Radbout Universiteit Nijmegen - Woordenboek Organische Chemie

Categorie: Chemie, chemische- en kernindustrie > Organische chemie
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1302

copolymeer
Engelse vertaling: copolymer
Groepen: polymeertypen
Polymeer die opgebouwd is uit verschillende monomeren. Zie polymeer

Cope-omlegging
Groepen: naamreacties
Dit is een [3,3]-sigmatrope omlegging.

contstante van Planck
afkorting: h
Engelse vertaling: Planck`s constant
Groepen: fysische constanten


constante van Boltzmann
afkorting: k
Engelse vertaling: Bolzmann constant
Groepen: fysische constanten
1.38066 . 10 -23 J K -1

conserveermiddelen
Groepen: additieven
Verbindingen die aan levensmiddelen worden toegevoegd om ze langer houdbaar te maken.

conrotatie
Engelse vertaling: conrotation
Rotatie van de HOMO orbitalen tijdens een electrocyclische reactie van bijvoorbeeld 1,3-butadieen tot cyclobuteen. HOMO orbitalen van 1,3-butadieen HOMO orbitalen van cyclobuteen
Vereiste draaing van HOMO orbitalen tijdens electrocyclische reactie van 1,3-butadieen Vergelijk disrotatie

conformationele isomeren
Engelse vertaling: conformational isomers, conformers, rotamers
Groepen: conformatie
Twee gelijke moleculen die twee verschillende conformaties hebben.

conformatie
Engelse vertaling: conformation
Tijdelijke ruimtelijke rangschikking van atomen binnen een molekuul.
Voorbeeld Ethaan kan in de staggered-conformatie en in de eclipsed-conformatie voorkomen. De twee toestanden zijn elkaars conformationele isomeren. In deze animatie (te bekijken met Jmol ) kunt u de conformaties via een rotatie van de C-C bindinge in elkaar over zien gaan. Zie conformationele isomeren , staggered-conformatie , eclipsed-conformatie Vergelijk configuratie

configuratie
Engelse vertaling: configuration
Duitse vertaling: Ausstattung
De configuratie van een molecuul is de permanente ruimtelijke ordening van de atomen binnen dat molecuul.

complexvorming
synoniemen: complexatie
Proces waarbij meerdere, mogelijk geladen, moleculen samen een nieuwe grotere verbinding vormen: een complex.
Voorbeeld In de organometaalchemie complexeren liganden met metaalatomen tot organometaalverbindingen.

combinatoriële chemie
Tak van de chemie die moleculen in grote hoeveelheden in korte tijd synthetiseert. Door op verschillende momenten verschillende reactieven toe te voegen ontstaat een grote diversiteit aan produkten. In de farmaceutische industrie wordt dit gebruikt om in een korte tijd grote bibliotheken te maken met mogelijk bioactieve stoffen te maken.

collodd
Engelse vertaling: colloid
Duitse vertaling: Kolloid
Twee fasen systeem waarbij kleine deeltjes gedispergeerd zijn in een tweede fase. Colloiden hebben unieke eigenschappen die voortkomen uit de grote hoeveelheid scheidingsvlak tussen de twee fasen.

cocadne
(50-36-2)
Engelse vertaling: cocaine
Duitse vertaling: Kokain
Groepen: drugs
CAS Nummer: 50-36-2


co-enzym
Engelse vertaling: coenzyme
Relatief envoudige biochemische verbinding die een rol vervult bij enzymatische omzettingen.

coumarin
(91-64-5)
synoniemen: cumarine
Engelse vertaling: coumarin, cumarin
Duitse vertaling: Cumarin, Cumarine
CAS Nummer: 91-64-5
NSC Nummer: 8774
UN Nummer: 2811


Crutzen, P.J.
Groepen: Nederlandse Nobelprijswinnaars
Nederlandse Nobelprijswinnaar Chemie in 1995 samen met M.J. Molina en F.S. Rowland. De motivatie voor de uitreiking was: `voor hun werk in de atmosferische chemie, en in het bijzonder voor het bestuderen van de vorming en afbraak van ozon`.

crotonzuur
(3724-65-0)
Engelse vertaling: crotonic acid
CAS Nummer: 3724-65-0
NSC Nummer: 206946
UN Nummer: 2823


creatinine
(60-27-5)
Engelse vertaling: creatinine
CAS Nummer: 60-27-5
NSC Nummer: 13123
Intern condesatieproduct van creatine. Zie creatine

creatine
(57-00-1)
Engelse vertaling: creatine
CAS Nummer: 57-00-1
NSC Nummer: 8752
Energiedrager in spieren van mensen.

CS gas
(2698-41-1)
synoniemen: traangas
Engelse vertaling: CS gas
CAS Nummer: 2698-41-1
NSC Nummer: 542


Curtius-omlegging
Groepen: naamreacties
Omlegging waarbij een acylazide omgezet wordt in een isocyanaat.

Curl, Robert
Kreeg samen met Richard Smalley en Harry Kroto de Nobelprijs 1996 voor de scheikunde voor de ontdekking van de buckyball.

cumulenen
Engelse vertaling: cumulenes
Groepen: acyclische koolwaterstoffen
Koolwaterstoffen, maar ook derivaten door substitutie, met drie of meer dubbele koolstof-koolstof bindingen naast elkaar. Bv. RHC=C=C=CRH.

cumeen
(98-82-8)
synoniemen: isopropylbenzeen
Engelse vertaling: cumene
Groepen: aromaten
CAS Nummer: 98-82-8
NSC Nummer: 8776
UN Nummer: 1918


cubaan
(277-10-1)
Engelse vertaling: cubane
Groepen: alkanen
CAS Nummer: 277-10-1


cystedne
(52-90-4)
IUPAC naam: 2-amino-3-mercaptopropaanzuur
afkorting: Cys, C
Engelse vertaling: cysteine
Duitse vertaling: Cystein
Groepen: aminozuren
CAS Nummer: 52-90-4
E-Nummer: E910


cyprodinil
(121552-61-2)
Engelse vertaling: cyprodinil
Groepen: pesticiden
CAS Nummer: 121552-61-2
Verboden bestrijdingsmiddel

cyclotrimethyleentrinitramine
(121-82-4)
afkorting: RDX
Groepen: explosieven
CAS Nummer: 121-82-4
NSC Nummer: 312447
Ingrediënt van Semtex kneedbommen die veel door terroristen gebruikt worden.

cyclotetramethyleentetranitramine
(2691-41-0)
afkorting: HMX
Engelse vertaling: cyclotetramethylenetetranitramin, octagen
Groepen: explosieven
CAS Nummer: 2691-41-0
De afkorting HMX komt van
H igh
M elting e
X plosive. Vergelijk RDX

cyclopropaan
(75-19-4)
Engelse vertaling: cyclopropane
Groepen: cycloalkanen
CAS Nummer: 75-19-4


cyclopentadienyl-ion
Organisch ion dat veel in de organometaalchemie gebruikt wordt.

cyclopentanon
(120-92-3)
Engelse vertaling: cyclopentanone
Groepen: cycloalkanonen
CAS Nummer: 120-92-3
NSC Nummer: 4122
UN Nummer: 2245


cyclopentaan
(287-92-3)
Engelse vertaling: cyclopentane
Groepen: oplosmiddelen , cycloalkanen
CAS Nummer: 287-92-3
NSC Nummer: 60213
UN Nummer: 1146


cyclooctaan
(292-64-8)
Engelse vertaling: cyclooctane
Groepen: cycloalkanen
CAS Nummer: 292-64-8
NSC Nummer: 72426


cyclooctadieen
(29965-97-7)
afkorting: cod
Engelse vertaling: cyclooctadiene
CAS Nummer: 29965-97-7


cyclohexanon
(108-94-1)
Engelse vertaling: cyclohexanone
Groepen: cycloalkanonen
CAS Nummer: 108-94-1
NSC Nummer: 5711
UN Nummer: 1915


cyclohexaan
(110-82-7)
synoniemen: hexamethyleen
Engelse vertaling: cyclohexane, hexamethylene
Groepen: oplosmiddelen , cycloalkanen
CAS Nummer: 110-82-7
NSC Nummer: 406835
UN Nummer: 1145
Cycloalkaan met zes koolstof-atomen. Het is een kleurloze vloeistof met een zachte, zoete geur.

cycloheptaan
(291-64-5)
Engelse vertaling: cycloheptane
Groepen: cycloalkanen
CAS Nummer: 291-64-5
NSC Nummer: 5164


cycloalkanonen
Groepen: ketonen
Klasse van verbindingen die een R-C=O-R groep bevatten waarbij de R bestaat uit een, eventueel gefunctionaliseerde, koolstof en waarbij de carbonylgroep deel uitmaakt van een ringsysteem.

cyclobutaan
(287-23-0)
Engelse vertaling: cyclobutane
Groepen: cycloalkanen
CAS Nummer: 287-23-0


cyclodextrines
Engelse vertaling: cyclodextrins
Cyclisch glucosepolymeer.

cycloalkanen
Duitse vertaling: Cycloalkane
Groepen: alkanen
Ringvormig alkaan. Het heeft twee protonen minder dan de overeenkomstige alkaan.

cyclamaat
(100-88-9)
Engelse vertaling: cyclamic acid
Groepen: zoetstoffen
CAS Nummer: 100-88-9
NSC Nummer: 220327
E-Nummer: E951


cyanamide
(420-04-2)
CAS Nummer: 420-04-2
NSC Nummer: 24133
UN Nummer: 3276


cytosine
(71-30-7)
afkorting: C
Engelse vertaling: cytosine
Groepen: DNA-base , pyrimidines
CAS Nummer: 71-30-7
NSC Nummer: 27787


cytofectin
Een amfifiel met een kationische kopgroep, waarvan de liposomen DNA in een cel kunnen overbrengen en tot expressie brengen. Bijvoorbeeld DOTMA.

Darzens-reactie
Groepen: naamreacties
Reactie van een keton met een alpha-haloester tot een alpha-beta-epoxyester.

damp
Engelse vertaling: vapor
Duitse vertaling: vapeur
Substantie die zich in de gasfase bevind.

Dalton, John
1. John Dalton ontdekte dat alle elementen zijn opgebouwd uit atomen, dat alle atomen van een bepaald element aan elkaar gelijk zijn, en dat als je een of meer verschillende atomen met elkaar verbindt, dat er dan een nieuwe stof ontstaat. Hiermee was de scheikunde geboren. Ook wist Dalton, dat elk atoom van een bepaald element een eigen massa heeft.
2. 1766 - 1844

detergent
Engelse vertaling: detergent
Groepen: amfifielen
Verbinding met emulsificerende eigenschappen. Vaak zijn dit zepen. Vergelijk surfactant

destillatie
Engelse vertaling: distillation
Duitse vertaling: Destillation
1. Scheiding van vloeibare verbindingen op basis van kookpunt.
2. Destillatie is een proces waarbij een vloeistof verdampt wordt in een ruimte (bv. een kolf), en het condensaat verzamelt wordt in een tweede.

desoxyribose
(533-67-5)
Engelse vertaling: deoxyribose
Duitse vertaling: Desoxyribose
Groepen: pentosen
CAS Nummer: 533-67-5


derivaat
Engelse vertaling: derivative
Duitse vertaling: Derivat
Een verbinding afgeleid van een organische stof. Bijvoorbeeld aardolie derivaten zijn stoffen, die van aardolie zijn afgeleid.

deprotonatie
Het een onttrekken van een proton, zodat een anion ontstaat.

demiwater
synoniemen: gedemineraliseerd water
Engelse vertaling: demineralized water
Gezuiverd water dat niet alleen gefilterd is maar ook ontdaan van mineralen in het water.

demerol
(57-42-1)
Engelse vertaling: meperidine
Groepen: drugs
CAS Nummer: 57-42-1
Drugs die minder misselijk maakt en minder effect heeft dan morfine.

decarboxylatie
Reactie van een beta-ketocarbonzuur, waarbij CO 2 vrijkomt. Hoewel het mechanisme ingewikkelder is, wordt de zuurgroep eigenlijk vervangen door een waterstof-atoom.

decanteren
synoniemen: afschenken
Het afgieten van een vloeistof nadat de vaste stof in het vloeistof bezonken is.
Voorbeeld Water en fijn zand kun je mengen door te roeren. Door het fijna zand laat bezinken, zal de vloeistof na verloop van tijd weer helder worden. Het water kan dan voorzichtig afgegoten worden. Dit laatste is afschenken of decanteren.

decaandizuurchloride
(111-19-3)
IUPAC naam: decaandizuurchloride
Engelse vertaling: sebacoyl chloride
CAS Nummer: 111-19-3
NSC Nummer: 56763
Een ge-activeerde dizuur. Reageert als een zuurchloride.

decaan
(124-18-5)
Engelse vertaling: decane
Groepen: alkanen
CAS Nummer: 124-18-5
NSC Nummer: 8781
UN Nummer: 2247


dissociatie-energie
Engelse vertaling: bond dissociation energy
De energie die nodig is om een binding te breken of de energie die vrijkomt bij het vormen.

disrotatie
Engelse vertaling: disrotation
Rotatie van de HOMO orbitalen tijdens een electrocyclische reactie waarbij de orbitalen in tegengestelde richting draaien. De een met de klok mee en de ander tegen de klok in. Vergelijk conrotatie

dispersiekrachten
Groepen: vanderwaalskrachten
Zwakke interactie tussen twee gednduceerde dipolen. Zulke tijdelijke dipolen onstaan willekeurig en eenmaal ontstaan induceren ze een dipool bij omringende moleculen.

disachariden
Groepen: koolhydraten
Condensatieproduct van twee monosachariden.

dipoolmoment
Duitse vertaling: Dipolmoment
Kwantitatieve maat voor een dipool van een molecuul.

dipool
Engelse vertaling: dipole
1. Een dipool bestaat uit een positieve en een gelijkwaardige negatieve pool, die op een bepaalde afstand van elkaar staan.
2. Een moleculaire dipool ontstaan doordat er polarisatie in het molecuul optreedt. Zie dipoolmoment

dipool-dipoolinteracties
Groepen: vanderwaalskrachten
Zwakke interactie tussen twee dipolen van twee verschillende moleculen.

diolen
synoniemen: glycolen
IUPAC naam: diolen
Engelse vertaling: diols, glycols
Klasse van verbindingen met twee hydroxylgroepen.

dioledne
Engelse vertaling: diolein
Groepen: glyceriden
Glyceride met twee oliezuur vetzuren.

dioctylftalaat
(117-81-7)
synoniemen: diethylhexylftalaat
afkorting: DEHP, DOP
Engelse vertaling: dioctyl phtalate
Groepen: ftalaten
CAS Nummer: 117-81-7
NSC Nummer: 17069
Olieachtig product met een hoog kookpunt.

dimsyl-anion
Groepen: basen
Geconjugeerde base van DMSO. pK a is 35.

dimethylsulfoxide
(67-68-5)
afkorting: DMSO
Engelse vertaling: dimethyl sulfoxide
Groepen: oplosmiddelen
CAS Nummer: 67-68-5
NSC Nummer: 763


dimethylmalonaat
(108-59-8)
Engelse vertaling: dimethyl malonate
CAS Nummer: 108-59-8


dimethylether
(115-10-6)
afkorting: DME
Engelse vertaling: dimethylether
Groepen: oplosmiddelen , ethers
CAS Nummer: 115-10-6


dimethylbroommalonaat
(868-26-8)
Engelse vertaling: dimethyl bromomalonate
CAS Nummer: 868-26-8
NSC Nummer: 175888


dimethicon
(9016-00-6)
synoniemen: latex
Engelse vertaling: dimethicone, latex
Duitse vertaling: Milchsaft
Groepen: elastomeren
CAS Nummer: 9016-00-6
Polymeer waarvan de latex handschoenen gemaakt worden. Mensen kunnen alergisch zijn voor latex.

dimedon
(126-81-8)
Engelse vertaling: dimedon, methone
CAS Nummer: 126-81-8
NSC Nummer: 242994


diisononylftalaat
(28553-12-0)
afkorting: DINP
Engelse vertaling: disononyl phthalate
Groepen: ftalaten
CAS Nummer: 28553-12-0


diisopropylether
(108-20-3)
synoniemen: 2-(isopropoxy)propaan
IUPAC naam: 2-(methylethoxy)propaan
Engelse vertaling: diisopropyl ether, 2-(methylethoxy)propane, 2-(isopropoxy)propane
Groepen: oplosmiddelen
CAS Nummer: 108-20-3
UN Nummer: 1159


diglycerol
(627-82-7)
CAS Nummer: 627-82-7
NSC Nummer: 8689


diglycidylether
(2238-07-5)
afkorting: DGE
CAS Nummer: 2238-07-5
NSC Nummer: 54739


difenylamine
(122-39-4)
Engelse vertaling: diphenyl amine
CAS Nummer: 122-39-4
NSC Nummer: 215210
UN Nummer: 2811


diëthyloxalaat
(95-92-1)
Engelse vertaling: diethyl oxalate
CAS Nummer: 95-92-1
NSC Nummer: 8851


diethylmalonaat
(105-53-3)
Engelse vertaling: diethyl malonate
CAS Nummer: 105-53-3
NSC Nummer: 8864


diethylether
(60-29-7)
synoniemen: ether
IUPAC naam: ethoxyethaan
Engelse vertaling: diethyl ether, ethoxyethane, ether
Duitse vertaling: Aether
Groepen: oplosmiddelen , ethers
CAS Nummer: 60-29-7
NSC Nummer: 100036
UN Nummer: 1155
Zeer brandbaar organisch oplosmiddel.

diëthylcarbonaat
(105-58-8)
Engelse vertaling: diethylcarbonate
CAS Nummer: 105-58-8
NSC Nummer: 8849
UN Nummer: 2366


diethyleenglycol
(111-46-6)
IUPAC naam: 2,2`-oxydiethanol
Engelse vertaling: ethylene diglycol
Groepen: oplosmiddelen
CAS Nummer: 111-46-6
NSC Nummer: 36391


diethylbutylmalonaat
(133-08-4)
Engelse vertaling: diethyl butylmalonate
CAS Nummer: 133-08-4
NSC Nummer: 4565


diethylanaline
(91-66-7)
synoniemen: diethylfenylamine
afkorting: DEA
Engelse vertaling: diethylanaline, diethylphenylamine
CAS Nummer: 91-66-7
NSC Nummer: 7205


diethylazodicarboxylaat
(1972-28-7)
afkorting: DEAD
Engelse vertaling: diethyl azodicarboxylate
CAS Nummer: 1972-28-7
NSC Nummer: 3474


dienen
Alkenen met 2 dubbele bindingen.

Diels-Alder-reactie
Groepen: naamreacties
Is een [4+2]cycloadditie. Qua regiochemie speelt mee dat produkten endo-exo en supra-antarafaciaal kunnen zijn. De HOMO-LUMO coëfficiënten van de koppelen atomen bepalen de produkt.

dieldrine
(60-57-1)
Engelse vertaling: dieldrin
Groepen: POPs , pesticiden
CAS Nummer: 60-57-1
NSC Nummer: 8934
UN Nummer: 2761


Dieckmann-condensatie
Groepen: naamreacties
Is een intramoleculaire Claisencondenstatie.

didecyldimethylammoniumchloride
(7173-51-5)
Engelse vertaling: didecyldimethylammonium chloride
CAS Nummer: 7173-51-5
Schoonmaakmiddel gebruikt voor slagroomspuitmachines.

dicyclopentadieen
(77-73-6)
afkorting: DCPD
Engelse vertaling: dicyclopentadiene
CAS Nummer: 77-73-6
NSC Nummer: 7352
Dimeer van cyclopentadieen dat door een Diels-Alder reactie ontstaat.

dichloorvos
(62-73-7)
CAS Nummer: 62-73-7
NSC Nummer: 6738
UN Nummer: 3018


dichloormethaan
(75-09-2)
synoniemen: methyleenchloride
IUPAC naam: dichloormethaan
Engelse vertaling: dichloromethane, methylene chloride
Duitse vertaling: Dichlorcarbon
Groepen: oplosmiddelen
CAS Nummer: 75-09-2
NSC Nummer: 406122
UN Nummer: 1593
Organische Oplosmiddel.

dibutylftalaat
(84-74-2)
afkorting: DBP
Engelse vertaling: dibutyl phthalate
Groepen: ftalaten
CAS Nummer: 84-74-2
NSC Nummer: 6370
UN Nummer: 3082


dibutylamine
(111-92-2)
Engelse vertaling: dibutylamine
CAS Nummer: 111-92-2