DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Gezworen klerken
Let op: Spelling van 1914 Zie NOTARIAAT.

Ghi
Let op: Spelling van 1914 (of volgens de Eng. schrijfwijze: GHEE), botervet, wordt in Br.-Indië gemaakt en ten behoeve der Br.-Ind. immigranten in Suriname ingevoerd en verkocht voor ƒ2.- de literflesch. Ghi is zuiver botervet, bevat dus geen eiwitstoffen, melksuiker, enz. en blijft langer goed dan boter. Beste ghi is wit, smijdig en reukeloos. De met minder zorg bereide g…

Giambo
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie HIBISCUS ESCULENTUS.

Giambo sjimaron
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie MALACHRA ALCEIFOLIA.

Gideonsappel
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CITRUS DECUMANA.

Gieni gras
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PANICUM MAXIMUM.

Gieren
Let op: Spelling van 1914 Zie CATHARTIDAE.

Gijzelaars
Let op: Spelling van 1914 Zie BOSCHNEGERS, blz. 153.

Ginger bush
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PAVONIA.

Gips
Let op: Spelling van 1914 wordt in de kolonie Curaçao aangetroffen op St. Eustatius in vermoedelijk groote hoeveelheid en sporadisch op Saba en Curaçao. St. Eustatius. Het voorkomen op de ‘White Wall’ is uitvoerig beschreven door Molengraaff. (1) Het gips is vermoedelijk ontstaan uit kalksteen, die door vulkanische nawerkingen (solfataren) is omgezet in zwavelzure kalk. Pog…

Gladvisch
Let op: Spelling van 1914 Algemeene naam in Suriname voor alle visschen zonder schubben. Zie NEGERVISCH.

Glazenmaker
Let op: Spelling van 1914 Zie ODONATA.

Gliricidia sepium
Let op: Spelling van 1914 Steud. Fam. Leguminosae. Jeerba tonka, Mataraton, Ratoneera, ben. e. Boom met veervormig samengestelde bladeren waarvan de blaadjes tot 2,5 cm. breed zijn; bloemen in trossen voorzien van een kelk zonder tanden.

Goatbush
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie STIGMATOPHYLLON PERIPLOCIFOLIUM.

Goatfish
Let op: Spelling van 1914 st. eust. Zie UPENEUS.

Gobo-gobo
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie VOANDZEIA.

Gobo-gobo-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie JACARANDA.

Godo
Let op: Spelling van 1914 n.e. Naam van de groote vruchten zoowel van Crescentia cujete, de kalebas, als van Lagenaria vulgaris, de fleschkalebas; de laatste wordt gewoonlijk papa-godo genoemd. Beide worden door de bevolking als kruik gebruikt, voor water en andere vloeistoffen, nadat het vruchtvleesch verwijderd is.

Godsgerichten, godsoordeelen
Let op: Spelling van 1914 Kappler, Surinam, blz. 262, vermeldt dat personen van tooverij, wisi (zie aldaar) beschuldigd bij de Boschnegers aan een soort godsoordeel worden onderworpen. De beschuldigde moet n.l. een door den granman (het groot-opperhoofd) zelf of onder zijn toezicht door de loekoemans (zieners) bereiden drank (libba, zie aldaar) innemen. Ondervindt hij daarv…

Godsvogeltje
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TROGLODYTIS.

Goeaamaatsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PEIRESKIA.

Goeaana
Let op: Spelling van 1914 ar. zie BEURERIA.

Goeajaaba
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PSIDIUM GUAJAVA.

Goeazoema
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie GUAZUMA.

Goebai
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie JACARANDA.

Goejaba
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PSIDIUM GUAJAVA.

Goenaparoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie EUPHORBIA COTINOIDES.

Goetoe
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie SCARUS.

Gogomago
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PHYTOLACCA.

Goldberg (jhr. Johannes)
Let op: Spelling van 1914 Zie MINISTERIE VAN KOLONIËN.

Golden rock
Let op: Spelling van 1914 Zie ST. EUSTATIUS, Geschiedkundig overzicht.

Goltstein (mr. baron Willem van)
Let op: Spelling van 1914 Zie MINISTERIE VAN KOLONIËN.

Gomma
Let op: Spelling van 1914 sur. en n.e. Zie AARDVRUCHTEN, blz. 28 en GUAREA GOMMA.

Gomphocarpus fruticosus
Let op: Spelling van 1914 R. Br. Fam. Asclepiadaceae. Boesi-anjelier, n.e. Een rechtopstaande halfheester met oranje bloemen, die wel wat op die van Asclepias curassavica gelijken. De vruchten zijn cirkelrond en gestekeld.

Gomphrena globosa
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Amarantaceae. Gestadige liefde, sur. Stanfasti, n.e. Bachelors button, bov. e. Kruid met tegenoverstaande bladeren en witte of rose bolvormige bloemhoofdjes aan het eind van den stengel. Veel gekweekt.

Gongotee
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie BANAAN.

Gonini-expeditie
Let op: Spelling van 1914 Zie ONDERZOEKINGSTOCHTEN.

Gonioplectrus hispanus
Let op: Spelling van 1914 (C. & V.) Poey. Spaansche vlag, pap. Fam. Serranidae. Zeevisch. Verspreiding: West Indië, niet algemeen. Het lichaam is kort en diep, met zeer korten staart. De schubben klein. De zijlijn loopt hoog langs het lichaam. De mond is wijd. Er zijn 8 rugstekels, de zachte rugvin en de aarsvin zijn kort. Aan den hoek van het voorkieuwdeksel is een groote …

Gonolobus viridiflorus
Let op: Spelling van 1914 R. et S. Fam. Asclepiadaceae. Koni-koni-bromiki, n.e. Een slingerplant met groene stervormige bloemen.

Gonzalito
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie ICTERIDAE.

Goorda kapaa
Let op: Spelling van 1914 ben. e. zie DESMODIUM MOLLE.

Gordeldieren
Let op: Spelling van 1914 Zie DASYPUS, PRIODONTES, TATUSIA, LICANIA CORIACEA.

Gossypium barbadense
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Malvaceae. Katoena, ben. e. Creole cotton, bov. e. Heester met drielobbige bladeren, die tot even over de helft van het blad ingesneden kunnen zijn, en groote bloemen omgeven door twee diep ingesneden schutbladen. (zie verder KATOEN).

Gossypium religiosum
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Malvaceae. Peru-Katoen, sur.

Gouania lupuloides
Let op: Spelling van 1914 Urb. Fam. Rhamnaceae. White root, bov. e. Heester of klimplant met kurketrekkervormig gewonden ranken en enkelvoudige grof getande bladeren; de bloemen staan in lange trossen: de vruchten vallen uiteen in drie gevleugelde deelvruchtjes.

Goudhaantjes
Let op: Spelling van 1914 Zie COLEOPTERA.

Goudindustrie
Let op: Spelling van 1914 A. Suriname.: I. Wijze van voorkomen van het goud en van het ontstaan van de goudhoudende afzettingen.: Het goud wordt in Suriname verkregen: 1o. uit kwartsgangen en 2o. uit alluviale, eluviale, misschien ten deele diluviale afzettingen. De sub 2 genoemde afzettingen zijn grindlagen, die in de valleien en op het onderste deel van de valleiwanden wo…

Goudvelden
Let op: Spelling van 1914 In Suriname in het algemeen de aanduiding van de streken in de kolonie, waar goud ontgonnen wordt.

Goudvink
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TANAGRIDAE.

Goupia glabra
Let op: Spelling van 1914 Aubl. Fam. Celastraceae. Kopi, n.e. Een zeer veel voorkomende boom met kleine groene bloemen. Het hout wordt zeer veel gebruikt, vooral voor buitenbeslagen en beschotten; ook wel voor meubels, in het bijzonder tafels.

Gouvernements secretarie
Let op: Spelling van 1914 Zie DEPARTEMENTEN VAN ALGEMEEN BESTUUR.

Gouvernements-bladen
Let op: Spelling van 1914 Bij besluit van 26 Febr. 1817 werd door den Gouv.-Gen. Vaillant en Raden de uitgave gelast van een gouvernementsblad, dat 1 Maart zou beginnen te verschijnen en waarin zouden worden geplaatst ‘al de Proclamatiën, Publicatiën, Notificatiën en Resolutiën van den [p. 321] Gouverneur-Generaal en van het Hof van Policie, waarvan de publiekmaking nuttig …

Gouverneurs
Let op: Spelling van 1914 A. Suriname.: In den loop der tijden heeft de titel van den bestuurder der kolonie nog al wijzigingen ondergaan. Versterre voerde dien van Luitenant Gouverneur der provincie van Suriname, Adriaenssen dien van Kommandeur der provincie Suriname. Volgens een mededeeling van Mauricius in zijn Recueil van egte stukken en bewijzen, enz. Amst. 1752, II bl…

Governors plum
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie VRUCHTEN EN VRUCHTBOOMEN.

Goyer (mr. Johan de)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Graafwespen
Let op: Spelling van 1914 Zie HYMENOPTERA.

Grafrust
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MIMUS.

Gramel
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie MYCTEROPERCA. [p. 330]

Granaatappel
Let op: Spelling van 1914 sur. en ben. e. Zie PUNICA.

Granadilla
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PASSIFLORA QUADRANGULARIS.

Granfowroe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie QUALEA.

Grangado
Let op: Spelling van 1914 n.e. De opperste god der Boschnegers. Zie de beschrijving van dien van het dorp Wakibasoe aan de Boven-Suriname bij Martin, Westindische Skizzen, Leiden 1887 blz. 61. De grangado der Aukaners wordt volgens De Goeje, Verslag der Toemoekhoemak-expeditie, Leiden 1908, blz. 52 in een gesloten huis op het dorp Drietabbetje aan de Tapanahoni bewaard. Zie…

Granman
Let op: Spelling van 1914 n.e. Opperhoofd der boschnegers (zie aldaar, blz. 158). Elke stam heeft zijn eigen granman.

Granmorgoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie HYPOPLECTRUS.

Grasluis
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ACARINA.

Grasparkiet
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie PSITTACIDAE.

Grassteeltje
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie ELAGATIS en OCYURUS.

Grauwmunnik
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie HYPOPLECTRUS.

Grave physic nut
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie JATROPHA CURCAS.

Gravel
Let op: Spelling van 1914 Zie AARDKUNDE, blz. 6.

Gravenhorst (mr. Jacob Bennebroek.)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Green (Charles)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Grenadier
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TANAGRIDAE.

Grenskwestiën
Let op: Spelling van 1914 Zie GRENZEN VAN SURINAME EN GRENSKWESTIËN.

Grenzen van Suriname en grenskwestiën
Let op: Spelling van 1914 Gedurende de laatste helft van de 17de en een groot deel van de 18de eeuw gold, voor zooveel men aan de zaak aandacht schonk, de Sinamarie als de oostelijke grens van Suriname. In verband met den giftbrief van Karel II aan Sir Francis Willoughby, Graaf van Parham en Laurens Hide (te vinden bij Hartsinck, deel II) stond het in elk geval vast, dat de…

Greshoff (Maurits)
Let op: Spelling van 1914 Geb. te 's-Gravenh. 11 Oct. 1862, overleden te Haarlem 9 Dec. 1909, studeerde natuurwetenschap en pharmacie te Utrecht en te Jena, alwaar hij tot phil. doct. werd bevorderd. In 1887 als milit. apoth. 2e kl. naar Java vertrokken deed hij in het inmiddels opgerichte chemisch-pharmacologisch laboratorium van 's lands plantentuin te Buitenzorg, volgens…

Grietjebie
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TYRANNIDAE.

Grijze mangel
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CONOCARPUS.

Grikibi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie TYRANNIDAE.

Grio
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie RHYNCHOTA.

Gristeltje
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie OCYURUS.

Groenhart
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TECOMA LEUCOXYLON.

Groenhartvogel
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COTINGIDAE.

Groenten
Let op: Spelling van 1914 Suriname. Onder dit hoofd zullen slechts die groenten worden behandeld, welke óf werkelijk tot de inlandsche flora behooren, óf reeds zoo lang geleden ingevoerd zijn, dat ze als typisch Surinaamsch voortbrengsel aangemerkt kunnen worden. Allerlei Europeesche groentenzaden, o.a. van kool, peulen, boonen, radijs, wortel, selderij, peterselie, sla en …

Gron-posrin
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PORTULACA OLERACEA en GROENTEN.

Grondbezit
Let op: Spelling van 1914 Zie GRONDPOLITIEK.

Grondjes
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie GRONDPOLITIEK en LANDBOUW.

Grondpolitiek
Let op: Spelling van 1914 De Westindische Compagnie verkreeg bij haar octrooi in 1621 niet alleen de vrije vaart naar, en de uitoefening van het bestuur over de haar toegestane gewesten, maar zij zag zich daarvan ook den eigendom toegewezen. Voor de gewesten waarin zij zich bleef bepalen tot het onderhouden van grootere of kleinere factorijen, zooals op de westkust van Afri…

Groningen
Let op: Spelling van 1914 Zie EUROPEESCHE KOLONISATIE en SARAMACCA-RIVIER.

Grons
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie HAEMULON SCIURUS.

Groot-chatillon
Let op: Spelling van 1914 Zie LEPRA.

Groote landbouw
Let op: Spelling van 1914 Zie LANDBOUW.

Gros michel
Let op: Spelling van 1914 Zie BACOVEN.

Groupers
Let op: Spelling van 1914 Volksnaam in West-Indië voor visschen uit eenige geslachten der Serranidae.

Grunters
Let op: Spelling van 1914 of Knorvisschen. Volksnaam in West-Indië voor visschen uit de familie der Haemulidae.

Gruyter (mr. Willem de),(
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Guajacum officinale
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Zygophyllaceae. Wajakaa, ben. e. Pokhout. Boom met viertallige, veervormig samengestelde bladeren, waarvan de blaadjes leerachtig zijn; de bladsteel is een weinig gevleugeld. Om de mooie blauwe bloemen ook in Suriname als sierplant gekweekt. De vruchten zijn van twee vleugels voorzien. Het kernhout bevat veel hars, die in den handel voorkom…

Guajacum sanctum
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Zygophyllaceae. Boeloebarie, Wajakaa maatsjoe, Wajaaka sjimarón, ben. e. Beera, bon. Boom met zestallige veervormig [p. 340] samengestelde bladeren; verder wijkt deze soort af van G. officinale door de drie of vierdeelige vruchten waarvan elk hokje voorzien is van een zeer smallen vleugel; het uiterlijk van de twee boomen is, ook al door de…

Guarea gomma
Let op: Spelling van 1914 Pulle. Fam. Meliaceae. Gomma n.e. Een groote boom met breeden kroon en sterk gespleten schors. Het hout wordt niet gebruikt.