J. van der Wijk - Woordenboek juridische terminologie en politiejargon

Categorie: Juridisch > juridische terminologie en politiejargon
Datum & Land: 06/07/2011, NL
Woorden: 1556

Klokkenluidersregeling
Regeling die bescherming biedt aan werknemers die misstanden in de eigen organisatie of bedrijfstak publiek maken. Op 2 februari 2001 is het wetsontwerp Wijziging van de Ambtenarenwet in verband met integriteit bij de Tweede Kamer ingediend. Het wetsvoorstel voorziet onder meer in een verplichting voor de verschillende overheden tot het vaststellen van een procedure, en het daartoe stellen van regels en voeren van beleid, voor het omgaan met bij een ambtenaar levende vermoedens van misstanden binnen de organisatie waar hij werkzaam is en de bescherming van de ambtenaar tijdens en na het volgen van die procedure. Deze procedure wordt veelal ten onrechte aangeduid als de `klokkenluidersregeling`, want de procedure is juist bedoeld om te voorkomen dat een ambtenaar de door hem gesignaleerde misstand naar buiten brengt en ervoor te zorgen dat hij deze (eerst) intern meldt, zodat de organisatie de mogelijkheid heeft maatregelen ter opheffing van de misstand te treffen

Klokkenluider
Iemand die misstanden in de eigen organisatie of bedrijfstak publiek maakt, doorgaans na eerst nul op het rekest te hebben gekregen bij de betreffende organisatie of bedrijfstak

Klachtdelict
Delict waarbij de officier van justitie slechts kan vervolgen nadat de benadeelde een klacht heeft ingediend met het verzoek om tot vervolging over te gaan.

KLPD
Korps Landelijke Politiediensten.

KMar
Koninklijke Marechaussee. Nederlands politiekorps voor de strijdkrachten, met daarnaast als taken: grensbewaking, beveiliging van de leden van het Koninklijk Huis, verlenen van bijstand aan de gewone politie, etc

KNMG
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van de Geneeskunst

KNVV
Kennisgeving van niet verdere vervolging. Schriftelijke mededeling van de officier van justitie aan de verdachte. Dit gebeurt wanneer de officier van justitie na een gerechtelijk vooronderzoek of na voorlopige hechtenis seponeert. Zie ook KVV.

Kosten koper
Behalve de koopsom moeten bij deze overeenkomst ook alle te maken kosten om het huis op naam te krijgen door de koper worden betaald. Deze kosten omvatten de kosten van de akte van levering bij de notaris, de kosten voor inschrijving in het Kadaster en de overdrachtsbelasting

Kort geding
Behandeling voor de president van de arrondissementsrechtbank van zaken waarin om redenen van onverwijlde spoed een onmiddellijke en voorlopige voorziening wordt geëist. Tegen de uitspraak in kort geding staat beroep en verzet open.

Koppelverkoop
Verkoop van een product met gekoppeld daaraan de verplichting om ook een bepaald ander product te kopen. Koppelverkoop is krachtens de Nederlandse wet verboden

Koppelarij
Zedendelict. Het gelegenheid geven tot prostitutie door een souteneur of bordeelhouder.

Kokerjuffer-effect
Commotie van het publiek en de politiek ten gevolge van de plotselinge onthulling van een bepaalde situatie, die door het beleid van het openbaar ministerie al jarenlang bestaat. Het OM kan het Kokerjuffer-effect voorkomen door het publiek en de politiek uitvoerig te informeren.

Krijgsraad
Militaire rechtbank voor strafzaken gepleegd door militairen. Behoort niet tot de gewone rechterlijke macht. De militair kan in beroep bij het Hoog Militair Gerechtshof.

Krankzinnigheid
Wilsonbekwaamheid. Reden om iemand onder curatele te stellen. In de wet komen de woorden `krankzinnig' en `krankzinnigengesticht' veelvuldig voor. In dit woordenboek heb ik gekozen voor de begrippen `wilsonbekwaam' en `psychiatrisch ziekenhuis'.

Krankzinnigenwet
Wet die het staatstoezicht op wilsonbekwamen en psychiatrische ziekenhuizen regelt en waarin onder meer staat welke procedures gevolgd moeten worden om iemand in zo'n inrichting te plaatsen.

Kraken
Het wederrechtelijk in gebruik nemen van een onbewoonde woning of besloten lokaal.

Kunstgrepen
Zie Listige kunstgrepen.

KVV
Kennisgeving van verdere vervolging. Schriftelijke mededeling van de officier van justitie aan de verdachte. Zie ook KNVV.

KvK
Kamer van Koophandel en Fabrieken.

Kwijtschelding
Rechtshandeling waarbij een schuldeiser zijn schuldenaar van diens verplichtingen ontslaat en waardoor de schuld teniet gaat zonder dat er wordt betaald. Is gelijkgesteld met schenking.

Kwijting
Betaling, voldoening van een verbintenis. `Tegen finale kwijting' betekent dat de schuldeiser na betaling niets meer van de schuldenaar te vorderen heeft.

Kwalitatieve verplichting
Beding in een (koop)overeenkomst waarbij de koper ten aanzien van de oude eigenaar iets moet dulden of nalaten

Kwakzalverij
Het onbevoegd uitoefenen van de geneeskunst.

Kwade trouw
Deze term, waarmee opzettelijkheid wordt gesuggereerd, wordt doorgaans gebezigd bij niet nakoming van overeenkomsten.

Kwitantie
Akte van kwijting. L Laatste woord. In het procesrecht is het laatste woord aan de gedaagde-verdachte. In het strafproces heeft de verdachte het laatste woord, dus niet zijn raadsman.

Lasterlijke aanklacht
Misdrijf waarbij men bij de overheid schriftelijk tegen iemand een valse aanklacht indient of op schrift laat stellen, waardoor de eer of de goede naam van die persoon wordt aangetast.

Laster
Strafbaar feit, begaan door hem die het misdrijf van smaad of smaadschrift pleegt, als de aantijging tegen beter weten is geschied en de dader, ingeval het bewijs van de waarheid is toegelaten, niet slaagt in dat bewijs. In het civielrecht is laster een onrechtmatige daad.

Last tot medebrenging
Zie Medebrenging.

Landsadvocaat
Advocaat die de regering inschakelt als zij behoefte heeft aan juridische bijstand

Landloperij
Het zonder middelen van bestaan rondzwerven. Degene die hieraan schuldig wordt bevonden kan door de rechtbank worden veroordeeld tot plaatsing in een rijkswerkinrichting. Zie ook Landlopersknaak.

Landlopersknaak
Rijksdaalder die veel zwervers of daklozen vroeger op zak hadden, speciaal om niet te kunnen worden veroordeeld wegens landloperij. Er was dan immers geen sprake van `zonder middelen van bestaan'.

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen
. Ontstaan uit een samenwerkingsverband van het ministerie van justitie en het ministerie van VWS. Het LBIO is een dependance van de Raad voor de Kinderbescherming Den Haag en houdt zich onder meer bezig met de inning van kinderalimentatie. Het bureau is in de plaats gekomen van de financiële afdelingen van de negentien Raden voor de Kinderbes...

Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie
(LGP). Onderdeel van het Gerechtelijk Laboratorium te Rijswijk. In het LGP worden door pathologen- anatomen honderden secties per jaar verricht.

LBB
Landelijke Bijzondere Bijstandsverlening.

Levensonderhoud
Alimentatie.

Legitimeren
1. Wettigen. 2. Bewijzen dat men de persoon is voor wie men zich uitgeeft

Legitimatieplicht
Verplichting om altijd en overal een identiteitsbewijs bij zich te dragen en dit op verzoek van bevoegde ambtenaren te tonen. Alhoewel Nederland geen algemene legitimatieplicht kent, gaan er hier en daar wel stemmen op om deze in te voeren voor personen vanaf 12 jaar

Legitimaris
Erfgenaam in de rechte lijn aan wie de wet een legitieme portie verzekert, zodat hij niet door de erflater bij testament geheel kan worden onterfd.

Legitieme portie
Wettelijk erfdeel. Het gedeelte van een nalatenschap dat in elk geval aan de wettelijke erfgenamen in de rechte lijn moet worden nagelaten en waarover de erflater dus niet bij testament kan beschikken.

Legislatief
Wetgevend

Leges
Rechten, geheven voor verrichtingen van gemeenten en provincies wegens het verlenen van diensten, zoals het verstrekken van akten of afschriften daarvan.

Lege non distinguente
(l). Daar de wet geen onderscheid maakt

Legator
Degene die iets bij legaat vermaakt.

Legateren
Iets bij legaat vermaken.

Legataris
Rechtsverkrijger onder bijzondere titel van een legaat. Hij is niet aansprakelijk voor de schulden van de erflater.

Legaliteitsbeginsel
1. (s) Het beginsel volgens welke het openbaar ministerie van een land tot het instellen van een strafvervolging verplicht is zodra enig strafbaar feit hiertoe aanleiding geeft, zonder overweging van de wenselijkheid der vervolging. In Nederland is sprake van het opportuniteitsbeginsel. 2. (s) Het beginsel dat geen feit strafbaar is dan krachtens v...

Legaliseren
Wettig maken, rechtsgeldig maken

Legaat
Bijzondere beschikking in uiterste wil, waarbij een erflater bepaalde goederen of een bepaalde geldsom vermaakt. Zie ook Erfstelling, Legataris en Making.

Leerstraf
Zie Taakstraf.

Lex superior derogat legi inferiori
(l). De hogere wet gaat voor de lagere wetten

Lex imperfecta
(l). Onvolkomen wet, bijvoorbeeld wet waarbij geen sanctie is vermeld.

Lex delicti commissi
(l). De wet die geldt op de plaats waar het misdrijf is gepleegd

LGP
Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie. Zie Gerechtelijk Laboratorium.

Lite pendente
(l). Hangende het geschil.

Listige kunstgrepen
Een van de middelen waarmee men oplichting (bedrog) kan plegen. Er moet duidelijk sprake zijn van een truc, een listige handeling. Een enkele leugen is onvoldoende aanleiding om de term `listige kunstgrepen' te bezigen.

Liquidatie
Vereffening. De afwikkeling en beëindiging van zaken van rechtspersonen of andere organisaties na het besluit tot opheffing of ontbinding.

Lik-op-stuk-benadering
Het onmiddellijk afhandelen van een strafbaar feit. Vorm van snelrecht, voornamelijk toegepast bij minderjarigen.

Lijkvlekken
Ook: livores. Ongeveer tweeënhalf uur na het tot stilstand komen van de bloedcirculatie ontstaan op de laagst gelegen plaatsen in het lichaam lijkvlekken, maar niet op de zogenaamde drukplekken, d.w.z. de plaatsen waarop het lichaam rust of waar zich knellende kleding bevindt. Afhankelijk van de nog in het lichaam aanwezige bloed en de stollin...

Lijkstijfheid
Ook: rigor mortis. Begint ongeveer 3 à 4 uur na het intreden van de dood en is onder normale omstandigheden doorgaans na 7 à 8 uur voltooid. De verstijving begint bij de kaak en zich voort naar de voeten. Na ongeveer 48 uur verslapt het lichaam in omgekeerde volgorde. In het algemeen is de lijkstijfheid na 3 à 4 dagen geheel ve...

Lijdelijk
In een civielrechtelijk proces is de rechter `lijdelijk`, dat wil zeggen dat hij alleen beslist op de geschilpunten die partijen zelf naar voren hebben gebracht

Lichaamstemperatuur
(van overledenen). Na het intreden van de dood blijft de lichaamstemperatuur nog één tot anderhalf uur normaal, d.w.z. ± 37,5° C. Daarna daalt zij, onder normale omstandigheden, met ongeveer 1° C per uur. De temperatuurdaling vindt doorgaans in de eerste negen uur na het intreden van de dood plaats en is sterk afhankeli...

Licentie
Vergunning. Zie ook gebruikerslicentie

Livores
Lijkvlekken.

Litigieus
In het geding zijnde.

Loonbeslag
Vorm van derdenbeslag. Beslag onder de werkgever op het loon dat deze aan een werknemer verschuldigd is. Vindt onder meer plaats door de belastingdienst en het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (bij kinderalimentatiekwesties en uithuisplaatsing).

Loon in natura
Elk loon dat op andere wijze dan in geld wordt uitgekeerd.

Loon
De contraprestatie voor arbeid.

Lokaalvredebreuk
1. Het wederrechtelijk binnendringen van een (besloten) lokaal. 2. Het wederrechtelijk aldaar vertoevende, zich niet op de vordering van of vanwege de rechthebbende aanstonds verwijderen. Er is sprake van binnendringen als het betreden geschiedt tegen de wil van de rechthebbende en deze wil voor de binnentredende persoon onmiskenbaar, d.w.z. volkom...

Locus delicti
(l). PD.

LPEC
Landelijke Politie Emancipatie Commissie.

LPD
Leider Plaats Delict. Zie PD.

LRT
Landelijk Rechercheteam

LSOP
Landelijk Selectie- en Opleidingsinstituut voor de Politie. M Maatregel. Strafrechtelijke sanctie, ter bescherming van de dader en de samenleving tegen recidive. Een maatregel kan naast een hoofdstraf worden opgelegd, maar ook afzonderlijk. Zie ook TBS.

Materiële schade
Schade die direct in geld is uit te drukken, bijvoorbeeld een kapotte bril of misgelopen inkomen. Zie ook immateri?le schade en smartengeld

Materieel strafrecht
Dit recht, omschreven in het Wetboek van Strafrecht, wijst aan welke feiten strafbaar zijn en welke sancties de rechter naar aanleiding daarvan mag toepassen. Zie ook Formeel strafrecht

Marechaussee
Zie KMar

Manifesta non egent probatione
(l). Feiten van algemene bekendheid behoeven geen bewijs

Malversatie
Verduistering van gelden door hem aan wie deze gelden zijn toevertrouwd

Making
De samenvattende benaming voor erfstelling en legaat.

Magistratuur
De leden van de rechterlijke macht. Zie Schrijvende magistratuur, Staande magistratuur en Zittende magistratuur.

Machtiging tot voorlopig verblijf
MVV.

Merkrecht
Het exclusieve recht van een merkhouder op een merk

Merkenrecht
Het geheel van wetgeving en jurisprudentie dat de rechten op een merk bepaalt. Voor de Beneluxlanden geldt de Benelux Merkenwet van 1971, met de daarbij horende reglementen

Merk
Symbool of naam bedoeld om de producten of diensten van een onderneming te onderscheiden

Mentor
Ook: provisionele bewindvoerder. 1. Hij die door de rechter wordt benoemd om te zorgen voor persoon en goederen van iemand van wie de onder curatele-stelling is verzocht. 2. Vertegenwoordiger die benoemd wordt ter behartiging van de belangen van iemand die in een psychiatrisch ziekenhuis is geplaatst.

Memorie van grieven
Conclusie van eis van appellant.

Memorie van antwoord
Conclusie van antwoord van geïntimideerde.

Meineed
Het opzettelijk afleggen van een valse verklaring onder ede, doch dit is alleen strafbaar wanneer een wettelijk voorschrift de verklaring onder ede vordert of wanneer een wettelijk voorschrift aan de verklaring onder ede rechtsgevolgen verbindt.

Meerzijdige rechtshandeling
Een rechtshandeling die de wilsverklaringen van minstens twee personen vereist, zoals het aangaan van een huwelijk. Zie ook Eenzijdige rechtshandeling.

Meervoudige kamer
Uit drie rechters bestaande kamer. De meervoudige kamer beslist over zware of ingewikkelde zaken. Bij het Gerechtshof wordt meestal met drie rechters (raadsheren) geoordeeld. Bij de Hoge Raad is het vereiste aantal in veel gevallen van vijf naar drie teruggebracht. Zie ook enkelvoudige kamer

Meerderjarigheid
Hiervan is in Nederland sprake wanneer iemand de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt.

Medisch Tuchtcollege
Dit college, behorend tot het constitutioneel of wettig tuchtrecht, behandelt klachten over de manier waarop artsen, tandartsen, verloskundigen en apothekers hun beroep uitoefenen.

Mediation
(e). Bemiddeling. Een mediator (onafhankelijke conflictbemiddelaar) staat tussen de partijen en probeert de partijen bij elkaar te brengen om zelf tot een gezamenlijke oplossing van het geschil te komen. De mediator doet geen bindende uitspraak, maar laat de partijen zelf bepalen hoe de oplossing eruit zal zien. Dit in tegenstelling tot arbitrage of bindend advies door een geschillencommissie waar de oplossing door de arbiter of bindend adviseur wordt bepaald. Mediation is op vele terreinen tot ontwikkeling gekomen en wordt steeds meer gebruikt, bijvoorbeeld bij arbeidsconflicten, maatschapverhoudingen, gezondheidszorg, huurzaken, commerci?le en persoonlijke conflicten

Medeplichtige
Hij die opzettelijk bij het plegen van een misdrijf behulpzaam is of opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen daartoe verschaft. Niet te verwarren met mededader. De medeplichtige is afzonderlijk strafbaar met een lichtere straf. Iemand die medeplichtig is aan een overtreding is niet strafbaar.

Medeplegen
Actief samenwerken met de feitelijke dader van een strafbaar feit, bij de uitvoering van dat strafbaar feit.

Mededader
Medepleger. Hij die helpt bij het plegen van een strafbaar feit, daadwerkelijk een onderdeel van de uitvoeringshandeling verricht. Hij wordt als dader bestraft. Niet te verwarren met medeplichtige.

Medebrenging
Een onderzoekende rechter die een verdachte wil verhoren, kan een last tot medebrenging geven als de verdachte niet verschijnt.

ME
Mobiele Eenheid.

Mishandeling
Het toebrengen van lichamelijk leed of letsel. Met mishandeling wordt gelijkgesteld opzettelijke benadeling van de gezondheid. Mishandeling wordt zwaarder bestraft wanneer het feit zwaar lichamelijk letsel of de dood ten gevolg heeft, of wanneer feit het met voorbedachte rade is gepleegd. Men onderscheidt `eenvoudige' mishandeling, `eenvoudige' mis...

Misdrijf
Ernstig strafbaar feit, dit in tegenstelling tot een overtreding