KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

blouson
Korte jas of jack met aansluitende taille en blousend lijf. Mannen- of vrouwenkleding, over het algemeen een vorm van sportieve of “casual” kleding. Kan onderdeel zijn van beroepskleding, zoals militaire uniformen, politie-uniformen en vliegenierskleding. Twintigste en eenentwintigste eeuw

blowhorn stake
Lange, taps toelopende tassen die worden gebruikt om op verschillende manieren vorm te geven aan bladmetaal

blauwe hardsteen
De commerciële benaming voor een blauwgrijze veldspaatachtige zandsteen, die compact en fijnkorrelig is en eenvoudig splijt in dunne, gladde platen; wordt om deze reden vaak gebruikt als flagstone

blender
Apparaten die worden gebruikt voor het mengen van voedsel, met name keukenapparaten die bestaan uit een container met op de bodem een ronddraaiend blad dat op verschillende snelheden voedsel hakt, mengt, pureert of klopt

blikeik
Middelgrote, snel groeiende eik die voorkomt op rotsachtige hellingen van heuvels en zanderige heuvelruggen in het oosten en middenwesten van de Verenigde Staten. De boom heeft een zwarte of donkerbruine schors. Incidenteel wordt de boom gebruikt voor timmerhout, maar het belangrijkste product is een gele kleurstof die men uit de schors wint

blokfluit
Europese, doorgaans houten bekfluiten met zeven vingergaten en één duimgat

blokhut
Te onderscheiden van 'houten huizen' doordat ze over het algemeen eenvoudiger zijn gebouwd, van balken die rond zijn gelaten en aan de uiteindes met elkaar zijn verbonden door overlappende zadelvormige inkepingen

blusapparaat
Draagbare apparaten voor onmiddellijk en tijdelijk gebruik om een vuur te blussen

blikseminslagen
Een plotselinge, kortdurende, natuurlijke elektrische ontlading in de atmosfeer

bladlood
Dun, ondoordringbaar materiaal dat geplaatst wordt in bouwwerken om te voorkomen dat er water binnenkomt en/of om waterdrainage aan te brengen, over het algemeen geplaatst tussen dak en muur en boven buitendeuren en -ramen

blokgedrukt
Wordt gebruikt voor het drukken met houten blokken, bijvoorbeeld voor blokboeken voor letterzetting, of met houten of soms metalen blokken op textiel. Wordt ook wel gebruikt in verband met reliëfdrukprocédés. Gebruik in dat geval echter liever 'reliëfdruk'

blazoen
Formele beschrijvingen van kentekens, banieren en vlaggen of in wapens of wapenschilden die iemand in staat stellen om het juiste beeld te construeren of te reconstrueren

blazer
Lichte, enigszins getailleerde jasjes, doorgaans met ingesneden revers, opgestikte zakken en soms een embleem op de borstzak. Zo genoemd omdat deze oorspronkelijk in zeer felle kleuren of gestreept waren uitgevoerd om scholen, universiteiten, teams en dergelijke te onderscheiden. Tegenwoordig ook blauwe colberts in nautische context

bodegónes
Voornamelijk Spaanse afbeeldingen met voornamelijk stillevens, hoewel ze vaak een deel van de keuken of en een eettafereel uitbeelden. De term werd tot ongeveer 1650 vooral in Spanje gebruikt. Deze genrestukken waren soms gesitueerd in de ruwe openbare eetgelegenheden waarnaar ze zijn genoemd. Door deze associatie werd de term echter ook gebruikt voor een grote verscheidenheid aan genrestukken met afbeeldingen van personages van lage komaf, vaak met eten en drinken. Al in de jaren 90 van de 16de eeuw werden Vlaamse en Italiaanse keuken- en markttaferelen in Spaanse boedelbeschrijvingen 'bodegónes' genoemd. Deze schilderijen werden nagemaakt door Spaanse kunstenaars. Bodegónes, zoals die van Diego Velázquez, werden destijds gezien als onbelangrijk en zelfs onfatsoenlijk. Ze waren meestal monochromatisch om reliëf en volume te benadrukken. Als gevolg van de stillevenelementen van bodegónes werd de term later meer en meer gebruikt voor stillevens in het algemeen. Tot het midden van de 17de eeuw werden Spaanse stillevens, net als de Nederlandse tegenhangers, genoemd naar de specifieke afbeelding

bodemkundige
Wetenschappers die zijn gespecialiseerd in bepaalde of alle aspecten van de bodem, met inbegrip van oorsprong, verspreiding, classificatie, gebruik, fysieke en chemische eigenschappen, en de rol van organismen bij het ontstaan van bodemlagen en in relatie tot de aard van de grond. Zie 'akkerbouwkundigen' voor wetenschappers die onderzoek of werkzaamheden verrichten met betrekking tot het in cultuur brengen van land, bodembeheer en de verbetering, het beheer en de productie van gewassen

body art
Verwijst naar werken, gemaakt vanaf de jaren 60 van de 20ste eeuw, waarin het menselijk lichaam wordt gebruikt als belangrijkste expressiemiddel. Dit kan zijn in de vorm van een performance of in een vorm waarbij de kunstenaar het eigen lichaam gebruikt als middelpunt of thema. Zie 'lichaamskunst' voor de tak van beeldende kunsten waarbij decoraties en versieringen worden aangebracht op het menselijk lichaam

bodypainting
Te gebruiken voor het beschilderen van het lichaam in verband met ceremoniën, festivals of andere bijzondere gebeurtenissen, of als persoonlijke versiering

boekbinderslabel
Kleine gegraveerde of gedrukte labels, die meestal te vinden zijn in de bovenste buitenhoek van een van de voorste schutbladen, met daarop de naam en meestal het adres van de boekbinder. Algemeen gebruikt in de achttiende en de vroege negentiende eeuw

boekbinderslinnen
Textielmateriaal voor boekomslagen, meestal van geweven katoen of linnen. Voor versteviging, kleuring en versiering en voor het verbeteren van de duurzaamheid wordt het onder meer gebleekt, gekleurd, gesteven, geïmpregneerd, geglazuurd en gebosseleerd

boekdrukker
Te gebruiken voor personen die werkzaam zijn als commercieel drukker. Gebruik 'prentkunstenaars' voor kunstenaars die prenten maken

boekenpers
Kleine horizontale persen bestaande uit twee evenwijdige platen of balken die worden samengedrukt of uiteengedreven met behulp van een grote schroef bij elk van beide uiteinden; gebruikt voor het vastklemmen van een boek tijdens het aanbrengen van belettering of andere werkzaamheden aan de rug

boetescapulier
Scapulier van ruwharige stof die door een boeteling op het lichaam gedragen werd

boetseerklei
Elk niet-hardend of langzaam hardend vervormbaar materiaal dat wordt gebruikt voor het maken van beeldhouwwerken of een andere vorm, behalve terracotta of andere puur natuurlijke klei en materialen in poedervorm waar water aan moet worden toegevoegd

bogomielen
Dualistische christelijke geloofsgemeenschap die in Bulgarije bloeide van de 10de tot de 17de eeuw en nog verder in het Byzantijnse Rijk in de 11de en 12de eeuw. De gemeenschap werd in het midden van de 10de eeuw in Bulgarije gesticht door een priester die de naam Bogomiel aannam. Deze gezindte kan worden omschreven als een samenvloeisel van dualistische, neomanicheïstische doctrines die werden geïmporteerd van de paulicianen en een lokale Slavische beweging gericht op hervorming van de kort daarvoor gestichte Bulgaars-orthodoxe kerk. Het centrale geloof was dat de mensheid en de zichtbare, materiële wereld waren geschapen door de duivel. Bogomielen stonden vijandig tegenover de meeste aspecten van de orthodoxe kerk maar ook tegenover het burgerlijk gezag. Zij bepleitten een rigoureus ascetisch leven en keurden seksuele omgang, huwelijk, bezit en het eten van vlees af. De bogomielen zijn van invloed geweest op de latere katharen in Europa

Boheems
Verwijst naar de cultuur van het historische gebied en koninkrijk, en het latere administratieve district Bohemen. Vaak wordt de naam gebruikt als synoniem voor 'Tsjechisch.' Sinds 1949 is Bohemen geen zelfstandig administratief district meer, en in 1993 ging het gebied op in de huidige Tsjechische Republiek. Er bestaat geen cultureel verschil tussen de termen 'Tsjechisch' en 'Boheems'; het onderscheid is in feite chronologische of historisch

bok
Geraamte dat als tijdelijke steun functioneert

bolkopspijker
Kleine spijkers, meestal van koper en vaak ter versiering, die worden gebruikt om een naamplaat (v.e. schip) te bevestigen

Bolopdiepteerlingen
Aambeelden die in combinatie met dopijzers worden gebruikt om uithollingen in metaal te maken

bolvormig
In de vorm van een bol, een lichaam waarop alle punten zich in een driedimensionale ruimte op dezelfde afstand (de straal) van een bepaald punt (het middelpunt) bevinden

bommerscharnier
Dubbelwerkende scharnieren die met een veer zijn uitgerust om de deur weer in lijn te brengen met het raamwerk

Bon
Verwijst naar een inheemse Tibetaanse godsdienst die met het boeddhisme een van de twee voornaamste religies van het land is. Veel aspecten van Bon raakten vermengd met de boeddhistische tradities die in de 8ste eeuw werden ingevoerd uit India en die het Tibetaanse boeddhisme veel van zijn eigenheid hebben verleend. Onenigheid binnen de heersende klasse van Tibet leidde er in de 8ste en 9de eeuw toe dat de adellijke families voor Bon kozen en de heersende dynastie voor het boeddhisme. Bon werd rond de 11de eeuw een georganiseerde godsdienst, vooral dankzij de boeddhistische belangstelling voor geschreven teksten. Bon leeft voort in veel aspecten van het Tibetaanse boeddhisme en is bovendien nog altijd een bloeiende godsdienst in de noordelijke en oostelijke grensgebieden van Tibet. Onduidelijk is hoeveel continuïteit er bestaat tussen het oude en het moderne Bon. De kenmerken van het oude Bon zijn moeilijk vast te stellen omdat alle vroege beschrijvingen boeddhistisch zijn. Alles wat tegenwoordig over Bon bekend is, is zwaar beïnvloed door het Mahayana-boeddhisme. Het oude Bon lijkt elementen van animisme, sjamanisme en de uitoefening van magische riten te hebben bevat. De Bon-goden van lucht, aarde en zee werden als lagere goden in het boeddhistische pantheon opgenomen. Er zijn aanwijzingen voor een cultus van heilig koningschap waarin de koningen worden beschouwd als manifestaties van de luchtgod; dit geloof zou de oorsprong kunnen zijn van de gereïncarneerde lama’s van het boeddhisme. De orakelpriesters van Bon hebben hun tegenhangers in de boeddhistische waarzeggers. Bepaalde aspecten van de Bon-doctrine zijn vrijwel identiek aan die van het Tibetaanse boeddhisme, zoals de leer van het boeddhaschap en het ideaal van bodhisattva. Opvallend zijn de dzogchen-overtuigingen die het Bon deelt met de Nyingma-school van het Tibetaanse boeddhisme; zij houden in dat er een onuitsprekelijke toestand bestaat, voorbij alle boeddha’s en alle vers...

boog
Bespannen projectielwapens die zijn bedoeld om pijlen mee af te schieten en die meestal bestaan uit een langen staaf van hout, metaal, fiberglas of een ander buigzaam materiaal. Er is een stuk sterk touw gespannen tussen de uiteinden van de stok die is gekromd, als normale vorm of door de spanning van de pees. De pees wordt naar achteren getrokken, waarbij de pijl op zijn plaats wordt gehouden door een inkeping in de achterkant; de pijl schiet weg wanneer de pees wordt losgelaten

boogveld
Wordt gebruikt voor bogen die de voornaamste dikte van een muur over een opening dragen, meestal een deur of raam, wanneer de rest van de muur op een andere manier wordt gedragen, zoals door een latei, een boog met een andere vorm of grootte, of een versierd raamwerk

boogvulling
Wordt gebruikt voor oppervlakken die grenzen aan een boog boven zijn voet; tevens uitgebreid naar de muren boven of onder raamopeningen in de moderne gordijngevel-(bouw)constructie

bord
Wordt gebruikt voor beletterde aankondigingen of andere aanduidingen waarop een naam, instructie, waarschuwing of advertentie staat, en die worden uitgestald of aangeplakt. Voor kleinere, minder openbare identificerende aanduidingen wordt 'labels (identificatiedragers)' gebruikt. Voor systemen van borden die zijn opgesteld om richtingen aan te geven of essentiële informatie kenbaar te maken wordt 'wegbebakening' gebruikt

bordpapier
Dik, onbuigzaam papier, gewoonlijk in de vorm van zware vellen bestaand uit verschillende lagen papier

Borneoos
Verwijst naar de stijl en periode vernoemd naar de cultuur van het eiland Borneo. De stijl wordt gekenmerkt door decoratieve kunst met gedetailleerde, uitgebreide lichaamskunst, vergulden hangers en medaillons met complexe iconografie, kralenwerk en armbanden versierd met haarlokken of slagtanden of klauwen van dieren; en door het steengoed met bruin geglazuurde potten

borstkas
Delen van het menselijk of dierlijk lichaam die worden omsloten door de ribben en het borstbeen, het bovenste deel van de romp vormen en het hart en de longen bevatten

botanisten
Wetenschappers die zijn geschoold in of werkzaam zijn op het gebied van de plantkunde, de studie van plantaardig leven

botergeel
Een ongestandaardiseerde naam voor de heldere gele verfstof die wordt gewonnen uit de narcis, voornamelijk uit de oranje kern van de kleine witte narcis, of voor een licht en helder geel pigment dat wordt gemaakt van cadmiumsulfide

boubous
Kledingstukken die het hele lichaam bedekken en tot de knieën of enkels reiken, met mouwen of zijden die over schouders en armen worden gedrapeerd; Voornamelijk door mannen gedragen in de Sahelregio van West-Afrika, vaak over een broek

boulletechniek
Marqueterie die bestaat uit lagen koper en schildpad die, vooral aan het eind van de 17de en het begin van de 18de eeuw, samen op meubels werden gelijmd. De term komt voort uit de naam van de kunstenaar André-Charles Boulle en zijn zonen, van wie het werk op grote schaal werd geïmiteerd

bouw met zichtbaar skelet
Een bouwtechniek waarbij een meestal houten of metalen geraamte of een deel hiervan zichtbaar is aan de buitenkant en niet aan het oog wordt onttrokken door muren

Bouwwerken
De hiërarchie Bouwwerken bevat descriptoren voor vrijstaande gebouwen en andere structuren die meestal worden beschouwd als afzonderlijke bouwwerken of architectuurtypen (bijvoorbeeld 'musea', 'basilica's', 'paleizen'). Descriptoren voor bouwwerken omvatten een groep elementen uiteenlopend van complexe gebouwen tot basale hulpstructuren. Waar mogelijk worden gebouwen onderscheiden van andere structuren. Gebouwen worden gedefinieerd als ommuurde of overdekte constructies die fungeren als bewoning of schuilplaats of daarvoor bestemd zijn (bijvoorbeeld 'flatgebouwen' of 'restaurants') en die meestal omvangrijker zijn dan andere structuren die alleen een beperkte vorm van onderdak of beschutting bieden (bijvoorbeeld 'tenten' of 'schutstallen'). Onder 'Overige structuren' worden die constructies verstaan die deels of virtueel zijn omsloten of overdekt (bijvoorbeeld 'cromlechs' of 'priëlen') of vrijstaande constructies die geen beschutting of onderdak bieden (bijvoorbeeld 'aardhopen' of 'seintorens'). Sommige structuren kunnen betrekkelijk klein zijn en als toegevoegde structuur bij andere bouwwerken fungeren (bijvoorbeeld 'fonteinen' of 'graftomben'). Relatie met andere hiërarchieën: sommige descriptoren in de hiërarchie Bouwwerken (bijvoorbeeld 'scholen' of 'bibliotheken (gebouwen)') kunnen verwijzen naar de bouwwerken, de organisaties of de instellingen. Descriptoren voor de structurele geraamten en afzonderlijke bouwelementen (bijvoorbeeld 'balloon frames' of 'garagedeuren') die samen één bouwwerk vormen, zijn ondergebracht in de hiërarchie Componenten. Kamers, ruimten en andere grote samenstellende delen van gebouwen (bijvoorbeeld 'keukens' of 'ells') zijn eveneens in de hiërarchie Componenten te vinden

bovendorpel
De bovenste horizontale dwarsliggers of decoratieve elementen van raamlijsten

bovenkant
Wordt gebruikt voor de hoogste of meest verheven delen van objecten. Als bijvoeglijk naamwoord dat de plaats van iets aan of bij de bovenkant beschrijft wordt 'boven' (Kenmerken en Eigenschappen) gebruikt

boxsprings
Beddeveren die bestaan uit spiraalveren die zijn bevestigd op een basis en in een gestoffeerd geraamte zijn gevat

bowls-veldje
Te gebruiken voor kort gemaaide, vlakke terreinen die speciaal voor het spelen van lawn-bowls zijn aangelegd

body
Die gedeelten van vaten waarin de inhoud zich bevindt, dus anders dan aanvullende delen zoals deksels, handvatten en toegepaste decoraties

bovenaanzicht
Gezichten op terreinen, constructies of voorwerpen, recht van boven gezien. Gebruik 'plattegronden' voor orthogonale tekeningen op het horizontale vlak

boar-spear sword
Jachtzwaarden met een lange, rechte, dunne kling die in een brede punt uitloopt als een speerpunt, met vaak een dwarsbalk aan de onderkant om te voorkomen dat de gespietste jachtbuit voorbij de kling komt

bodembegroeiing
Planten met kruipende of lage begroeiing die de aarde bedekken, waardoor onkruid niet kan opkomen. In tuinarchitectuur veel gebruikt in plaats van gras

boedelbeschrijving
Lijsten, catalogi, beschrijvingen of inventarislijsten, gemaakt door de executeur van een nalatenschap, van het materiële of immateriële vermogen van een nalatenschap, waarbij voorwerpen of categorieën van bezittingen worden beschreven zodat ze identificeerbaar zijn. Meestal wordt ook de waarde ervan vastgesteld

Boeotisch
Verwijst naar een decoratiestijl voor aardewerk die vanaf de 7de eeuw v. Chr. tot de eerste helft van de 6de eeuw v. Chr. voorkwam in Boeotië, een gebied ten noordwesten van Athene. Het Boeotische aardewerk was in sterke mate beïnvloed door de Attische stijlen. Het wordt gekenmerkt door het gebruik van zwierige bloemmotieven en mythologische thema's met weinig detaillering, meestal zwartfigurig of met figuren in reliëf. Boeotische klei heeft vaak een enigszins dofbruine tint. De kantharos was een populaire vaasvorm

boezemijzer
Metalen lateien die het metselwerk boven de openingen van open haarden ondersteunen

bolder
Verwijst naar korte houten of metalen palen op een schip, walvisvaarder, kade of pier die bedoeld zijn om trossen of ankerkettingen aan vast te maken. Indien het een pier betreft, kunnen de bolders ook van beton zijn en bedoeld zijn om auto's de doorgang te versperren

boli
Te gebruiken voor zoömorfe beeldhouwwerken van de Bamana, die fungeren als draagbare altaren voor het Komogenootschap en gewoonlijk de vorm van een koe hebben. Van binnen bevatten ze materialen zoals dierbeenderen, plantaardige stoffen, honing en metaal, van buiten zijn ze bedekt met een dikke laag aarde

Bolsjaja Retsjka
Verwijst naar de cultuur van de Vroege Nomaden die zich ontwikkelde in de Ob-vallei vanaf de 7de eeuw tot de 6de eeuw v. Chr. Op diverse vindplaatsen zijn aarden huizen aan het licht gekomen met een grote hoeveelheid intact gebleven aardewerk en een aantal andere objecten, wat erop duidt dat het dorp werd verlaten als gevolg van vijandelijke aanvallen

boogstandaarden
Compacte vrijstaande dragers, palen of standaarden, versierd met sober of rijk houtsnijwerk met symbolen, gemaakt en gebruikt in Afrika voor het ondersteunen van bogen, met of zonder pijlen. Traditionele symbolen voor stamleiders en eretekens voor grote helden en jagers, maar in sommige regio's zijn ze soms ook in bezit van de gewone man

bookmakerskantoor
Aanduiding voor bookmakersgelegenheden met een vergunning, die weddenschappen aannemen buiten de renbaan, meestal met betrekking op paardenracen

borgstelling in handen van derden
Wordt gebruikt voor allerlei zaken, zoals akten, verbintenissen en sommen geld, die door een derde partij in bewaring worden gehouden en pas na de vervulling van een voorwaarde aan de begunstigde worden overgedragen

boron
Niet-metalig vast element, atoomnummer 5, symbool B, met diverse specialistische toepassingen, bijvoorbeeld in staallegeringen, halfgeleiders en commercieel waardevolle verbindingen als borax en boorzuur. Meestal wordt het geleverd als bruin poeder, maar in zijn zuiverste vorm bestaat boron uit harde, glimmende, donkere kristallen

borstplaat
Delen van een paardenharnas die de borst en schouders beschermen

borstwering
Dekkingen van aarde (grond), steen of ander materiaal, ter bescherming van erachter opgestelde schutters of geschut; in de middeleeuwen veelal bestaande uit gekanteelde muren, ater meestal van aarde

bouquetière
Houders, meestal van aardewerk of porselein met een geperforeerde bovenkant, waar snijbloemen of takken in worden gezet

bouwwerken
Een algemene term die verwijst naar vrijstaande gebouwen, onderdelen van gebouwen, complexen van gebouwen, andere constructies of een door de mens gemaakte omgeving, doorgaans groot genoeg om mensen toegang te verlenen, voor een praktisch doeleinde, relatief permanent en stabiel van aard en meestal geacht van esthetische waarde te zijn

box
Afzonderlijke compartimenten in schuren of stallen, waarin dieren enigszins vrij kunnen rondlopen. Met name gebruikt met betrekking tot paarden

borstkruisen
Grote kruisen die aan een ketting of koord op de borst worden gedragen door de paus, de aartsbisschoppen en de bisschoppen

boekmerken
Labels die in boeken zijn geplakt om aan te geven van wie ze zijn, en soms om aan te geven waar ze horen te staan in een bibliotheek

boortorenbok
Dirkkranen zonder giek waarvan de mast alle kanten op kan staan. Lading wordt getild en neergelaten door kabels die door de punt van de mast zijn geregen

boventoneel
Hoger gelegen tonelen in Elizabethaanse en hedendaagse Europese theaters, omvattende chamber en tarrase in Elizabethaanse theaters, hoewel er enige controverse is over hoeveel deze voorkwamen

boeddhisme
Verwijst naar de filosofie en religie die zijn gebaseerd op de verlichting en leer van Boeddha Gautama in de vroege 6de eeuw v. Chr. in het Noord-Oosten van het moderne India. Deze religie, die een dominante rol speelt in de kunst en cultuur van Zuidoost-Azië en Oost-Azië, is gebaseerd op het overstijgen van menselijk lijden en pijn door het accepteren van de grenzen van de individualiteit, het opgeven van wereldse verlangens en wensen die voor teleurstellingen en verdriet zorgen en het loslaten van het niet-permanente van het leven en het afzonderlijke ego met de bijbehorende welvaart, sociale positie of familierelaties, allemaal door het proces van de verlichting (nirvana). Bij deze religie staat ook 'anatman' centraal, het idee dat 'het zelf' altijd in ontwikkeling is of deel uitmaakt van een reeks veranderende verschijningsvormen in plaats van een vaste, metafysische substantie. De structuur van de religie is gebaseerd op de Triratna ('drie juwelen' van boeddha), een drieledige structuur voor het leven gebaseerd op drie elementen: boeddha (de leraar), dharma (de leer) en sangha (de gemeenschap)

boetiek
Wordt gebruikt voor kleine speciaalzaken, meestal voor de hogere kringen, die over het algemeen zijn gespecialiseerd in modieuze kleding, accessoires of een andere bijzondere collectie van koopwaar; kan ook worden gebruikt voor afzonderlijke afdelingen binnen grotere winkels als die soortgelijke waren aanbieden

boekbindersgaas
Open tabijn, meestal zwaar voorbewerkt of gesteven, dat wordt gebruikt om de achterkant van boekblokken te voeren

bonnet top
Driehoekige gesloten achterkanten die de kap of top vormen van een hoge kast

bord
Harde omslagen aan de voor- en achterkant van boeken, vervaardigd van verscheidene materialen en vaak bedekt met leer, stof of ander materiaal

borstkuras
Harnas dat de voor- en achterkant van de romp beschermt; ze zijn in de loop der tijd gemaakt van lagen linnen of leder, metalen schubben, harnasplaatjes of platen of combinaties van leder en metaal

bodhisattva
In het mahayana-boeddhisme iemand die de verlichting van het boeddhaschap bereikt maar ervoor kiest het betreden van het nirwana uit te stellen en in plaats daarvan in de wereld blijft met het barmhartige doel om mindere wezens te helpen de staat van verlichting te bereiken. In het theravada-boeddhisme wordt de term uitsluitend gebruikt om te verwijzen naar historische Boeddha’s in hun vorige levens

boekhouder
Zij die boekhouden maar niet officieel zijn geschoold in financiële administratie

boekillustraties
Afbeeldingen of diagrammen die een verklarende functie hebben of dienen als voorbeeld of visualisatie, en meestal bij een tekst horen. De term wordt het meest gebruikt voor afbeeldingen in boeken of gepubliceerde tijdschriften. Gebruik 'studies (beeldmateriaal)' voor werken die een onderwerp bestuderen of een voorloper zijn op een apart en meer afgerond werk. Gebruik 'miniaturen' of 'verluchtingen' voor schilderingen in manuscripten

boekverluchters
Kunstenaars die zijn gespecialiseerd in het maken van tekeningen of andere afbeeldingen die een beschrijving, verhaal of ander geschreven materiaal verluchtigen, gewoonlijk in een boek of tijdschrift

boetekruis
Boetewerktuig in de vorm van een kruis van gevlochten ijzerdraad met punten, dat met deze punten op de huid op de borst werd gedragen. Verwijst naar grote kruisen die boetelingen dragen of meeslepen tijdens paasprocessies. Men gebruikt de term ook voor de afbeeldingen van kruisen op de gewaden van de boetelingen

bovendeurstuk
Decoratieve delen van een deuropening of deurframe, zoals afbeeldingen of gesneden panelen

boogdak
Daken die en profil halfrond zijn; soms ook daken die een halfrond plafond omvatten

Boogschutter
Dierenriemteken van een boogschutter, vaak een centaur, ruwweg gebaseerd op het gelijknamige sterrenbeeld. De tekens van de dierenriem, overblijfselen van Oudgriekse en Romeinse decoraties, waren populair in de romaanse en gotische kerken van Noord-Europa. Ze worden ook vaak aangetroffen in middeleeuwse psalters en getijdenboeken als symbool van iedere maand waarin de zon in het betreffende sterrenbeeld komt. Daarnaast zijn ze gebruikt als decoratie op plafonds, kaarten, uurwerken en astronomische instrumenten

boustrofedon
Het schrijven van opeenvolgende regels in tegengestelde richting, om beurten van links naar rechts en van rechts naar links, waarbij de letters van de regels die rechts beginnen gespiegeld worden geschreven. Aangetroffen in verschillende oude geschriften in het Grieks en andere talen. Wordt metaforisch gebruikt bij de analyse van verhalende schilderingen, als verwijzing naar compositie die eerst van rechts naar links en vervolgens van links naar rechts is geplaatst

Bobo
Te gebruiken om werk te beschrijven dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk dat leeft in Burkina Faso en Mali

Bongo
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in het midden en zuidoosten van Gabon en het zuidwesten van de Democratische Republiek Congo

bossingschaaf
Schaven waarbij het blok even breed is als de beitel, waarbij één van de zijkanten van de beitel ook is geslepen zodat deze tegelijkertijd schaaft met de onderkant; worden veel gebruikt voor de afwerking rondom sponningen

bodemprofiel
Verticale doorsneden van de bodem, met de aard en volgorde van de verschillende lagen zoals die zijn ontstaan door afzettingen, verwering of beide

boogsteenreliëf
Reliëfs aan de voorzijde van een boogsteen of sluitsteen. Er is geen goed Nederlands equivalent voor de Amerikaanse term 'agrafes'. Gebruik in plaats van de samengestelde term 'boogsteenreliëfs' liever 'reliëfs'+ 'boogstenen' + 'sluitstenen'

bordessteen
Baksteen die speciaal wordt gemaakt voor gebruik wanneer twee muren elkaar raken in een stompe hoek, om te voorkomen dat doorgehakte bakstenen moeten worden gebruikt met rechte hoeken en een oneven scherpe kant

bouwbakstenen
Baksteen gemaakt van zuivere klei die geen speciale oppervlaktebehandeling krijgt

bocksbeutel
Vrijgeblazen flessen, varierend in vorm van een afgevlakte bol tot een gehele bol; een type dat voorkomt bij Duits en Amerikaans glas

boekwerk
Wordt gebruikt voor boeken, door kunstenaars gemaakt, waarvan de vorm en uiterlijke verzorging samenhangt met de inhoud. Wordt tevens gebruikt voor (handgemaakte) werken waarbij veel zorg is besteed aan de vervaardiging. Gebruik 'book objects' voor sculpturen die op boeken lijken of waar boeken deel van uitmaken, maar niet communicatief zijn op de manier zoals boeken dat doorgaans zijn

bohème
Leven, gewoonten en karakter van iemand die zichzelf uitsluit, of door zijn gewoonten wordt uitgesloten, van de maatschappij waartoe hij anders zou behoren. Met name een artiest, literair persoon of voordrachtskunstenaar die een vrij, vagebondachtig of onregelmatig leven leidt, zonder voorkeuren voor het gezelschap waarin hij vaak verkeert, en met minachting voor sociale conventies in het algemeen

borduurwerk
Verwijst naar werken die zich kenmerken door een patroon of ontwerp dat is uitgevoerd in met draad of fijn metaaldraad gemaakte steken. De patronen worden gewoonlijk uitgevoerd op stof, maar ook leer, papier of andere media kunnen worden gebruikt; de werken kunnen bedoeld zijn om ingelijst te worden of om kleding, bedtextiel, meubelbekleding, kussens, altaarkleden, ceremoniële voorhangen of andere zaken te versieren

born-digital
Beschrijft materiaal dat of inhoud die in elektronische vorm is gecreëerd en is opgeslagen in digitaal formaat, zonder dat het aanvankelijk of tussentijds een analoog of fysiek product is geweest. Wordt meestal gebruikt om te verwijzen naar elektronisch geproduceerde aantekeningen, correspondentie of visuele werken zoals met een digitale camera gemaakte foto's. Het materiaal kan zijn weggeschreven of opgeslagen op personal computers, floppydisks, cd's, dvd's, harddrives of andere vormen van digitale opslagmedia

bovennatuurlijk
Afwijkend van de natuurlijke orde. De term wordt meestal gebruikt om te verwijzen naar gebeurtenissen of fenomenen die niet te verklaren zijn door bestaande karakteriseringen van de natuur. Voorbeelden zijn occulte fenomenen en buitenzintuiglijke waarnemingen

bonobo; dwergchimpansee
Soort hominide die alleen voorkomt in de regenwouden in het lage stroomgebied van de Kongorivier. De verschillen met de andere bestaande soort uit het genus Pan, de chimpansee (Pan troglodytes), zijn de volgende: bonobo's zijn slanker, hebben langere ledematen, een smallere borst, een ronder hoofd met een gezicht dat minder ver vooruitsteekt, komen alleen uit de bomen om naar andere bomen te gaan en vertonen ander gedrag, bijvoorbeeld de sociale dynamiek in groepen is anders. In oudere classificaties werden de bonobo en de gewone chimpansee als één soort beschouwd