Winelexicon

Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking > Wijnlexicon
Datum & Land: 18/04/2012, NL
Woorden: 3610

Arvine
Witte Zwitserse (Valais, Martigny) druivensoort. Geeft edele gecorseerde wijnen met mooie aciditeit en aroma's van abrikoos en citrusfruit.

Astringent (Fr. en Nl.)
Wrang of samentrekkend. Smaakimpressie die wordt veroorzaakt door tannines, men krijgt een droog 'samentrekkend' (meestal onaangenaam) gevoel op het tandvlees.

Astringence (Fr.)
Franse degustatieterm = Astringentie. Samentrekkend, wrang gevoel van droogheid veroorzaakt door tannines, zoals je krijgt bij het eten van nog niet volledig gerijpte kastanjes.

Asti Spumante (It.)
zie 'Asti'.

Asti (It.)
DOCG en provincie in Noord-Italië (Piëmonte), bekend om zijn mousserende wijnen en zijn Muscat-wijnen de Asti Spumante (ca 12% alc.) en Moscato d'Asti (ca 10% alc.), allebei gemaakt van de Muscat à petits grains en meestal met de Charmat-methode.

Assyrtiko
Witte druivensoort van goede kwaliteit uit Griekenland. Brengt karaktervolle wijn voort met mooie zuren.

Assenovgrad (Bulg.)
Wijngebied in Zuid-Bulgarije waar van de Mavrud krachtige fruitige kruidige rode wijnen gemaakt worden.

Assembleren
Samenvoegen, na de wijnbereidingen worden wijnen afkomstig van verschillende wijnstoksoorten, met elkaar tot een evenwichtig geheel door elkaar gemengd.

Assario Roxo
Blauwe druivensoort vooral voorkomend in Dão (Portugal). Geeft alcoholrijke wijnen met veel zuren.

Asprinio Bianco
Witte Italiaanse druivensoort die licht alcoholische, lichtgekleurde wijnen voortbrengt met net voldoende zuren.

Aspero (Sp.)
Âpre, wrang. Term voor wijn die onaangenaam veel tannine bevat.

Aschtarak
Zie Tchilar.

Aszú Eszencia (Hong.)
De mooiste en zoetste, hoogste kwaliteit van Tokajwijnen, intens zoet, rijk en verfijnd. Uitsluitend pourriture noble-druiven. Bevat minstens 180 g restsuiker per liter.

Aszú (Hong.)
Aanduiding voor zeer zoete wijn gemaakt van door pourriture noble aangetaste druiven.

Attaque (Fr.)
De eerste indruk van de wijn in de mond. (Lett. aanval)

Atlas Peak (VS)
AVA in Napa County (Californië), vernoemd naar het hoogste punt in de bergen. Belangrijkste druivensoorten zijn Cabernet Sauvignon, Chardonnay en Sangiovese. O.a. Bollinger plant hier Sangiovese aan.

Athiri
Witte druivensoort uit Griekenland. Tafel- én wijndruif. Geeft alcoholrijke wijnen van goede kwaliteit, ook Vin Santo.

Autolyse
Het uiteenvallen van weefsels en organen door de activiteit van hun eigen enzymen. In het geval van wijn zijn het vooral de gistcellen, die na hun activiteit van het vergisten uiteenvallen in allerlei aminozuren en andere stoffen. Deze stoffen worden in de wijn opgenomen en verrijken de wijn, zowel in smaak als in geuren.

Autoclavi (It.)
Grote drukbestendige gistingstanks.

Ausone ( Château (Fr.))
Premier grand cru classé 'A' Saint-Emilion. Wordt samen met die van Château Cheval-Blanc als de topwijn van Saint-Emilion beschouwd. Druiven Merlot 60%, Cabernet Franc 40%. Is een wijn die per definitie moet rijpen, meestal 15 tot 20 jaar. Verleidelijk, rijp, besachtig fruit, getoast hout, exotische specerijen, minerale aroma's. Prachtig verfijnd, superwijn!

Auslese
Duitse of Oostenrijkse wijn gemaakt van uitgekozen trossen van bijzonder rijpe druiven, gewoonlijk resulterend in een natuurlijke zoete wijn. Nochtans wordt droge auslese meer gemaakt. Bij goede wijnsoorten kan er een selectie gebeuren van druiven met 'nobele' schimmel (botrytis cinerea).

Ausbruch (D.)
Prädikat voor Oostenrijkse wijn die zoeter is dan Beerenauslese en minder zoet dan Trockenbeerenauslese.

Ausbau (D.)
= (fr.) élevage = rijping, opvoeding.

Aus eigenem Lesegut (D.)
Afkomstig uit eigen wijngaarden.

Aude, Vin de Pays de l' (Fr.)
Herkomstbenaming voor lichte fruitige meestal rode wijn uit het departement Aude in Frankrijk. Ondanks de zeer grote productie verbetert de kwaliteit de afgelopen jaren.

Auckland Region (VS)
Wijnregio in Nieuw-Zeeland (North Island). Vooral Cabernet Sauvignon en Merlot geven hier mooie wijnen.

Aubuis (Fr.)
Bodemtype in Touraine (Loire) mengeling van kalk en klei aan de basis van hellingen, zeer geschikt voor Chenin Blanc.

Aubun
Blauwe druivensoort van goede kwaliteit uit Zuidoost-Frankrijk. Brengt lichtgekleurde redelijk alcoholrijke karakterloze wijn voort. Syn. Counoise, Moutard.

Aubin Blanc
Witte druivensoort uit de Lorraine (Frankrijk). Geeft witte wijnen van degelijke kwaliteit met aroma's van citrusfruit, groene appel en asperges.

Aubin Vert
Witte druivensoort uit de Lorraine (Frankrijk). Geeft witte wijnen van matige kwaliteit met vooral aroma's van citrusfruit.

Auxey-Duresses (Fr.)
Gemeentelijke AOC in de Côte de Beaune voor rode wijn van Pinot Noir en wit van Chardonnay op de gelijknamige gemeente. De appellatie omvat ook climats geklasseerd als premier cru.

Auxerrois Blanc
Witte druif van goede kwaliteit, vooral voorkomend in de Elzas, de Moezel en Luxemburg. Lijkt als twee druppels water op de Pinot Blanc. Karakteristiek voor de soort is zijn goede vorstbestendigheid, waardoor de vruchtjes vroeg rijpen en een nodig zuurgehalte nog niet is afgebouwd. De opbrengst is dan wel gering. In goede jaren geeft de Auxerrois opwindende wijnen die rijker geuren dan die van de Pinot Blanc.

Auxerrois
syn. voor Malbec.

Autovinificateur (Fr.)
Vinificatiesysteem voor rode wijn met de hulp van constante vorming van koolzuurgas tijdens de gisting, wordt regelmatig wijn omhoog gepompt en terug boven de koek met schillen en pitten uitgestort, waardoor meer kleur-, geur- en smaakstoffen geëxtraheerd worden. Heeft hetzelfde effect als de remontage.

Avesso
Wiite druivensoort uit Portugal die alcoholrijke wijn voortbrengt met vooral aroma's van wit fruit.

Aversa (It.)
DOC in Campanië (ten noorden van Napels) voor witte wijn van de Asprinio.

AVEPOD (Port.)
Staat voor Associação de Viticultores Engarrafadores dos Vinhos do Porto e Douro. Is een vereniging van onafhankelijke wijnbouwers, met één of meerdere quintas die als doel heeft de belangen van de leden te verdedigen.

AVA (V.S.)
= American Viticultural Area. Is een herkomstbenaming, een gebied met grenzen gevormd door geografische factoren zoals klimaat, bodemsoorten en hoogte, natuurlijke eigenschappen en soms historische zaken. Als een etiket een AVA aangeeft, moet minstens 85% van de druiven in die wijn uit dat gebied komen. Er zijn 153 gebieden in de VS die door de BATF (=Bureau voor Alcohol, Tabak en Vuurwapens) worden erkend.

Ayl (D.)
Eén van de hoogste dorpjes in de regio Moezel-Saar-Ruwer waar heel mooie, pittige Rieslings worden gemaakt.

Azijnzuurbacterie
Bacterie die ethylalcohol (ethanol) omzet in azijnzuur. Wetenschappelijke naam = Acetobacter micoderma aceti.

Azijnzuur
zie Zuren.

Azijnsteek
Fout in de wijn, in de geur ruikt men azijn. Veroorzaakt door een besmetting met de azijnzuurbacterie, meestal het gevolg van slechte hygiëne bij de vinificatie.

Azienda vitivinicola (It.)
Wijngoed in particulier bezit dat eigen wijngaarden bezit, maar ook druiven aankoopt bij andere bedrijven.

Azienda agricola (It)
Italiaanse term voor een wijngoed dat uitsluitend eigen druiven perst.

Azienda vinicola (It.)
Wijnproductiebedrijf dat geen eigen wijngaarden bezit, maar de druiven aankoopt van wijnboeren.

Azienda agraria of Azienda agricola (It.)
Wijngoed in particulier bezit waar alle wijnen worden gemaakt van druiven uit eigen wijngaarden.

Azal Tinto
Blauwe druivensoort van redelijke kwaliteit uit Portugal (Douro, Minho, Beira Litoral). Geeft intens gekleurde wijn, vooral gebruikt om rode Vinho Verde te maken.

Azal Branco
Witte druivensoort van goede kwaliteit uit Portugal (streek van de Vinho Verde's) die mooie lichte wijnen geeft met een heel speciaal aroma als van de Riesling.

A longue queu (Fr.)
Een speciale snoeiwijze waarbij men één scheut erg lang laat staan en de andere scheuten erg kort houdt.

Basiswijn
De wijn die men als basis gebruikt voor het maken van een andere wijn. Zo maakt men bijvoorbeeld eerst een basiswijn om er daarna een mousserende van te maken.

Basilicata (It.)
Wijngebied in Zuid-Italië, tussen Apulië en Calabrië, waar men de prachtige Aglianico del Vulture maakt.

Bas-Médoc (Fr.)
In de Médoc onderscheidt men de Médoc die men ook wel Bas-Médoc noemt en de Haut-Médoc. Zie Médoc.

Barsac (Fr.)
AOC en gemeente in Sauternes waar men zoete wijnen als Sauternes maakt. Slechts de wijnen van de gemeente Barsac kunnen deze AOC bekomen. Een ietwat eigenaardige situatie, daar de wijnen terzelfdertijd ook de benaming Sauternes mogen hebben (=zéér uitzonderlijk in het AOC-gebeuren).

Barros (Sp.)
Minder goede bodem in Andalucia (sherrygebied), bestaande uit zand en klei.

Barrique (Fr.)
Klein vat van Frans eikenhout (meestal van hout uit de Allier, Tronais, Limousin of Vogezen) met een inhoud van 225-228 liter. De binnenkant wordt meestal boven een vuur gebrand, wat meer of minder sterke 'getoaste' accenten in de wijn kan opleveren.

Barrica (Sp.)
=barrique

Barra (Port.)
Een hoog leidsysteem waarbij de scheuten zo gesnoeid worden dat ze langs een enkelvoudig koord worden geleid op een hoogte van tussen 1 en 1,5 meter.

Barossa Valley (Austr.)
Wijngebied in het zuiden van Australië nabij Adelaide, met verschillende microklimaten. Hier worden vooral wijnen gemaakt van Riesling (in de koelere heuvels), Syrah en Carignan (in het warmere dal) en verder nog van Cabernet Sauvignon en Malbec.

Barolo (It.)
Van de allerbeste rode wijn uit Piëmonte met DOCG, gemaakt van de Nebbiolo. Geproduceerd ten Zuiden van Turijn, rond het stadje Barolo op het territorium van 8 gemeenten. Hij wordt drie jaar bewaard, waarvan twee op vat, voor hij gebotteld wordt in bourguignonnes, en dan wordt hij nog enige tijd gerijpt. De wijn is krachtig, gecorseerd (op z'n minst 13%Vol), mooi intens granaatrood, met aroma's van framboos en truffel, pruimen en chocolade, en zelfs teer na verouderen. Hij kan etherisch zijn als de geur van viooltjes. De wijnen van vier jaar mogen de vermelding 'riserva' toevoegen, die van meer dan vijf jaar 'riserva speciale'. In deze streek komt de Nebbiolo tot een grotere rijping, wat het verschil verklaart met de Barbaresco.

Bardo (Port.)
Geleidingswijze voor druiven waarbij men de planten langs draden tussen houten, betonnen of granieten palen laat groeien.

Bardolino (It.)
DOC in Veneto voor lichte, rode, zeer fruitige wijn en rosé, gemaakt van de Corvina-druif eventueel aangevuld met Rondinella, Molinara, Negrara, Rossignola, Barbera, Sangiovese of Garganega. Op zijn best heerlijk soepel, zacht, fris en genuanceerd. Meestal goedkoop, fruitig en waterig.

Barbera d'Asti (It.)
DOC in Piëmonte voor rode wijn van de Barbera.

Barbera dei Colli Tortonesi (It.)
DOC in Piëmonte voor rode Barbera-wijn.

Barbera del Monferrato (It.)
DOC in Piëmonte voor rode wijn van de Barbera.

Barbera d'Alba (It.)
DOC in Piëmonte voor rode wijn van de Barbera.

Barbera
Blauwe druivensoort van goede kwaliteit met hoge opbrengst uit Noord-Italië, waarvan wijn met dezelfde naam gemaakt wordt. Levert wijn in alle kwaliteiten. Heeft een hoog zuurgehalte wat hem geschikt maakt voor warmere streken.

Barbaresco (It.)
DOCG voor krachtige tanninerijke en zuurrijke rode wijn uit Piëmonte, gemaakt van de Nebbiolo. Geproduceerd rond Barbaresco, Neive, Treiso en een stukje van Alba. Het zijn zeer geurige wijnen met aroma's van truffel, rokerigheid en viooltjes. De wijnen moeten minimum twee jaar oud zijn voor ze verhandeld worden (riserva meer dan 4 jaar), waarvan minimum één jaar in eikenhouten vaten. Van de mooiste Italiaanse wijnen.

Bar(r)oque
Witte druivensoort uit het Zuid-Westen van Frankrijk. Geeft alcoholrijke wijn met een aangenaam boeket dat aan Sauvignon doet denken (men dacht vroeger dat dit een kruising was van Folle Blanche en Sauvignon).

Banyuls Grand Cru (Fr.)
AOC voor een selectie van de beste Banyuls met minimum 75% Grenache en 30 maanden vatlagering.

Banyuls Rimage (Fr.)
AOC voor Banyuls die vroegtijdig (tussen 6 en 12 maanden) gebotteld is om het fruit te behouden (tragere evolutie in een gesloten milieu).

Banyuls (Fr.)
AOC voor Vin doux naturel uit Zuid-Frankrijk, juist boven de Spaanse grens. Vooral rood en rosé. Wit, strogeel of goudgeel is zeldzaam. Gemaakt van Grenache (minstens 50%) en een beetje Muscat en Macabeo. De most moet 252 g suiker per l hebben. 18 maanden vatlagering.

Bandol (Fr.)
Klein AOC-wijngebied in de Provence waar van min. 80% Mourvèdre (aangevuld met Grenache, Cinsault, Syrah en Carignan) van de mooiste, krachtige, warme en kruidige rode wijn maakt. Ook krachtige droge rosés (zelfde cepages als rood) en een klein beetje witte wijn (Clairette, Bourboulenc, Ugni Blanc en Sauvignon). De rode wijn mag maar verkocht worden na 18 maanden rijping op vat, de witte en rosé na 8 maanden rijping op vat.

Bánáti Rizling
Witte Hongaarse druivensoort, komt ook voor in Roemenië en Servië. Geeft over het algemeen neutrale ordinaire wijn.

Ban des vendanges (Fr.)
Begindatum van de oogst, door de overheid vastgelegd.

Balthasar
Wijnfles van 12 liter, is dus 16 maal de inhoud van een standaardfles.

Balling (E.)
In Zuid-Afrika gebruikelijke methode om de mostconcentratie te meten; komt min of meer overeen met brix in de VS.

Balestard-la-Tonnelle ( Château (Fr.))
Grand Cru Classé Saint-Emilion. Druiven Merlot 65%, Cabernet Franc 20%, Cabernet Sauvignon 10%, Malbec 5%. Krachtige volle intens fruitige typische Saint-Emilion.

Balearen (Sp.)
Het overgrote deel van de wijngaarden bevindt zich op het grootste van de drie Balearische eilanden Mallorca. Eén DO Binissalem. Alcoholrijke bleke rode wijnen van Manto Negro, Callet, Tempranillo, Monastrell en Cabernet Sauvignon, meestal saaie witte wijn van Moll, Macabeo, Parellada, Moscatel en Chardonnay.

Balatonmeer (Hong.)
Geliefd Hongaars vakantieoord en belangrijk wijngebied. Verschillende wijnstreken liggen langs de oevers Dél-Balaton aan de zuidoever, Badacsony, Balatonmellék en Balatonfüred-Csopak langs de noordoever. Naast Sauvignon Blanc, Chardonnay, Rheinriesling, Traminer en Müller-Thurgau ook mooie wijnen van inheemse soorten Kéknyelu en Szürkebarat.

Balans
Verhouding tussen de belangrijkste eigenschappen van een wijn, zuurgehalte, alcoholgehalte, fruit en bij rode wijn nog tannine.

Baixo Corgo (Port.)
Subregio van het DOC-gebied Porto voor witte en eenvoudige portwijnen.

Bairrada (Port.)
D.O. voor rode, droge witte en mousserende witte wijnen uit het gebied iets ten noordwesten van Coimbra (Noord-Portugal). Voor rode wijn gebruikt men meer en meer Trincadeira en Bastardo ten koste van de Bagadruif die een hoog zuur- en tanninegehalte heeft. Voor witte wijn gebruikt men naast veel lokale druivensoorten ook de Arinto, Chardonnay en Sercial. De witte wijnen zijn fris fruitig en kruidig.

Baga
Blauwe druivensoort van goede kwaliteit uit Portugal, vooral aangeplant in de Bairrada, Dão en Minho. Deze kleine zwartpaarse druif met taai velletje rijpt laat en is resistent tegen plantenziekten. Men maakt er diepe volpaarse wijn van met een intens fruit en rijk aan tannine. Karakteristiek zijn de geur en smaak van gedroogde pruimen.

Bag-in-box
Letterlijk 'zak-in-de-doos' wijn in een literpak, voorzien van een kraan voor het aftappen en tegenwoordig ook vaak van een stikstofpatroon, die de oxidatie van de wijn in de box vertraagt.

Badische Bergstraße (D.)
Wijngebied ten noorden van Baden waar men mooie wijnen maakt van Müller-Thurgau, Ruländer en Riesling.

Baden-Württemberg (D.)
zie Württemberg.

Baden (D.)
Wijngebied in Zuid-Duitsland, zuidelijkste en warmste wijngaardstreek in Duitsland. Door het warmere klimaat bevatten de wijnen hier meestal minder zuren, ze zijn ook voller en zachter. Belangrijkste druivensoorten zijn hier de Spätburgunder en de Ruländer (Pinot Gris).

Badacscony (Hong.)
Wijngebied ten noorden van het Balatonmeer, waar zéér mooie wijnen gemaakt worden. Vooral rijke volle witte wijn. De bodem is van vulkanische oorsprong. Druivensoorten hier zijn Welschriesling (=Olasz Rizling), Grauer Mönch (of Szürkebarat = Pinot Gris), Gewürztraminer, Riesling, Sauvignon Blanc, Muscat Ottonel, en de Kéknyelu.

Bad Kreuznach (D.)
Stad in de Nahe met enkele van de beste wijngaarden van de streek.

Baco Blanc
Witte druivensoort van minder goede kwaliteit, uitsluitend gebruikt om te distilleren, o.a. in Armagnac en Cognac.

Bacharach (D.)
Klein middeleeuws stadje aan de zuidpunt van Mittelrhein waar superwijn wordt gemaakt van vooral de Riesling.

Bacchus
Witte druivensoort van goede kwaliteit. Professor B. Husfeld van de proefschool Geilweilerhof bij Siebeldingen (nabij Landau in der Pfalz) is de schepper van deze druivenvariant die in 1972 werd erkend. Kruising van (Silvaner x Riesling) met Müller-Thurgau. Productieve, vroegrijpe soort met echter soms te laag zuurgehalte. De betere wijnen rijpen uitstekend en bezitten een mooie kruidigheid en fruitigheid.

Babi
Blauwe druivensoort van zeer goede kwaliteit uit Kroatië die zachte volle wijnen geeft.

Babeasca Neagra
Blauwe druivensoort van goede kwaliteit uit Roemenië.

Babeasca Alba
Witte druivensoort uit Roemenië die ordinaire wijnen voortbrengt.

Baux-en-Provence, Coteaux des (Fr.)
AOC uit Zuid-Frankrijk, naast de AOC Coteaux d'Aix-en-Provence met vergelijkbare wijnen. Deze opwindende AOC toont aan dat je met biologische wijnbouw prachtige resultaten kan bekomen. Syrah is hier de belangrijkste druif. Ook Grenache en Cabernet Sauvignon. Weinig witte van Ugni Blanc, Clairette, Grenache Blanc en Sauvignon Blanc.

Baumé (Fr.)
Schaal voor het meten van de potentiële alcoholgraad bij het 'wegen' van de geplette druiven. Het is eerder bij toeval dat het resultaat van deze meting ongeveer overeenstemt met het alcoholgehalte van de wijn na de gisting.

Bâtonnage (Fr.)
Tijdens het gisten wordt het bezinksel, dat uit residu's van uitgewerkte gist bestaat, omgeroerd. Dit gebeurt met een stok (=bâton) vandaar de term 'bâtonnage'.

Bâtard-Montrachet (Fr.)
AOC Grand Cru voor witte wijn van de Chardonnay op de gemeenten Puligny-Montrachet en Chassagne-Montrachet (Bourgogne-Côte de Beaune).

Batailley ( Château (Fr.))
Cinquième grand cru classé Médoc, gemeente Pauillac. Druiven Cabernet Sauvignon 70%, Merlot 25%, Cabernet Franc 3%, Petit Verdot 2%. Goed gebouwd, door tannines en hout gesteund, meestal vrij vlezig, niet overdreven geconcentreerd en met zowel specerijen als besachtig fruit.