Wijn Encyclopedie On-Line

Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking > Wijn
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1886

Taung
Nepalese koperen gong

Tassa
omgekeerde koperen schaal waarop geslagen wordt in de Aissawa trance muziek in Marokko

Tasha
Indiase trom. De tasha is een ondiepe koperen pot met daarover een vel gespannen dat met 15 tot 20 stemschroeven aan de rand van de pot wordt bevestigd

Tasaq
kleine handcimbalen uit Afghanistan

Tarragona
Spanje - Catalonië - Tarragona Wijnbouwoppervlak = 11.000 ha groot. Voornamelijk rode wijnen uit combinaties van inheemse en Franse druiven variëteiten. Ook zoete likeurwijnen, gevinificeerd uit witte-rode Garnacha druiven.

Tarogato
Hongaarse volksschalmei

Tarol
Braziliaanse snarendrum

Tarola
snarendrum van de Maya uit Mexico en Guatemala

Tarija
kleine handtrommel uit Marokko, gebruikt in de Aissawa trance muziek

Taregot
van oorsprong een schalmei uit Turkije en Iran. Tegenwoordig gemoderniseerd met kleppen waardoor het een soort houten sopraansaxofoon geworden is en in die vorm komt het nog voor in de Hongaarse en Roemeense volksmuziek

Tarawangsa
2-snarige luit met gebogen hals en lange klankkast, uit één stuk hout gesneden en bespeeld door de Badui uit West-Java

Tarabuka
éénvellige bekertrom uit Bulgarije en Griekenland

Tara
Marokkaanse tamboerijn

Tar shehnai
curieus strijkinstrument uit India. De tar shehnai is eigenlijk niets anders dan een esraj (zie aldaar) met een extra metalen hoorn vóór op de klankkast gemonteerd!

Tar
1#) lijsttrommel uit Noord-Afrika, gelijkend op de bendir
2#) Turkse lijsttrommel met decoratieve lijst en rinkelschijven
3#) zandlopervormige langhalsluit met platte achterkant uit Turkije en Azerbeidzjan. Het instrument heeft 11 snaren en verplaatsbare frets. De klankkast is afgedekt met koeienhuid
4#) langhalsluit uit Iran, bijna identiek aan de Turkse tar, maar met slechts 4 snaren. De verplaatsbare frets zijn gemaakt van darm

Tappu
trommel uit Tamil Nadu (Zuid-India), identiek aan de Noord-Indiase duff

Tantan
Braziliaanse cilindrische trommel die veel in de samba wordt gebruikt

Tanpura
Noord-Indiase benaming voor de tambura

Tandu
geharde leren flessen van een halve meter lang, met een lange hals. Men bespeelt het instrument door met stokjes tegen de bodem te tikken. De tandu wordt in groepen bespeeld door de zgn. Masu Tandu, vaak op markten bij de Haussa in het noorden van Nigeria

Tanah
1#) 4-snarige luit van de Karèn uit Thailand en Birma
2#) kleine boogharp met 6 tot 8 snaren, bevestigd aan stemschroeven, van de Karèn uit Thailand en Birma. Deze boogharp is rijkelijk versierd; zo loopt de nek van het instrument uit in een diervorm, zoals een slang of vogel, en op de klankkast is vaak een ander diermotief aangebracht, zoals een hert of een tijger. De tanah is voornamelijk een begeleidingsinstrument, waarvan alleen de open snaren worden bespeeld; de snaren worden dus niet afgestopt

Tamtam
grote, vrij platte bronzen gongs, variërend in grootte tussen de 60 en 150 cm., die zijn opgehangen in een raamwerk en met een zachte stok worden aangeslagen. Het geluid van de tamtam is somber en dreigend en dit effect wordt dan ook veel in westerse orkesten toegepast

Tamifleh
dwarsfluit van de Malingke uit Mali en Guinée. De tamifleh wordt uit berkenhout vervaardigd

Tamburlo
kleine, met stokken bespeelde trommel uit west en midden- Griekenland

Tamburi
kleine (tussen de 60 en 90 cm. lange) uitvoering van de Indiase tanpura met een houten klankkast en 4 of meer snaren. De tamburi is een vrij nieuw instrument en is gemakkelijker te vervoeren en minder breekbaar (door de houten klankkast) dan de tanpura 

Tamburaq
bourdonluit uit Baluchistan met dezelfde functie als de benju of de Indiase tanpura. In tegenstelling tot de tanpura worden de 4 snaren van de tamburaq niet afzonderlijk, maar tegelijkertijd getokkeld

Tambura
1#) 4-snarige Joegoslavische langhalsluit met frets. De tambura wordt gewoonlijk in groepen bespeeld. Langhalsluiten werden in de 14de en 15de eeuw door de Turken naar de Balkan gebracht
2#) 4-snarige fretloze basluit uit India, uitsluitend gebruikt voor het verzorgen van de drone. Het instrument is tussen de 1 mtr. en 1,50 mtr. lang. De klankkast heeft een breedte tussen de 25 en 45 cm. en is gemaakt van een uitgeholde kalebas in Noord-India, dan wel van jackfruithout in Zuid-India. De snaren, 3 stalen en 1 bronzen, worden voortdurend, een voor een, en in dezelfde volgorde met de vingers getokkeld. Tussen de snaren en de ivoren kam plaatst men kleine draadjes wol of zijde, waardoor boventonen hoorbaar worden die de drone verrijken. Zie ook tanpura
3#) 2-snarige, getokkelde langhalsluit met meerdere resonantiesnaren, populair onder de Turkmeense en Tadjik-minderheden in Afghanistan

Tambur
4-snarige Iraanse langhalsluit met verplaatsbare frets

Tambuli
blaasinstrument van de Igorot uit de Filippijnen, gemaakt van de hoorn van een grote waterbuffel. Door de punt van de hoorn af te zagen ontstaat een blaasopening waardoor lucht geperst kan worden. Dit vaak rijkelijk versierde instrument wordt gebruikt tijdens de jacht en als signaalinstrument om de kinderen mee thuis te roepen. Eén blaasstoot betekent in dit geval dat het eerste (oudste) kind thuis moet komen, twee blaasstoten zijn bedoeld voor het tweede kind, drie voor het derde kind, etc.

Tambú
40 cm hoge, éénvellige houten trommel uit Curaçao. De tambú heeft de vorm van een vat met een diameter van zo`n 30 cm, wordt tussen de knieen geklemd en met de blote handen bespeeld

Tambourin de bearn
Franse plankciter met een rechthoekige klankdoos, waarover een aantal in paren gegroepeerde darmsnaren loopt, die met een stok worden aangeslagen

Tambour
1#) Bulgaarse langhalsluit met 4 paar dubbele snaren, voornamelijk gebruikt voor ritmische begeleiding
2#) 6-snarige Afghaanse langhalsluit met peervormige klankkast, verstelbare kammen en resonantiesnaren
3#) Turkse langhalsluit met zeer veel frets, waardoor alle noten van de klassieke Arabische muqams erop gespeeld kunnen worden

Tambora
Latijns-Amerikaanse trom

Tamborero
Peruviaanse handtrommel met een doffe klank

Tamborim
met stok geslagen tamboerijn uit Brazilië. De tamborim  heeft 12 spanhaken en is kleiner dan de pandeira. Het instrument heeft géén schellen en is gemaakt van grenenhout of metaal. Houten tamborim’s hebben een mooi vol geluid terwijl metalen uitvoeringen een fellere toonhoogte hebben en daarom goed geschikt zijn voor de samba

Tambor
grote, koloniale militaire trommel in gebruik bij de Maya uit Mexico en Guatemala

Tambol
1#) met een hertenvel bespannen houten trommel uit de Filippijnen
2#) conische houten trommel van de Kankana-ey uit de Filippijnen. De tambol is bedekt met een vel van koeienhuid, is ruim anderhalve meter hoog en wordt met de vingers bespeeld

Tamboo
bamboe pijpen van verschillende lengte waarmee op de grond werd geslagen. Toen in 1884 het Britse Gouvernement de bewoners van Trinidad verbood te trommelen en te drummen, waren de Trinidadians genoodzaakt andere instrumenten te bedenken en de tamboo was daarvan het eerste resultaat

Tambira
Soedanese lier

Tambin
dwarsfluit van de Fulani uit de hooglanden van Guinee

Tama
1#) kleine Senegalese ‘talking-drum’ die hoog tussen de armen wordt geklemd en met een stok wordt bespeeld
2#) klein trommeltje van de Baga uit Guinee, dat met konijnenhuid is bespannen

Tam-am-la
Vietnamees gongspel met drie kleine gongs, die in metalen cirkels zijn opgehangen aan een houten standaard. De gongs hebben een iets van elkaar verschillende diameter, met de grootste gong bovenaan

Tallharpa
gestreken volkslier met 3 à 4 snaren uit Zweden en Estland

Tali
kleine handbekkens uit Rajasthan en Kasjmir

Talempong
gongset van de Minangkabau uit West-Sumatra

Talamba
kleine, Joegoslavische keteltrom van metaal of hout die met twee grote stokken wordt bespeeld

Talam
twee kleine, messing handcimbalen uit Tamil Nadu (Zuid-India), ook wel auzhitalam genoemd. Bij de talam worden alleen de randen van de cimbalen tegen elkaar geketst. De twee cimbaaltjes zijn niet, zoals bij de manjira en de jalra, met een koord aan elkaar verbonden, maar hebben beide hun eigen handvat

Tal
kleine handcimbalen uit Afghanistan

Tajaraste
tamboerijn van de Canarische Eilanden

Taishokoto
Japanse benaming voor de ‘Japanese banjo’, zie aldaar

Taiko
kleine Japanse volkstrom met twee vellen, die met dik touw aan elkaar zijn geregen

Taidint
lijsttrommel uit de Sahara

Taganing
set van 5 verschillend gestemde trommels, waarvan één lage ostinato trommel, bespeeld door de Toba-Batak uit Noord-Sumatra

Tabola
keteltrom uit Mauritanië met een diep en droog geluid

Tabor
grote trommel, die met slechts een enkele stok wordt bespeeld

Tablaq
kleine vaastrommel uit Afghaans Badakhshan

Tablatarang
set van 12 verschillend gestemde dayan`s uit India. Dit instrument wordt dezer dagen nog maar zelden gebruikt

Tabla
de tabla is het meest verspreidde percussie-instrument van Noord-India. Er zal daar geen concert plaats vinden zonder dat de tabla daarin een leidende en bepalende rol speelt, want de tabla is geenszins een begeleidingsinstrument. De ritmische strukturen van de tabla vormen de basis voor de andere musici. De tabla is eigenlijk een samengestelde drum, bestaande uit een bayan, die met de linkerhand wordt bespeeld, en een dayan, die met de rechterhand wordt bespeeld. De bredere bayan is gemaakt van klei of metaal (meestal koper of aluminium), de kleinere, maar veel zwaardere dayan daarentegen bestaat uit één stuk uitgehold hout. De vellen van beide trommels zijn met leren riemen aan de `bodies`  bevestigd, en worden d.m.v. cilindrische blokjes hout - die tussen de riemen en de trom op en neer kunnen worden geschoven - gestemd. Meestal is de dayan een oktaaf hoger gestemd dan de bayan. De speeltechnieken zijn bijzonder ingewikkeld; zowel de handpalm, de platte hand als de vingers worden gebruikt en brengen verschillende klankkleuren voort. Opvallend zijn de zwarte ronde schijven, bestaande uit een mengsel van geharde rijstpasta en metaalvijlzel, die op de vellen worden `geplakt`, en die voor nóg meer klankvariaties zorgen. Op de tabla kunnen alle mogelijke ritmische strukturen worden gespeeld en het is mede daardoor uigegroeid tot het meest populaire percussie-instrument van Noord-India

Tabiglok
2-snarige bamboe buisciter van de Tagbanua op het Filippijnse eiland Palawan. De snaren van de tabiglok worden uit hetzelfde bamboe gesneden als de klankkast zelf en worden met de vingers getokkeld of met een stokje aangeslagen. Dit instrument, vaak rijkelijk versierd met inkervingen, is qua vorm en klank vrijwel identiek aan de patigugon van de Batak op hetzelfde eiland. De patigugon is echter minder rijkelijk versierd dan de tabiglok.

Tabala
Egyptische bastrommel

Ta-hu
2-snarige Chinese cello met een kleine, cilindervormige klankkast van hout en een ‘gevangen’ strijkstok gemaakt van olifantenhaar

Ta
bekkens van de Newari uit Nepal

Tazamart
herdersfluit met 4 vingergaten van de Touareg uit het zuiden van Algerije

Taxahumaxa
rituele trommel van de Azteken uit Mexico

Tavil
grote dubbelzijdige, Zuid-Indiase trommel die uit één stuk hout is gesneden. De tavil wordt om de nek  gehangen en staande bespeeld. Het rechtervel wordt met de rechterhand bespeeld, inclusief de vuisten en de vingers, terwijl tegen het linkervel met een stevige stok wordt geslagen

Tbila
kleine platte handtrommel uit Marokko

Tchohoen
grote Ghanese balafoon

Terra Alta
Spanje - Catalonië - Terra Alta 8200 ha groot. Druiven: Maccabeo, garnacha blanco, garnacha tinta en cariñena.

Terbang
Javaanse lijsttrommel die met de handen wordt bespeeld

Terampet
koperen toeter, gemaakt van aan elkaar gelaste stukken metaal en aangeblazen d.m.v. een dubbelriet. In delen van Indonesië nog in gebruik

Teponaztli
met prachtig snijwerk versierde houten spleettrom uit Mexico, daterend uit de periode van vóór 1520

Teppan
Bulgaarse trommel die met stokken wordt bespeeld

Tenora
Catalaanse althobo, gebruikt in de zgn. cobla-orkestjes

Tendone
Term uit de Italiaanse wijngaard. Hoge, langs palen en draden geleide ranken. Deze komen voor in het zuiden van Italië.

Tendé
trommel van de Toeareg uit Mali en Mauritanië, zie ook tindé

Tempranillo
Blauwe druif afkomstig uit Spanje. zie ook: blauwe druiven variëteit Deze druif wordt in La Mancha ook wel Cencibel genoemd. Wordt onder andere versneden in wijnen uit Valencia, La Mancha

Tembour
Koerdische peervormige luit met 6 snaren die met een plectrum worden getokkeld

Telinka
Roemeense kernspleetfluit

Teke
met stokken aangeslagen houten blokken, bespeeld door de Yopathola uit Oeganda

Teganggang
bamboe klepper van de Pala`wan uit de Filippijnen, vrijwel identiek aan de kao-kao van de Igorot. Teganggangs bestaan er in verschillende lengtes en worden tijdens het oogsten gebruikt om eventuele kwade geesten mee te verdrijven

Thoem
grote, 8-snarige, in felle kleuren beschilderde lier van de Luo uit Kenia

Theorbo
basluit, ook archi-luit genaamd, die in de 16de eeuw in Europa werd ontwikkeld en gedurende 200 jaar populair bleef. Theorbo’s worden gekenmerkt door hun open bassnaren, die in aanvullende schroevenkasten waren vastgemaakt. De meeste theorbo’s hadden 14 afgestopte en 10 open snaren, doch werden ook met andere aantallen snaren gemaakt

Tiruchinnam
de tiruchinnam bestaat uit twee koperen, 75 cm. lange trompetten, die tegelijkertijd worden bespeeld door dezelfde persoon. Dit instrument uit Zuid-India wordt tijdens tempeldiensten gebruikt

Tiring
stukken bamboe met klankgaten van verschillende lengte. Dit instrument van de Tagbanua uit Palawan (Filippijnen) wordt met stokken bespeeld en produceert klanken van verschillende toonhoogtes 

Tirio
bamboe fluit uit Orissa (India)

Tiriyo
fluit van de Wayapi uit Frans Guyana, met aan beide uiteinden een aanblaaspunt

Tiple
verfijnde volksschalmei met kleppen uit Catalonië

Tipano
dunne rechte fluit met 7 vingergaten, bespeeld door de Batak en de Tagbanua op het eiland Palawan (Filippijnen). De tipano is vervaardigd uit buhu, een dun soort bamboe

Tinwhistle
Keltische metalen rechte fluit

Tingklik
andere benaming voor de Balinese grantang

Tinggring
1-snarige mondvedel van de Nifg uit Siberië

Tindé
trommel van de Touareg uit Mauritanië en Mali. De tindé of tendé is eigenlijk een houten vijzel waarover een geitenvel is gespannen. Deze trommel wordt met stokken bespeeld

Tinchu
kleine Nepaleze handcymbalen

Tin-tao
Vietnamese korthalsluit

Timple
kleine 4 of 5-snarige gitaar van de Canarische Eilanden

Timila
dubbelzijdige zandlopertrom uit Kerala (Zuid-India), waar het instrument gebruikt wordt in de rituele tempelmuziek. De timila wordt uit één stuk hout gesneden en is ongeveer 60 cm. lang. De vellen worden met touwen, die over de hele lengte van de klankkast lopen, bijeen gehouden. Het instrument wordt staande bespeeld en over de linker schouder gehangen. Slechts één kant wordt bespeeld en wel met beide handen

Timbales
twee aan elkaar verbonden trommels op een standaard. Deze trommels, veel gebruikt in de Latijns-Amerikaanse dansmuziek, worden als bongo’s gestemd, maar met stokken bespeeld

Timbalitos
kleine Cubaanse timbales

Timba
1#) met koeienhuid bespannen grote trom van de Baga uit Guinee
2#) Braziliaanse houten of metalen cilindertrom, die in verschillende maten voorkomt. De klank, slagtechnieken en ritmepatronen liggen dicht bij die van de West-Afrikaanse djembé. Het vel van kunststof heeft een diameter van 35 cm en wordt hoog gestemd met 7 spanhaken die over een metalen spanrand vallen. De timba wordt meestal staand bespeeld en heeft een behoorlijk volume

Tilboro
van een plantenstengel gemaakte fluit, identiek aan de obati van de Haussa. De naam tilboro stamt uit het Zaria district in Noord-Nigeria

Tiktiri
Indiase dubbelklarinet, in de westerse wereld beter bekend als de ‘slangenbezweerdersfluit’. Het instrument heeft twee rieten pijpen, die in een kalebas zijn gestoken, welke als blaaspijp en als luchtkamer dienst doet. Zie ook pungi, tubri en magudi