MijnQuiz - Huiswerk geschiedenis

Categorie: Geschiedenis en volkskunde
Datum & Land: 25/11/2024, Nederland
Woorden: 2097

Sociale mobiliteit
Het opklimmen of afdalen in de maatschappij, een andere maatschappelijke positie innemen

Sociale verhoudingen
de manier waarop bevolkingsgroepen die zijn ontstaan door verschillen in afkomst, rechten, bezit of opleiding tegenover elkaar staan en met elkaar leven

Sociale voorziening
uit belasting betaalde uitkeringen

Sociale wetgeving
Wetten die zorgen dat een bepaalde levensstandaard door de regering wordt nagestreefd.

Sociale wetten
Wetten die regelen dat het inkomen en de leef- en werkomstandigheden van mensen niet onder een bepaald minimum komen.

Sociale zekerheid
het geheel van sociale verzekeringen én sociale voorzieningen.

Socialisme
Het streven dat erop gericht is te komen tot een klassenloze samenleving en een rechtvaardige verdeling van de welvaart. Het marxisme is de theoretische leer van het socialisme. Het communisme (in de SU) en de sociaal-democratie zijn twee verschillende manieren om dit streven in praktijk te brengen.

Socialist
aanhanger van het socialisme, de politiek-maatschappelijke stroming die streeft naar gelijkheid

Socialisten
aanhangers van de politieke stroming waarin de arbeidersklasse de macht van de bezittende klasse wilde breken door hervormingen om de positie van de arbeider te verbeteren

Socrates
filosoof

Soemeriërs
Volk dat rond 3500 v.C. via de Perzische Golf het zuiden van Mesopotamië binnentrok.

Soenna
hier zijn alle overgeleverde handelingen en uitspraken van Mohammed opgeschreven

Soenniet
lid van de grootste geloofsrichting binnen de islam

Soennieten
soenna: traditie. aanhangers van stroming binnen die islam die oorsprinkelijk de kaliefen uit de hele stam van mohammed (dus niet zijn directe familie) erkenden. bij soennieten is de imam slechts voorganger in het gebed. ongeveer 80-90 % van de moslims is soenniet

Soera
hoofdstuk in de Koran; hoofdstuk in de Koran (oplezing)

Soeverein
De hoogste macht hebben. Ook wel een synoniem voor vorst/koning.

Soevereiniteit
De hoogste macht binnen een staat.

Soevereiniteitsverdrag
het overdragen van hoogste macht

Sola fide
alleen door het geloof

Sola gratia
alleen door genade

Sola scriptura
alleen door de schrift.

Solidarnosc
Vrije vakbond, solidariteit, opgericht in Polen in 1980. Al na een jaar verboden, doordat het een erg ondermijnende positie op de communistische regering had.

Soorten samenlevingen
in het verleden worden vijf soorten onderscheiden, de samenleving van jagers/verzamelers, de landbouwsamenleving,de landbouwstedelijke samenleving, de industriële samenleving en de informatiesamenleving

Sovchoze
Collectieve staatsboerderij waarbij de boeren tegen een loon werken in dienst van de staat.

Sovchozen
Grote boerenbedrijven opgericht door de staat in de Sovjet-Unie.

Sovjet
Raad van arbeiders.

Sovjets
raden van arbeiders en soldaten die fabrieken en legereenheden bestuurden

Sovjet-Unie
Communistische staat in Oost-Europa tussen 1922 en 1991. Volledige naam: Unie van Socialistische Sovjet Republieken USSR.

SP
partij op basis van socialistische beginselen. opgericht in 1972 en vanaf die tijd onder leiding van Jan Marijnissen

Spaanse furie
muiterij van de Spaanse soldaten, die leidde tot de plundering van onder andere Antwerpen.

Specerij
plantaardige smaakstof (zoals peper, kruidnagel, nootmuskaat en foelie)

Specerijen
planten of plantendelen die een aromische smaak hebben of ruiken. Vaak gaat het om gedroogde planten.

Specialisatie
Boeren of ambachtslieden die zich concentreren op het verbouwen of het maken van één gewas of product

Specialiseren
zich richten op een bepaalde vaardigheid

Spijkerschrift
Schrift van met riet in kleitabletten gekerfde, spijkerachtige tekens.

Spinning Jenny
Een apparaat waarmee een spinner acht draden tegelijk kan spinnen. Dit was een klein werktuig dat nog gewoon in huis kon worden gebruikt.

Spinoza
Nederlandse filosoof uit de Gouden Eeuw

Splendid isolation
Eeuwen waarin de Britten zich meer op hun overzeese imperium hadden gericht dan op het vasteland van Europa, daar verlangden veel Engelsen naar terug.

Sponsor
onderneming, stichting of persoon die een activiteit met geld ondersteunt

Sporen
overblijfselen van het verleden

SS
een partij van de NSDAP dat onder andere leiding had over de concentratiekampen

Staand leger
een permanent bestaand leger van huursoldaten waar een land altijd over kan beschikken.

Staatsburger
persoon met de politieke rechten van een burger in een staat, zoals het recht om een vertegenwoordiger in een parlement te kiezen of om gekozen te worden

Staatsburgerschap
Het als burger onderdeel zijn van een staat, met alle rechten en verplichtingen van dien.

Staatse leger
Het leger van de Republiek, ontstaan in 1575 na een besluit van de Staten-Generaal en de afscheiding van de Zuidelijke Nederlanden. In 1588 door Maurits hervormd tot een leger van permanent onder de wapenen gehouden beroepssoldaten.

Staatsgezinden
Politieke stroming voortgekomen uit de Loevesteinse fractie. Zij beschouwden de gewestelijke soevereiniteit als grondslag voor de Republiek. Veelal aanhangers van de 'Ware Vrijheid' en tegenstanders van een machtige stadhouder.

Staatsgod
god waarvan bestuurders en ambtenaren aanhanger moeten zijn

Staatsgodsdienst
godsdienst waarvan het staatshoofd en dienaren van de staat aanhanger van moeten zijn

Staatsgreep
Plotseling en onwettig ingrijpen, waarbij de plegers van de staatsgreep de macht grijpen om veranderingen en de politieke en economische situatie aan te brengen.

Staatshoofd
persoon die het hoogste gezag in de staat heeft, maar niet de meeste macht hoeft te hebben (in een monarchie de koning, in een republiek de president)

Staatskerk
Kerkgenootschap dat door de staat als enige officiële kerk wordt erkend en waarbij staatslieden ook het hoofd van de kerk vormen.

Staatsman
Belangrijke politieke leider.

Staatsnationalisme
het streven van de regering om een nationaal gevoel bij de bevolking van een staat tot stand te brengen.

Staatssecretaris
Helpt de minister bij de politieke leiding van een ministerie. De minister blijft eindverantwoordelijk. Een staatssecretaris is geen lid van de regering.

Staatsvorming
de ontwikkeling waarbij een gebied steeds meer als eenheid wordt bestuurd, door één overheid, vanuit een hoofdstad.

Stad
plaats waar een grote groep mensen samenwoont, afgescheiden van het platteland

Stadhouderloos tijdperk
Periode in de Republiek waarin door de meeste gewesten in de Republiek geen stadhouder werd aangesteld (1650-1672 en 1702-1742).

Stadhuis
gebouw van waaruit de stad wordt bestuurd.

Stadium
fase in ontwikkeling

Stadsraad
Een vergadering van burgers die de besluiten van schepenen goedkeurde; de stadsraad werd voorgezeten door een of meer burgemeester; zij beheerden de stadskas en regelden de verdediging van de stad.

Stadsrecht
In de Middeleeuwen het recht van bewoners van een nederzetting om ommuring, eigen bestuur en rechtspraak te hebben. De vorst, in wiens gebied de nederzetting lag, kon stadsrecht verlenen, vaak tegen betaling.

Stadsrechten
het recht van de inwoners om hun stad zelf te besturen en zelf recht te spreken. Burgers mochten ook hun eigen munt slaan en een stadsmuur bouwen. Dit recht werd gegeven door de bestuurder (heer) van dat gebied.

Stadstaten
Italiaanse stad met het omliggende platteland (stad en ommeland) die zichzelf bestuurt

Staking
actiemiddel van werknemers, zij weigeren te werken om een hoger loon of betere werkomstandigheden af te dwingen

Stakingsrecht
het recht om zonder belemmering door de overheid het werk neer te leggen, met het doel betere leef- of werkomstandigheden te krijgen.

Stalin
Eén van de leiders binnen de bolsjewieken, naast Lenin. Trok na de dood van Lenin in 1924 de macht in de Sovjet-Unie naar zich toe. Werkelijke naam: Josef Djoegasvili.

Stalinisme
variant van het communisme met extreme onderdrukking en extreme verering van één leider die alle macht heeft

Stand
Afgesloten groep mensen met dezelfde leefwijze en rechten waartoe men meestal behoort door de geboorte

Standenmaatschappij
maatschappij die verdeeld is/was in groepen (of standen), die allemaal een duidelijke plaats en taak hebben. er waren drie standen: de adel, de geestelijkheid, en de derde stand. & een maatschappij waarin je geboorte bepaalt tot welke groep of stand je hoort.

Standenstaat
staat die gebaseerd is op standen

Standenvertegenwoordiging
(soms aangeduid met Staten-Generaal of Parlement) Een vertegenwoordiging van de drie standen. Door de koning geraadpleegd voor advies en voor bedes.

Standplaatsgebondenheid
situatie waarin je oordeel of beleving wordt gekleurd door je persoonlijke omstandigheden, zoals je opvoeding of omgeving

Standpunt
Mening, zienswijze

Stapelmarkt
Een plaats waar producten van over de hele wereld naartoe vervoerd werden om te worden doorgevoerd of voor een bepaalde tijd te worden opgeslagen. Hierdoor konden prijsschommelingen beperkt worden en had de markt een constante bevoorrading tot haar beschikking.

Staten
bijeenkomst van de afgevaardigden van de geestelijkheid, adel en steden in een gewest.

Statenbond
Staatsinrichting waarbij de verschillende delen (gewesten) van een land een grote zelfstandigheid bezitten en weinig aan een centrale regering overlaten.

Staten-Generaal
volksvertegenwoordiging (oorspronkelijk de vergadering van vertegenwoordigers van de drie standen in Frankrijk en de nederlanden)

Statenvergadering
vergadering van een gewest

Status
Aanzien dat iemand heeft in de samenleving.

Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden
regeling waarin de verhoudingen binnen het Koninkrijk zijn vastgelegd.

Stedelijke autonomie
duidt op de steden die helemaal zichzelf besturen en zich ook steeds minder aantrekken van de landsheer.

Steden
plaatsen waar grotere groepen mensen bijeenwonen, afgescheiden van het platteland

Steentijd
Vroegste periode uit de menselijke geschiedenis, vanaf 2,4 miljoen jaar geleden, waarvaan slechts stenen voorwerpen en gereedschappen overgebleven zijn

Stempelen
systeem met stempelkaarten om zwartwerken door werklozen te voorkomen

Sterrenkunde
Aristarchus; Ptolemoeus; Arisarchus en Ptolemoeus; Ptolemoeus en Arisarchus

Stilleven
Een schilderij waarop geen levende wezens staan

Stoomkracht
het in beweging brengen van een werktuig of machine met een stoommachine

Stoommachine
Machine die door het gebruik van stoom in beweging wordt gebracht. Voor het stoken van de stoommachine zijn grote hoeveelheden steenkool nodig.

Strafkampen
Kampen in de S.U waar mensen die zich verzetten tegen de communistische regering dwangarbeid moesten verrichten. 

Strafrecht
regels waarbij kan worden gestraft

Strateeg
Vreemdeling in Sparta, vooral handelaars en ambachtslui, niet beschouwd als voorwaardige burgers.

Strategic Arms Limitation Talks
SALT

Stresskip
negatief

Stroming
grote groep mensen met dezelfde ideeen

Subjectief
Als iemand maar één kant van het verhaal vertelt en niet alle feiten vermeldt.

Suffragette
strijdster voor vrouwenkiesrecht

Sultan
islamitische vorst

Superioriteit
Gevoel of overtuiging dat iemand beter, sterker of meer waard is dan een ander.

Superioriteitsdenken
Het gevoel dat je meer waard bent dan een ander. Veel Europeanen dachten in de 19e eeuw dat hun beschaving veel beter was dan de beschaving van Afrikanen en Aziaten.

Superioriteitsgevoel
Het idee of gevoel dat een persoon of een groep mensen beter of meerderwaardig is aan een andere persoon of groep mensen.