MijnQuiz - Huiswerk geschiedenis

Categorie: Geschiedenis en volkskunde
Datum & Land: 25/11/2024, Nederland
Woorden: 2097

Riten
Geheel van rituelen in een bepaalde religie.

Ritueel
Vast gebruik dat samenhangt met een bepaalde cultuur of religie of een onderdeel daarvan.

Rivierdalbeschavingen
oude samenlevingen die langs rivieren ontstonden

RKSP
De Rooms-Katholieke Staatspartij. Politieke partij voor de katholieken, opgericht aan het eind van de 19e eeuw.

Roaring twenties
de roerige jaren 1920

Robespierre
Leider van de Franse republiek. Hij zette de Terreur in tegen de vijanden van de revolutie en stierf zelf in 1794 ook onder de guillotine.

Rode Leger
Het leger van de bolsjewieken.

Rode terreur
periode van communistisch schrikbewind tijdens de Russische burgeroorlog tussen 1917 en 1921

Roden
Benaming voor bolsjewieken.

Romaans
Bouwstijl uit de Middeleeuwen, voorafgaand aan de gotiek, rond het jaar 1000 Kenmerken:1. Ronde bogen 2. Dikke muren 3.Kleine ramen

Romaanse bouwstijl
Bouwstijl die tot de twaalfde eeuw gebruikelijk was.

Romaanse stijl
middeleeuwse bouwstijl, vooral gebruikt bij kerken. Kenmerken: ronde bogen, dikke muren en kleine ramen

Romaniseren
Onder invloed van de Romeinse beschaving brengen of de Romeinse cultuur overnemen.

Romanisering
het verschijnsel dat niet-romeinse culturen elementen uit de romeinse cultuur overnemen

Romanov
Naam van de dynastie van de laatste Russische tsaren.

Romeins burgerrecht
voorrechten die burgers van het Romeinse rijk hadden, zoals het recht op een eerlijk proces

Romeins recht
De wetgeving in Rome die de basis vormt voor de rechtspraak in Europa

Romeinse cultuur
de opvattingen en gewoonten van de Romeinen; hierbij horen bijvoorbeeld: het geloof in meerdere goden, grote beelden van goden en keizers, het Latijn en een goede militaire training

Romeinse republiek
het romeinse rijk in de tijd dat dit werd geleid door de senaat

Romeinse Rijk
groot rijk dat tussen ongeveer 300 voor christus en ongeveer 500 na Christus werd bestuurd vanuit Rome; op het hoogte punt (in de tweede eeuw na Christus) hoorden bijna heel West-Europa en delen van Noord-Afrika en het Midden-Oosten bij het Romeinse Rijk

Romulus en Remus
De mythologische stichters van Rome

Roomboter
product gemaakt van koeienmelk

Rooms-katholicisme
De katholieke variant van het christendom. Kenmerken van het rooms-katholicisme zijn:,Paus is het hoofd van de kerk,Heiligenverering,Zonden kunnen op aarde door de Kerk (deels) worden vergeven door: biecht, aflaten, bedevaarten, goede werken.,Geloof in het vagevuur

Rooms-katholiek
behorend tot het deel van het christendom dat gehoorzaam is aan de bisschop van rome: de paus

Rooms-katholieke kerk
kerk onder leiding van de paus

Rooms-rode coalitie
regering met katholieken en sociaaldemocraten.

Rooms-rode kabinetten
kabinetten tussen 1945 en 1958 waarin sociaaldemocraten en rooms-katholieken samenwerkten

Rousseau
Franse verlichter. Bedenker van het Maatschappelijk Verdrag: het volk maakt onderling afspraken over de wetten. Deze afspraken zijn het Maatschappelijk Verdrag . Omdat het volk de wetten maakt, is er sprake van volkssoevereiniteit: het volk heeft de hoogste macht. Alleen volledig verlichte mensen zijn in staat bij te dragen tot het Maatschappelijk Verdrag. Tot iedereen in de samenleving verlicht is, moet een kleine verlichte elite het bestuur leiden. Daarna is er geen koning meer nodig.

Ruilhandel
manier van handeldrijven, zonder geld, waarbij producten tegen elkaar geruild worden

Runenschrift
schrift dat gebruikt werd in vroege middeleeuwen door onder andere de vikingen

Russische Revolutie
De gebeurtenissen in 1917 die leidden tot het afzetten van de tsaar en het aan de macht komen van de bolsjewieken. De Russische Revolutie voltrok zich in twee fasen: de Februari revolutie en de Oktober revolutie.

SA
afkorting van Sturmabteilung, partijleger van de NSDAP

Saatsvorming
Als een gebied steeds meer als een eenheid word bestuurd

Sacrament
gewijde handelingen die meestal door geestelijke worden verricht. Bijvoorbeeld bij belangrijke gebeurtenissen in het leven van mensen zoals: geboorte, huwelijk en dood

Sage
heldenverhaal.

Saladin
Sultan van Egypte die in 1187 Jeruzalem herovert op de kruisvaarders.

Salafisme
salaf is voorouder. radicale, fundamentalistische stroming in de islam, die mohammed en directe opvolgers volgen en een zuivere islam voorstaat

SALT-akkoorden
In jaren ‘70, er werden grenzen gesteld aan het aantal raketten met een intercontinentaal bereik dat iedere supermacht mocht bezitten.

Samenleving
landbouw, terwijl een minderheid van de bevolking in steden leeft van ambachten en handel

Satellietstaat
staat die qua politiek systeem gelijk is aan en afhankelijk is van een grotere staat

Satellietstaten
Staten die politiek, economische en militair volledig onder controle staan en afhankelijk zijn van een ander land.

Schatting
een vast bedrag dat jaarlijks moet worden betaald om door een vijandig volk met rust te worden gelaten

Scheiding der machten
door montesquieu bedacht model voor staatsbestuur waarbij de macht is verdeeld over drie elkaar controlerende onderdelen, namelijk de wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht

Scheiding ter machten
Door Montesquieu bedacht model voor staatsbestuur waarbij de macht is verdeeld over drie, elkaar controlerende onderdelen.

Scheiding van kerk en staat
het principe dat ufcntionarissen van de staat geen invloed op de kerk kunnen uitoefenen, en andersom. een scheiding van kerk en stat impliceert vrijheidv an religie

Scheppingsverhaal
verhaal over het ontstaan van hemel en aarde en het leven daarop

Schervengericht
systeem waarbij door stemming wordt besloten iemand te verbannen (ostracisme).

Schietspoel
Hulpmiddel voor een weefgetouw, waardoor een wever sneller en over een grotere afstand de spoel (waarin het inslaggaren zit) door de kettinggarens kan werpen. Deze is in 1733 door John Kay uitgevonden.

Schisma
scheuring

Schlieffenplan
het strijdplan waarmee Duitsland de eerste wereldoorlog begon

Schoolstrijd
Een langdurige worsteling over de vormgeving en financiering van het onderwijsbestel in Nederland, uitmonden in de wettelijke gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs.

Schout
voorzitter van de rechtbank, die benoemd werd door de heer van het gebied.

Schrift
cijfers en letters waarmee taal opgeschreven wordt

Schriftcultuur
het overbrengen van boodschappen via het schrift

Schuilkerk
kerk die er van buiten niet uitziet als een kerk

Schutterij
gewapende burgerwacht die in de steden als een soort politie de orde bewaakte

Schuttersgilde
Schietvereniging waarin de weerbare mannen van de stad zich verenigden om het schieten te oefenen en feest te vieren.

Scientists
someone who study things

SD
afkorting van Sichterheitsdienst; een onderafdeling van de SS

SDAP
sociaal democratische arbeiderspartij, opgericht in 1894 door onder andere Pieter Jelles Toelstra

SDB
sociaal democratische bond. radicale socialistische groepering onder leiding van Domela Nieuwenhuis

Secularisatie
verwereldlijking, de positie van het geloof in de samenleving werd steeds kleiner sinds de jaren zestig

Secularisering
lett.: verwereldlijking. terugdringen van de invloed van het geloof op de politiek en het dagelijks leven

Seculier
wereldlijk, niet-godsdienstig

Seculiere geestelijken
geestelijke die zorgt voor het welzijn van het volk

Secundaire bron
Bron uit een latere tijd dan de gebeurtenis die beschreven wordt. Een secundaire bron bouwt voort op primaire bronnen

Sedentair
Op één plaats blijvend, niet rondtrekkend

Sedentaire leefwijze
leven op een vaste woonplaats

Sedentaire levenswijze
leven op een vaste woonplaats

Sefardim
joden van wie de voorouders lange tijd in spanje/portugal woonden en later ook in het Ottomaanse rijk en Noord-Afrikaanse. in israël voelden zij zich aanvankelijk tweederangsburgers naast de asjkenazim.

Segregatie
een groep die zich binnen de samenleving afzondert

Seksuele moraal
opvattingen over goed en kwaad bij seks.

Sektarisch geweld
geweld dat voortkomt uit spanningen en tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen met een eigen (vaak godsdienstige)) identiteit binnen een land, zoals tussen soennieten en sjiieten in irak en in syrië.

Senaat
een raad van 600 rijke machtige Romeinen. Alle mannen in de senaat hadden ervaring in het vestuur van het rijk bijvoorbeeld als consul. In de republiek bepaalde de senaat de Romeinse politiek. De keizer luisterde meestal goed naar de senatoren

Senator
Bestuurder van het Romeinse Rijk

Sharecroppers
Pachters die een stuk land mogen gebruiken in ruil voor een deel van de oogst.

Sharia
lett.: de weg naar de bron. islamitisch recht vastgelegd in wetten en regels gebaseerd op de oorspronkelijke normen en waarden van de islam: kledingvoorschriften, spijswetten, regels voor man-vrouwverhoudingen, erfrecht en strafrecht.

Shellshock
De algemene naam voor psychische stoornissen die soldaten in de Eerste Wereldoorlog kregen door hun ervaringen in de loopgraven. Symptomen waren onder andere: onophoudelijk trillen, slapeloosheid, hallucinaties en angststoornissen.

Simoni
het kopen of verkopen van kerkelijke ambten of plichten.

Sjah
koning van Iran

Sjiiet
lid van de minderheidsgroep binnen de islam die alleen ali en zijn nakomelingen als opvolgers van mohammed erkent

Sjiieten
shia is partij. stroming binnen de islam die de rechtmaktigheid van mohammeds eerste opvolgers (kaliefen) betwist en die ali en diens zoon hoessein vereert als martelaren. sjiieten vormen de meerderheid in irak en in iran (waar het sjiisme de staatsgodsdienst is)

Slaven
mensen die niet vrij zijn, maar bezit van een ander zijn

Slavernij
systeem waarbij mensen eigendom zijn van iemand anders en dus onvrij en geen rechten hebben

Smeekschrift
Petitie van een groep protestantse en katholieke edelen aan de landvoogdes Margaretha van Parma, waarin onder meer gevraagd werd om een matiging van de kettervervolgingen.

Smeekschrift der edelen
nederlandse edelen bieden verzoek aan margaretha van parma om de vervolging van protestanten te staken

Smog
vorm van luchtverontreiniging, vochtige lucht vol roetdeeltjes en rook van de met steenkool gestookte fabrieken, samentrekking van de Engelse woorden smoke (rook) en fog (mist)

Sobibor
een Duits vernietigingskamp uit WO2

Sociaal
heeft te maken met mensen en groepen mensen onderling

Sociaal democraten
Politieke stroming die de ongelijkheid tussen mensen wil verkleinen en daarbij de overheid een grote rol wil geven.

Sociaal Economische Raad
Het voornaamste adviesorgaan van de Nederlandse regering op sociaal-economisch gebied.

Sociaal-culturele verandering
Verandering in de manier waarop een samenleving is opgebouwd en in de wijze waarop mensen in die samenleving met elkaar omgaan.

Sociaal-culturele veranderingen
De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren 1960 aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen.

Sociaaldemocraat
socialist die voor geleidelijke veranderingen is

Sociaaldemocraten
Gematigde stroming in het socialisme, die de werk- en leefomstandigheden van arbeiders wil verbeteren via het parlement in plaats van door revolutie.

Sociaaldemocratie
gematigde stroming binnen het socialisme, die de arbeids- en leefomstandigheden van arbeiders wil verbeteren langs parlementaire weg

Sociaal-democratie
Stroming binnen het socialisme die de positie van arbeiders en armen wil verbeteren via de parlementaire democratie en sociale wetten.

Sociale grondrechten
overheid moet best doen voor bestaanszekerheid van burgers, door hen te beschermen tegen armoede en sociale onzekerheid

Sociale kwestie
de bewustwording van het feit dat er in de eerste fase van de industriële revolutie een groot verschil tussen de verschillende sociale groepen was ontstaan (rijk-arm) die dringend om een oplossing vroeg.

Sociale laag
een groep mensen die van een andere groep mensen verschilt in rijkdom, macht en aanzien