Beweeg zoals je bent'. Sportelen is een nieuw begrip dat de nadruk legt op sporten op eigen maat. Ook sociaal contact speelt een belangrijke rol." Commentaar 1: naar analogie met spartelen? Commentaar 2: "Alsof iedereen meteen begrijpt wat elk nieuw woord betekent. Ja natuurlijk, als prikkelen zou betekenen samen van prik genieten, hengelen zou staan voor samen van een hengel genieten en foefelen voor samen van een foef genieten, dan betekent sportelen samen van sport genieten." (Ludo Permentier in De Standaard, 23 maart 2009, p. 21)

sportfles
[neologisme of ex-neologisme] Betekenis: zuigfles voor sportlui

springologie
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De suggestie is dat mobiel bellen je zo happy maakt, dat je de hele dag zou willen springen van vreugde. De telecomoperator heeft een naam voor deze reclamefilosofie: jumpology . (Voor de liefhebbers: deze springologie heeft voorlopers in de kunst, met name Philippe Halsmans beroemde springpo...

spellingrust
[neologisme of ex-neologisme] Gelezen in zin: Bedenkingen van de ... minister... over de tussen-n leidden tot pleidooien voor spellingrust Definitie: wapenstilstand in de spellingoorlog

spleetzweet
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Je kent het misschien, je komt van zo'n geverniste barkruk of stoel en je laat een wigvormig of zandlopervormig vochtplekje achter. Spleetzweet. " Voorgestled door: Michiel De Mylle

splog
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "'Splog' is een samentrekking van het Engelse 'spam blog'. Zo'n 'spamblog' - in het Nederlands wordt het woord zonder spatie gespeld - is een regelmatig bijgewerkte website met promotiemateriaal voor gerelateerde websites: 'spam' betekent 'elektronische ongevraagde reclame'. De inhoud van splogs bestaat vaak uit nonsenstekst met veel ...

speelweefsel
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Gemeenten hebben steeds meer aandacht voor speelweefsels. Een speelweefsel is een netwerk van formele en informele speelplekken met daartussen verbindingen die veilig en aantrekkelijk zijn voor kinderen. Denk maar aan bolletjes op het voetpad, stapstenen in het water of parkmeubilair op springafstand. Zie www.speelweefsel.be. " Commentaar: toch ook reeds enkele vindplaatsen vóór 2004!

spijbelspiegel
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Om de problematiek van het spijbelen aan te pakken, maken steeds meer scholen gebruik van een spijbelspiegel. Een spijbelspiegel brengt in kaart hoe vaak en op welke momenten de leerlingen spijbelen. Zo kunnen scholen het spijbelgedrag onderling vergelijken en kunnen ze hun spijbelbeleid aanpassen."

spinnen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "In Hertoginnedal groeide nooit het broodnodige vertrouwen. Er werd door alle onderhandelaars zo erg gelekt en gespind dat journalisten er plaatsvervangende schaamte van kregen. " Definitie: zich gedragen als spindoctor Commentaar: nieuwe betekenis van bestaand woord

spuugkit
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Hoe dit volksgebruik is ontstaan, is onduidelijk, maar steeds meer medemensen (nou ja) scheppen er genoegen in om buschauffeurs te bespuwen. In navolging van Liverpool dat de spitkit gebruikt, heeft vervoerder Arriva de spuugkit geïntroduceerd: doosje met buisjes en wattenstaafjes waarmee DNA-materiaal van de spuger kan worden opgeslagen."

spurei
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: gerecht bestaande uit spek, puree en preiRecept: klik hier

spurtwapen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: 1)"Boonen is het spurtwapen van de ploeg"; 2) "Toen we in Lede werden bijgehaald door 21 achtervolgers had ik nog reserves genoeg om volop op mijn spurtwapen te rekenen. Definitie: 1) renner die zeer snel kan spurter...

spum
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: uitgekauwd stukje kauwgom Commentaar: "De kwestie die S. Montag afgelopen zaterdag in NRC Handelsblad opwierp en die wij afgelopen maandag in Taalpost 227 herhaalden - hoe noemen we een uitgekauwd stukje kauwgom? - heeft enkele lezers niet losgelaten.

sprite
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "lichtgevende vlekken die gedurende een paar milliseconden boven zware onweersbuien zichtbaar worden, waarbij lichtstralen waaiervormig omhoogschieten" Citaat: "Dit natuurverschijnsel noemen we 'sprite'. Het is recentelijk in Neder...

sterftaks
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Als het aan de Nederlandse Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) ligt, wordt het woord 'successierecht' binnenkort uit de Nederlandse woordenboeken geschrapt. Het moet, aldus de liberale leider Mark Rutte, die het een "verwarrende term" vindt, plaatsmaken voor het nieuwe woord 'sterftaks'. De partij opperde dit plan eerder deze week. Het geval wil echter dat het woord 'successierecht' algemeen ingeburgerd is. Daardoor is de kans klein dat 'sterftaks' het woord 'successierecht' snel zal vervangen. 'Sterftaks' is niet alleen een onbekend woord, het is misschien ook wel onbemind. Het klinkt - mede doordat het met het werkwoord 'sterven' is gevormd - niet heel aangenaam. Geen wonder dat journalisten die over het voorstel van de VVD berichtten, spontaan een alternatief bedachten: 'erftaks'. Maar of dat in staat is om 'successierecht' te verdringen, valt eveneens te betwijfelen. "

stalplaat
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Op de prijskampen van vroeger wonnen elitetrekpaarden als Avenir de Brambour kokardes, geldprijzen, medailles en geëmailleerde stalplaten." Context: bespreking van het boek "Het Belgisch trekpaard. Een levend monument." van Paul De Brauwer

streelmeisje
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "meisje dat bv. in een tv-programma over de te winnen prijzen streelt"

stressorexie
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Er is een nieuwe vorm van eetstoornis: stressorexia. Stressorexia is vergelijkbaar met anorexia en treft vooral werkende vrouwen tussen de twintig en de veertig jaar met kinderen. Lijders aan stressorexia willen te veel tegelijkertijd: ze willen een goede moeder en een perfecte partner zijn en daarnaast willen ze ook een goed uitgebouwde carrière en een slank en modieus uiterlijk. Ze raken overspannen, beginnen maaltijden over te slaan en na verloop van tijd verliezen ze veel kilo’s." Vertaling van het Engelse: stressorexia Synoniem: stressmagerzucht

stroomstoter
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De zaakvoerder werd bedreigd met een stroomstoter..." Definitie: (Als wapen gebruikt) apparaat dat een elektrische-stroomstoot kan afgeven.

stoplichtcoalitie
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De recente verkiezingen in Duitsland hebben onze taal verrijkt met samenstellingen die mogelijke coalities in de Duitse politiek aanduiden. Zo bestaat de mogelijkheid dat de roden (SPD) met de gelen (FDP) en Die Grünen een 'stoplichtcoalitie' gaan vormen." Vertaling: in het Duits: "Ampelkoalition"

straalkanon
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het Amerikaanse leger heeft aan de pers het hittestraalwapen voorgesteld. Dit nieuwe wapen stuurt een geconcentreerde bundel microgolven uit. De straal is niet dodelijk, maar wel pijnlijk. Ze dringt door kleren en verhit zeer snel de bovenste laag van de huid. Het hittestraalwapen zal vanaf 2010 worden ingezet om vijandige menigten uit elkaar te jagen. Andere namen in het Nederlands zijn straalkanon en hittekanon. De Amerikaanse mariniers in Irak zijn nu al uitgerust met een geluidskanon, een soortelijk wapen dat een bundel laagfrequent geluid uitstuurt en misselijkheid veroorzaakt."

stratelliet
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een stratelliet is een onbemand vliegtuig dat op een hoogte van veertien tot twintig kilometer in de stratosfeer vliegt. Het toestel kan maanden boven een regio hangen om bijvoorbeeld gebieden in kaart te brengen of olievervuiling op zee op te sporen. Het woord stratelliet is ...

stoemelings
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: stommelings, heimelijk, zonder veel woorden Citaat: "Deze uitbreiding mag niet stoemelings door het Parlement worden gejaagd." Commentaar: Brussels-dialektuitdrukking was "en stoemelings" ("en" op zijn Frans)&...

stookgeit
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Sommige woorden zijn gebruikelijk in een kleine kring van specialisten, maar nauwelijks of niet daarbuiten. 'Stookgeit' is daar een voorbeeld van. Op 13 november berichtte de nieuwssite Nu.nl dat er mensen zijn aangehouden vanwege de handel in vlees van geiten waarvan de haren, ...

stop-en-weg
[neologisme of ex-neologisme] Commentaar: Zegt zonder franje wat het is

stijltang, steiltang
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: moderne versie van krultang-krulijzer-friseerijzer Citaat: "Hoe noem je de tang waarmee je je haar kunt ontkrullen: een steiltang of een stijltang? Voor dat soort tang kunt u zowel steiltang als stijltang gebruiken. Als het voorwerp alleen dient om het haar steil te maken, ligt het woord steiltang het meest voor de hand. De tang is dan een voorwerp waarmee je het haar steil maakt of steilt. Zowel het werkwoord steilen als de samenstelling steiltang wordt niet in de woordenboeken en spellinggidsen vermeld, hoewel die woorden in de haarverzorging niet ongewoon zijn. Voor een steiltang komen in het Nederlands ook de woorden ontkruller en straightener voor. Als het voorwerp bijvoorbeeld ook als krultang gebruikt kan worden, ligt het woord stijltang meer voor de hand. Met een stijltang kan het haar op verschillende manieren gestyled worden. Voor steiltang en stijltang komen in het Nederlands nog allerlei andere synoniemen voor, zoals haarstyler, hairstyler, stylingtang en styletang. In de Grote Van Dale staat alleen het woord hairstyler. De andere synoniemen worden in de woordenboeken niet vermeld. "

stevia
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Stevia is een natuurlijk vervangingsmiddel voor suiker, afkomstig van de steviaplant. De zoetstof is caloriearm en veroorzaakt geen tandbederf. Volgens voorstanders heeft ze geen negatieve eigenschappen en is ze te verkiezen boven het kunstmatige vervangingsmiddel aspartaam. Tegenstanders gaan ervan uit dat ze mogelijk toxisch is en de vruchtbaarheid doet afnemen. In Europa is stevia (nog) niet als voedingsmiddel of -supplement goedgekeurd. In Brazilië, Japan, China en Zuid-Korea wordt de stof al enige tijd gebruikt in frisdranken en voedsel; in de Verenigde Staten mag ze als voedingssupplement verkocht worden." Synoniem: honingkruid; suikerplant Commentaar: de term is weliswaar niet nieuw, maar geraakt stilaan meer ingeburgerd

stiftdichten
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Poëzie schrijven door met een dikke stift onnodige woorden uit een krantenpagina te schrappen Citaat: "Handleiding: 1. Lees de krant van achter naar voor en van boven naar onder. Zo concentreert u zich niet op de inhoud van de tekst, maar scant u de krant vooral op mooie woorden. Onderlijn de woorden die u opvallen. 2. Pluk een artikel uit de krant waarin u meerdere woorden zijn opgevallen. Zoek naar andere woorden in het stuk die u bruikbaar lijken. Met een beetje fingerspitzengefühl klikken de woorden in elkaar en heeft u een stukje poëzie bij elkaar. Doe zo verder tot u een — naar uw gevoel — volledig stiftgedicht hebt geselecteerd. 3. Nu wordt het pas echt ambachtelijk. Neem een liniaal, een dunne en een dikke viltstift. Omlijn de geselecteerde woorden met het dunne stiftje, streep daarna de rest van het artikel met de dikke stift zwart, tot het stiftgedicht overblijft. 4. Signeren en inkaderen."

stadsduct
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De vernieuwde A16 in Noord-Brabant is zaterdagochtend door minister van Verkeer Karla Peijs (CDA) heropend. De snelweg is verlegd in verband met de aanleg van de hogesnelheidslijn (hsl). Ook is de weg met een rijstrook uitgebreid, zodat nu ov...

stent
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "Een stent is een metalen veertje dat met een katheter in een bloedvat geschoven kan worden om een vernauwing in het vat open te duwen" Synoniem: vaatstut; bloedvatstut Commentaar: 'Stent', dat genoemd is naar de tandarts Charles S...

steekvlam-
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Vrij recent duiken er in de berichtgeving samenstellingen op met steekvlam- als linkerdeel, zoals steekvlampolitiek, steekvlamwet en steekvlambeleid. Ze worden gebruikt wanneer de wetgever na onvoldoende analyse en reflectie reageert op een incident dat de publieke opinie flink heeft beroerd: op een moment dat het stof nog neerdwarrelt, ligt er al een wetsvoorstel op tafel. Steekvlamwetgeving vertoont niet zelden juridische hiaten, waardoor er achteraf reparatiewetgeving nodig is. "

stamcelpiraat
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een 'stamcelpiraat' is een kwakzalver die - veelal op commerciële grondslag - stamceltherapie toepast bij ernstige aandoeningen. Bij stamceltherapie worden cellen gekweekt uit stamcellen (bestaande lichaamscellen, met name ...

stuifkoe
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: poedermelk (voor bij de koffie, of voor zuigelingen)

super
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: in het artikel staat "supers" voor: "supermarktketens en drogisterijen" Commentaar: nieuwe betekenis van bestaand woord

submunitie
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "België heeft als eerste land een wetsontwerp goedgekeurd dat investeringen in submunitie verbiedt. Submunitie is een verzamelnaam voor de kleinere bommen die vrijkomen als een clusterbom ontploft. 5 tot 30 procent van de submunitie ontploft niet bij contact met de grond. Doordat de munitie jarenlang actief blijft, kan ze ook na een oorlog nog slachtoffers maken. 98 procent van de slachtoffers van clustermunitie blijken onschuldige burgers te zijn." Commentaar: er zijn oudere vindplaatsen, maar de term wordt tegenwoordig veel meer gebruikt

sudoku
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een sudoku (spreek uit 'soedokoe') is een puzzel van negen bij negen vakjes waarin een aantal cijfers van 1 tot en met 9 ingevuld zijn. De puzzel is nog eens onderverdeeld in blokjes van drie bij drie. Om hem op te lossen, moet je de lege vakjes zo invullen dat in elke rij, elke kolom én elk blokje de cijfers 1 tot en met 9 elk één k...

surfbewijs
[neologisme of ex-neologisme] Gelezen in zin: docenten worden geacht een surfbewijs te hebben om adequaat onderwijs met (internet)computers te kunnen geven Commentaar: Volgens Taalpost bestaat het woord al lang, maar werd het nog maar weinig in de kranten gebruikt.

swaffelen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Student van school wegens 'swaffelen' ROTTERDAM - Het Rotterdamse EuroCollege heeft een student van deze particuliere school gestuurd, omdat die zich onzedelijk heeft gedragen bij de wereldberoemde Taj Mahal in India. Bij het 17e eeuwse mausoleum haalde hij zijn geslachtsdeel uit zijn broek en zwaaide daarmee in het rond. De onderwijsinstelling voor evenementen- en hotelmanagement spreekt van ’onfatsoenlijk en onacceptabel gedrag’. Zij verwijderde de zogenoemde ’swaffelaar’ op staande voet van school. ,,Dit hebben we nog nooit meegemaakt,’’ stelt een woordvoerder. Tijdens de studiereis in India filmden medescholieren de ’ontheiliging’ van het liefdesmonument. Zij plaatsten beelden op internet. Te zien is dat de student zijn jongeheer tegen het grafmonument slaat en vrijbewegingen maakt. " Commentaar: Zie De Standaard, 17 december 2009 "Het woord van één dag" voor kritische kanttekeningen van Ludo Permentier over de "verkiezing" van het Woord van het Jaar 2008

synoniet
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "'Cajuinmuziek' is een tranentrekkende muzieksoort uit Louisiana. Wie een 'snaveltruitje' draagt, heeft een bivakmuts op zijn hoofd. En een 'reutelslang' laat je maar beter links liggen, want het is een gevaarlijk reptiel dat bij nadering doet alsof het op sterven ligt. Cajuinmuziek, snaveltruitje en reutelslang zijn parageinen, pleziekwoorden of synonieten: bestaande woorden waarvan één letter is verwijderd, toegevoegd of vervangen, en voorzien van een nieuwe definitie. Het Groot Woordenboek der Nederlandse Synonieten verzamelt de synonieten van de Nederlandse taal en biedt uren taalamusement." Synoniemen: : : paragein, pleziekwoord

tablet
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "2010 wordt mogelijk het jaar van de tabletcomputer of tablet. Vorige week lanceerde computergigant Apple de tabletcomputer iPad. Dat is een rechthoekige, platte computer met een aanraakscherm en zonder toetsenbord. Met zo’n tabletcomputer kun je surfen, mailen, games s...

tabletcomputer
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "2010 wordt mogelijk het jaar van de tabletcomputer of tablet. Vorige week lanceerde computergigant Apple de tabletcomputer iPad. Dat is een rechthoekige, platte computer met een aanraakscherm en zonder toetsenbord. Met zo’n tabletcomputer kun je surfen, mailen, games s...

tabacoloog
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een tabacoloog is volgens minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS) eenvoudigweg een 'rookstopbegeleider'. Bij navraag slaan beide termen op een dokter, een psycholoog of een andere opgeleide medemens die u helpt bij het ontwennen van tabak. De minister beloofde deze week de terugbetaling van tabacologische diensten. Daarmee riep ze meteen een hele nieuwe industrie in het leven. Taalkundige en economische innovatie, hand in hand." Synoniem: rookstopbegeleider Commentaar: ook veel vindplaatsen voor de "-k-"-spelling

tabakoloog
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een tabacoloog is volgens minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx (PS) eenvoudigweg een 'rookstopbegeleider'. Bij navraag slaan beide termen op een dokter, een psycholoog of een andere opgeleide medemens die u helpt bij het ontwennen van tabak. De minister beloofde deze week de terugbetaling van tabacologische diensten. Daarmee riep ze meteen een hele nieuwe industrie in het leven. Taalkundige en economische innovatie, hand in hand." Synoniem: rookstopbegeleider Commentaar: ook veel vindplaatsen voor de "-k-"-spelling

tarwevlees
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Seitan. Een vleesvervanger gemaakt van de eiwitten in tarwe. Wordt ook wel eens tarwevlees genoemd." Synoniem: seitan Commentaar: zie ook Wikipedia

tapijtmetropool
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De veelheid aan neologismen die in het recente stedebouwkundige discours opduiken doen vermoeden dat de stad niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk verstrooid is geraakt. Tapijtmetropool, nevelstad, territoriumstad, diffuse stad…het zijn maar enkele typeringen die de ronde doen.")

tanorexia
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Steeds meer jonge vrouwen lijden aan tanorexia. Ze stellen hun lichaam voortdurend bloot aan de stralen van de zon of de zonnebank om zo het hele jaar door een bruin tintje te hebben. Door die verslavin...

taikonaut
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: Chinese ruimtevaarder Citaat: "De lancering van de eerste bemande Chinese ruimtevlucht is een 'succes' geworden. Dertig minuten na de lancering maakte taikonaut Yang Liwei het goed, aldus het officiële Chinese persbureau Nieuw-China."

technasium
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het rapport belicht middelbare scholen met speciale programma’s voor getalenteerde leerlingen. Zo zijn sommige scholen begonnen met een technasium – een havo- of vwo-opleiding met extra aandacht v...

technotuigje
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Kinderen die Legoland bezoeken, krijgen een armbandje om met een chip erin. Die chip stelt de ouders in staat hun kroost voortdurend via de mobiele telefoon te lokaliseren. In de Nederlandse media is dit elektronische 'kindertuigje' inmiddels 'technotuigje' gedoopt. Kranten struikelden de afgelopen...

teenschoen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De teenschoen of 'vijftenenschoen' is een ultradunne schoen uit rubber met voorgevormde tenen. De schoen wordt ook waterschoen genoemd omdat vooral kajakkers, surfers en vissers hem dragen. Ook klimmers en yoga-aanhangers trekken het schoeisel geregeld aan." Synoniem: vijftenenschoen; waterschoen

tekenen
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Het vrouwenkoor Scala legt zijn lot in handen van de Duitse afdeling van EMI." Commentaar: Nieuwe betekenis van bestaand woord: "een contract ondertekenen met", of artistieke vrijheid van krantentitel?

teeuw
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een dierkundige heeft vorige week in een Chinese dierentuin een foto kunnen nemen van een tijger en een leeuwin die aan het paren waren. Als daar een kleintje van komt, zal het een teeuwtje zijn. In dierentuinen en safariparken komen wel vaker kruisingen van leeuwen en tijgers voor. Bij de omgekeerde combinatie – een mannelijke leeuw...

telenovelle
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Een telenovela is een soapserie met een vrouwelijk hoofdpersonage. Vaak gaat het om een groot liefdesverhaal met veel intriges en een happy end. De telenovela werd oorspronkelijk vooral geproduceerd in Latijns-Amerika, maar ondertussen is dit soort soaps ook erg populair in Spanje, Portugal, verschillende Oost-Europese landen, Frankr...

tepelschild
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: versiering rond tepel Citaat: "Janets hele borst kwam bloot. De aandacht van het verbijsterde publiek werd afgele...

terreurseks
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Seks in tijden van terreur. De term terreurseks komt natuurlijk uit Amerika en is voor het eerst beschreven door schrijfster Cole Kazdin in 'Sex in a time of terror' (2001). Vlak na de aanslagen op de Twin Towers bleek er een enorme toename te zijn in seksuele contacten: seks als beste verdediging tegen de dreiging van de dood, in het besef dat het leven eindig is en de beschaving fragiel. Crazy sex all the time, want je weet niet wanneer de volgende aanslag is. Het verschijnsel is niet nieuw en duikt vaker op in tijden van oorlog en terreur. Wat betekent terreurseks voor de relaties tussen mannen en vrouwen? En wat is het verschil tussen 'sex terror' en 'terror sex'?" Definitie: seks in tijden van terreur

terreurtaks
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: speciale belasting om de kosten van terreurbeveiliging te dekken Citaat: "Vanuit Londen bereikt ons het bericht enz......... Om het financiële gat te vullen ligt er alvast een voorstel op tafel om een terreurtaks te heffen waarmee de extra politionele kosten gedekt moeten worden. ..." Commentaar: al enkele oudere vindplaatsen ...

terreurtas
[neologisme of ex-neologisme] Definitie: "tas met hulpmiddelen voor wie het slachtoffer van een terreurdaad is geworden" Citaat: "Op 16 augustus 2005 introduceert een producent van verbandtrommels een nieuw product: het terreurtasje, gevuld met verbandmiddelen, een mondkapje en een isolatiedeken en meer van zulke handige hulpmiddelen voor wie het slachtoffer van...

territoriumstad
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "De veelheid aan neologismen die in het recente stedebouwkundige discours opduiken doen vermoeden dat de stad niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk verstrooid is geraakt. Tapijtmetropool, nevelstad, territoriumstad, diffuse stad…het zijn maar enkele typeringen die de ronde doen.")

tetheren
[neologisme of ex-neologisme] Citaat: "Er is net weer een nieuwe iPhone op de markt. Op internet wordt gediscussieerd of je daar wel mee kunt en mag tetheren. Dat blijkt te betekenen: je iPhone als modem gebruiken om op je laptop te internetten. Aan de werkwoordsuitgang van tetheren is al te zien dat zo'n uit het Engels geleend werkwoord meteen vernederlandst wordt. Dat geldt ook voor de hele vervoeging. Tetheren wordt net zo vervoegd als tetteren: het is jij-hij tethert en ik heb getetherd."