KSART - Kunstvormen

Categorie: Algemeen of niet ingedeeld
Datum & Land: 02/10/2022, NL
Woorden: 16070

lettertype
Wordt gebruikt voor series gedrukte karakters, die alfabetten, numerieken en andere symbolen omvatten die overeenkomen in bepaalde stijl- en ontwerpkenmerken. Voor de rechthoekige, meestal metalen stukken die aan een kant een karakter hebben waarmee een tekst wordt vervaardigd en klaargemaakt om gedrukt te worden, wordt 'losse gegoten letters' gebruikt

leganimatie
Type animatie waarbij uitgesneden modellen van papier, hout, karton, metaal of ander materiaal tegen een achtergrond worden gerangschikt onder een animatiecamera, met de hand worden bewogen en beeld voor beeld worden gefilmd om de illusie van beweging te creëren wanneer de film of video op normale snelheid wordt afgedraaid

leidekkershamer
Leidekkershamers met een punt aan de achterkant van de kop. Worden gebruikt om spijkergaten in leisteen te maken

leertouwer
Personen die leer dressen en kleuren nadat het is gelooid

lebetes gamikoi
Een oud-Grieks vaatwerktype dat werd gebruikt bij bruiloften. Over het algemeen wordt gedacht dat het water bevatte voor het rituele bad dat de bruid, en misschien de bruidegom, voor de huwelijksvoltrekking nam. Een andere theorie luidt dat er voedsel voor het huwelijkspaar in werd bewaard; er kan ook sprake zijn geweest van begrafenisgebruik. Op dit type vaten staan vaak afbeeldingen van een huwelijksprocessie of van vrouwen die zich voorbereiden op de bruiloft

legkaarten
Puzzels die meestal bestaan uit in onregelmatige vormen geknipte of gesneden stukjes karton of hout die, wanneer ze in elkaar zijn gelegd, volledige plaatjes vormen; van oudsher worden er geen afbeeldingen van landkaarten gebruikt en leggen ze geen nadruk op een educatieve bedoeling. Gebruik 'landkaartpuzzels' voor soortgelijke puzzels van landkaarten met een educatieve functie, die populair waren vanaf halverwege de 18e tot het begin van de 19e eeuw. Voor puzzels met precies in elkaar grijpende stukjes die gemaakt zijn met een figuurzaag, gebruik legpuzzels'

leesthaak
Metalen haak (ca. 17-45 cm lang) met een ringvormig of T-handvat, dat soms van hout is. De schoenmaker gebruikt de leesthaak om de leest uit de afgewerkte schoen te trekken. De haak wordt daarvoor in de gaten gestoken die in de leest geboord zijn

Lente en Herfst-annalen
Verwijst naar het vroege gedeelte van de Oosterse Zhou-periode, vanaf 722 tot 481 v. Chr., hoewel sommige onderzoekers de periode dateren van 770 tot 475 v. Chr. De periode is genoemd naar de kroniek voor de staat Lu, de 'Chunqiu.' Houtsnijwerk uit deze periode is verbonden met de zuidelijke staat Chu. Brons ritueel vaatwerk werd in grote aantallen en afmetingen gemaakt en werd gekenmerkt door een fijn afgewerkte decoratie die werd ontwikkeld gedurende de 6de en 5de eeuw v. Chr. Dergelijke vaten waren belangrijker tijdens deze periode dan tijdens de latere periode van Strijdende Staten toen vaatwerk vaak niet werd gedecoreerd. Het vroegste archeologische bewijs voor Chinese zegels komt uit de periode van de Lente en Herfst-annalen, hoewel er letterkundig bewijs is dat er vóór deze annalen al Chinese zegels bestonden. Goudbewerking was tot deze tijd niet wijdverbreid in centraal China

lebes
Verwijst naar Oud-Griekse kleine, diepe schalen die bij de schouder sterk versmallen en een duidelijke hals hebben met een overhangende lip, en een bolle bodem, zodat de schalen op een standaard konden staan. Een lebes is bij de schouder voorzien van twee hoge, staande handvatten en vaak van een bol deksel met een lange steelvormige handgreep. Bronzen lebetes werden gebruikt om in te koken en in de terracotta exemplaren werd wijn gemengd. Ze onderscheiden zich van ‘dinoi’ door hun kleinere afmetingen. In het verleden gebruikten veel wetenschappers de term om te verwijzen naar zowel de dinos als de lebes, omdat zij meenden dat de term ‘dinos’ verwees naar een drinkkom

lekbakken
Pannen of andere opvangbakken die onder een pijp, wasbak of ander sanitair worden geplaatst om te voorkomen dat water in geval van lekkage of overstroming vloeren, plafonds of wanden bereikt

Lebu
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in Senegal leeft

Lela
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in Burkina Faso en Ivoorkust leeft

Lemba
Beschrijft werken die zijn vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in Zuid-Afrika leeft

Lendu
Beschrijft werk dat is vervaardigd door het gelijknamige Afrikaanse volk, dat in de Democratische Republiek Kongo leeft

lebetes gamikoi type 2
Een van de twee vormen van lebetes gamikoi. Type 2 heeft een echinus- of schijfvoet in plaats van een standaard. Deze vorm komt alleen roodfigurig voor

legatiegebouwen
Wordt alleen algemeen gebruikt voor de officiële woningen voor gezanten uit het buitenland. Gebruik 'consulaten' wanneer deze woningen ook de kantoren bevatten van gezanten die vooral zijn benoemd om toezicht te houden op de economische belangen van het thuisland en deze te beschermen, maar gebruik 'ambassades' wanneer de kantoren en woningen van gezanten zijn die ambassadeurs heten en zijn benoemd om zaken van internationale buitenlandse politiek uit te voeren in een gastland

Leithner's blue
Een vroege variant van kobaltblauw

lei
Een zeer fijnkorrelig, gefolieerd en ongelaagd metamorf gesteente dat meestal wordt geproduceerd door metamorfose van schalie onder relatief lage druk en temperatuur. Het komt in veel variaties voor, waaronder klei, hoornblende, mica en talkleisteen. Een gemeenschappelijke eigenschap is dat het gemakkelijk kan worden gesplitst in dunne lagen

lexicograaf
Personen die wetenschappelijk onderzoek doen naar gegevens over woorden die taal maken en definities schrijven en herzien voor opname in een woordenboek

levend gesteente
Verwijst naar gesteente in zijn oorspronkelijke omgeving, ter onderscheiding van gedolven gesteente. Meestal wordt ermee verwezen naar gesteente dat is beeldgesneden of anderszins in situ is gebruikt; vaak wordt er beeldhouwwerk of in situ beeldgesneden architectuur mee bedoeld

lectern covers
Kleed dat aan de voorkant van een lessenaar hangt of waarmee men de lessenaar bedekt, vaak voorzien van borduurwerk of beschilderd, soms in de liturgische kleur die hoort bij het betreffende seizoen van de kerkelijke kalender

Lee marmer
Type wit marmer met middelfijne structuur afkomstig uit Lee, Massachusetts. Het kan soms lichtgrijs van uiterlijk zijn. Een dunne band Lee marmer is gebruikt in het Washington-monument in Washington, D.C. maar het bleek te duur te zijn. Het is echter wel gebruikt in sommige delen van het Capitool, dat werd gebouwd in de jaren 50 van de 19de eeuw

lendendoek
Doeken rond de lendenen, in warme klimaten vaak als enige kleding gedragen

lepanto marmer
Een schelpmarmer dat wordt gewonnen bij Plattsburg, New York

lepelwarmer
Houders voor warm water met een speciaal gevormde opening, gebruikt om aan tafel de kommen van lepels te verwarmen. Er bestaan diverse prachtige vormen, veelal dierlijke vormen. Ze zijn meestal van zilver of porselein

lesbisch marmer
Een gelig-witte marmersoort met askleurige zwarte vlekken en grote, opmerkelijke kristallen. Het is afkomstig van het eiland Lesbos in Griekenland

leunstoel
Term die wordt gebruikt voor een groot assortiment stoelen met armleuningen om ze te onderscheiden van 'stoelen zonder armleuningen' die geen armleuningen hebben

led
Halfgeleidende diodes die zichtbaar of infrarood licht uitstralen als er gelijkstroom doorheen loopt. Men gebruikt ze vaak als indicatielampjes op elektronische apparaten of in auto's. Tegenwoordig gebruikt men ze ook voor wegbebakening en verlichting

leest
Voetvormig gereedschap waarover schoenen of laarzen worden gevormd bij het maken en repareren door schoenmakers. Leesten worden in meerdere materialen gemaakt, zoals hardhout, gietijzer en harde kunststoffen

Levantijns leer
Oorspronkelijk een hoogwaardig marokijnleer uit het Midden-Oosten met een opvallend groot korrelpatroon. Meer recentelijk is het de benaming voor plantaardig gelooid of semichroomgelooid geitenleer uit Afrika, voornamelijk uit Zuid-Afrika

Le Style des Vingt
Een Belgische variant van art nouveau, vernoemd naar de avant-gardistische groep 'Les XX' of 'Les Vingt' die werd georganiseerd door de jurist Octave Maus en in 1884 in Brussel voor het eerst werd tentoongesteld. De term wordt vaak gebruikt in combinatie met 'La Libre Esthéthique', omdat deze groep de opvolger werd van Les XX na de opheffing in 1893

leerbewerker
Personen die leer of lederen artikelen maken of personen die leer decoreren

lectionarium
Liturgische boeken met de passages (perikopen) die tijdens een kerkdienst uit de bijbel worden gelezen; maakt sinds de 13e eeuw meestal deel uit van het misboek

leeftijdsklasse
Afgebakende groepen binnen een gemeenschap die bestaan uit personen van ongeveer dezelfde leeftijd, vooral veel voorkomend in Afrika

leerling
Personen die onder begeleiding van geschoolde werklieden een ambacht of vak in de praktijk leren, gewoonlijk voor een vastgestelde tijd en vergoeding

leerovereenkomst
Schriftelijke overeenkomsten tussen leermeesters en minderjarigen waarbij een minderjarige erin toestemt voor een vastgestelde periode te werken voor een leermeester in ruil voor onderricht in het door de leermeester uitgeoefend beroep

leesstoel
Luie stoelen om in te lezen. Soms wordt deze term gebruikt ter aanduiding van Engelse leunstoelen uit de 18e eeuw die een zadelvormige, leren zitting hebben met opvulling en een verstelbare verhoging die aan de rugleuning vastzit als boekenstandaard. Ze zijn zo ontworpen dat de zittende persoon op de normale manier plaats kan nemen of schrijlings met het gezicht naar de rugleuning gekeerd

legerbasis
Een permanente militaire bases waar een plaatselijke commandant de leiding heeft, die bestaat uit ondersteunende faciliteiten die nodig zijn bij legeractiviteiten, inclusief beveiliging, interne communicatie en nutssystemen

legging
Nauwsluitende bovenkleding met twee pijpen ter bedekking van het onderlijf van elastisch, gebreid materiaal. Soms met een band die bij de wreef onder de voet of schoen doorgaat; in die vorm vaak gedragen tijdens het skiën

leidsel
Lange leren riemen die aan weerszijden van het bit vastgemaakt zijn en gebruikt worden door de menner om een voor een wagen of kar aangespannen paard te sturen en het tempo onder controle te houden

lekythos
Klassieke Griekse houders met één handvat, meestal groot en slank en met een nauwe hals, die werden gebruikt voor olie en zalf en als offerande aan de doden

leliefamilie
Familie die 16 genera en circa 635 soorten kruiden en heesters omvat, die hoofdzakelijk in gematigde en subtropische gebieden inheems zijn. Ze dragen meestal bloemen met zes segmenten en doosvruchten met drie kamers, en soms bessen. De bladeren hebben meestal evenwijdig lopende aderen en zijn groepsgewijs gerangschikt aan de basis van de plant, hoewel ze ook afwisselend langs de stam of kransgewijs voorkomen. De meeste soorten hebben een ondergrondse opslagstructuur, bijvoorbeeld in de vorm van een bol

lens met vaste brandpuntafstand
Lenzen die op een vaste afstand van de film zijn gezet en waarbij het niet mogelijk is om de scherpstelling aan te passen; meestal aangebracht op goedkope camera's

lensdop
Doppen die worden gebruikt om de cameralens te beschermen tegen vuil en krassen

lepelbekers
Kleine bekers van glas, zilver of ander materiaal en passend bij het theeservies; gebruikt om theelepels in te plaatsen op de theetafel. Gebruik 'lepelrekken' voor houders op een voet met een kolom in het midden, waaraan lepels kunnen worden gehangen

lepelrek
Houders op een voet, met in het midden een kolom, waaraan lepels kunnen worden opgehangen. Gebruik 'lepelvaasjes' voor kleine vazen met een geschulpte rand waarin lepels worden bewaard

leren legerjas
Mouwloze jacks van leer die in de 16e en 17e eeuw in Europa werden gedragen, ofwel onder een kuras ofwel als op zichzelf staande bescherming tegen scherpe wapens

Levalloistechniek
Steenbewerkingstechniek uit het Paleolithicum waarbij schilfers van een kernsteen werden afgeslagen om vervolgens als werktuig te worden gebruikt. Deze techniek was gesofisticeerder dan eerdere methodes. Genoemd naar een archeologische site dicht bij Parijs

levensbomen
Genus van vijf soorten harshoudende, groenblijvende sier- en productieconiferen uit de cipresfamilie (Cupressaceae), die voorkomt in Noord-Amerika en het oosten van Azië. Het genus is monofyletisch en verwant met de Thujopsis. Levensbomen zijn bomen of heesters met een doorgaans piramidale bouw en dunne, geschubde buitenschors en vezelige binnenschors, horizontale of omhooglopende takken en kenmerkende afgeplatte waaiervormige takjesstelsels. Ieder takje heeft vier rijen zeer kleine, schubachtige blaadjes. De jonge blaadjes zijn veel langer en naaldachtig, en sommige soorten handhaven zich naast het volwassen gebladerte. De mannelijke en vrouwelijke voortplantingssystemen (kegels) bevinden zich op de punten van de verschillende takjes van dezelfde boom. De mannelijke kegels zijn afgerond en roodachtig of gelig van kleur, terwijl de vrouwelijke kegels zeer klein zijn en een groene of paarsige tint hebben. Ze worden doorgaans aangeduid als levensboom of thuja. Diverse soorten zijn algemeen bekend als ceder (Cedrus) maar zijn dat feitelijk niet

lezing
Voordrachten over een bepaald onderwerp die worden gehouden voor een klas of een publiek en dikwijls een educatief doel hebben

lezingenzalen
Wordt gebruikt voor grote ruimten met vaste zitplaatsen bestemd voor lezingen. Gebruik voor grote ruimten bestemd voor een verscheidenheid aan activiteiten op een podium 'auditoriums'

leenmannen
Personen die onder het leenstelsel land bezaten of een andere bron van inkomsten hadden, zoals de huuropbrengst en bijstand van een superieur die in ruil voor zijn hulp een blijk van hulde, de eed van trouw en bepaalde, voornamelijk militaire of soortgelijke diensten ontving

lekane
Oud-Griekse vaten in de vorm van een ondiepe kom met twee horizontale handvatten en een deksel. Dergelijke vaten werden vaak afgebeeld in samenhang met bruiloften, als houders voor objecten die door vrouwen werden gebruikt bij het kleden en de persoonlijke verzorging, en als houders voor kleine objecten zoals speelgoed, specerijen of garen. Lekanai werden ook gebruikt voor het opdienen van voedsel

lepelboor
Boren in de vorm van een halve cilinder, die met een booromslag worden gebruikt om gaten voor pluggen te boren

leren beker
Ruime vaten voor bier of ale, meestal gemaakt van geteerd leer

letterproef
Vellen of boekjes met voorbeelden die door drukkers, lettergieters en uitgevers worden gebruikt om te laten zien hoe de beschikbaar zijnde letters eruitzien

letterzetten
Wordt gebruikt voor het specifieke proces van het zetten van kopij voor het afdrukken of maken van drukplaten, hetzij handmatig, met behulp van mechanische hulpmiddelen of door invoer in de computer. Meer in het algemeen, voor kopijvervaardiging, kopij-uitrekening, letterzetting, spatiëring, en ander materiaal, gebruik 'inslaan'

letterzetter
Personen die zich bezighouden met het specifieke proces van het rangschikken van letters voor kopij voor drukkerijen of het maken van drukplaten, hetzij handmatig, via mechanische apparaten of via de computer. Meer algemeen, personen die kopij voorbereiden, gietmallen maken, letters rangschikken, spaties instellen en andere taken uitvoeren in het drukproces. Zie 'zetters'

letterzetters
In algemene zin personen die type en illustraties samenvoegen, zetten, proefdrukken en in feite alles klaarmaken voor het afdrukken. Zie 'letterzetters' voor personen die zijn betrokken bij het specifieke procedé van het rangschikken van type van kopij voor drukwerk of drukplaten, handmatig, machinaal of door het invoeren in een computer

leestafels
Tafeltjes ondersteund door één, drie of vier pootjes met een verstelbaar blad en een scharnier om ze in te klappen

leaf-and-dart molding
Bewerkte lijstwerken met bladeren die gescheiden worden door pijltjes

lebetes gamikoi type 1
Een van de twee vormen van lebetes gamikoi. Aan type 1 is een kegelvormige standaard bevestigd. Deze vorm komt zowel rood- als zwartfigurig veel voor

ledenlijst
Lijsten of registers van het volledige ledenbestand, bijvoorbeeld van een vereniging, op een bepaald tijdstip

leder
De huid of het vel van een dier, die is gelooid om hem tegen bederf te beschermen en in droge toestand relatief zacht en soepel te maken

lederhose
Leren broeken met korte of lange pijpen en soms met borststuk, die meestal worden opgehouden met bretels. Traditionele Beierse klederdracht

ledikant
Kleine bedjes met een hoge rand en meestal met spijlen aan de zijkant voor kinderen

leeftijd
Bestaansduur van een object of wezen in de huidige toestand

leerboek
Boeken die bij uitstek worden gebruikt bij de studie van een bepaald onderwerp of een bepaalde wetenschap

leerlooier
Zij die huiden of vellen behandelen met tannine (looizuur) om leer te maken

leesboek
Boeken die zijn bedoeld om te leren lezen of de leesvaardigheid te trainen

leeuweklauwvoet
Decoratief uiteinde van een poot van een meubelstuk (over het algemeen een stoel), gebruikt vanaf de late 17e eeuw tot de vroege 18e eeuw, en opnieuw in de 19e eeuw

legenda
Lijsten met woorden, namen of zinnen ter verklaring of beoordeling van de regels of de symbolen die worden gebruikt op een kaart of op een ander grafisch document

legende
Verhalen die uit vroeger tijden volgens de traditie zijn overgeleverd en meestal over een bestaand(e) persoon, plaats of gebeurtenis gaan, en waarvan algemeen wordt aangenomen dat ze op waarheid berusten, al kan dat niet helemaal worden geverifieerd

legermuseum
Musea met collecties van wapens, bepantsering, uniformen, munitie, documenten, kaarten, foto's en andere verslagen en voorwerpen van militaire strijdkrachten, leiders, oorlogen en veldslagen

legpuzzelboeken
Boeken, meestal voor kinderen bestemd, waarvan de bladen uit te drukken puzzelstukjes bevatten of geheel uit dergelijke puzzelstukjes bestaan

leider
Zij die een onderneming of beweging leiden of de handelingen en meningen van volgelingen bepalen

leidinggevende
Personen die een hoge positie met bestuurlijke of leidinggevende verantwoordelijkheden bekleden in een particuliere onderneming

leidingwater
Water dat via leidingen naar kranen in een woning of een ander gebouw wordt geleid. Door zijn niet-corrosieve eigenschappen is leidingwater beter dan gedistilleerd water geschikt voor de conservering van oude stenen materialen

lepel
Keukengerei voor het bereiden, opdienen of nuttigen van voedsel; bestaat uit een komvormige schep aan een steel

Lepisma
Genus waartoe het zilvervisje behoort

Lepismatidae
Familie waartoe het zilvervisje behoort

leporelloboek
Wordt gebruikt voor boeken die bestaan uit één lange strook papier die als een harmonika is gevouwen en aan één of beide uiteinden aan een harde kaft is bevestigd. Gebruik 'geniet-gebrocheerd' wanneer een boek bestaat uit dubbele bladen die aan de snijkant zijn gevouwen en langs de losse zijden aan elkaar zijn genaaid om een bundel te vormen

lesvliegtuig
Vliegtuigen die zijn ontworpen of uitgerust om piloten, algemeen dienstverlenend luchtvaartpersoneel en vluchtbemanningen op te leiden in het werken met vliegtuigen of verwante apparatuur

leuningwrong
Wordt gebruikt voor delen van trapleuningen die zowel verticaal als horizontaal gerond zijn en die zich bevinden op plaatsen waar de leuning van richting en helling verandert. Kan ook verwijzen naar gelijkvormige trapbomen die zich op een gelijksoortige plaats bevinden

levens reddend
Het redden of beschermen van levens tijdens levensbedreigende situaties, meestal bij verdrinkingsgevaar of brand

levensgroot
Even groot als het leven zelf of, met betrekking tot visuele weergaven van iets, even groot als het origineel

lead point
Wordt gebruikt voor instrumenten die daadwerkelijk van lood zijn gemaakt. Te onderscheiden van 'grafietpotloden' die in de 19e eeuw ten onrechte loodpotloden werden genoemd

leengoed
Feodale landgoederen of stukken land die worden gebruikt in ruil voor diensten aan een meerdere, die de eigenaar van het land blijft

leeuwenhout
Eikenhout dat een diepe donkerbruine kleur heeft gekregen als gevolg van een biefstukzwam-infectie

lei
Een type Chinees ritueel vaatwerk van brons, gebruikt voor wijn

leikleurig
Een reeks middengrijze tot donker blauwachtig grijze, groenachtig grijze en paarsachtig grijze kleuren die lijken op de kleur van leisteen, een metamorf gesteente

lemon server
Term die wordt gebruikt voor verschillende soorten keukengerei dat voornamelijk wordt gebruikt voor het opdienen van citroenschijfjes, met name het serveergerei met een versierd oppervlak

lengte
De maat genomen van het ene naar het andere eind van iets

lenticulair procedé
Fotografische procédés die een scherm van kleine lenzen in de film of afdruk gebruiken. Wordt gebruikt voor zowel stereoscopische- als kleurenfotografie

lepelblaadje
Kleine bladen voor theelepeltjes

lerarenopleiding
Onderwijsinstellingen met vierjarige opleidingen voor het opleiden van docenten voor de lagere en middelbare school

lerarenopleiding
Wordt gebruikt voor vierjarige opleidingen voor het opleiden van docenten voor de lagere- en middelbare school

letterhaken
In de hand gehouden blad waarin drukvormen worden samengevoegd voordat ze naar een grotere galei worden verplaatst

libellen
Orde van ten minste 5000 levende soorten insecten. De volwassen dieren zijn eenvoudig te herkennen aan hun twee paren smalle, transparante vleugels, gebogen borststuk en lange, meestal slanke lichaam. Het achterlijf is bijna altijd langer dan de vleugels. Het zijn grote insecten die overdag actief zijn en vaak opvallende kleuren hebben

lichaamskunst
Verzamelnaam voor allerlei vormen van kunstzinnige decoraties en versieringen die op het menselijk lichaam worden aangebracht als een vorm van verfraaiing of zelfexpressie. Het betreft bijvoorbeeld insnijdingen, tatoeages, bodypiercing en lichaamsbeschilderingen, haarkunst en het dragen van sieraden. Te onderscheiden van 'body art', een term die verwijst naar werken die sinds de jaren 60 van de 20ste eeuw worden geproduceerd en waarbij het menselijk lichaam als expressiemedium dient; body art kan worden uitgevoerd als performance, of in een vorm waarbij de kunstenaar zijn eigen lichaam als aandachtspunt of thema gebruikt