Meetniveau
Synoniem: level of measurement (Eng)
Indeling van de variabelen gericht op de bewerkingen die met de uitkomsten van de variabelen mogen worden uitgevoerd. Er zijn 4 meetniveaus: nominaal, ordinaal, interval- en rationiveau.
Meetniveaus
Synoniem: levels of measurement (Eng)
Indeling van de variabelen gericht op de bewerkingen die met de uitkomsten van de variabelen mogen worden uitgevoerd. Er zijn 4 meetniveaus: nominaal, ordinaal, interval- en rationiveau.
Methodologie
Synoniem: methodologie van onderzoek
Het systeem van regels en methoden voor wetenschappelijk onderzoek.
Methodologie van onderzoek
Synoniem: methodologie
Het systeem van regels en methoden voor wetenschappelijk onderzoek.
Minimum variance unbiased estimator
(Eng) Synoniem: maximaal efficiënte zuivere schatter, MVU (Eng)
Een zuivere schatter waarvan de variantie kleiner is dan die van alle andere zuivere schatters van dezelfde populatieparameter.
Modal class
(Eng) Synoniem: modale klasse
De modale klasse is de klasse met de hoogste frequentie(dichtheid). Bij discrete variabelen spreken we van de modus als de uitkomst met de hoogste frequentie.
Modale klasse
Synoniem: modal class (Eng)
De modale klasse is de klasse met de hoogste frequentie(dichtheid). Bij discrete variabelen spreken we van de modus als de uitkomst met de hoogste frequentie.
Modaliteit
Het aantal pieken of relatieve maxima in een verdeling.
Mode
(Eng) Synoniem: modus
De modus is de uitkomst met de hoogste frequentie. Bij een geclassificeerde continue variabele spreken we van van de modale klasse.
Modelafwijkingen
Verschillen, e, van de waarnemingen, y, met de overeenkomstige waarden berekend met het regressiemodel, b0 + bx. De Engelse term 'error' is minder gelukkig, omdat het lang niet altijd om een 'fout' gaat.
Modus
Synoniem: mode (Eng)
De modus is de uitkomst met de hoogste frequentie. Bij een geclassificeerde continue variabele spreken we van van de modale klasse.
MSE
(Eng) Synoniem: gemiddelde kwadratische fout, mean squared error (Eng)
Van een schatter, T, is de gemiddelde kwadratische fout of MSE gelijk aan MSE = E(T - q)2, waarin q de te schatten parameter is. Meet zowel de bias als de variantie van de schatter. Een efficiënte schatter heeft een kleine MSE.
Multilevel analysis
(Eng) Synoniem: multilevel-analyse
Variantie-analyse of multipele regressie-analyse waarbij de strukturele en toevallige verschillen tussen de deelsteekproeven in een geclusterde of gestratificeerde steekproef in het (geneste) model worden verantwoord.
Multilevel-analyse
Synoniem: multilevel analysis (Eng)
Variantie-analyse of multipele regressie-analyse waarbij de strukturele en toevallige verschillen tussen de deelsteekproeven in een geclusterde of gestratificeerde steekproef in het (geneste) model worden verantwoord.
Multiple barchart
(Eng) Synoniem: meervoudig staafdiagram
Staafdiagram voor twee of meer groepen.
MVU
(Eng) Synoniem: maximaal efficiënte zuivere schatter, minimum variance unbiased estimator (Eng)
Een zuivere schatter waarvan de variantie kleiner is dan die van alle andere zuivere schatters van dezelfde populatieparameter.
Natuurlijke variabiliteit
Synoniem: biologische variabiliteit
Spreiding in de eigenschappen van mensen, dieren en planten tengevolge van verschillen in genetische aanleg en beïnvloeding door de omgeving.
Negatieve correlatie
Samenhang van twee variabelen, waarbij hoge uitkomsten op de ene variabele gepaard gaan met lage uitkomsten op de andere.
Negatively skewed distribution
(Eng) Synoniem: linksscheve verdeling
Een frequentie- of kansverdeling waarin de lagere waarden oververtegenwoordigd zijn t.o.v. een symmetrische verdeling. De 'staart' in een linksscheve verdeling ligt dus 'naar links'.
Niet-lineaire samenhang
Associatie tussen kansvariabelen, waarbij de ene variabele een niet-lineaire relatie heeft met de andere variabele.
Niet-lineaire transformatie
Transformatie waarbij de data aan andere bewerkingen dan optellen of vermenigvuldigen worden onderworpen, bijvoorbeeld classificatie of log-transformatie.
Niet-lineaire transformaties
Transformaties waarbij de data aan andere bewerkingen dan optellen of vermenigvuldigen worden onderworpen, bijvoorbeeld classificatie of log-transformatie.
Niet-parametrische toetsen
Synoniem: verdelingsvrije toetsen, nonparametric tests (Eng)
Toetsen, waarbij over de kansverdeling van de uitkomsvariabele geen aannames worden gedaan, of waarbij de uitkomstvariabele nominaal of ordinaal is.
NNH
Synoniem: Number Needed to Harm (Eng)
Het aantal patiënten, dat moet worden behandeld om bij één patiënt een schadelijk effect te bewerken.
NNT
Synoniem: Number Needed to Treat (Eng)
Het aantal patiënten, dat moet worden behandeld om bij één patiënt een effect te bewerken. Associatiemaat met maximale waarde NNT = 1 en minimale waarde NNT = 
.
Nominaal
Synoniem: nominal (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een nominaal meetniveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Nominaal meetniveau
Synoniem: nominal level (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een nominaal meetniveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Nominaal niveau
Synoniem: nominal level (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, zijn gemeten op nominaal niveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Nominal
(Eng) Synoniem: nominaal
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een nominaal meetniveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Nominal level
(Eng) Synoniem: nominaal meetniveau
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een nominaal meetniveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Nominal level
(Eng) Synoniem: nominaal niveau
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën niet in een vaste of zinvolle volgorde zijn te plaatsen, zijn gemeten op nominaal niveau. Voorbeelden zijn de variabelen 'bloedgroep' en 'geslacht'.
Non-response
(Eng) Synoniem: nonrespons
Het verschijnsel, dat bij steekproefonderzoek een zeker percentage van de betrokken proefpersonen, ondervraagden of patiënten door diverse oorzaken niet aan het onderzoek kan of wil deelnemen.
Nondirectional alternative
(Eng) Synoniem: tweezijdig alternatief, two-sided alternative (Eng)
Toetsen met tweezijdig alternatief: de alternatieve hypothese is gedefinieerd als H1: populatiewaarde 
waarde van de nulhypothese.
Nonparametric tests
(Eng) Synoniem: niet-parametrische toetsen, verdelingsvrije toetsen
Toetsen, waarbij over de kansverdeling van de uitkomsvariabele geen aannames worden gedaan, of waarbij de uitkomstvariabele nominaal of ordinaal is.
Nonrespons
Synoniem: non-response (Eng)
Het verschijnsel, dat bij steekproefonderzoek een zeker percentage van de betrokken proefpersonen, ondervraagden of patiënten door diverse oorzaken niet aan het onderzoek kan of wil deelnemen.
Nonrespons bij enquêtes
Nonrespons wordt bij enquêtes vooral veroorzaakt door onbereikbaarheid, onvermogen en weigering van de proefpersoon. Als er samenhang is tussen de nonrepons en het onderwerp van de enquête kan dit selectie-bias tot gevolg hebben.
Nonrespons bij internet-enquêtes
Sterk selectieve nonrespons, omdat de steekproef van spontane reacties niet random is getrokken. Geldt ook voor opinie-onderzoeken via radio en tv, waarbij men kan responderen door te bellen of te sms'en.
Nonrespons door onbereikbaarheid
Bereikbaarheid is vooral een probleem bij mondelinge (face-to-face) enquêtes. Verbeteren van de respons is effectief om selectie-bias te voorkómen.
Nonrespons door weigering
Weigering is vooral een probleem bij schriftelijke enquêtes. Verbeteren van de respons is effectief om selectie-bias te voorkómen.
Nonrespons-onderzoek
Posthoc bevraging van de nonrespondenten om te onderzoeken of, en zo ja waarin zij verschillen van de respondenten m.b.t. relevante kenmerken.
Nonsense correlations
(Eng) Synoniem: schijncorrelaties, spurious correlations (Eng)
Toevallige of schijnbare correlaties, die verdwijnen bij herhaling van de waarnemingen of bij controle voor een derde variabele.
Normal distribution
(Eng) Synoniem: normale verdeling, gauss'se verdeling
Continue kansverdeling gedefinieerd van x = - tot x = + . De kansdichtheidskromme is klokvormig en symmetrisch rondom x = m. De buigpunten van de curve liggen bij x = m + s en x = m - s.
Normale benadering
Synoniem: normale benadering van discrete verdelingen, normal approximation to discrete distributions (Eng)
Benadering van discrete verdelingen met de normale verdeling, als het aantal waarnemingen voldoende groot is. Voor de binomiale verdeling is de voorwaarde, dat zowel n p 
5 als n(1-p) 5. Voor de Poisson-verdeling moet m 5 zijn.
Normale verdeling
Synoniem: Gauss'se verdeling, normal distribution (Eng)
Continue kansverdeling gedefinieerd van x = - tot x = + . De kansdichtheidskromme is klokvormig en symmetrisch rondom x = m. De buigpunten van de curve liggen bij x = m + s en x = m - s.
Normaliseren
Synoniem: standaardiseren
Lineaire transformatie, waardoor de uitkomsten van variabelen beter vergelijkbaar worden. Een veel toegepaste standaardisatie is de z-transformatie.
Nulhypothese
Synoniem: null hypothesis (Eng)
De nulhypothese (H0) is een exacte, kwantitatieve uitspraak over een parameter van de populatie. In de statistische toets wordt deze hypothese vervolgens wel of niet verworpen.
Nulhypothese en werkhypothese
De nulhypothese is een nadere precisering van de werkhypothese van het onderzoek ten behoeve van de statistische toetsing.
Null hypothesis
(Eng) Synoniem: nulhypothese
De nulhypothese (H0) is een exacte, kwantitatieve uitspraak over een parameter van de populatie. In de statistische toets wordt deze hypothese vervolgens wel of niet verworpen.
Number Needed to Harm
(Eng) Synoniem: NNH
Het aantal patiënten, dat moet worden behandeld om bij één patiënt een schadelijk effect te bewerken.
Number Needed to Treat
(Eng) Synoniem: NNT
Het aantal patiënten, dat moet worden behandeld om bij één patiënt een effect te bewerken. Associatiemaat met maximale waarde NNT = 1 en minimale waarde NNT = .
Observational research
(Eng) Synoniem: observationeel onderzoek
Bij experimenteel onderzoek worden de onderzoekseenheden willekeurig over twee of meer groepen verdeeld, waarna deze groepen aan verschillende proefomstandigheden worden blootgesteld. Bij observationeel onderzoek zijn de groepen gegeven en kunnen zij op meer dan één factor van elkaar verschillen.
Observationeel onderzoek
Synoniem: observational research (Eng)
Bij experimenteel onderzoek worden de onderzoekseenheden willekeurig over twee of meer groepen verdeeld, waarna deze groepen aan verschillende proefomstandigheden worden blootgesteld. Bij observationeel onderzoek zijn de groepen gegeven en kunnen zij op meer dan één factor van elkaar verschillen.
Observing
(Eng) Synoniem: waarnemen
Een kenmerk of eigenschap van een object vaststellen of meten bijvoorbeeld door meten, tellen of vragen (enquêteren).
Odds
(Eng) Synoniem: wedverhouding
Verhouding van de kansen, dat iets wel en dat iets niet gebeurt. In het Verenigd Koninkrijk gebruikt bij het wedden. Bijvoorbeeld een odds van 8 tegen 3 of 8-3 betekent de verhouding van de kansen 8-11 tegen 3-11.
Odds ratio
(Eng) Synoniem: OR
Associatiemaat voor nominale en ordinale variabelen met twee uitkomstcategorieën. In de geneeskunde: verhouding van twee odds bij twee verschillende waarden van een risicofactor.
Odds ratio toetsen
Toets van de nulhypothese H0: OR = 1 of log(OR) = 0 en berekening van het betrouwbaarheidsinterval van de gevonden waarde van OR.
Onafhankelijk
Synoniem: stochastisch onafhankelijk, independent (Eng)
Twee variabelen zijn onafhankelijk, als de uitkomst op de ene variabele niets zegt over de uitkomst op de andere. Formeel: de gebeurtenissen A en B zijn onafhankelijk, als de voorwaardelijke kans op A gegeven B gelijk is aan de onvoorwaardelijke kans op A, dus als P(A¦B) = P(A).
Onafhankelijk variabele
De verklarende of voorspellende variabele in een regressie of variantie-analyse. In tegenstelling tot de afhankelijk variabele zijn de waarden ingesteld of gekozen en precies bekend.
Onafhankelijke
Synoniem: stochastisch onafhankelijke, independent (Eng)
Twee variabelen zijn onafhankelijk, als de uitkomst op de ene variabele niets zegt over de uitkomst op de andere. Formeel: de gebeurtenissen A en B zijn onafhankelijk, als de voorwaardelijke kans op A gegeven B gelijk is aan de onvoorwaardelijke kans op A, dus als P(A¦B) = P(A).
Onafhankelijke steekproeven
Synoniem: independent samples (Eng)
Twee steekproeven zijn onafhankelijk, als de uitkomsten in de ene steekproef die in de andere steekproef op geen enkele wijze beïnvloeden.
Onafhankelijkheid
Synoniem: stochastische onafhankelijkheid, independence (Eng)
Twee variabelen zijn onafhankelijk, als de uitkomst op de ene variabele niets zegt over de uitkomst op de andere. Formeel: de gebeurtenissen A en B zijn onafhankelijk, als de voorwaardelijke kans op A gegeven B gelijk is aan de onvoorwaardelijke kans op A, dus als P(A¦B) = P(A).
Onbetrouwbaarheid
Synoniem: significantieniveau, significance level (Eng)
Grenswaarde, a, van de overschrijdingskans, waaronder de nulhypothese wordt verworpen. Het significantieniveau is de kans, dat de nulhypothese ten onrechte wordt verworpen.
Onderscheidingsvermogen
Synoniem: power (Eng)
De kans, dat de nulhypothese terecht wordt verworpen en dat dus de alternatieve hypothese terecht wordt geaccepteerd. Meestal aangeduid met 1 - b.
Onderzoeksobject
Synoniem: statistische eenheid, statistical unit (Eng)
De object, bijvoorbeeld proefperson of proefdier, waaraan de waarnemingen of metingen bij het onderzoek worden verricht.
Onderzoeksobjecten
Synoniem: statistische eenheden, statistical units (Eng)
De objecten, bijvoorbeeld proefpersonen of proefdieren, waaraan de waarnemingen of metingen bij het onderzoek worden verricht.
Onderzoeksopzet
Synoniem: study design (Eng)
Beschrijft de manier waarop de data worden verzameld, de waarnemingen worden gedaan, de steekproeven worden getrokken en er gecontroleerd wordt voor factoren, die het eindresultaat beïnvloeden. De onderzoeksopzet is zodanig ontworpen dat daarin een hypothese kan worden getoetst en eventueel verworpen.
Onderzoeksopzet bij regressie
Regressie-analyse veronderstelt een onderzoeksopzet, waarin de uitkomstvariabele een kansvariabele is en de voorspellende variabele exact bekend of instelbaar is.
Onderzoeksvraag
Synoniem: werkhypothese
Een werkhypothese of onderzoeksvraag wordt afgeleid uit een wetenschappelijke theorie. Een hypothese wordt zodanig verwoord, dat ze in een geschikte onderzoeksopzet falsifieerbaar is, dat wil zeggen verworpen kan worden.
One-sided alternative
(Eng) Synoniem: eenzijdig alternatief, directional alternative (Eng)
Toetsen met eenzijdig alternatief: de alternatieve hypothese is gedefinieerd als H1: populatiewaarde > waarde van de nulhypothese (rechtseenzijdig) of als H1: populatiewaarde < waarde van de nulhypothese (linkseenzijdig).
One-sided confidence interval
(Eng) Synoniem: eenzijdig betrouwbaarheidsinterval
Als de populatiewaarde in 100(1-a)% van de gevallen groter is dan een uit de steekproef berekende ondergrens (of juist kleiner is dan een dito bovengrens) dan is dit een eenzijdig betrouwbaarheidsinterval.
One-sided testing
(Eng) Synoniem: eenzijdig toetsen, one-tailed testing (Eng)
Toetsen met eenzijdig alternatief: de alternatieve hypothese is gedefinieerd als H1: populatiewaarde > waarde van de nulhypothese (rechtseenzijdig) of als H1: populatiewaarde < waarde van de nulhypothese (linkseenzijdig).
One-tailed testing
(Eng) Synoniem: eenzijdig toetsen, one-sided testing (Eng)
Toetsen met eenzijdig alternatief: de alternatieve hypothese is gedefinieerd als H1: populatiewaarde > waarde van de nulhypothese (rechtseenzijdig) of als H1: populatiewaarde < waarde van de nulhypothese (linkseenzijdig).
Opbouw van de kennisbasis
Overzicht van de onderdelen van de kennisbasis en hun relaties.
Operationaliseren
Synoniem: operationalize (Eng)
Abstracte concepten uit een theorie concreet formuleren en als meetbare grootheid definiëren.
Operationalize
(Eng) Synoniem: operationaliseren
Abstracte concepten uit een theorie concreet formuleren en als meetbare grootheid definiëren.
Opinie-onderzoek
Synoniem: enquête, interview, survey-onderzoek, survey (Eng)
Niet-vergelijkend steekproef-onderzoek, waarbij door middel van een schriftelijke vragenlijst of een mondeling interview informatie wordt verzameld.
OR
Synoniem: Odds ratio (Eng)
Associatiemaat voor nominale en ordinale variabelen met twee uitkomstcategorieën. In de geneeskunde: verhouding van twee odds bij twee verschillende waarden van een risicofactor.
Ordinaal
Synoniem: ordinal (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een ordinaal meetniveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Ordinaal meetniveau
Synoniem: ordinal level (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een ordinaal meetniveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Ordinaal niveau
Synoniem: ordinal level (Eng)
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, zijn gemeten op ordinaal niveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Ordinal
(Eng) Synoniem: ordinaal
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een ordinaal meetniveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Ordinal level
(Eng) Synoniem: ordinaal meetniveau
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, hebben een ordinaal meetniveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Ordinal level
(Eng) Synoniem: ordinaal niveau
Kwalitatieve variabelen, waarvan de categorieën in een vaste en zinvolle volgorde zijn te plaatsen, zijn gemeten op ordinaal niveau. Voorbeeld zijn enquête-vragen met geordende antwoordcategorieën.
Outcome
(Eng) Synoniem: uitkomst
Aktueel gemeten of vastgestelde waarde van een variabele. Enkelvoudig resultaat van een kansexperiment. Realisatie van een kansvariabele.
Outlier
(Eng) Synoniem: uitbijter
Onverwacht hoge of lage uitkomst.
Outliers
(Eng) Synoniem: uitbijters
Onverwacht hoge of lage uitkomsten.
Overschrijdingskans
Synoniem: rechteroverschrijdingskans, upper tail probability (Eng)
De kans op het optreden van een uitkomst gelijk aan of groter dan een waarde x, P(X x), wordt (rechter)overschrijdingskans genoemd. De kans P(X 
x), worden cumulatieve kans of linkeroverschrijdingskans genoemd.
Overschrijdingskansen
Synoniem: rechteroverschrijdingskansen, upper tail probabilities (Eng)
De kans op het optreden van een uitkomst gelijk aan of groter dan een waarde x, P(X x), wordt (rechter)overschrijdingskans genoemd. De kans P(X x), worden cumulatieve kans of linkeroverschrijdingskans genoemd.
Overzicht van de schatters
Overzicht van de schatters van populatieparameters en hun betrouwbaarheidsintervallen.