J. van der Wijk - Woordenboek juridische terminologie en politiejargon

Categorie: Juridisch > juridische terminologie en politiejargon
Datum & Land: 06/07/2011, NL
Woorden: 1556

Verschoningsrecht
Het recht om geen getuigenis in een procedure te hoeven afleggen en geen recht te hoeven spreken. De volgende personen kunnen zich op het verschoningsrecht beroepen: bloed- en aanverwanten van één der partijen tot in de tweede graad van de zijlinie bij een burgerlijk proces en bloed- en aanverwanten tot in de derde graad bij een straf...

Verplichte vertegenwoordiging
In kantongerechtsprocedures zijn partijen bevoegd zelf te verschijnen, maar bij de arrondissementsrechtbank en het gerechtshof zijn zij verplicht zich door een procureur te laten vertegenwoordigen, en bij de Hoge Raad door een advocaat.

Vernieling
Het opzettelijk en wederrechtelijk vernielen, beschadigen, onbruikbaar maken of wegmaken van enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort.

Vermogensdelicten
Inbraak, diefstal, heling enz.

Vermogen
Boedel.

Vermoeden
Redenering waardoor wordt getracht uit een bekend gegeven meer duidelijkheid te krijgen over een onbekend gegeven. Wanneer bijvoorbeeld bekend is dat verdachte op 28 februari 2003 's middags om 2 uur in Amsterdam was, kan daaruit worden geconcludeerd dat hij niet op hetzelfde tijdstip in Londen was

Vermoedelijk overlijden
Zie Verklaring van vermoedelijk overlijden.

Vermissing
Hiervan is sprake wanneer het bestaan van een persoon onzeker is geworden. De rechtbank kan op verzoek van belanghebbenden of op vordering van het openbaar ministerie een bewindvoerder benoemen.

Verminderde toerekeningsvatbaarheid
Hiervan is sprake wanneer de verdachte een strafbaar feit heeft begaan onder invloed van de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke storing van zijn geestvermogens, maar niet zodanig dat de er sprake is van ontoerekeningsvatbaarheid. De verminderd toerekeningsvatbare blijft niet straffeloos. Zie ook Toerekeningsvatbaarheid.

Verlijden
Het passeren van een notariële akte of de akte van een ander openbaar ambtenaar.

Verkrachting
Het seksueel binnendringen van het lichaam. Zie ook Geweld (3).

Verklaring van vermoedelijk overlijden
Deze verklaring kan door de rechtbank na bepaalde tijd worden afgegeven. De vermoedelijk overledene wordt driemaal gedagvaard per openbare dagvaarding. Verschijnt de gedagvaarde niet, dan verklaart de rechter degene wiens bestaan onzeker is voor overleden. Deze beschikking gaat naar de burgerlijke stand, waar een akte van overlijden wordt opgemaakt...

Verklaring van de verdachte
1. De opgave van feiten of omstandigheden tijdens het verhoor door de opsporingsambtenaar. 2. De opgave van feiten of omstandigheden bij het onderzoek op de terechtzitting.

Verklaring omtrent inkomen en vermogen
VIV

Verklaring omtrent inkomen en vermogen
VIV.

Verklaring omtrent het gedrag
Verklaring die sommige werkgevers voor het vervullen van bepaalde functies eisen. De verklaring wordt afgegeven door de burgemeester en houdt in dat de burgemeester uit het onderzoek naar het gedrag van betrokkene, gelet op het doel waarvoor de afgifte is gevraagd, van bezwaren tegen die persoon niet is gebleken. Is dat wel het geval, dan weigert d...

Verkeersschout
Functionaris bij het openbaar ministerie die de bevoegdheid van een officier van justitie heeft inzake feiten die strafbaar zijn gesteld krachtens de Wegenverkeerswet of de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen. Hij krijgt alleen te maken met verkeersovertredingen.

Verjaring
. 1. (c) Tijdsverloop met volgens het recht verkrijgende of bevrijdende werking. Rechtsmiddel dat moet worden ingeroepen, dus niet automatisch wordt toegepast. 2. Zie Vervolgingsverjaring.

Verificatievergadering
Bijeenkomst van schuldeisers van een failliet, de failliet zelf en-of zijn curator, onder leiding van een rechter-commissaris, ter verrichting van de verificatie en ter vaststelling van de eventuele preferentie.

Verificatie
Het na onderzoek ter verificatievergadering gerechtelijk als deugdelijk verklaren van vorderingen op een failliete boedel.

Verhoortechnieken
Zie Aftastend verhoor, Columbo-techniek, Defensief verhoor, Offensief verhoor, Overrompeling en Zaanse verhoormethode.

Verhoor
1. (s) Ondervraging die een verdachte ondergaat door daartoe bevoegde ambtenaren. 2. (c). Ondervraging die een gedaagde ondergaat door de rechter.

Verhalen
Schadeloosstelling verkrijgen. De gemeenten kunnen uitkeringen krachtens de ABW verhalen, bijvoorbeeld op de ouders of (ex)-echtgenoten die onderhoudsplichtig zijn. De gemeente kan verhalen tot maximaal twaalf jaar na de echtscheiding. Zie ook Terugvordering bijstand.

Verhaalsobject
Het product als onderpand bij koop op afbetaling van datzelfde product. Het op krediet gekochte product is wettig eigendom van de kredietverstrekker, maar wordt gebruikt door kredietnemer. Wanneer kredietnemer zich niet aan zijn betalingsverplichtingen houdt, kan de kredietverstrekker het `verhaalsobject` terugvorderen

Vergunning tot verblijf
VTV.

Vergelding
Een van de doelstellingen van het strafrecht. Men onderscheidt metafysische vergelding en empirische vergelding. De metafysische vergelding kenmerkt zich door de gedachte dat door het plegen van een delict één of andere fictieve (religieuze) orde of relatie is verstoord, die door straf kan en moet worden hersteld, los van het zielehei...

Verenigingstuchtrecht
Ook: contractueel tuchtrecht. Het verenigingstuchtrecht, zoals het tuchtrecht voor de kynologie (hondensport), werkt op basis van vrijwilligheid. Er is niets bij wet geregeld en betrokkenen verklaren zich vooraf akkoord met de tuchtrechtspraak. Het verenigingstuchtrecht is vaak niets meer dan een uitbreiding van het huishoudelijk reglement van de vereniging, want dit tuchtrecht wordt, in tegenstelling tot de regels van het constitutioneel tuchtrecht, door geen enkele rechterlijke macht getoetst. De leden van de vereniging kunnen het tuchtreglement naar eigen inzicht en willekeur wijzigen en uitbreiden

Verduistering
Hieraan maakt zich schuldig: hij die zich opzettelijk en wederrechtelijk toeëigent een goed dat geheel of gedeeltelijk aan een ander toebehoort en dat hij niet door misdrijf onder zich heeft gekregen. Voorbeeld: een huurkoper die een goed verkoopt voordat het goed geheel zijn eigendom is.

Verdrag van New York
IVBP.

Verdediging
1. De advocaat of gezamenlijke advocaten van de verdachte. 2. Het verdedigen van of pleiten voor een verdachte.

Verdagen
. Het uitstellen van de zitting tot een andere dag.

Verdachte
(s). Iemand waarvan bij de politie op grond van feiten of omstandigheden een redelijke vermoeden is ontstaan dat hij een strafbaar feit heeft gepleegd. Vanaf dat moment wordt degene tegen wie de vervolging is gericht in het strafproces `verdachte' genoemd, totdat hij is veroordeeld of vrijgesproken.

Verborgen gebrek
(c). Hiervan is sprake wanneer een geleverde zaak voor het daarvan te maken gebruik achteraf dermate ongeschikt of minder geschikt blijkt, zodanig dat dat aangenomen moet worden dat de koper bij kennis van het gebrek de zaak niet of tegen een lagere prijs zou hebben gekocht. Er is slechts sprake van `verborgen gebrek' wanneer de koper het gebrek re...

Verboden toegang
Artikel 461 van het Wetboek van Strafrecht geeft de rechthebbende de mogelijkheid mensen en vee van zijn grond te weren. `Hij die zonder daartoe gerechtigd te zijn zich bevindt op een anders grond, waarvan de toegang op een voor hem blijkbare wijze is verboden, of daar vee laat lopen, wordt gestraft.'

Verblijfsvergunning
Vergunning tot verblijf in een vreemd land. In Nederland kan die vergunning geweigerd worden op gronden van algemeen belang. Zie ook kapstokartikel

Verbintenissenrecht
(c). Het geheel van rechtsregels aangaande verbintenissen, gepubliceerd in boek IV van het Burgerlijk Wetboek.

Verbintenis
Overeenkomst.

Verbeurdverklaring
Het bij vonnis of administratief besluit ontzetten van de eigendom van een object ten bate van het Rijk. Vatbaar voor verbeurdverklaring zijn aan de veroordeelde toebehorende voorwerpen en vorderingen die geheel of grotendeels door middel van of uit de baten van het strafbare feit zijn verkregen, voorwerpen met betrekking tot welke het feit is bega...

Verbatim
(l). Woordelijk, letterlijk

Verbalisant
De opsporingsambtenaar die het verbaal opmaakt

Verbaal
Proces-verbaal (1).

Verzoekschrift
Rekest.

Verzoeker tot cassatie
Requirant.

Verzoeker
Requestrant.

Verzet
Rechtsmiddel dat in sommige gevallen door de wet wordt toegekend tegen een verstek-beslissing in eerste aanleg. De zaak wordt door dezelfde rechter behandeld. (s) Verzet kan niet worden gedaan tegen een vonnis waartegen de verdachte hoger beroep kan instellen.

Visiteren
Het verrichten van visitatie.

Visitatie
1. Onderzoek aan lichaam en kleding (fouillering). Mag alleen onder bepaalde gevallen door opsporingsambtenaren en andere daartoe bevoegden worden verricht. Zie ook Anale visitatie en Vaginale visitatie. 2. Het instellen van een onderzoek door particuliere beveiligingsbeambten of ander personeel in aanwezige bagage, bijvoorbeeld tassen, fietstassen...

Vinculum iuris
(l). Aard van de rechtsverhouding. Zie ook objectum litis. Visitatie. 1. Onderzoek aan lichaam en kleding (fouillering). Mag alleen onder bepaalde gevallen door opsporingsambtenaren en andere daartoe bevoegden worden verricht. Zie ook Anale visitatie en Vaginale visitatie. 2. Het instellen van een onderzoek door particuliere beveiligingsbeambten of ander personeel in aanwezige bagage, bijvoorbeeld tassen, fietstassen, koffers, bagageruimten van auto's en andere laadruimten. Visitatie wordt als regel uitgevoerd op personen die het bedrijf verlaten. Men is niet verplicht zich te laten visiteren, tenzij men hier mee heeft ingestemd, bijvoorbeeld in een schriftelijke verklaring dat men met de in het arbeidsreglement genoemde visitatieregeling akkoord gaat

Vicieuze cirkel van het kinderrecht
De werklast bij de Raad voor de Kinderbescherming en de instellingen voor gezinsvoogdij is hoog. Dat geldt ook voor het ziekteverzuim van het uitvoerend personeel, met als gevolg dat de werklast voor de niet-zieke hulpverleners nog hoger wordt. Van een vicieuze cirkel van het kinderrecht is sprake wanneer de bevindingen en rapportage van de kinderb...

Vice-president
Dit is geen functie maar een rang. Een rechter met de rang van vice-president kan de functie van president uitoefenen.

VI
Vervroegde Invrijheidstelling. Een gedetineerde komt hiervoor in principe in aanmerking als hij tweederde van zijn straf heeft uitgezeten.

VIV
Verklaring omtrent inkomen en vermogen. Deze verklaring heeft men nodig wanneer men de kosten van een advocaat niet (helemaal) kan betalen. De VIV moet worden gehaald bij de gemeente waarin men woont en wordt overhandigd aan de advocaat. Deze stuurt de verklaring door naar de Raad voor de Rechtsbijstand. Heeft men uitsluitend een bijstandsuitkering...

Vluchtelingen
Vreemdelingen die afkomstig zijn uit een land waarin zij gegronde reden hebben te vrezen voor vervolging wegens hun godsdienstige of politieke overtuiging of hun nationaliteit, dan wel het behoren tot een bepaald ras of tot een bepaalde sociale groep

Vleeseter
Corrupte ambtenaar wiens hele functioneren min of meer doelbewust is gericht op het op corrupte wijze verkrijgen van neveninkomsten. Hij is als het ware projectmatig bezig om te incasseren, daarbij misbruik makend van zijn bevoegdheden. Zie ook Corruptie en Graseter.

Vlagbeginsel
Het beginsel dat het strafrecht van een land ook geldt buiten de grenzen van dat land, aan boord van een schip of vliegtuig dat uit dat land afkomstig is.

Vordering en verzoek
De officier van justitie vordert iets van een rechter. Gaat de rechter daarop in, dan handelt hij `op vordering van de officier'. De verdachte verzoekt de rechter om iets. Voldoet de rechter aan dat verzoek, dan handelt hij `op verzoek van de verdachte'. Hieruit blijkt dus dat er in Nederland nog niet volledig sprake is van een accusatoir proces, w...

Voorwaardelijke veroordeling
De algemene voorwaarde is dat de veroordeelde zich gedurende de proeftijd niet aan een strafbaar feit zal schuldig maken en zich niet op andere wijze zal misdragen. Daarnaast kunnen een aantal bijzondere voorwaarden worden gesteld.

Voorwaardelijk sepot
Voorwaardelijk uitstel van de beslissing over verdere vervolging door het openbaar ministerie. Een voorwaardelijk sepot is slechts mogelijk als de verdachte de voorwaarden van het OM accepteert. Het OM mag een verdachte die aan de overeengekomen voorwaarden heeft voldaan daarna niet nog eens voor hetzelfde delict vervolgen.

Voorlopige voorziening
Hierbij neemt de rechter een voorlopige beslissing over de zaken waarover de echtgenoten die in een echtscheidingsprocedure verwikkeld zijn het nog niet eens zijn. Deze beslissing geldt alleen tijdens de procedure en men kan er niet tegen in beroep gaan. Zie ook Nevenvoorziening.

Voorlopige hechtenis
Vrijheidsbeneming. Dit begint met een bevel tot bewaring. De bewaring duurt maximaal tien dagen. Daarna kan de officier van justitie de rechter om een bevel tot gevangenhouding vragen. De gevangenhouding duurt 30 dagen en kan met tweemaal dertig dagen worden verlengd. De totale voorlopige hechtenis mag dus niet langer dan honderd dagen duren.

Voorlichting
De officier van justitie, de rechter-commissaris en de rechter hebben de bevoegdheid de reclassering opdracht te geven een voorlichtingsrapport over de persoon van de verdachte uit te brengen. Het rapport moet een betrouwbaar beeld geven van de verdachte en zijn situatie. Vermelde feiten moeten bij voorkeur niet alleen gebaseerd zijn op mededelinge...

Voorkomen
(spreek uit: vóórkomen). Voor het gerecht verschijnen. `De verdachte `moet' voorkomen' wil zeggen dat de officier van justitie tot vervolging heeft besloten. Hij laat de zaak voorkomen.

Voorgeleiden
(s). Een verdachte voor de officier van justitie leiden, om door hem (of een hulpofficier) te worden verhoord. Dit kan gebeuren in gevallen waarin voorlopige hechtenis is toegestaan en moet gebeuren bij aanhouding na ontdekking op heterdaad.

Voorbereidend onderzoek
Het onderzoek dat voorafgaat aan de behandeling ter terechtzitting.

Voorbedachte rade
, Met - . Na kalm beraad en rustig overleg.

Voorarrest
Ook: preventieve hechtenis. Het totaal van de dagen dat de verdachte heeft vastgezeten alvorens hij wordt veroordeeld. Na de veroordeling worden deze dagen van de straf afgetrokken. Zie Aanhouding, Bewaring, Gevangenhouding en Inverzekeringstelling.

Voogdij
De zorg uitgeoefend over persoon en goederen van een minderjarige van wie beide ouders zijn overleden, of van wie een ouder van het ouderlijk gezag is ontzet of ontheven. De voogdij wordt uitgeoefend door een voogd.

Voogd
Derde die verantwoordelijk is voor de verzorging en opvoeding van een minderjarige waarover hij de voogdij heeft. Hij wordt slechts benoemd als de ouders (of één van hen) het gezag niet hebben. Hij hoeft het kind niet per se zelf te verzorgen en op te voeden. Hij is wettelijk vertegenwoordiger en moet het eventuele vermogen van de min...

Vonnis
Uitspraak van de kantonrechter of de arrondissementsrechtbank. Zie ook Arrest.

Voluntaire rechtspraak
Voluntaire jurisdictie.

Voluntaire jurisdictie
Ook wel: oneigenlijke rechtspraak. Taakuitoefening van de rechter waarbij formeel ter zitting geen sprake is van een geding tussen partijen, bijvoorbeeld voorziening in voogdij of uitspraak in adoptie. Zie ook Contentieuze rechtspraak.

Volkel-arrest
Arrest waarin wordt bepaald dat de staat in principe niet kan worden vervolgd, omdat zij met haar handelingen het algemeen belang dient. Zie ook Pikmeer-arrest.

Voetsporen
Doorgaans schoeiselsporen. Men onderscheidt enerzijds enkele voetsporen, loopsporen en gangsporen, en anderzijds afdruksporen (op hard materiaal) en indruksporen (in zachter materiaal).

Voeging ter zitting
Het samenvoegen door de rechter van verschillende strafzaken, met het doel deze als één zaak te behandelen

Voeging ter berechting
Het voegen door het Openbaar Ministerie van een strafzaak zonder tenlastelegging bij een andere zaak die aan de rechter wordt voorgelegd, met het doel de rechter bij de bepaling van de strafmaat rekening te laten houden met de gevoegde zaak

Voeging ad informandum
Zie ad informandum

Vroeghulp
De activiteiten die de reclassering ontplooit in het kader van haar contacten met inverzekeringgestelden.

Vrijwaring
(c). De gedaagde in een civielrechtelijk proces kan een derde partij bij de procedure betrekken omdat die ook met de zaak te maken heeft, met het doel de negatieve gevolgen van de uitkomst van het geschil op die derde te kunnen verhalen. Deze procedure noemt men 'oproepen in vrijwaring'

Vrijspraak
Dit volgt wanneer de rechter het ten laste gelegde strafbare feit niet bewezen acht. Zie ook Ontslag van rechtsvervolging.

Vrijblijvend aanbod
Zie Bindend aanbod.

VR
Verkeersrecht.

Vruchtgenot
Ook: ouderlijk vruchtgenot. Het recht van ouders op de baten van de goederen van hun minderjarige kinderen, onder verantwoordelijkheid voor de instandhouding van die goederen en onder last het onderhoud en de opvoeding van de kinderen overeenkomstig hun vermogen te verzorgen.

Vruchtgebruik
Het zakelijk recht om van een anders goed de `vruchten' te gebruiken alsof men zelf de eigenaar daarvan was, mits men ervoor zorgt dat de zaak in stand blijft. Het recht eindigt bij het overlijden van de vruchtgebruiker en kan dus niet per nalatenschap worden overgedragen. Het recht rust op het goed en eindigt niet als het goed van eigenaar verande...

VTV
Vergunning tot verblijf. Document waaruit blijkt dat een vreemdeling voor langer dan drie maanden is toegelaten tot Nederland. De VTV is een jaar geldig en kan onder voorwaarden worden verlengd. Zie ook MVV.

VUWA
Vuurwapenteam.

VVTV
Voorwaardelijke vergunning tot verblijf. VTV die wordt afgegeven aan asielzoekers die geen recht hebben op asiel, maar die niet teruggestuurd kunnen worden naar hun land omdat de algemene situatie daar slecht is. De vergunning kan worden ingetrokken als de situatie in het land van herkomst is verbeterd. W WA. Wettelijke aansprakelijkh...

Vv
Voorwaardelijke veroordeling.

Warenwet
Wet krachtens welke de Keuringsdienst van Waren toezicht houdt op de kwaliteit van voedingsmiddelen

WAO
Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering. Deze wet geeft werknemers onder de 65 jaar bij langdurige arbeidsongeschiktheid een uitkering. Er bestaat een `oude WAO' en een `nieuwe WAO'. De nieuwe WAO is van kracht voor werknemers die op of na 25 januari 1994 in de WAO terecht zijn gekomen of nog terecht komen.

Wanprestatie
Hiervan is sprake wanneer de schuldenaar niet, niet tijdig of niet behoorlijk presteert, nadat hij in gebreke is gesteld, weigert te presteren of er sprake is van een fatale termijn.

WAM
Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen.

Wajong
Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonge gehandicapten

Waarschuwingsplicht
De plicht om de verdachte alvorens het verhoor te wijzen op zijn zwijgrecht. `U bent niet tot antwoorden verplicht.' Deze waarschuwing wordt `cautie' genoemd.

Waarheidsvinding
Een van de doelstellingen van het strafrecht. Het aan het licht brengen van de waarheid omtrent een gepleegd strafbaar feit, enerzijds in verband met de bewijslast, anderzijds ten behoeve van de objectieve rechtspraak.

Waarborgfonds
Orgaan van alle erkende verzekeraars dat aan slachtoffers bepaalde schade vergoedt die normaal door een verplichte verzekering gedekt wordt, wanneer de veroorzaker van deze schade niet verzekerd is of niet ge?dentificeerd is. Het Waarborgfonds wordt gefinancierd door een bijdrage uit de verzekeringspremies

WAZ
Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen

WBP
Wet Bescherming Persoonsgegevens. Zie College Bescherming Persoonsgegevens

WBEAA
Wet Evenredige Arbeidsdeelname Allochtonen. Wet die bedrijven en overheidsinstellingen met meer dan 35 werknemers verplicht te laten registreren bij de Kamer van Koophandel hoeveel werknemers van allochtone afkomst zij in dienst hebben. Op overtreding van de wet staat maximaal een geldboete van ? 25.000,- of gevangenisstraf van een jaar.

WCK
Wet Consumentenkrediet

Wetgevende macht
Deze macht stelt de algemene regels vast. In Nederland wordt de taak van de wetgevende macht uitgevoerd door de Koningin en de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal te zamen.