Orthodontistenpraktijk Almelo

Categorie: Medisch > Orthodontistie
Datum & Land: 29/08/2022, NL
Woorden: 1808

Processus condylaris
Het achterste uitsteeksel van de achterzijde (ramus) van de onderkaak met het kaakkopje.

Processus coronoideus
Het voorste uitsteeksel van de achterzijde (ramus) van de onderkaak. De musculus temporalis hecht hieraan.

Processus zygomaticus
Zijwaarts uitstekend botgedeelte waarmee de bovenkaak met het jukbeen (os zygomaticum) verbonden is.

Proclinatie
Naar voren gekipte stand van voortanden. Wordt ook wel eversie, labioversie of labio-inclinatie genoemd.

Professor K.G. Bijlstra Stichting
Stichting, vernoemd naar de Groningse hoogleraar Klaas G. Bijlstra (1905-1985), die wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en voorlichting op het gebied van de orthodontie ten behoeve van de specialistenopleiding van het UMCG bevordert. Professor Bijlstra heeft een belangrijke rol gespeeld bij de oprichting van het specialisme orthodontie in Nederland in 1953.

Profiel
Gezicht van opzij gezien. Een normaal profiel wordt ook recht profiel genoemd. Bij een convex of Klasse II profiel ligt de kin relatief ver naar achteren. In het geval van een concaaf of Klasse III profiel bevindt de kin zich relatief ver naar voren. In verticale zin kan het profiel gekenmerkt worden door een normale, kleine of grote voorste gelaatshoogte. Meestal gaat het daarbij om de onderste voorste gelaatshoogte, de afstand tussen de onderrand van het neustussenschot en het onderste punt van de kin (menton).

Profylaxe
Voorzorgsmaatregelen om een ziekte te voorkomen.

Progenie
Naar voren staande kin. De term ‘progenie’ wordt meestal ook gebruikt om een naar voren staande onderkaak (mandibulaire prognathie) mee aan te duiden.

Progenie activator
Activator (‘blokbeugel’) waarbij het onderste deel door middel van een schroef ten opzichte van het bovenste deel naar achteren kan worden bewogen. Meestal wordt hiervoor een speciale schroef gebruikt (Weise-schroef). De beugel kan bij een Klasse III malocclusie worden toegepast.

Prognaat
Van opzij gezien bevinden de kaken zich in voor-achterwaarste zin ten opzichte van de voorste schedelbasis relatief naar voren.

Progress in Orthodontics
(Prog Orthod) Internationaal wetenschappelijk orthodontisch tijdschrift, dat door de Italian Society of Orthodontics (SIDO) wordt uitgegeven.

Promotie, promoveren
Het behalen van de hoogste academische graad (doctoraat) in een bepaalde studierichting. Deze wordt toegekend na het doen van onderzoek en het schrijven en verdedigen van het onderzoeksverslag (academisch proefschrift of dissertatie). Aan de gepromoveerde wordt de titel doctor (dr.) toegekend.

Propositie
Voortanden staan naar voren. Wordt ook wel labiopositie genoemd.

Propulsor
Modificatie van de activator van Andresen volgens het in 1948 geïntroduceerde ontwerp van de Zwitserse professor dr. Hans R. Mühlemann (1917-1997). Het ontwerp werd later door professor Rudolph Hotz van de Universiteit van Zürich verbeterd. De uitneembare beugel bestaat uit dunne kunsthars vleugels die ter plaatse van het bovengebit aan de wangzijde tot aan de omslagplooi lopen. Aan de onderkant zijde houdt de beugel de onderkaak aan de tongzijde naar voren. De onder- en bovengedeeltes van de beugel zijn ter plaatse van het front en aan de achterzijde met elkaar verbonden. Er zitten geen metalen draaddelen aan de beugel.

Prosoposcoop
Een vereenvoudigde versie van de cubus cranioforus, een methode om met een aangezichtsafgietsel en gebitsmodel driedimensionaal de onderlinge relatie van het gebit en de aangezichtsschedel te kunnen beoordelen. De kubus werd in 1915 door de Utrechtse lector orthodontie dr. J.A.W. van Loon (1876-1940) in het destijds toonaangevende internationale tijdschrift Dental Cosmos geïntroduceerd. De prosoposcoop werd in 1923 geïntroduceerd.

Prothese element
Kunststof gebitselement dat aan een beugel kan worden bevestigd om een afwezig gebitselement te vervangen. Wordt ook wel kunsthars element genoemd.

Prothetische voorziening, prothetische tandheelkundige voorziening
Voorziening die afwezige gebitselement(en) vervangt, zoals bijvoorbeeld een kroon of brug.

Protractie facemask
Buitenbeugel die op het gezicht afsteunt. De beugel wordt ook wel Delaire, face mask, omgekeerde headgear of reverse-headgear genoemd.

Protruderen, protrusie
Naar voren verplaatsen van voortanden.

Protrusieveer
Metalen draad van uitneembare beugel om voortanden naar voren te verplaatsen.

Prematuur verlies
Voortijdig verlies.

PubMed
Veelgebruikte via internet toegankelijke zoekrobot met referenties naar wetenschappelijke medische publicaties.

Pulpa
Binnenste gedeelte van een gebitselement, waarin zich een vaatzenuwstreng, losmazig bindweefsel en odontoblasten bevinden.

Pulpitis
Ontsteking van de pulpa.

Push coil
Klein veertje om bij een vaste beugel tanden en kiezen van elkaar af te duwen. Wordt ook wel open coil spring genoemd.

Quad helix
Veerkrachtige staaldraad met diverse windingen. De draad ligt tegen de binnenzijde van het bovengebit aan en is via banden aan de linker en rechter eerste boven premolaren en eerste bovenmolaren bevestigd.

Raderen
Verwijderen van gips van een gebitsmodel.

Radiolucentie
Donker gebied op een röntgenfoto.

Radio-opaciteit
Licht gebied op een röntgenfoto.

Radio-osteonecrose
Afsterven van botweefsel ten gevolge van bestraling.

Radix
Het gedeelte van een gebitselement dat zich in de kaak bevindt. Wordt ook wortel genoemd.

Rapid maxillary expansion
(RME) Het snel verbreden van de bovenkaak en het bovengebit door de schedelnaad (sutuur) in de bovenkaak met behulp van een vastzittende beugel met een schroef te openen. Voor deze zogenaamde sutuurexpansie zijn verschillende typen beugels beschikbaar, zoals: Hyrax of Biedermann, Haas-, Derichsweiler- en Isaacson-apparaat of Minne Expander. Patiënten noemen de beugel vaak een spin. De behandeling wordt ook wel snelle sutuurexpansie of rapid palatal expansion (RPE) genoemd.

Ragertje
Klein borsteltje om het gebit en tandvlees achter de boog van een vastzittende beugel schoon te kunnen maken. Kan ook gebruikt worden om de ruimte tussen gebitselementen of onder een brug te reinigen. Ragertjes worden ook wel interdentale ragertjes of interdentale borsteltjes genoemd.

Rail mechanisme
Het tijdens de gebitsontwikkeling tot stand komen van de occlusie, waarbij de onder- en bovenkiezen op geleide van de in elkaar passende knobbels en groeven (fissuren) van de kauwvlakken ten opzichte van elkaar verplaatsen. Het wordt ook wel met de term ‘kegel-trechter mechanisme’ aangeduid, een begrip dat door de Nijmeegse hoogleraar orthodontie F.P.G.M. van der Linden geïntroduceerd is.

Ramus mandibulae
Het achterste opstijgende gedeelte van de onderkaak. Wordt ook wel opstijgende tak genoemd.

Randtubercula
Kleine knobbeltjes op de snijranden van blijvende snijtandentanden. Worden ook wel tubercula of mammelons genoemd.

Randlijst
Rand aan de mesiale en distale zijde van de kroon van een gebitselement.

Ranula
Slijmcyste in de mondbodem die zich in de uitvoergang van de glandula sublingualis bevindt.

Raphe palati
Slijmvliesnaad in het midden van het gehemelte.

RCT
RCT staat voor Randomized Controlled Trial, een wetenschappelijk onderzoek waarbij de invloed van een behandeling bij een experimentele groep wordt vergeleken met die van een niet behandelde controlegroep en waarbij toewijzing aan deze groepen door het lot (aselect of gerandomiseerd) wordt bepaald.

Re-activeren
Opnieuw op spanning brengen.

Recessie
Teruggetrokken tandvlees. Wordt ook wel gingivarecessie genoemd.

Recidief
Terugkeer van een orthodontisch gecorrigeerd gebit naar de oorspronkelijke stand. Wordt ook wel relaps genoemd.

Reciproke kracht
Een reactiekracht die gelijk in grootte en tegengesteld in richting als de op een gebitselement of gebitselementen uitgeoefende kracht is.

Refinement
Ingrijpen via het computerprogramma door de behandelaar in de uitvoering van een behandeling met (clear) aligners of onzichtbare beugels.

Reflux
Terugvloeiing van maaginhoud naar slokdarm of mondholte.

Regionale orthodontistenvereniging
Regionale vereniging van orthodontisten die zich tijdens bijeenkomsten bezighouden met het vergaren, verspreiden en onderling uitwisselen van kennis en ervaring op het gebied van de orthodontie. Tevens worden regionale ontwikkelingen op het orthodontische vlak doorgenomen en vinden contacten met andere organisaties en zorgverleners plaats.

Registratie
Eerste inschrijving in het BIG-register. Inschrijving als orthodontist kan plaatsvinden na afronding een succesvolle 4-jarige fulltime specialistenopleiding aan de universiteit of academisch ziekenhuis. De registratie heeft een geldigheidsduur van 5 jaar. Hierna dient herregistratie plaats te vinden om als orthodontist in het BIG-register ingeschreven te blijven.

Reguleren
Het verbeteren van de stand van het gebit met beugels.

Reiniging
Schoonmaken ofwel verwijdering van vuil.

Reinigingstablet
Tablet die in een beker of bakje water kan worden gedaan om een uitneembare beugel te reinigen. Wordt ook wel bruistablet genoemd.

Relaps
Terugkeer van een orthodontisch gecorrigeerd gebit naar de oorspronkelijke stand. Wordt ook wel recidief genoemd.

Relatie
Onderlinge verhouding tussen de onder- en bovenkaak. Wordt ook wel kaakrelatie genoemd.

Relaxatie splint
Uitneembare kunsthars beugel die om het onder- of bovengebit past. Het hulpmiddel wordt bij tandenknarsen en problemen met het kaakgewricht en de kauwspieren gebruikt.

Replantatie
Het in de tandkas (alveole) terugplaatsen van een door een ongeluk uitgeslagen tand.

Resin
Vloeibaar kunststof hechtmiddel als onderlaag voor adhesief bij het plakken van een bracket, attachment of spalk.

Restauratie
Vulling. Deze kunnen in één, twee of drie zijden van een gebitselement zijn aangebracht en worden dan respectievelijk een-, twee- en drievlaksrestauraties genoemd. Een restauratie in een kies die vanaf mesiaal via het occlusale vlak naar de distale zijde loopt wordt vaak mod-restauratie of mod genoemd.

Retainer
Vastzittende of uitneembare beugel voor het zo goed mogelijk behouden van het eindresultaat na een behandeling.

Retentie
Het zo goed mogelijk met spalkjes of uitneembare beugels behouden van het eindresultaat van een behandeling. De term wordt ook gebruikt het vastzitten van een beugel.

Retentiespalk
Metalen draad die na afloop van een orthodontische behandeling achter de voortanden kan worden geplaatst om het gebit na afloop zo goed mogelijk in de rij te houden. De retentiespalk werd in 1977 door de Noorse orthodontist professor Björn Zachrisson geïntroduceerd en wordt ook wel spalk(je) genoemd. Andere benamingen zijn: C-C-bar of C-C-retainer.

Retroclinatie
Naar binnen gekipte stand van voortanden. Wordt ook wel inversie, linguoversie, palatoversie, retroversie, linguo-inclinatie of palato-inclinatie genoemd.

Retrognaat
Van opzij gezien bevinden de kaken zich in voor-achterwaarste zin ten opzichte van de voorste schedelbasis relatief naar achteren.

Retropositie
Gebitselementen staan naar achteren. Wordt ook wel linguopositie of palatopositie genoemd.

Retroversie
Naar binnen gekipte stand van voortanden. Wordt ook wel inversie, palatoversie, linguoversie, linguo-inclinatie, palato-inclinatie of retroclinatie genoemd.

Retruded contact position
(RCP) De occlusie waarbij de onderkaak zich in centrale relatie ten opzichte van de schedel bevindt. Wordt ook centrale occlusie (CO) genoemd.

Retruderen, retrusie
Naar achteren verplaatsen van voortanden.

Reversed curve of Spee
Boogvorm van een vastzittende beugel die er op gericht is om de snijtanden te intruderen.

Reverse-headgear
Buitenbeugel die op het gezicht afsteunt. De beugel wordt ook wel Delaire, face mask, omgekeerde headgear of protractie facemask genoemd.

Reviewer
Onafhankelijk deskundige die de kwaliteit van wetenschappelijk werk beoordeelt. Meestal gebeurt dat anoniem. De methode wordt peerreview genoemd.

Richtlijn
Een door de beroepsgroep opgesteld document met aanbevelingen waaraan zorgverleners moeten voldoen. Zorgverleners kunnen in individuele gevallen beargumenteerd van een richtlijn afwijken.

Richtlijn Infectiepreventie in mondzorgpraktijken
Een door de KNMT, NVM-mondhygiënisten, NVMM, ONT, Stichting WIP en VHIG goedgekeurde landelijke richtlijn voor infectiepreventie in mondzorgpraktijken. De richtlijn is goedgekeurd door de Stichting Werkgroep Infectie Preventie (WIP).

Ricketts
Professor Robert M. Ricketts (1920–2003) was een Amerikaanse orthodontist die een veelgebruikte modificatie van de straightwire bracket van Andrews en een hieraan gerelateerde behandelingstechniek (bioprogressive therapy) heeft geïntroduceerd.

RI&E
Risico Inventarisatie en Evaluatie.

Riedel
Dr. Richard A. Riedel (1922-1994) was een Amerikaanse orthodontist die een veelgebruikte orthodontische behandeltechniek met behulp van vastzittende apparatuur met (standaard) edgewise brackets heeft geïntroduceerd.

Rinitis
Ontstoken neus.

Ritto appliance
Een klein Herbst-scharnier waarbij de pennen bij maximale mondopening niet uit de buizen kunnen komen. De beugel is in 1998 door de Portugese orthodontist A. Korrodi Ritto geïntroduceerd.

RIVM
Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.

RME
Rapid maxillary expansion. Het snel verbreden van de bovenkaak en het bovengebit door de schedelnaad (sutuur) in de bovenkaak met behulp van een vastzittende beugel met een schroef te openen. De beugel is een sutuurexpansie-apparaat. Voor deze sutuurexpansie zijn verschillende typen beugels beschikbaar, zoals: Hyrax of Biedermann, Haas-, Derichsweiler- en Isaacson-apparaat of Minne Expander. Patiënten noemen de beugel vaak een spin. De behandeling wordt ook wel snelle sutuurexpansie of rapid palatal expansion (RPE) genoemd.

Rondbektang
Tang waarbij de helften van de bek rond zijn en taps toelopen.

Roberts retractor
Plaatapparaat met Adams-ankers en een labiale boog met veren.

Roestvrij staal
Metaallegering met stugge eigenschappen waar vaak vastzittende orthodontische beugels van zijn gemaakt. In de orthodontie bestaat de legering meestal uit 70% ijzer, 17-20% chroom, 8-10% nikkel en een maximum van 0,08% koolstof. Met behulp van de roestvrij stalen bogen van een vastzittende beugel kunnen de tanden en kiezen heel nauwkeurig verplaatst worden. Roestvrij stalen bogen worden meestal tijdens de latere fasen van een behandeling gebruikt. De metalen draaddelen van uitneembare beugels zijn ook van roestvrij staal.

Roncone
Amerikaanse orthodontist die een veelgebruikte modificatie van de straightwire bracket van Andrews en een hieraan gerelateerde behandelingstechniek heeft geïntroduceerd.

Root planing
Het glad maken van de wortels van gebitselementen met tandheelkundige instrumenten.

Rotatie centrum
Punt waar een gebitselement tijdens een tandverplaatsing om draait.

Rotating spring
Klein veertje dat bij een bracket van een vastzittende beugel wordt gebruikt om een gebitselement te roteren. Wordt ook wel rotatieveertje genoemd.

Rotating wedge
Klein elastiekje dat bij een bracket van een vastzittende beugel wordt gebruikt om een gebitselement te roteren. Wordt ook wel module of elastiekje genoemd.

Rotation arms
Kleine metalen vleugeltjes van een edgewise bracket volgens het ontwerp van de Amerikaanse orthodontist P.D. Lewis, die bedoeld zijn om het roteren van gebitselementen te vergemakkelijken.

Roteren
Draaien van een gebitselement om de lengte-as.

Roterend instrumentarium
Tandheelkundige instrumenten voor het ronddraaien van boren en frezen. Hand- en hoekstukken.

Roterende tandenborstel
Electrische tandenborstel met een roterende ronde borstelkop.

Roth
Amerikaanse orthodontist die een veelgebruikte modificatie van de straightwire bracket van Andrews en een hieraan gerelateerde behandelingstechniek heeft geïntroduceerd.

Roux
Professor Wilhelm Roux (1850-1924) was een Duitse zoöloog, embryoloog en celbioloog, die in 1883 als eerste het effect van functionele krachten op de groei en ontwikkeling van bot beschreven heeft. Zijn ideeën hebben veel anderen gebruikt voor onderzoek naar de werking van functionele orthodontische apparatuur en de ontwikkeling van deze beugels. Roux was een leerling van de beroemde Duitse arts, antropoloog en etnoloog professor Rudolf Virchow (1821-1902).

RTS
Registratiecommissie Tandheelkundige Specialismen. Deze is belast met het uitvoeren van en het houden van toezicht op de regelgeving van het College Tandheelkundige Specialismen (CTS). Deze regelgeving heeft betrekking op de opleidingen, opleiders en de opleidingsinrichtingen voor tandarts-specialisten en de eisen voor (her-)registratie.

Rugae palatinae
Dwars verlopende plooien op de voorzijde van het gehemelte.

Safety clip
Veiligheidsklem waarmee de buitenboog van een facebow aan de nekband of het hoofdkapje van een buitenbeugel bevestigd is.

Sagittaal
Van voor naar achter.

Sagittale overbeet
(SOB) Voor-achterwaartse afstand tussen onder- en bovensnijtanden bij dichtbijten. Wordt ook wel horizontale overbeet (HOB), overbeet of overjet genoemd.

Sagittale splijtingsosteotomie, sagittale split-osteotomie
Kaakoperatie waarbij het voorste deel van de onderkaak ten opzichte van het achterste gedeelte chirurgisch wordt verschoven.

Saliva
Speeksel.

SARME
Surgically Assisted Rapid Maxillary Expansion. Hierbij wordt de bovenkaak ten behoeve van sutuurexpansie door middel van het aanbrengen van horizontale zaagsnedes in de compacte botlaag aan de wangzijde van de kaak verzwakt. Bij ingreep wordt tevens een voor-achterwaartse zaagsnede in het midden van het gehemelte aangebracht.