Histoportal - Atlas van de mythologie

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Mythologie
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1158

Uther Pendragon
Categorie: Keltisch Uther Pendragon ( `drakenkop` ) was de vader van de beroemde koning Arthur. Volgens de laat-Britse mythologie kon Uther bij Igraine Arthur verwekken door de gedaante aan te nemen van haar man Gorlois, de hertog van Cornwall. De tovenaar Merlijn, hielp hem daarbij. Merlijn nam later Arthur weer mee.

Utgard
Categorie: Germaans Utgard was de grote burcht van de vorstreuzen in Jotunheim, waar Loki, Thor en Thors dienaar Thialfi verschillende wedstrijden moesten houden tegen ongelijke tegenstanders. Loki kon minder eten dan een vuur; Thialfi kon gedachten niet bijhouden en Thor kon de zee niet leegdrinken, de zeeslang Jormungand niet optillen en de ouderdom niet overwinnen. Bij hun vertrek beseften de goden dat Utgard een waan was, opgewekt door de vorstreuzen om hun vijand Thor angst aan te jagen. Utgard betekent `buitenplaats`.

Vanir
Categorie: Germaans De Vanir waren vruchtbaarheidsgoden en vormden de oudste van de twee takken van de Germaanse godenfamilie. Ze leefden in Vanaheim, ver van Asgard, de burcht van de Aesir, de jongere goden. Kort na de schepping streden Vanir en Aesir om de oppermacht. Na de overwinning van de Aesir werd de Vrede bekrachtigd door een uitwisseling van goden en godinnen. De Vanir stuurden de zeegod Njord en zijn kinderen, Freyr en Freya naar Asgard, evenals de ongekend wijze Kvasir. De Aesir stuurden de langbenige Honir en de wijze Mimir naar Vanaheim. Dit tweetal vond aanvankelijk een warm onthaal bij de Vanir, maar al spoedig concludeerden die dat de uitwisseling voor hen niet gunstig was uitgevallen. Honir was buitengewoon besluiteloos, vooral bij afwezigheid van Mimir. De Vanir kregen de indruk dat Mimir als Honirs stem en verstand moest dienen: daarom onthoofdden ze Mimir en retourneerden zijn hoofd naar Asgard. Hoewel de strijd niet opnieuw oplaaide, groeide wel een kloof tussen de Aesir en de Vanir, met als gevolg dat de betekenis van de Vanir steeds verder afnam. Zelfs in de Viking-periode was het onderscheid tussen Vanir en Aesir vaag. Toen de saga`s aan het einde van de 12e eeuw werden opgetekend, trachtte men hun namen en oorsprong te verklaren. De Ijslander Snorri Sturluson veronderstelde dat de Aesir uit Azië stamden, dat Thor de kleinzoon van koning Priamus van Troje was en Odin zijn nakomeling in de twintigste generatie.

Valkyrja`s
Categorie: Germaans De Valkyrja`s of Walkuren (`zij die de gesneuvelden uitkiezen`) waren Odins schildmaagden. Ze vlogen over de slagvelden om Einherjar voor het Walhalla uit te kiezen. Waarschijnlijk werden ze oorspronkelijk beschouwd als grimmige doods en -oorlogsgodinnen, amazoneachtige wezens die genoten van het zien van bloed en verwondingen. Deze voorstelling is bijvoorbeeld te vinden in de beschrijving van de slag bij Stanford bridge, waarin de Engelse koning Harold de Noren versloeg, kort voordat hij in 1066 zelf door de Normandiërs werd overwonnen. Een Noorse soldaat droomde dat hij, aan boord van het schip van zijn koning, een angstaanjagende heks op een eiland ontwaarde die met een vork in haar ene hand de doden opentrok en in haar andere hand een bak ophield om hun bloed op te vangen.

Vali
Categorie: Germaans Vali, een zoon van Odin en Rind was voorbestemd de blinde god Hodr te doden ter vergelding van diens onbedoelde moord op Balder. Hij werd in een dag tijd van zuigeling tot volwassene en doodde direct Hodr. Met zijn halfbroer Vidar zal hij Ragnarok overleven. Een andere Vali was een van Loki`s onfortuinelijke zoons.

Vajravarahi
Categorie: Oosters Vajravarahi is in Tibet en Nepal een belangrijke boeddhistische godin. Haar naam betekent `diamantzeug` en ze wordt afgebeeld met een varkenskop. Haar attributen zijn een bliksemschicht, een schedel en een knots.

Vainamoinen
Categorie: Verscheidene Vainamoinen, de grootste held uit de Finse heldendichten, was een zoon van de oergodin Luonnotar. Hij werd voorgsteld, als een krachtige, gevoelige, oude man, die al bij zijn geboorte oeroude wijsheid bezat, omdat hij tenminste dertig jaar in de baarmoeder van zijn moeder had gebleven. Als de kampvechter van de Kalevala (vaderland van de helden) bezat hij buitengewone toverkracht. Hij kende evenwel geen geluk in de liefde. Toen hij onder de Pohja een bruid zocht, werd hem een van de Louhi`s dochter beloofd, op voorwaarde dat hij een magische talisman, de Sampo zou maken. Hij besteedde de klus uit aan zijn kameraad Ilmarinen, die dan ook Louhi`s dochter kreeg. Maar de bruid werd vermoord en de talisman ontvreemd, waarna Vainamoinen en Ilmarinen, die door Leminkainen waren verenigd, op zoek gingen naar de Sampo. Na vele grote avonturen vonden ze hem eindelijk terug. Maar Louhi wekte een zware storm op en enterde, in de gedaante van een Griffioen, het schip van de helden. Vainamoinen greep tijdig in, maar de Sampo werd vernield. Toen de storm was gaan liggen, zocht Vainamoinen de stukken bij elkaar en kon hij iets van de oude kracht van de talisman herstellen. Toen zijn taak was volbracht, bouwde Vainamoinen een schip en begon aan een reis zonder einde.

Vayu
Categorie: Oosters Vayu komt voor in de Veda. Hij is de god van de wind en deelt soms een wagen met Indra. Hij zou zijn ontsproten aan de adem van de wereldreus Purusha, het oerwezen. Volgens een bepaalde mythe schiep Vayu het eiland Lanka, het huidige Sri Lanka.

Vertumnus
Categorie: Grieks - Romeins Griekse god van de afwisseling van de seizoenen.

Ve
Categorie: Germaans Ve was een van de zoons van Bor en een broer van Odin en Vili. Aan het begin van de schepping likte de oerkoe Audhumla van het ijs, en uit haar uiers vloeide voldoende melk om de vorstreus Ymir, het eerste levende wezen, te voeden. Hij gold als zeer boosaardig. Audhumla likte evenwel ook Buri vrij, de grootvader van Ve. Alle goden stamden af van Buri, want zijn zoon Bor trouwde met de vorstreuzin Bestla en had bij haar drie zoons: Odin, Vili en Ve. Hoewel de goden en de vorstreuzen dus bloedbanden hadden, was hun vijandschap onverzoenlijk: die ging namelijk terug tot de moord op Ymir. Odin, Vili en Ve mochten Ymir en zijn in aantal groeiende vorstreuzen niet. Uiteindelijk doodden ze Ymir en schiepen bij Ginnungagap (gapende leegte) de wereld uit zijn lichaam. Later vonden de drie broers aan de kust een es en een iep. Uit het hout schiepen ze de eerste man en daarna de eerste vrouw. Odin blies hun leven in, Vili schonk hun verstand en emoties en Ve schonk hun zintuigen. In sommige versies van deze mythe wordt Ve Lodur of Lother genoemd.

Veritas
Categorie: Grieks - Romeins Veritas, oftewel de waarheid, was de Romeinse godin van de waarheid. Ze werd aanbeden in het Romeinse Rijk en andere volkeren in het westen van Europa.

Venus
Categorie: Grieks - Romeins Romeinse godin van lente en Vruchtbaarheid. Ze werd later als godin van de liefde gelijkgesteld aan de Griekse godin Aphrodite.

Veles
Categorie: Verscheidene Veles was de Russische god van kudden en herders. Men zwoer gewoonlijk eden bij de namen van Veles en de dondergod Perunu. Toen Vladimir, de vorst van Kiev, in 988 als christen werd gedoopt, liet hij een beeld van Veles in de Dnjepr werpen. Maar in de Russische folklore overleefde de god. Zo werden bij het oogsten de aren van de laatste korenschoof de gevlochten tot Veles baars. De Russisch-orthodoxe kerk annexeerde Veles door hem te laten opgaan in St. Blasius, een herder en martelaar uit Cappadocië. Door tot deze heilige te bidden smeekte men bescherming over hun kudden af.

Veive
Categorie: Grieks - Romeins Veive was de Etruskische god van de wraak. HIj was een met een laurierkrans getooide jongeman, met in zijn hand een bundel pijlen (vandaar ` uitstekend mikpunt voor de pijlen van de jaloezie` ) en naast zich een geit. Sommigen zien een verband met de oud-romeinse god Veiovis die met Apollo werd geassocieerd en aan wie geiten werden geofferd.

Vinmensen
Categorie: Fabelwezens Op sommige eilanden in de wilde zee rond Schotland wonen de Vinmensen. Deze vreemde wezens, geen meerminnen maar ook geen mensen, zijn helderziend. Soms nodigen ze bevriende mensen uit op op hun eilanden. Omdat ze kunnen zien wat de mensen staat te gebeuren, huilen Vinmensen bij geboorte en doop en lachen ze bij een begrafenis.

Vili
Categorie: Germaans Vili was een zoon van Bor en Bestla, en een broer van Odin en Ve. Aan het begin van de schepping doodde hij samen met zijn broers de vorstreus Ymir, waarna ze uit diens lijk de wereld schiepen. Toen ze later uit hout de Eerste mensen schiepen, schonk Vili hun verstand en gevoel. Odin blies hun leven in, terwijl Ve hun het gezicht en gehoor schonk. In een Ijslands gedicht heet Vili Honir.

Vikingen
Categorie: Oudheid De Expansie van de Vikingen: Vanaf het eind van de 8e eeuw tot de 11e eeuw werden de Noord-Europese volken voortdurend lastiggevallen door kapers. De Angelsaksen noemden hen `Northmen`(Noormanen) en Denen. Wij noemen ze Vikingen. Ze kwamen vanuit Scandinavië naar West- en Oost- Europa, eerst als zeerovers en plunderaars, later ook als handelaars en stichters van staten. Wat de naam viking betekent, is niet precies bekend. De betekenis ervan kan zijn een man uit een kmap (wic) of een man uit een kreek (vik). Misschien komt het van het woord vikja, dat snel gaan of van huis weggaan betekent. Waarschijnlijk verlieten de Vikingen hun woongebied op oek naar landbouwgrond. Ze trokken onder andere over de Rijn de Lage Landen binnen; de vroegmiddeleeuwse handelsstad Dorestad werd geregeld door de Noormannen geplunderd. In 911 gaf de Franse koning de Noormannen ter verzoening een nederzetting aan de monding van de Seine. Ze noemden hun gebied Normandië. Ze integreerden in het Frankische Rijk en veroverden van daaruit Engeland en een deel van Zuid-Italië. In oostelijke richting drongen de Noormannen tot diep in Rusland door. In westelijke richting verkenden ze Ijsland en vervolgens Groenland. De Noorman Leif Erikson heeft rond 1000 Amerika ontdekt. Dat heeft echter geen gevolgen gehad voor het toenmalige wereldbeeld.

Vijfjarenplan
Categorie: Geschiedenis Situatie: de Sovjet-Unie in 1929: Collectivisatie van de landbouw moest de geforceerde industrialisatie van de Sovjet-Unie mogelijk maken. Het liep uit op een onherstelbare ramp, die miljoenen slachtoffers eiste. Op de Oktoberrevolutie van 1917 volgden drie jaren van bloedige burgeroorlog. De bolsjewiki hadden vele binnenlandse tegenstanders en moesten bovendien afrekenen met de interventies van diverse mogendheden die van het nieuwe, radicale regime niets moesten hebben. Dat de bolsjewiki tenslotte hadden zij te danken aan de aanhoudende onenigheid tussen hun binnenlandse tegenstanders en de halfhartigheid van de buitenlandse interventies, maar ook aan hun eigen gewetenloze doorzettingsvermogen. Ljev Trotski, Lenins rechterhand in deze jaren maakte van het Rode Leger een efficiënt gevechtsapparaat en maakte goed gebruik van de omstandigheid dat de bolsjewiki het centrum van het land beheersten, waardoor zij kortere verbindingslijnen hadden dan hun tegenstanders. Nadat zij in 1920 met succes een aanval van de nieuwe natie Polen hadden afgeslagen, waren de bolsjewiki eindelijk meester in eigen land. Al hadden zij dan gewonnen, hun positie was in velerlei opzicht weinig benijdenswaardig. Rusland was een Chaos en werd geteisterd door hongersnood. Economie in de slop: De economie functioneerde niet meer. In Oktober 1917 konden de bolsjewiki de macht grijpen vanwege de spontane revolutie op het platteland en omdat zij in de grote steden werden gesteund door revolutionaire arbeiders en soldaten.

Vigrid
Categorie: Germaans Vigrid was de naam van de vlakte waarop de eindstrijd tussen de goden en de vorstreuzen zou plaatsvinden. Op Ragnarok zouden daar beide partijen elkaar vernietigen. Vigrid moest zich, in alle richtingen, over zo`n 60.000 km uitstrekken. Toch zou de vlakte volledig door de strijdende partijen in beslag worden genomen.

Vierkant
Categorie: Symbolen In de symbolenwereld van India en China was het Vierkant het teken voor aarde. Gebaseerd op de ordening weergegeven door de vier ruimtelijke richtingen symboliseert het Vierkant duurzaamheid, veiligheid, evenwicht en de rationele ordening van de ruimte. Het Vierkant staat ook voor eerlijkheid, integriteit en moraliteit.

Vidar
Categorie: Germaans Vidar was een stille, op zichzelf levende god. Deze zoon van Odin en de vorstreuzin Grid leefde in Vidi, waar alles rustig en vredig was. Vidar moest op de onheilsdag Ragnarok De dood van zijn vader wreken. Nadat de verschrikkelijke wolf Fenrir Odin zou hebben verslonden, zou Vidar met een van zijn zware schoenen tegen de onderkaak van het ondier schoppen en vervolgens met beide handen zijn bek tot de keel openscheuren. Waarschijnlijk verwijst Vidars naam naar dit in tweeën scheuren van het kwaad.

Victory
Categorie: Grieks - Romeins Victory, zoals de naam al doet vermoeden, was de godin va de overwinning, gelijkgesteld aan de griekse godin Nike.

Vlkodlak
Categorie: Verscheidene Vlkodlak was de Slavische wolfmens. Hij was meer een folkloristische dan een mythologische figuur, die uiting gaf aan het ontzag dat men koesterde voor de wolf, het meest gevreesde dier uit de Noord- en Oost-Europese wouden. In de Germaanse mythologie zou de oppergod Odin op Ragnarok door de wolf Fenrir worden gedood.

Vliegende Hollander
Categorie: Mythen Al dagenlang raasde er een zware storm langs de kust. Uit voorzorg bleven schepen in de haven, de kapiteins durfden niet uit te varen. Er was echter één kapitein die popelde om de zee op te gaan. Hij had een pinas in de haven liggen, een oorlogsschip met een plat achterschip. Hij kon niet wachten om aan zijn reis naar de Indiën te beginnen. Met grote moeite wist men hem ervan te weerhouden. `Je komt de haven niet uit schipper! De wind gooit je tegen de kaai!` De storm hield aan en de onrust van de kapitein groeide. Hij was een grote, robuuste man en een deskundig schipper. Hij was gewend altijd zijn eigen gang te gaan, zonder tegenspraak. Hij was heer en meester op zijn schip, zijn bemanning gehoorzaamde hem feilloos. Er was geen schipper te vinden die zulke snelle reizen maakte en altijd weer veilig terugkeerde. Maar nu werd hij dagenlang gedwarsboomd door de wind! Uiteindelijk won zijn ongeduld het van zijn gezonde verstand. `Ik vaar morgen uit!`, riep hij tegen de stuurman. De stuurman zei dat het morgen eerste paasdag was en dat er op een heilige dag nooit werd uitgevaren. De kapitein liep rood aan en snauwde `Ik zeil, wanneer ik wil!`. `Maar toch niet op de dag van Christus`, mompelde de stuurman. Woedend was de kapitein. Vier kostbare dagen waren al verloren gegaan. Hij zou zich tot zeker niet schikken naar een storm? Niemand had zeggenschap over hem. Geen storm, geen wind en zelfs niet de hogere macht die stormen kon gebieden. Hij sliep die nacht vast en zonder twijfel over zijn besluit.

Volsung
Categorie: Germaans Volsung was de hoofdfiguur in een late Germaanse mythe. Hij heette een afstammeling te zijn van Odin. Toen zijn enige dochter Signy tegen haar wil trouwde met de Gotische koning Siggeir, verscheen een eenogige vreemdeling op de bruiloft. Het was de oppergod Odin. Hij dreef een zwaard diep in een Eik en verklaarde dat de man die het eruit kon trekken, het mocht bezitten. De bezitter van het zwaard zou onoverwinnelijk zijn. Volsung bood, uit beleefdheid, zijn schoonzoon Siggeir als eerste de kans. Siggeir faalde. Ook vele anderen faalden, maar Volsungs jongste zoon Sigmund trok het wapen uit de boom. Siggeir wilde het kopen, maar Sigmund wilde daar niets van weten. Koning Siggeir ontstak daarop in woede. Een waarschuwing van Signy ten spijt, liepen Volsung en zijn tien zoons in een hinderlaag toen ze Siggeirs hof bezochten. In het bos werden ze aan een omgevallen boom vastgebonden. Nacht na nacht verslond een wolf een van hen, tot alleen Sigmund nog over was. Signy wist hem te redden. Siggeir meende echter ten onrechte dat niemand meer in leven was. Signy kon daarom haar verwanten begraven en op Sigmund letten. Maar pas na lange tijd kon Sigmund wraak nemen. Eerst liet Signy haar eigen zoons door hem opleiden, maar het ontbrak hun aan moed. Later sliep ze, zonder dat Sigurd dat besefte, met haar broer. Zo werd Sinfiotli verwekt, een krijger met van twee kanten Volsung-bloed. Signy liet ook hem door Sigurd in de krijgskunst scholen. Sigmund en Sinfiotli werden door Siggeir gevangen genomen, maar dankzij het wonderzwaard overwonnen ze de slechte koning en diens zoons.

Vortigern
Categorie: Keltisch Vortigern was een Britse vorst die Jutse huurlingen in dienst nam, maar toen steeds meer Saksen zijn land binnenvielen, vluchtte hij naar Wales. Daar poogde hij een burcht te bouwen, maar die stortte steeds weer in. De geraadpleegde Merlijn verklaarde dat er onder de burcht een rode draak (de Saksen) tegen een witte draak (de Britten) streed. De rode draak zou uiteindelijk overwinnen.

Vrede
Categorie: Verscheidene Vrede, in de oudheid opgevat als een situatie waarin grootschalig geweld in internationale relaties afwezig is, wordt bij vele volken gepersonificeerd als een god of godin. Enkele godheden die voor Vrede staan zijn: Athena - Cheng-huang - Forseti - Freyr - Irene - Ki-Lin - Lug - Pax - Rongo - Salman

Vruchtbaarheid
Categorie: Verscheidene De volgende goden werden in verband gebracht met Vruchtbaarheid: Aine - Bastet - Ceridwen - Donar - Freya - Freyr - Frigg - Potrimpo - Indra - Haumea - Pachamama - Saule - Sauska - Sita

Vulcanus
Categorie: Grieks - Romeins Romeinse god van het vuur en het metaal. Van oorsprong was hij een Etruskische god (Sethlans) van de vulkanen en lava. Toen de Romeinen de Griekse goden begonnen te implementeren in hun eigen goden veranderde hij in Hephaistos.

V.S. onafhankelijk
Categorie: Geschiedenis De Verenigde Staten verklaren zich onafhankelijk: In de 16e en 17e eeuw hadden Spanjaarden, Fransen en Engelsen delen van Noord-Amerika gekoloniseerd. Het bestuur van de dertien Engelse koloniën (aan de oostkust) werd grotendeels aan de plaatselijke handelsondernemingen overgelaten. Dat paste echter niet helemaal in het Engelse beleid om munt te slaan uit `de overzeese gebieden. Er mocht bijvoorbeeld geen industrie in de koloniën komen, want dat zou de industrie in Engeland benadelen. De koloniën werden dan ook zeer paternalistisch behandeld. De ca. twee miljoen inwoners van de koloniën kwamen halverwege de 18e eeuw steeds meer in verzet tegen de Engelse politiek, die ook op militair gebied aanmatigend was. De koloniën kwamen periodiek bijeen om gezamenlijke eisen aan Engeland te stellen, die telkens werden verworpen. Het verzet leidde in 1776 tot de Onafhankelijkheidsverklaring. De voornaamste klacht was dat het moederland de rechten van de onderdanen in de koloniën niet had erkend. Daarnaast werden de rechten van de mens in de verklaring beschreven. Er barstte een gewapende strijd om de onafhankelijkheid los, die pas in 1782 werd beëindigd toen Engeland bereid bleek afstand te doen van de koloniën. In het begin leek het erop dat de Engelsen het zouden winnen, maar in 1778 koos Frankrijk de kant van de opstandige kolonies. Dd Franse vloot won de strijd op zee. Met behulp van een Amerikaans leger onder de leiding van Washington werden de Engelsen tot overgave gedwongen bij Yorktown.

Walhalla
Categorie: Germaans Het Walhalla of Valhalla was het paleis van de Einherjar (`heldhaftige doden`). Het door Odin in Asgard gebouwde Walhalla was immens groot. Het had meer dan 500 deuren, door elk waarvan 800 man naast elkaar naar binnen konden. Via deze deuren konden de krijgrs op Ragnarok snel ten strijde trekken om voor de tweede maal te sneuvelen in de verschrikkelijke slag op de vlakte van Vigrid. Nieuwkomers in het Walhalla gingen naar binnen via de deur Valgrind (`heilige, vergendelde poort der gesneuvelden`). Voordien moesten ze een aantal hindernissen nemen, waaronder een snelstromende luchtrivier. In het Walhalla genazen ze op wonderbaarlijke wijze van hun verwondingen en konden ze zich overgeven aan aanhoudende drinkgelagen en maaltijden. In een onuitputelijke ketel werd het vlees bereid van een toverzwijn, dat telkens weer herrees en opnieuw werd klaargemaakt. Een geit leverde mede. Elke ochtend bevochten ze de Einherjar, bij wijze van training elkaar. Wie werd gedood, herrees onmiddellijk weer. `s Middags werd er gedronken. De belofte van het paradijs verklaart waarom Odin zo een geliefd god was in Denemarken, Zuid-Noorwegen en Zweden, vanwaar de meeste Vikingtochten werden ondernomen. Odin, de vader der gesneuvelden, trad in het Walhalla als gastheer op. Dagelijks stuurde hij de Walkuren of Valkyrja`s op nieuwe gesneuvelden uit. In het Walhalla bedienen de Walkuren de Einherjar. Als motief voor de stichting van het Walhalla, noemde Odin steevast Ragnarok, met de woorden: `de grijze wolf loert op de paleizen der goden.

Wadjet
Categorie: Egyptisch Wadjet was de cobragodin van Beneden-Egypte. Ze werd meestal voorgesteld als een cobra in aanvalshouding, maar soms ook als leeuwin. Toen Isis Horus in het geheim opvoedde, trad Wadjet als kindermeisje op. Wadjet gold met Nekhbet als beschermster van de Farao.

Wadd
Categorie: Oosters Maangod die van de 5e tot de 2e eeuw v. Chr. in delen van Zuid-Arabie werd vereerd. Zijn naam betekent `liefde` of `vriendschap`, en het aan hem gewijde dier was de Slang. In de Koran wordt Wadd genoemd als een van de vijf afgoden die door Kains afstammelingen werden opgericht.

Wayland
Categorie: Germaans Wayland was de goddelijke smid van de Angelsaksen. Als zoon van een zeeman en een meermin was hij befaamd om zijn maliënkolders en zwaarden. In Scandinavië heette hij Volund of Volundr, in Duitsland Wielund. Waylands mythe heeft vergelding als thema. Koning Nidud van Zweden sneed de pezen in Waylands benen door en bracht hem en zijn smidse over naar een afgelegen eiland. Uit wraak doodde Wayland Niduds beide zoons, die zijn schatten kwamen bekijken, waarna hij hun met juwelen en zilver versierde hoofden naar Nidud terugstuurde. Ook verkrachtte hij mogelijk nog Niduds dochter. Later zou hij naar het Walhalla zijn gevlogen, met vleugels die hij, net als de Griek Daedalus, zelf had gemaakt. Een langgraf bij Uffington in het Engelse Wiltshire wordt in de plaatselijke volksmond, de smidse van Wayland, genoemd. Door zijn kreupelheid doet Wayland denken aan de Griekse god Hephaistos, voor wiens handicap twee verschillende verklaringen bestonden. Volgens de ene versie kwam hij tussenbeide in een ruzie van zijn ouders, Zeus en Hera. Zeus werd daarop zo kwaad dat hij hem van de Olympus naar het eiland Lemnos smeet. Volgens een andere versie kwam Hephaistos als een gebochelde dwerg ter wereld. Hera poogde haar lelijke kind te verdrinken, maar zeenimfen ontzetten hem. Deze versie is het interessantst in het licht van de Wayland-mythe. In Germaanse mythen waren ambachtslieden vaak Dwergen, en Waylands moeder was een meermin. Ook is Lemnos een vulkanisch eiland, net als het eiland waarheen Wayland werd verbannen.

Wereldbomen
Categorie: Symbolen Sinds de tijd van mythen en legenden tot het jachtige leven van nu is de boom steeds door de mens vereerd. De Eik en de Pijnboom, de Palm, de Laurier en de zilveren olijf hebben hun aanbidders gekend. De eiken die in het oude Griekenland Dodona omringden, vertolkten met hun ruisende bladeren de wil van Zeus en groepjes van deze machtige bomen werden door de Druïden van Brittannië en Gallië als heilig beschouwd. De Palm was een symbool van overwinning, evenals de Laurier of Daphne, de prijs voor hen die succes hadden in de Pythische spelen ter ere van Apollo. Ook de olijf, al is die verbonden met de duif, een embleem voor de Vrede, duidt op overwinning; een krans van olijftakken was de prijs waarvoor in de Olympische spelen werd gestreden; ook betekende hij de hoogste lof, die aan een burger kon worden geschonken die zich voor zijn land verdienstelijk had gemaakt. In Egypte werd de tamarisk als heilig beschouwd omdat ze verborgen deugden zou bezitten en ze werd vaak rondom tempels geplant. In het land van de piramiden zien we ook dat de Godin Nut wordt afgebeeld als de Vrouwe van de vijgenboom die haar aanbidders de vrucht of het water van de levensboom schenkt. Hier hebben we het universele symbool – de wereldboom. Wat is er natuurlijker dan dat de eerste mensenrassen de boom kozen om het leven voor te stellen – die oneindige kracht van vitaal bewustzijn, die het heelal en alle levende schepselen tot aanzijn brengt. In de Bhagavad-Gita van India vinden we de asvattha of wereldboom uitgebeeld met wortels die in de hemel groeien, terwijl zijn stam en takken zich omlaag naar de aarde uitstrekken.

Weerwolven
Categorie: Fabelwezens De weerwolf kwam al vroeg in de Slavische legenden voor. Men dacht dat kinderen die met een speciaal kenmerk werden geboren, zoals met de helm of plukken haar op een deel van het lichaam, een weerwolf konden worden. Voor sommige Slavische stammen was het een teken van geluk: zo`n kind zou het tweede gezicht hebben en het vermogen om in een dier te veranderen. Niet iedereen dacht hier natuurlijk zo over en in de oop van de eeuwen veranderde dit beeld in een bloeddorstige wolf. Dit geloof was zo wijdverbreid in het middeleeuwse Rusland dat de kerk in de 16e eeuw het geloof in geboortekens en hun associaties met Weerwolven verbood. De symboliek van de wolf loopt uiteen. In sommige culturen wordt hij geassocieerd met wreedheid, list en hebzucht, in andere met moed, overwinning en voedende zorg. In herdergemeenschappen in het midden-Oosten en beboste regio`s van Europa is de wolf een vermaard roofdier. In Griekenland was de wolf heilig en in eredienst van Apollo. Bij de Germanen was hij in dienst voor Odin, waar hij wordt beschouwd als de brenger van de overwinning. De wolvin die Romulus en Remus zoogt is een beeld van intense moederlijke zorg dat we terugzien in India. De Turkse wolvensymboliek is dermate gunstig dat de wolf in Centraal-Azië waarschijnlijk een heilig totemdier was.

Wit
Categorie: Symbolen Kleuren zijn in het algemeen levenbevestigende symbolen van verlichting. Vanzelfsprekend werd Wit, de ultieme kleur van het licht, een symbool van zuiverheid, waarheid, onschuld en het heilige of goddelijke. Hoewel de kleur ook enkele negatieve connotaties heeft - angst, lafheid, overgave, koelheid, leegte en de bleekheid van De dood - is Wit in aIle symbolieksystemen de positieve kant van de zwart-Wit antithese. Het is ook de kleur van initiatie, de novice, neofiet of kandidaat (Latijns voor `stralend Wit`) en van overgangsriten, inclusief doop, confirmatie, huwelijk - door een verbintenis van licht en vreugde. Als symbool van spiritualiteit en heiligheid, waarheid en openbaring, werd deze kleur gedragen door Druïden en andere priesterklassen in de heidense en in de christelijke wereld. Met dezelfde sacrale betekenis droegen mensen die werden geofferd witte kleding. De witte duif symboliseert Vrede, de witte Lelie kuisheid.

Willem van Oranje
Categorie: Biografien Willem van Oranje (1533-1584) Willem van Oranje, ook bekend als Willem de Zwijger, wordt terecht beschouwd als de `Vader des Vaderlands`. Zonder zijn vasthoudendheid en opofferingsgezindheid had Nederland als onafhankelijke staat wellicht nooit bestaan. Des te vreemder is het, dat veel Nederlanders zo weinig over het veelbewogen leven van deze man weten. In het buitenland weet men nog veel minder van Willem de Zwijger. Wie op internet gaat zoeken naar `William of Orange` komt in negen van de tien gevallen terecht bij een verhaal over Willem III, die zich in Noord Ierland onsterfelijk heeft gemaakt door zijn katholieke schoonvader in de Pan te hakken. Wilhelmus van Nassouwe, Ben ick van Duytschen bloet. Willem van Nassau wordt geboren op 24 April 1533 op het `Hoge Huis` te Dillenburg, als zoon van Graaf Willem de Rijke van Nassau en Juliana van Stolberg-Wernigerode. Willem wordt met het Lutherse geloof opgevoed. In 1544, als Willem elf jaar oud is, overlijdt zijn oom, René van Châlon, prins van Oranje. Omdat het huwelijk tussen René van Châlon en Anna van Lotharingen kinderloos is, erft Willem alle goederen en titels van zijn oom, inclusief de titel `Prins van Oranje`. Om voor deze erfenis in aanmerking te komen stelt landheer Karel V als eis, dat Willem als `goed katholiek` moet worden opgevoed. Hij vertrekt dan ook naar het hof te Brussel, waar hij onder de hoede komt van landvoogdes Maria van Hongarije. Zijn voogden en docenten zijn behoorlijk tevreden over zijn vorderingen in de talen Latijn, Duits, Frans, Spaans en Italiaans.

Willem de Veroveraar
Categorie: Biografien Willem van Normandie: Toen de Engelse koning Edward kinderloos overleed, maakte Willem I de Veroveraar (1027-1028-1087), hertog van Normandië, op grond van bloedverwantschap aanspraak op de troon. Hij voer naar Engeland en versloeg daar in 1066 bij Hastings zijn concurrent Harold. Op eerste kerstdag werd hij tot koning van Engeland gekroond. Hij bleef hertog van Normandië en liet Normandiërs ambten en functies in Engeland bekleden. In 1086 liet Willem het Domesday Book samenstellen, een kadastrale beschrijving per graafschap van alle landgoederen, eigenaars, waarden, bevolking, veestapel enzovoort. De titel (`Boek van de Dag des Oordeels`) sloeg op het feit dat het boek in geschillen het laatste woord had. In Bayeux hangt een tapijt van 70 meter lang en 50 centimeter hoog, waarop de Slag bij Hastings en de voorgeschiedenis ervan zijn geborduurd. Het tapijt is van groot belang voor de kennis van de vroegmiddeleeuwse cultuur. Na Willem: Willem van Normandie had overwonnen bij de Slag bij Hastings en was tot koning gekroond. Tezelfdertijd stichtten normandische avonturiers een eigen koninkrijk op Sicilie en in Zuid-Italie. Halverwege de 12e eeuw was de graaf van Anjou de grootste landeigenaar van Frankrijk. In 1154 werd hij volgens erfrecht koning van Engeland. Als Hendrik II was hij de machtiste vorst van Europa. Maar de Engelse bezittingen gingen verloren rond 1214 en na de nederlaag van de Duitse keizer in de slag bij Bouvines was Frankrijk weer het machtigste land van Europa.

Wilg
Categorie: Symbolen Als vrouwelijk en Maan-symbool is de Wilg van aIle motieven in de Chinese decoratieve en andere kunst het meest favoriet. De Wilg was een taoistische metafoor voor geduld en kracht in buigzaamheid. In de Tibetaanse traditie is het de levensboom. In Japan werd bij de Ainu`s gezegd dat de Wilg de wervelkolom van de eerste mens was. Pijnstillers die worden vervaardigd uit de schors kunnen verklaren waarom hij in Aziatische en Europese tradities wordt geassocieerd met gezondheid, een gemakkelijke geboorte en andere medische en magische weldaden.

Wilde jacht
Categorie: Keltisch De Wilde jacht is een bovennatuurlijke kracht dat woedt over het land bij nacht. Het echte doel van de Jacht verschilt per plek. In sommige gebieden zoekt het iets dat zo ongelukkig is dat het op zijn pad verschijnt. Anderen zeggen dat het slechterikken zoekt. De leider van de Jacht verschilt ook. In Keltisch Brittanie wordt het emestal geleid door Cernunnos, de gehoornde god.

Wodan
Categorie: Germaans Zie Odin

Wraakgoden
Categorie: Verscheidene Wraak is een veel voorkomend begrip in de mythologie. Er waren zelfs goden en godinnen aan gewijd. De bekendste zijn: Veive - de Erinyen - Nemesis

Xanthos
Categorie: Grieks - Romeins Xanthos en Balios waren twee onsterfelijke paarden die de held Peleus kreeg van de god Poseidon op zijn huwelijk met de godin Thetis. De paarden werden overgegeven aan zijn zoon Achilles, die de paarden gebruikte voor zijn chariot tijdens de Trojaanse oorlog.

Yggdrasil
Categorie: Germaans Yggdrasil was de Wereldboom. De naam, waarvan de betekenis niet vaststaat, verwees hetzij naar de galg hetzij naar Odins paard. Odin hing zich negen dagen aan de boom op om wijsheid te verkrijgen, terwijl de Vikingen wel mensen offerden door hen aan bomen op te hangen. De overeenkomst tussen Odins vrijwillige ophanging en de kruisiging is treffend. Odin werd evenals Christus met een speer gestoken en sprak wanhopige laatste woorden. Mogelijk was het kruisigingsverhaal al bekend toen de Odin-mythe werd opgetekend, maar nietemin had de mythe vrij zeker voor-christelijke oorsprong. Odin was altijd al de god van de speer en de gehangenen. Yggdrasil was de grootste boom die er bestond. Zijn takken hingen in alle negen werelden en razen zelfs boven de hemel uit. De boom had drie hoofdwortels: de eerste reikte tot in het reuzenland Jotunheim, waar de bron van Mimir lag, de tweede reikte tot in Niflheim, dicht bij de bron Hvergelmir, waar de draak Nidhogg er soms aan knaagde, en de laatste lag bij de godenburcht Asgard, onder de bron Urd, waar de goden dagelijks samenkwamen. Elke dag haalden de Nornen Urd, Skuld, Verdandi water uit de bron, dat ze vermengden met aarde om rotting in de bast van Yggdrasil tegen te gaan. Een Adelaar die in de top van de wereldboom huisde, werd dagelijks gepest door de eekhoorn Ratatosk, die beledigingen van de draak Nidhogg overbracht. In Ierland kreeg de heilige boom evenwel een andere betekenis. Zijn magische takken hadden een heilzame uitwerking bij ziekte en zwaarmoedigheid.

Yinepu
Categorie: Egyptisch Yinepu was een andere naam voor Anubis, de bekende God van de doden.

Ymir
Categorie: Germaans Ymir was het eerste levende wezen. Hij was een vorstreus die opdoemde uit het ijs van Ginnungagap (de gapende leegte). Deze kwade reus was de stam vader van alle vorstreuzen, die ontstonden uit zijn okselzweet. Ymir leefde van de melk van de oerkoe Audhumla. Hij werd gedood door de broers Odin, Vili en Ve, de kleinzoons van de door Audhumla uit het ijs gelikte Buri. Odin, Vili en Ve krijgen snel genoeg van de bruutheid van Yimir en de vorstreuzen. Ze doodden Ymir en verdronken alle vorstreuzen in zijn bloed, behalve Bergelmir en zijn vrouw, die in een holle boom stam ontkwamen. Odin, Villi en Ve wierpen Ymirs lichaam in Ginnungagap. Zijn vlees werd de aarde, zijn bootten de bergen, zijn tanden en kaken de rotsen, zijn bloed de rivieren, meren en zeeën en zijn schedel de hemel, die op vier punten door Dwergen werd getorst. Met vonken werden de Zon, de Maan en de sterren gemaakt. Het gewelddadige karakter van deze Scheppingsmythe is niet uniek. Zo doodde de Babylonische god Marduk de chaosdraak Tiamat met stormen en een pijl, waarna hij haar kadaver in tweeën deelde. Van het ene deel maakte hij de hemel, van het andere een grondvlak boven de diepe leegte onderin het heelal.

Zandloper
Categorie: Symbolen De Zandloper staat, niet zo verwonderlijk, voor de tijd. Het wordt in de kunst vaaak afgebeeld met een skelet die een Zeis en Zandloper vasthoudt, namelijk De dood. Hiermee is het ook een symbool geworden van de vluchtigheid van het bestaan en maakt het iemand duidelijk dat zijn uur is gekomen.

Zalm der Kennis
Categorie: Keltisch De Zalm der Kennis is een van de bekendste magische wezens in de Keltische mythologie. Zoals zijn naam doet vermoed was het een zeer wijs wezen die overal een antwoord op had. De zalm was echter niet zo geboren, maar er is iets ana vooraf gegaan. Het verhaagaat als volgt: In het begin was er maar een grote bron, die werd overschaduwt door negen grote hazel-bomen. Deze bomen hadden een aantal noten die de macht bezaten om een ieder die ervan at ongelooflijke kennis te geven. De noten bezaten zelfs zo een macht datgene die ervan at onmidellijk alles wist dat er te weten viel. Er was een wezen die het voorrecht had om van de noten te eten en dat was de zalm (erna Zalm der Kennis genoemd) die in de bron leefde. Zelfs goden was het verboden om deze plek te benaderen. De enige die er een poging toe waagde was de nieuwsgierige godin Boann (de vrouw van Dagda). Ze deed een poging om de bron te benaderen, maar terwijl zij dichterbij kwam, verhoogde de water van de bron zich zodat ze bijna verdronk. Boann ontsnapte echter, maar het de vloed die haar richting uitkwam is nooit verdwenen. Dit water vormde de rivier de Boyne. Deze manier van het ontstaan van rivieren was de favoriete manier voor de Kelten om bronnen en rivieren uit te leggen. Een andere rivier, de Shannon, ontstond na de achtervolging van een nimf genaamd Sinann (de kleindochtervan de zeegod Lir). Een van de helden die van de zalm at was Finn MacCool.

Zakar
Categorie: Oosters God van de dromen en boodschappen uit het oude Babylon.

Zeus
Categorie: Grieks - Romeins Zeus, in de Griekse mythologie de oppergod, vader en hoofd van goden en mensen, albestuurder en albeheerser. Slechts aan Het noodlot (Gr.: moira) is hij ondergeschikt. Zijn naam is van Indo-europese origine ( = de stralende) en verwant met de naam van andere hemelgoden, o.a. Dyaus, Diupater (Jupiter). Zeus is de jongste zoon van Cronos en Rhea. Kronos heeft zijn eerste vijf kinderen verslonden uit angst eens door hen de heerschappij te verliezen. Alleen de jonge Zeus wordt door zijn moeder gered, doordat zij Kronos in plaats van het kind een in doeken gewikkelde steen geeft. Zeus wordt op Kreta, op de berg Ida, door Nimfen grootgebracht en gevoed met melk van de geit Amaltheia. De Cureten zorgen ervoor dat zijn geschrei hem niet kan verraden. Later onttroont hij zijn vader Cronos. Na een hevige strijd tegen Titanen en Giganten en tegen Typhon, een vuurspuwend monster dat onder de Etna huist, zetelt Zeus op de Olympus, als hoofdfiguur van het Griekse pantheon, aan wie de overige goden moeten gehoorzamen. Hij is ook beschermer van het gezin, gasten en vreemdelingen. Koningen en vorsten ontlenen hun macht aan Zeus en zijn aan hem verantwoording verschuldigd. Als hemelgod beheerst Zeus alle weersverschijnselen: bliksem en donder komen rechtstreeks van hem en als hij met zijn schild, de Aigis, zwaait, sidderen hemel en aarde. Hij maakt zijn wil bekend door het ruisen van de aan hem gewijde eiken Dodona (in Epiros, Noord-Griekenland). Zijn belangrijkste cultusplaats is Olympia, in de Peloponnesos.

Zervan
Categorie: Oosters Zervan was de Perzische god van de tijd. HIj verenigt twee tijdelijke beginselen, namelijk de eeuwigheid (oneindig) en de noodzaak (langdurig).

Zephyros
Categorie: Grieks - Romeins Zephyros, bij de oude Grieken personificatie en god van de westenwind. Hij schaakt Chloris en schenkt haar de heerschappij over de bloemen. Bij de Romeinen is hij de lentebode Favonius, beschermer van bloemen en planten.

Zeis
Categorie: Symbolen De Zeis is weelicht het bekendste attribuut van De dood. Het wordt vaak afgebeeld in de hand van de ` grim reaper` oftewel de Engel des Doods. Het was oorspronkelijk een vruchtbaarheidssymbool als een van de attributen van Saturnus. Het staat o.a. voor de onverbiddelijkheid van de tijd die vluchtig vergaat.

Zeemeermin
Categorie: Fabelwezens De Zeemeermin is waarschijnlijk een van de bekendste figuren uit de Klassieke mythologie. Wie heeft er niet gehoord van de bekoorlijke half vis, half menselijke vrouwen die met hun verleidelijk, melodieuze stem schepen met hele bemanningen naar de rotsen lokken om hen vervolgens te zien zinken. In veel legenden zorgen ze voor zeestormen, verdrinken ze bemanningen, genezen ze ziektes, doen toekomstvoorspellingen en beheksen ze mannen. Oorspronkelijk waren ze zeegodinnen. Nog voor de komst van wat we nu de Klassieke mythologie noemen ging men er van van uit dat al het leven van de zee kwam, vandaar dat zeemeerminnen oorspronkelijk waarschijnlijk zeegodinnen waren. Andere godinnen die uit de zee zijn geboren zijn Venus en Aphrodite. De naam Aphrodite betekent in weze `uit de schuim geboren`, te weten zeeschuim. Zeemeerminnen waren echter niet altijd humeurige vis-vrouwen die mannen naar hun ondergang leidden. Zolang ze met respect werden behandeld konden ze erg gul en behulpzaam zijn. Ze waren kundige genezers en het kwam vaak genoeg voor dat ze verliefd werden op een sterveling. Die affaires liepen echter vaak niet goed af voor de sterveling. Zeemeerminnen kunnen als ze zich beledigd voelen namelijk erg wreed en wraakzuchtig zijn, trotse schepsels die het ook zijn. Een ander wezen dat ook half vrouw, half vis is, is de Ceasg.

Zon
Categorie: Symbolen De Zon is in de meeste tradities een dominant symbool van creatieve energie, vaak aanbeden als een oppergod of als manifestatie van zijn alziende macht. Enkele van de vroegste afbeeldingen van de Zon tonen hem als het symbolisch centrum of hart van de kosmos. Als warmtebron vertegenwoordigt de Zon vitaliteit, hartstocht, moed en eeuwig verjongende jeugd. Als lichtbron in de duisternis symboliseert hij kennis, intellect en waarheid. Als het stralendste hemelobject is de Zon embleem van koninklijke waardigheid en keizerlijke pracht. De Zon vertegenwoordigt in de meeste tradities het mannelijke principe, maar was in Duitsland en Japan en bij veel stammen in de Keltische wereld, Afrika, Amerika, Oceanië en Nieuw Zeeland vrouwelijk. In China was de Zon een keizerlijk yangembleem, maar werd in het pantheon van de Chinese goden nooit als oppermachtig beschouwd. De Chinezen symboliseerden evenals een aantal andere volken de destructieve kanten van de kracht van de Zon in een mythe waarin een aantal zonnen de aarde te heet maakten: De tien oorspronkelijke zonnen weigerden aan hun zonneplicht te voldoen door elkaar af te wisselen en verschenen tegelijk in de lucht. De goddelijke boogschutter Yi moest er toen negen afschieten om het kosmische evenwicht te herstellen. Een opmerkelijk zonnesymbool in China is een rode schijf met een raaf of kraai met drie poten die de drie fases van de Zon (opkomst en ondergang) symboliseert. De meest uitvoerige zonneculten waren die in Peru, Mexico en Egypte.

Zu
Categorie: Fabelwezens Zu was in de Mesopotamische mythologie een demonische stormvogel. Hij leefde in de Onderwereld en stal de noodlotstafelen van Enlil. De tafelen verleenden de bezitter de heerschappij over het heelal. De oppergod Anu beloofde degene die de tafelen terugbracht de suprematie over de goden. De tekst waarin deze mythe is overgeleverd is erg fragmentatisch maar het lijkt er op dat Marduk de tafelen wist te heroveren. In sommige versies werd Zu echter verslagen door Enlils zoon Nunurta.

Zwaan
Categorie: Symbolen De Zwaan is in de tegenwoordige westerse muziek en ballet een romantisch symbool voor vrouwelijke schoonheid geworden. In de klassieke mythologie was de Zwaan een attribuut van Aphrodite en Apollo als god van de dichtkunst, profetie en muziek. De fabel dat stervende zwanen een laatste lied zingen van onaardse schoonheid werd kracht bijgezet door de associatie van de Zwaan met dichtkunst en De dood.