J. van der Wijk - Woordenboek juridische terminologie en politiejargon

Categorie: Juridisch > juridische terminologie en politiejargon
Datum & Land: 06/07/2011, NL
Woorden: 1556

Onus probandi
(l). Bewijslast

Ontzetting uit het ouderlijk gezag
Rechterlijke ontneming van het gezag over minderjarige kinderen. Dit is mogelijk wanneer de rechtbank dit in het belang van de kinderen acht, op grond van misbruik van het ouderlijk gezag of grove verwaarlozing van één of meer kinderen, slecht levensgedrag, onherroepelijke veroordeling voor bepaalde delicten, het veronachtzamen van de...

Ontzegging van het recht op omgang
Een ouder kan de rechter vragen om de andere ouder het recht op omgang met het kind te ontzeggen. De rechter doet dit alleen als de omgang ernstig nadeel oplevert voor de geestelijke of lichamelijke ontwikkeling van het kind, de ouder ongeschikt of niet in staat is tot omgang met het kind, het kind twaalf jaar of ouder is en zelf ernstig bezwaar he...

Ontzegging van de rijbevoegdheid
Beslissing van een rechter dat iemand die onder invloed heeft gereden of een andere zeer ernstige verkeersfout heeft gemaakt gedurende een bepaalde periode geen auto of motorfiets mag besturen

OOB
Onderafdeling Opsporing en Bijstand, afdeling van het Ministerie van Justitie.

Optierecht
Het recht om als eerste te kiezen om al dan niet tot koop over te gaan

Opstalrecht
Ook: recht van opstal. Het zakelijk recht om op de grond van iemand anders gebouwen, werken of beplantingen in eigendom te hebben

Opsporingsregister
Zie ook Gesignaleerden.

Opsporingsambtenaar
Elk der personen die met de opsporing van een strafbaar feit zijn belast.

OPS
Geautomatiseerd opsporingsregister.

Opruiing
Het publiekelijk aansporen tot het plegen van een strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen de overheid

Opposant
Partij die in verzet komt.

Opportuniteitsbeginsel
Beginsel volgens welke het openbaar ministerie zelf beslist of in een bepaald geval al dan niet zal worden vervolgd, in tegenstelling tot het legaliteitsbeginsel. Het OM kan op gronden van algemeen belang van vervolging afzien. De belanghebbende (benadeelde) kan daarover zijn beklag doen bij het gerechtshof.

Oplichting
Het bewegen van iemand tot het aangaan van een schuld of het tenietdoen van een schuld, hetzij door het aannemen van een valse naam of valse hoedanigheid, hetzij door listige kunstgrepen, hetzij door een samenweefsel van verdichtsels, met het oogmerk om zichzelf of een ander wederrechtelijk te bevoordelen.

Opheffing gemeenschap van goederen
Maatregel ter beëindiging van tussen echtgenoten bestaande algehele gemeenschap van goederen. Dit kan door één der echtgenoten worden gevorderd wanneer de andere echtgenoot de goederen verspilt.

Openlijke geweldpleging
Het plegen van openlijk geweld met verenigde krachten tegen personen of goederen. De straf wordt verhoogd wanneer de dader opzettelijk goederen vernielt, het geweld enig lichamelijk letsel ten gevolge heeft, het geweld zwaar lichamelijk letsel ten gevolge heeft of het geweld de dood ten gevolge heeft.

Openbare aanklager
Aanklager.

Openbaarheid van het rechtsgeding
Een der hoofdbeginselen van het Nederlands procesrecht. In het belang van de openbare orde en de zedelijkheid kan de rechter echter bevelen dat de zitting met gesloten deuren zal worden gehouden.

Openbaar testament
Testament opgemaakt ten overstaan van een notaris (openbaar ambtenaar), in tegenwoordigheid van twee getuigen, die met de erflater het testament ondertekenen.

Openbaar Ministerie
(OM). De staatsinstelling belast met het leiding geven bij de opsporing van strafbare feiten, de vervolging van daders en het uitvoeren van vonnissen in strafzaken. Het openbaar ministerie is ondergeschikt aan de minister van justitie. Bij de Hoge Raad en de gerechtshoven wordt het OM vertegenwoordigd door een procureur-generaal en advocaten-genera...

Opzettelijk
Willens en wetens.

Orde van advocaten
De gezamenlijke advocaten die in Nederland zijn ingeschreven. De orde is gevestigd te Den Haag en aan het hoofd staat een raad van negen leden, met een deken als voorzitter.

OR. Ondernemingsraad
Orde van advocaten. Zie Nederlandse Orde van Advocaten. Organieke wet. Wet waarvan het bestaan uitdrukkelijk door de Grondwet is voorgeschreven, zoals de Gemeentewet en de Provinciewet

Oslo-confrontatie
Keuzeconfrontatie.

Osv
Organisatiewet Sociale Verzekeringen

OTT
Onderzoek ter terechtzitting.

OTS
Ondertoezichtstelling.

OT
Observatieteam.

Ouderlijk gezag
Het geheel van bevoegdheden en verplichtingen van ouders ten opzichte van de persoon en het vermogen van het kind. Het ouderlijk gezag eindigt door het meerderjarig worden van het kind, het overlijden van de ouders of de ontheffing van of ontzetting uit het ouderlijk gezag van beide ouders. Zie ook Voogdij.

Overtreding
Licht strafbaar feit, dit in tegenstelling tot een misdrijf

Overrompeling
Verhoortechniek waarbij de verhoorder zich laat leiden door zaken als de (schrik)reactie van de verdachte bij diens aanhouding, de algehele situatie van het moment, de houding van de verdachte in het algemeen. Wanneer de overrompeling leidt tot een bekentenis, dient deze terstond op papier te worden gezet.

Overpad
Zie Recht van overpad.

Overmacht
1. (c) Hiervan is sprake in geval van een vreemde oorzaak, die de schuldenaar niet kan worden toegerekend en die niet te voorzien was. Overmacht rechtvaardigt het niet-presteren en bevrijdt van de verplichting tot vergoeding van kosten en schade. 2. (s) Strafuitsluitingsgrond. Iedere dwang of drang waaraan men redelijkerwijs geen weerstand kan bied...

Overeenkomst
Wilsovereenstemming tussen twee of meer partijen, gericht op het doen ontstaan, wijzigen of tenietgaan van verbintenissen. Een overeenkomst kan mondeling of schriftelijk worden gesloten.

Overdrachtsakte
Zie akte van levering. Overeenkomst. Wilsovereenstemming tussen twee of meer partijen, gericht op het doen ontstaan, wijzigen of tenietgaan van verbintenissen. Een overeenkomst kan mondeling of schriftelijk worden gesloten

OV
Onvoorwaardelijke veroordeling.

OvJ
Officier van Justitie. P Pacht. Overeenkomst tot ingebruikneming van agrarische eigendommen. Voor de pachtovereenkomst is goedkeuring van de Grondkamer nodig.

OZB
Onroerende zaakbelasting. Vroegere benaming van de onroerend goedbelasting, die op haar beurt in de plaats kwam van riool-, straat- en grondbelasting. De OZB bestaat uit een eigenaarsdeel en een gebruikersdeel en wordt door de gemeente bepaald aan de hand van de waarde van het onroerend goed in het economisch verkeer. Zie ook WOZ.

O. dat
Overwegende dat

O.dat
Overwegende dat.

Patent
Zie octrooi. PBC. Pieter Baan Centrum. PD. Plaats delict; in engere zin de plaats waar het delict zich feitelijk heeft afgespeeld. (Bijvoorbeeld: `PD: hoek Amstelstraat-Rembrandtsplein.') In ruimere zin al die plaatsen waar sporen van het misdrijf kunnen worden aangetroffen

Passeren van de akte
Het in aanwezigheid van een notaris ondertekenen van een akte van levering, waardoor de koper de nieuwe eigenaar wordt

Partnerschapregistratie
Mogelijkheid die op 1 januari 1998 werd ingevoerd om de relatie van paren van gelijk geslacht te kunnen laten vastleggen bij de burgerlijke stand. Werd in april 2001 gevolgd door het homohuwelijk

Parketwachter
Politiebeambte werkzaam bij de parketwacht.

Parketwacht
Politiedienst belast met hulp- en ordediensten op het parket.

Parketstandje
Officiële waarschuwing van de officier van justitie aan het adres van een verdachte.

Parketpolitie
Parketwacht.

Parket-Generaal
Hoofdkantoor van de landelijke leiding van het Openbaar Ministerie, bestaande uit het College van procureurs-generaal en zijn ambtelijke staf

Parket
Ook: Arrondissementsparket. Arrondissementsbureau van het openbaar ministerie. Het hoofd van het parket is een Hoofdofficier van justitie.

Parate executie
Het recht om de goederen van een schuldenaar die in gebreke blijft zonder voorafgaand rechterlijk vonnis in het openbaar, naar plaatselijk gebruik, te verkopen. De pandhouder heeft dit recht krachtens de wet, maar de hypotheekhouder moet het bedingen.

Pand
1. Zakelijk recht op iemands anders roerend goed om daarop bij voorrang een vordering te verhalen. 2. Het in pand (1) gegeven voorwerp.

Pactum
(l). Overeenkomst

PD
Plaats delict; in engere zin de plaats waar het delict zich feitelijk heeft afgespeeld. (Bijvoorbeeld: `PD: hoek Amstelstraat-Rembrandtsplein.') In ruimere zin al die plaatsen waar sporen van het misdrijf kunnen worden aangetroffen.

Persoonsregistratie
Zie Wet persoonsregistraties.

Persoonlijkheidsrecht
Het recht op leven, gezondheid, vrijheid en eer (Verdrag van Rome, artikel 2 e.v.).

Persoonlijke levenssfeer
Privacy.

Persoon
Drager van rechten en plichten, te onderscheiden in natuurlijk persoon en rechtspersoon.

Personenrecht
Het geheel van rechtsregels betreffende de hoedanigheden en bevoegdheden van personen, grotendeels gepubliceerd in Boek I van het Burgerlijk Wetboek.

Personen- en familierecht
Het geheel van rechtsregels betreffende de hoedanigheden en bevoegdheden van personen, grotendeels gepubliceerd in Boek I van het Burgerlijk Wetboek

Personaliteitsbeginsel
Ook: actief nationaliteitsbeginsel. Het beginsel dat de regels omtrent de persoon worden beheerst door het rechterlijk stelsel van het land van zijn herkomst. Het Nederlandse strafrecht volgt Nederlanders waar ze ook gaan, met betrekking tot elk misdrijf naar Nederlands recht, begaan door een Nederlander waar ook ter wereld. De reden hiervan is dat...

Persofficier
(van justitie). Officier van justitie die optreedt als voorlichter van het openbaar ministerie.

Persisteren
Volharden bij een eis of stelling, ondanks hetgeen de tegenpartij aanvoert

Peremptoire termijn
Laatste termijn in een procedure, waarna geen uitstel meer wordt verleend

Pensioenrechten bij scheiding
Zie Wet verevening pensioenrechten bij scheiding.

Penologie
De leer van de straffen, de strafoplegging en de toepassing van gerechtelijke straffen. De taak van de penologie is onder meer het aanleveren van oplossingen aangaande de optimalisering van het strafrechtelijk systeem. In Nederland wordt de penologie doorgaans beschouwd als een deelwetenschap van de criminologie.

Penitentiaire Kamer
Kamer van het Gerechtshof Arnhem die zich bezighoudt met zaken die het penitentiair recht betreffen

Penitentiaire inrichting
Strafinrichting

Penitentiair recht
Het recht met betrekking tot straffen en maatregelen. Men onderscheidt volwassenenstrafrecht en kinderstrafrecht.

Pendos
Penitentiair dossier van individuele gedetineerden en preventief gedetineerden.

Pendente lite
(l). Hangende het geschil; terwijl het proces gaande is

Petitum
(l). De eis in een civielrechtelijk proces.

Petitio principii
(l). Redenering waarbij men dat wat nog bewezen moet worden al als bewezen aanneemt

PG
Procureur-Generaal.

Pit
Zwaailicht.

Pikmeer-arrest
Verscherping van het Volkel-arrest. Het Pikmeer-arrest sluit de overheidsdienaar die de wet overtreedt uit van vervolging, zolang hij optreedt uit hoofde van zijn functie, tenzij specifieke wetsartikelen (m.b.t. corruptie enz.) op het delict van toepassing zijn.

Piketadvocaat
Advocaat met piketdienst.

Piketofficier
Officier van justitie met piketdienst.

Piket
Ook: piketdienst. Door advocaten georganiseerde diensten (de advocaat kan op kantoor of thuis worden gebeld), om verdachten bij te staan in de fase vóór de voorlopige hechtenis, dus voor de duur van de tijd dat een verdachte in verzekering is gesteld.

Pieter Baan Centrum
(PBC). Psychiatrische observatiekliniek van Justitie, met als bijzondere opdracht het onderzoeken van personen die worden verdacht van het plegen van een ernstig delict. Dit onderzoek vindt plaats in opdracht van de rechter-commissaris die de zaak voorbereidt voor de rechtszitting

PID
Politie Inlichtingendienst.

PIBB
Plaatsing in een Inrichting voor Buitengewone Behandeling. Maatregel in het kinderstrafrecht, te vergelijken met de TBS van volwassenen.

PIW'er
Bewaarder-penitentiair inrichtingswerker.

Pitwagen
Politieauto voorzien van vast zwaailicht. `Heeft u nog een pitwagen bij de hand, HB?'

Pleitnota
Al dan niet beknopte schriftelijke weergave van het pleidooi met vermelding van geciteerde jurisprudentie en literatuur.

Pleidooi
Pleitrede door een advocaat gehouden ten behoeve van zijn cliënt, voor een rechtsprekende instantie, zowel in het civielrechtelijk als in het strafproces. In het strafproces komt het pleidooi van de verdediging na het requisitoir van het openbaar ministerie. Dit kan zich nog herhalen door middel van het repliek van de officier van justitie en ...

Pleegkind
De minderjarige beneden de leeftijd van 18 jaar die bij anderen dan zijn ouders, voogd of bloed- en aanverwanten tot en met de derde graad wordt verzorgd en opgevoed.

Plagiaat
Diefstal van intellectueel eigendom. Zie ook Auteursrecht en Wet op de Naburige Rechten.

Plaatsopneming
Zie Gerechtelijke plaatsopneming.

Plaats delict
PD.

PMI
Politie Management Instituut.

Post mortem
(l). Na de dood

Post hoc, ergo propter hoc
(l). Daarna en derhalve daarom (temporeel verband ten onrechte tot causaal verband gemaakt).

Post alla
(l). Redactionele opmerking die aangeeft dat er iets is weggelaten.

Post alia
(l). Redactionele opmerking die betekent dat er iets is weggelaten

Positivisme
Juridische methode waarbij men zich uitsluitend aan de wettekst houdt

Portretrecht
Degene die is gefotografeerd kan zich verzetten tegen publicatie van de foto wanneer hij daarvoor geen toestemming heeft gegeven en wanneer hij daarbij een redelijk belang heeft, bijvoorbeeld bescherming van zijn privacy

Politietransactie
Zie Schikking.

Politierechter
Enkelvoudige kamer bij de arrondissementsrechtbank, aangewezen voor de behandeling van eenvoudige strafzaken. De politierechter kan maximaal zes maanden gevangenisstraf opleggen.

Politie-infiltrant
Ook: undercover-agent. Politiebeambte die optreedt als infiltrant. In Nederland geïntroduceerd door commissaris G.J. Toorenaar (1925-1994). Zie ook Informant-infiltrant en Pseudokoper.

Politie
Overheidsdienst belast met de opsporing van strafbare feiten, handhaving van de openbare orde en hulpverlening aan hulpbehoevenden.