Gezondheidsplein - woordenboek

Categorie: Medisch
Datum & Land: 21/10/2007, NL
Woorden: 2205

Tracheitis
Een minder bekende maar toch veel voorkomende luchtweginfectie, is tracheitis. Dit is een acute ontsteking van de binnenkant van de luchtpijp (trachea). Meestal is de infectie viraal, maar ook een bacteriële verwekker komt voor. Vaak is de tracheitis een onderdeel van een ontsteking elders in de bovenste luchtwegen, zoals bronchitis of griep.

Trichomonas
Trichomonas is een seksueel overdraagbare aandoening (soa), oftewel geslachtsziekte, waar vooral vrouwen last van hebben. Mannen kunnen er ook mee besmet zijn, maar hebben meestal geen klachten, of de klachten ontstaan pas na een lange periode.

Tricyclisch
Engels:Tricyclic 3 periodes of 3 cycli (cirkels)

Traanbuisverstopping
De traanbuis vormt de verbinding tussen de oogpunt en de neusholte. Traanvocht dat in het oog wordt geproduceerd voor bevochtiging van de oogbol, wordt door deze buis afgevoerd. Verstopping van de traanbuis kan aangeboren zijn of ontstaan door een ontsteking. Kenmerkend is de voortdurende aanwezigheid van tranen en-of een zwelling onder het oog. De oogarts kan de traanbuis weer doorgankelijk maken en de onderliggende oorzaak bestrijden. Bij pasgeboren baby's is de traanbuis vaak nog niet goed doorgankelijk. Dit is normaal en kan tot 2 maanden duren. Goedgekeurd door: W. Stenvers, huisarts

Traanzakje-ontsteking
De traanklier in het oog bestaat uit een systeem van kliercellen en buisjes. In het traanzakje wordt door de traanklier geproduceerd vocht opgeslagen. Bij een ontsteking van het traanzakje is de traanvorming meestal pijnlijk. Het traanvocht kan troebel zijn in plaats van normaal helder. Meestal is er een zwelling onder het oog aanwezig. De infectie kan zich uitbreiden naar het oog. Raadpleeg een arts bij klachten. Hij kan gerichte therapie instellen. Goedgekeurd door: N. van Hasselt, arts

Traumatisch
Engels:Traumatic door een letsel ontstaan

Tremor
Engels:Tremor beving

Tremor (goedaardig familiair)
Een tremor is een (zeer fijne) beving of trilling van onder andere de handen. Sommige aandoeningen (ziekte van het zenuwstelsel en een te snel werkende schildklier), sommige geneesmiddelen, alcoholisme, overmatig veel koffie, lichamelijke en geestelijke stress gaan dikwijls gepaard met trillen of beven. Vaak verdwijnt de tremor bij behandeling van de onderliggende kwaal.

Transuretraal
Engels:Transurethral door de urinebuis

Trauma (door ongeluk)
De term trauma wordt gebruikt voor een verwonding waarbij beschadiging van de huid en onderliggend weefsel optreedt. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een scherp trauma, waarbij iets door de huid heendringt (bijvoorbeeld een mes) en een stomp trauma, waarbij door een stoot of schop schade ontstaat zonder uiterlijke beschadiging. Een (ernstig) ongeval gaat meestal gepaard met een (of meer) soms levensbedreigend trauma. Dikwijls is acute medische hulp vereist. Een andere betekenis van trauma is een geestelijk trauma. Hierbij ontstaat door psychisch letsel (soms onherstelbare) geestelijke ontregeling. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Transplantatie
Engels:Transplantation overplanting

Tumor
Engels:Tumour gezwel

Turner syndroom
Het syndroom van Turner is een aangeboren afwijking die alleen bij meisjes voorkomt. Normaal gesproken heeft een meisje in al haar lichaamscellen twee zogenaamde geslachtschromosomen (de X-chromosomen). Bij meisjes met Turner ontbreekt één van die X-chromosomen geheel of gedeeltelijk. Soms in alle lichaamscellen, bij anderen maar in een gedeelte.

Tubulair
Engels:Tubular tubuleus, in de vorm van een buisje, buisjes betreffend

Tuberculostaticum
Engels:Tuberculostatic middel tegen tuberculose

Tuberculeus
Engels:Tubercular met betrekking tot tuberculose (door de tuberkelbacil veroorzaakte infectieziekte vnl. in de longen)

Tuberculose
Tuberculose (tbc) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Er bestaan twee soorten tuberculose: een niet-besmettelijke vorm en een besmettelijke vorm, genaamd open longtuberculose.

Tuba
Engels:Tube tube, trompetvormig

Turnover
Engels:Turnover verloop

Twaalfvingerige darmzweer
Een zweer in de twaalfvingerige darm heeft het uiterlijk van een scherp begrensd kratervormig weefseldefect. Er is veel overeenkomst met een maagzweer. De aandoening komt vooral voor bij de verbinding met de maag. In enkele gevallen kan de wand perforeren (kapotgaan), waardoor (soms levensgevaarlijke) bloedingen kunnen ontstaan en maag- en darminhoud in de buikholte terecht kan komen met een buikvliesontsteking als gevolg. Belangrijke oorzaken zijn roken, overmatig alcoholgebruik en ontstekingsremmende medicijnen en een ontsteking met een bepaalde bacterie (Helicobacter pylori). Het nuttigen van ongezonde voeding ('junkfood') en stress zijn vooral verergerende factoren. Een therapie met zuurremmende geneesmiddelen is noodzakelijk, waardoor de zweer kan genezen. In het geval van een infectie met Helicobacter pylori wordt ook een kuur met meerdere antibiotica toegevoegd. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Tympanum
Engels:Tympanum trommelholte van het oor, het middenoor

Tyfus
Tyfus is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën. Het meest kenmerkend zijn de darmverschijnselen. Hoge koorts, sufheid, huiduitslag en diarree, maar ook obstipatie komen veelvuldig voor. Na besmetting die optreedt via het contact van voedingsmiddelen met besmette ontlasting, duurt het ongeveer twee weken voor de eerste ziekteverschijnselen zich openbaren. De ziekte kan ernstige complicaties veroorzaken. Tyfus komt vaker voor in landen met slechte hygiënische omstandigheden. De behandeling van tyfus bestaat uit het toedienen van antibiotica (geneesmiddelen tegen bacteriën en vocht). Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Uitdroging (dehydratie)
Voor het goed functioneren van het menselijk lichaam is een bepaalde hoeveelheid vocht vereist. Het lichaam van een volwassene heeft een dagelijkse vochtbehoefte van ca. 2 liter (= 6-8 glazen water per dag). Bij onvoldoende vochtinname en-of overmatig vochtverlies droogt het lichaam uit (= dehydratie).

Uitblijvende eisprong
Bij gezonde vrouwen komt in de vruchtbare levensperiode maandelijks een eitje vrij uit het ovarium (eierstok); de zogenaamde eisprong. Dit eitje blijft een paar dagen leven, waarin het bevrucht kan worden. Het slijmvlies van de baarmoeder maakt zich klaar voor innesteling na bevruchting. Als bevruchting uitblijft, wordt na bepaalde tijd de afgestorven eicel met het gevormde baarmoederslijmvlies uitgescheiden tijdens de menstruatie.

Ulcus Crusis
Engels:Ulcus Crusis zweer aan het onderbeen (open been)

Ulcus
Engels:Ulcer zweer

Ulcerogeen
Engels:Ulcerogenic wat zweervorming bevordert

Ulceratie
Engels:Ulceration verzwering

Ulcus Pepticum
Engels:Peptic Ulc

Ulcus Pepticum
Engels:Peptic Ulcer maagzweer

Unit-Dosis
Engels:Unitdose gewone hoeveelheid van een geneesmiddel

Unilateraal
Engels:Unilateral éénzijdig

Uniform
Engels:Uniform éénvormig

Urogenitaal
Engels:Urogenital met betrekking tot de urinewegen en de geslachtsorganen

Urineweginfectie
De urinewegen bestaan uit de urineleiders, de blaas en de urinebuis. De nieren filteren afvalstoffen uit het bloed en maken daar urine van. Vanuit iedere nier loopt een urineleider (ureter) naar de blaas. In de blaas wordt de urine tijdelijk opgeslagen totdat je naar het toilet gaat. De blaas mondt uit in de urinebuis (urethra), die de urine naar buiten brengt. Bij een ontstekingsproces in de urinewegen worden ziekmakende bacteriën in de urine gevonden.

Urineweggezwel (tumor, kwaadaardig)
De urinewegen bestaan vanuit iedere nier uit een urineleider (ureter), blaas en urinebuis (urethra), die de urine naar buiten brengt. Tumoren (goedaardig of kwaadaardig) van de urinewegen zijn vrij zeldzaam. Tumoren ontstaan meestal uit cellen waarmee de binnenzijde van de urineweg is bekleed of ontstaan door uitzaaiingen van een tumor uit de blaas of nier. Het kenmerkende symptoom is bloed in de urine. Er is niet altijd pijn, maar soms is een branderig gevoel bij het plassen aanwezig. Goedgekeurd door: N. van Hasselt, oncoloog

Urineleiderontsteking
De urineleider of ureter vormt de verbinding tussen de nieren en de blaas. Urine die in de nieren uit bloed wordt gevormd, wordt in de blaas tijdelijk opgeslagen, totdat via de urinebuis (urethra) de buitenwereld wordt bereikt. Een ontsteking van de urineleider is meestal een complicatie van een blaas- of nierbekkenontsteking. Door ontsteking kan beschadiging van de cellen in de buiswand ontstaan, waardoor (al dan niet zichtbaar) bloed in de urine verschijnt. Tijdens een urineleiderontsteking is het plassen pijnlijk, branderig. De aandoening dient te worden behandeld, omdat verergering kan leiden tot schade aan de nieren en een stoornis in de urine-afvoer. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Urinebuisontsteking
De urinebuis of urethra (ook wel bekend als plasbuis) is de weg die urine van de blaas naar buiten brengt. Urinebuisontsteking noemt men `urethritis`. Het geeft een branderig of soms zelfs zeer pijnlijk gevoel bij het plassen. De pijn kan zo heftig zijn dat plassen niet lukt.

Urinebuisvernauwing
De urinebuis of urethra is het kanaal dat de blaas met de buitenwereld verbindt en waar urine doorheen stroomt. Bij een ontsteking van de wand van de urethra kan verdikking van de wand ontstaan. Vaak ontstaat hierdoor een vernauwing van het urinekanaal, waardoor urine de buis moeilijker kan passeren. Pijn, niet goed kunnen plassen en een slappe straal zijn kenmerkend. Goedgekeurd door: H. Vrij-Mazee, arts

Urinebuisgezwel (tumor)
Tumoren (goedaardig of kwaadaardig) van de urinebuis zijn vrij zeldzaam. Tumoren ontstaan meestal uit cellen waarmee de binnenzijde van de urineweg is bekleed of ontstaan door uitzaaiingen van een tumor uit de blaas. Het kenmerkende symptoom is bloed in de urine. Er is niet altijd pijn, maar vaak is een branderig gevoel bij het plassen aanwezig. Goedgekeurd door: N. van Hasselt, oncoloog

Uricosuricum
Engels:Uricosuric middel dat de urinezuuruitscheiding bevordert

Urinair
Engels:Urinary met betrekking tot urine

Urine; geconcentreerd
Urine is een vloeistof die door de nieren wordt gemaakt van de afvalstoffen die uit het bloed gefilterd worden. Die afvalstoffen van de stofwisseling worden opgelost in water verlaten via de blaas en urinewegen het lichaam.

Urgentie
Engels:Urgency dringende noodzaak

Urethritis
Engels:Urethritis onsteking van de urinebuis

Uremie
Engels:Uraemia bloedvergiftiging door onvoldoende werking van de nieren

Urografie
Engels:Urography röntgenfoto van de urinewegen

Urticaria
Engels:Urticaria netelroos

Uterus
Engels:Uterus baarmoeder

Uveitis
Engels:Uveitis ontsteking van het regnboogvlies van het oog

Vasculair
Engels:Vascular met betrekking tot de bloedvaten

Vasculitis
Engels:Vasculitis vaatonsteking

Vasoactief
Engels:Vasoactive van invloed op de omvang van bloedvaten (samentrekking of verwijding)

Varix
Engels:Varicose Vein spatader

Varicella
Engels:Varicella waterpokken

Variatie
Engels:Variation geringe afwijking

Variabiliteit
Engels:Variability veranderlijkheid

Vagotenie
Engels:Vagotenia verschuiving van het evenwicht in het zenuwstelsel

Validiteit
Engels:Validity geldigheid

Valvula
Engels:Valvule klepje

Vagolitisch
Engels:Vagolytic alsof de werking van de tiende hersenzenuw onderbroken is

Vaginisme
Vaginisme houdt in dat een vrouw niet in staat is om geslachtsgemeenschap te hebben doordat de bekkenbodemspieren die rond de vagina liggen onbewust te sterk worden aangespannen. Daardoor wordt de opening heel nauw en is het inbrengen van de penis pijnlijk of zelfs onmogelijk. Vaak lukt het ook niet om een vinger of tampon in te brengen en is ook een inwendig onderzoek bij een arts een probleem.

Vagina-ontsteking
Een infectie van de vagina wordt veroorzaakt door ziekteverwekkende micro-organismen. Wanneer de zuurgraad van de vagina niet in balans is, kan er al snel een woekering van bacteriën plaatsvinden. Door de verminderde afweer wordt het voor een schimmel of bacterie gemakkelijker om toe te slaan. Er kan hierdoor een vaginale ontsteking ontstaan.

Vaginale droogheid
Bij vaginale droogheid is de normale bekleding van de vagina in dikte afgenomen. De normale bevochtiging van de vagina is verminderd waardoor een `droog` milieu ontstaat. Vaginale droogheid wordt ook wel vaginale atrofie genoemd.

Vaginagezwel
Een gezwel van de vagina kan gelokaliseerd zijn aan de binnenkant van de vagina of op de schaamlippen. Genitale wratten komen vrij veel voor. De aandoening is licht besmettelijk en kan worden overgedragen door seksueel contact. Jarenlang bestaande wratten kunnen zich omvormen tot een kwaadaardige tumor (kanker).

Vaginaal
Engels:Vaginal met betrekking tot de schede v.d. vrouw

Vagaal
Engels:Vagal met betrekking tot de tiende hersenzenuw, de vagus zenuw

Vaccinia
Engels:Vaccinia ziektetoestand na inenting

Vaccinatie
Engels:Vaccination inenting

Vaccin
Engels:Vaccine entstof om afweer op te bouwen

Vaatvliesontsteking
Het vaatvlies is een donker gekleurd vlies achter het netvlies in het oog waar bloedvaten lopen die het netvlies van bloed voorzien. Ontsteking van het vaatvlies gaat meestal samen met ontsteking van het netvlies. Snelle behandeling is belangrijk, want als de ontsteking zich verder uitbreidt, kan de patiënt problemen krijgen met zien of zelfs blind worden.

Vasoconstrictie
Engels:Vasoconstriction vaatvernauwing

Vasodilitatie
Engels:Vasodilitation vaatverwijding

Vasomotorisch
Engels:Vasomotor van invloed op de omvang van bloedvaten

Vasopressor
Engels:Vasopressor stof die de samentrekking van spierweefsel bevordert

Verstuikte pols
De pols vormt het gewricht tussen de onderarm en de hand. Door een val, een ongeluk, duwen, stoten of een schop kan een verstuiking van de pols ontstaan. De pols is op de plaats van de aandoening meestal opgezet.

Vertebraal
Engels:Vertebral met betrekking tot de wervels

Verstuikingen
Je gewrichten worden bijeengehouden door banden en tijdens 'actie' door spieren en pezen. Als je een ongelukkige beweging maakt waardoor heel hard aan de banden getrokken wordt, kunnen die verrekken of scheuren. Het verstuikte lichaamsdeel doet pijn en zwelt op. De pijn kan heel hevig zijn, maar dat hoeft niet.

Verstikking (geïnhaleerd voorwerp)
Verstikking of dreigende verstikking is een ernstige toestand. De toegangsweg voor lucht is bij verstikking afgesloten, waardoor zuurstoftekort ontstaat. Verstikking leidt zonder ingrijpen tot de dood. Een vreemd voorwerp in de luchtpijp, wurging, gifgassen of vocht in de longen kunnen tot verstikking leiden.

Verstopping
Door een ongezonde voeding, door bepaalde aandoeningen en door regelmatig de ontlasting op te houden, kun je last krijgen van verstopping. Verstopping (obstipatie) is een verstoring van het normale ontlastingspatroon. In feite varieert een 'normale' ontlasting van drie maal per dag tot drie maal per week en is dus individueel bepaald. In het algemeen spreekt men pas van obstipatie als de ontlasting minder vaak optreedt dan `normaal`, waarbij de ontlasting vaak hard en droog is, en met veel moeite (veel persen) en soms met pijn wordt geloosd.

Verstikking (dreigende)
Verstikking of dreigende verstikking is een ernstige toestand. De toegangsweg voor lucht is bij verstikking afgesloten, waardoor zuurstoftekort ontstaat. Verstikking leidt zonder ingrijpen tot de dood. Een vreemd voorwerp in de luchtpijp, wurging, gifgassen of vocht in de longen kunnen tot verstikking leiden.

Verstandskies problemen
.De achterste kiezen in de mond worden de verstandskiezen genoemd. Bij de meeste mensen komen deze kiezen tussen het 17e en 21e levensjaar door. Bij sommigen zijn ze niet aangelegd, die kunnen er dus nooit last van krijgen. Een verstandskies kan problemen veroorzaken wanneer hij scheef naar buiten groeit. Soms ontstaat er dan inklemming tegen een andere kies. De doorbraak blijft dan stil staan. Er ontstaat soms irritatie van het tandvlees of druk op de rest van het gebit waardoor het scheef kan gaan staan. Dat zie je dan aan verandering van de stand in de onder- of boven-voortanden. Realiseer je wel dat de kaken op deze leeftijd nog steeds groeien. En ook dat heeft effect op de stand van de voortanden. Het zijn dus niet alleen de verstandskiezen waardoor de tandstand kan veranderen.

Verslaving (medicijnen)
Verslavingen zijn geestelijke en-of lichamelijke aandoeningen, waarbij de verslaafde geen grenzen meer kent in zijn hunkering naar een of andere drug of aangename bezigheid (gokken, geld, racen). Kenmerkend is dat een bepaalde gedragsvorm het leven van de betrokkene totaal overheerst en dat dit gedrag doel op zichzelf is. Bij een verslaving aan drugs en alcohol komt daar nog de lichamelijke afhankelijkheid bij, waardoor bij stoppen allerlei onthoudingsverschijnselen optreden. De psychische afhankelijkheid moet echter ook niet onderschat worden.

Verslaving (alcohol)
Verslavingen zijn geestelijke en-of lichamelijke aandoeningen, waarbij de verslaafde geen grenzen meer kent in zijn hunkering naar een of andere drug of aangename bezigheid (gokken, geld, racen). Kenmerkend is dat een bepaalde gedragsvorm het leven van de betrokkene totaal overheerst en dat dit gedrag doel op zichzelf is. Bij een verslaving aan drugs en alcohol komt daar nog de lichamelijke afhankelijkheid bij, waardoor bij stoppen allerlei onthoudingsverschijnselen optreden. De psychische afhankelijkheid moet echter ook niet onderschat worden.

Verslaving (drugs)
Verslavingen zijn geestelijke en-of lichamelijke aandoeningen, waarbij de verslaafde geen grenzen meer kent in zijn hunkering naar een of andere drug of aangename bezigheid (gokken, geld, racen). Kenmerkend is dat een bepaalde gedragsvorm het leven van de betrokkene totaal overheerst en dat dit gedrag doel op zichzelf is. Bij een verslaving aan drugs en alcohol komt daar nog de lichamelijke afhankelijkheid bij, waardoor bij stoppen allerlei onthoudingsverschijnselen optreden. De psychische afhankelijkheid moet echter ook niet onderschat worden.

Vermoeidheid
Vermoeidheid is een veelvoorkomend verschijnsel. Iedereen is wel eens moe. Moe zijn is een heel normaal verschijnsel. Meestal voel je je na een nacht goed slapen alweer een stuk beter.

Verslaving
Een verslaving is een overweldigende behoefte aan en afhankelijkheid om een bepaald middel te gebruiken. Meestal is dit een substantie als drugs, alcohol of nicotine. Men kan ook verslaafd zijn aan eten, geneesmiddelen, koffie of snoep. Een verslaving kan psychisch en-of lichamelijk zijn. Bij een lichamelijke verslaving is de manier waarop het lichaam functioneert veranderd door langdurig gebruik van een middel. In dergelijke gevallen krijgt de verslaafde zonder de betreffende substantie lichamelijke `ontwenningsverschijnselen.`

Vermannelijking
Soms ontstaan bij een vrouw mannelijke geslachtskenmerken, zoals een lage stem, borsthaar of een toename van spieromvang. Afhankelijk van de oorzaak kunnen de verschijnselen zich op jonge leeftijd openbaren of pas later zichtbaar worden.

Vermoeide ogen
Een onbehaaglijk en pijnlijk gevoel in de ogen in rust of bij het zien, wordt wel aangeduid als `vermoeide ogen`. Meestal is dit een gevolg van het samentrekken van de spieren rond het oog. Wanneer de ogen overbelast zijn door overmatige inspanning kan dit klachten van vermoeidheid veroorzaken. De ogen worden in principe niet beschadigd.

Verkoudheid
Bijna iedereen heeft wel eens last van verkoudheid. Dit kan variëren van een snotneus tot je flink ziek voelen. De meeste verkoudheden gaan gepaard met een loopneus, hoesten, keelpijn en hoofdpijn. Een zware verkoudheid veroorzaakt een 'grieperig gevoel'. Hierbij heb je klachten als koorts en je voelt je hangerig.

Verlengde merg, aantasting
Het verlengde merg (medulla oblongata) vormt de verbinding tussen het onderste deel van de hersenen (de hersenstam) en het ruggenmerg. Het ruggenmerg loopt vanuit je hersenen door de wervelkolom naar beneden en bevat zenuwen die de opdrachten vanuit je hersenen naar alle lichaamsdelen sturen. In het verlengde merg beginnen verschillende hersenzenuwen die de spieren van onder meer je gezicht en gehoor aansturen. Ook zitten er centra voor het reguleren van vitale functies zoals je hartslag, ademhaling en bloeddruk. Een beschadiging van het verlengde merg kan daarom ernstige gevolgen hebben.

Vergrote milt
De milt ligt boven in de buik aan de linkerzijde, net achter de maag, onder de ribben. De milt heeft bij de mens een aantal verschillende taken, die allemaal te maken hebben met de samenstelling van het bloed. De milt speelt een belangrijke rol bij het zuiveren van het bloed en de afweer tegen bepaalde bacteriën. Het bloed in het menselijk lichaam passeert ongeveer eens in de anderhalf uur de milt.

Vergiftiging (intoxicatie)
Vergiftiging kan ontstaan door het binnendringen van een schadelijke stof. Producten kunnen zowel in vaste, in vloeibare als in gasvormige toestand het lichaam binnendringen via het maagdarmkanaal, de luchtwegen, de huid of de slijmvliezen. Een andere oorzaak is de ophoping van in het lichaam geproduceerde afvalstoffen. Geneesmiddelen, schoonmaakmiddelen, een beet door een giftig dier en vele andere oorzaken kunnen leiden tot vergiftiging. 32% Van de vergiftigingen wordt veroorzaakt door huishoudproducten. In méér dan de helft van de gevallen gaat het om een accidentele inname door kinderen tussen 1 en 4 jaar oud. De mate van giftigheid van verschillende stoffen is vaak afhankelijk van de concentratie waarin de stof in het lichaam voorkomt. Kinderen en bejaarde mensen zijn vaak extra gevoelig voor een vergiftiging.

Ventilatie
Engels:Ventilation de luchtverplaatsing bij het ademen

Ventraal
Engels:Ventral aan de buikzijde

Ventriculair
Engels:Ventricular met betrekking tot de orgaanholte

Vegetatief
Engels:Vegetative buiten het bewustzijn om

Vehiculum
Engels:Vehicle drager

Venerisch
Engels:Venereal met betrekking tot de geslachtsziekten

Veneus
Engels:Venous met betrekking tot de aders