DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Inenting tegen de slangenbeet
Let op: Spelling van 1914 Zie SNEKI-KOTI.

Inga alba
Let op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Leguminosae. Plokonie, n.e. Een groote boom die in September en October bloeit. Het hout wordt als bouwhout gebruikt.

Inga ingoides
Let op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Leguminosae. Switi-boonki, n.e. Een boom die vooral aan de rivieroevers voorkomt. De peul zelf wordt niet gegeten maar de zaden zijn omgeven door een zoete, witte massa, die eetbaar is.

Inga laurina
Let op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Leguminosae. Red wood, bov. e. Boom met viertallige veervormig samengestelde leerachtige bladeren; bloemen voorzien van lange meeldraden.

Ingewandsdieren
Let op: Spelling van 1914 Zie ENTOZOA.

Ingezetenschap
Let op: Spelling van 1914 a. Algemeen.: Het Rijksingezetenschap volgens de wet van 1892 is voor de Koloniën van weinig belang. In dit verband wordt alleen het koloniaal ingezetenschap bedoeld. Deze benaming geeft het beste weer waarom het gaat; zij klopt echter niet steeds met de wettelijke terminologie. Volgens de publicatie van 25 Juli 1831 No. 13, omtrent het Burgerrecht…

Insecten
Let op: Spelling van 1914 Men zie over deze klasse van dieren de artikelen, waarin de verschillende orden worden behandeld. Het is hier misschien de plaats er op te wijzen, hoe verbazend weinig wij eigenlijk van de insectenfauna van Suriname weten, terwijl de kennis van die der West-Indische eilanden, voor zoover deze aan Nederland behooren, zoo mogelijk nog geringer is. Me…

Instituut Colonial International
Let op: Spelling van 1914 Zie TIJDSCHRIFTEN en PERIODIEKEN.

Invoerrechten
Let op: Spelling van 1914 Zie BELASTINGEN.

Ipecacuanha
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie ASCLEPIAS.

Ipiapa
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie HOEDENVLECHTERIJ.

Ipomoea
Let op: Spelling van 1914 Fam. Convolvulaceae. Abia, n.e. Op den bodem kruipende of klimmende planten met verschillend gekleurde klokvormige bloemen. De zaden worden voor halssnoeren gebruikt. Een bepaalde soort, Ipomoea umbellata Meyer., wordt Witti-abia genoemd.

Ipomoea batatas
Let op: Spelling van 1914 (L.) Lam. Fam. Convolvulaceae. Patatta of switi-patatta, n.e. Sweet potatoes, bov. e. Kruidachtige plant, klimmend, met hartvormige, dikwijls driehoekige bladeren en trechtervormige bloemen. Zie verder onder AARDVRUCHTEN.

Ipomoea fastigiata
Let op: Spelling van 1914 Sw. Fam. Convolvulaceae. Patatta-tétéi, n.e. Een klimplant, die eenige overeenkomst met de Switi patatta heeft, doch alleen gebruikt wordt als voer voor kleinvee.

Ipomoea muricata
Let op: Spelling van 1914 Jacq. Fam. Convolvulaceae. Kaboeja igoeaana, ben. e. Slingerplant met breede, hartvormige bladeren, die tot 14 cm. lang kunnen zijn; stengels en bladstelen zijn voorzien van platgedrukte, zachte, breede stekels; de bloemsteel loopt kegelvormig toe.

Ipomoea nil
Let op: Spelling van 1914 Roth. Fam. Convolvulaceae. Kelki heel, Trompet, ben. e. Slingerplant met drielobbige, zachtbehaarde bladeren; de zijlobben loopen in een spitse punt uit; de kelk heeft 5 lijnvormige slippen die tot bijna aan den voet gescheiden en tot 3,5 cm. lang zijn. [p. 385]

Ipomoea pes caprae
Let op: Spelling van 1914 Roth. Fam. Convolvulaceae. Sea wine, bov. e. Kruipende plant met leerachtige, aan den top duidelijk ingesneden bladeren; komt voor aan het strand.

Ipomoea sinuata
Let op: Spelling van 1914 Ort. Fam. Convolvulaceae. Switi-sopo-wiwiri, n.e. Een slingerplant met klokvormige bloemen en diep-handvormig ingesneden bladeren.

Ipomoea tiliacea
Let op: Spelling van 1914 Choisy. Fam. Convolvulaceae. Wild potatovine, bov. e. Slingerplant met hartvormige, tot 14 cm. lange in een spitse punt uitloopende bladeren, die tot 15 cm. lang gesteeld zijn; de bloemen tot 4 cm. lang, staan in schermvormige bloeiwijzen.

Ireartea exorrhiza
Let op: Spelling van 1914 Mart. Fam. Palmae. Iengi-pina of Iengi-prasara, n.e. Een aan de bovenrivieren vrij veel voorkomende, tamelijk hooge palm, gemakkelijk kenbaar aan de gestekelde luchtwortels onder aan den stam.

Iresine elatior
Let op: Spelling van 1914 L. Cl. Rich. Fam. Amarantaceae. White snowplant, bov. e. Kruid met lancetvormige, aan het onderste gedeelte der plant breedere bladeren; bloemen in geheel viltige aarvormige bloeiwijzen.

Iron berry
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie KRUGIODENDRON.

Iryanthera
Let op: Spelling van 1914 Fam. Myristicaceae, Pintri, n.e. Een boom, na verwant met Baboen-hoedoe.

Iryanthera sagotiana
Let op: Spelling van 1914 Warb. Fam. Myristicaceae, Srebébé, n.e. Een tamelijk groote boom, die bouwhout levert. verwant met Baboen-hoedoe.

Ischnosiphon gracile
Let op: Spelling van 1914 Körn. Fam. Marantaceae. Warimbo, n.e. Een kruidachtige plant met breede, ovale bladeren en bloemen in lange aren. Uit den stengel, die eenige meters lang kan worden, snijdt men dunne reepen, die vooral voor vlechtwerk gebruikt worden. De Indianen gebruiken de bladeren als pakpapier.

Isocarpha oppositifolia
Let op: Spelling van 1914 R. Br. Fam. Compositae. Magdalena, ben. e. Plant met langwerpige, kort gesteelde en tegenoverstaande bladeren; de bloemhoofdjes staan opeengehoopt aan het eind van den stengel.

Israëlietische gemeenten
Let op: Spelling van 1914 A. Suriname.: 1. De Nederlandsch Portugeesch Israëlitiesche Gemeente,: oorspronkelijk genaamd de Portugeesche Joodsche Natie in de Colonie van Suriname, merkwaardig als oudste blijvende vestiging van Joden op Amerikaanschen bodem en om de rechten en privilegiën, haar in de 17e eeuw reeds toegestaan. Dat 1632, zooals sommigen berichten, het jaar zou…

Istiophorus nigricans
Let op: Spelling van 1914 (Lac). J. & E. Balaoe, pap. Fam. Istiophoridae. Zeevisch. Verspreiding: West-Indië en de warme streken van den atlantischen Oceaan, noordelijk tot Key West en tot Frankrijk. De bovenkaak is lansvormig verlengd, de onder- en bovenkant afgerond. De rugvin is lang en zeer hoog. De aarsvin is verdeeld. De staartvin met lange lobben. De buikvinnen hebbe…

Ita palm
Let op: Spelling van 1914 Zie MAURITIA.

Itoerana
Let op: Spelling van 1914 Zie BOVENL. INDIANEN.

Itoniaana
Let op: Spelling van 1914 Zie BOVENL. INDIANEN.

Ixora coccinea
Let op: Spelling van 1914 L.O. Fam. Rubiaceae. Vurige liefde, sur. Fajalobi, n.e. Een in Oost-Indië inheemsche heester met vuurroode bloempjes, die in Suriname veel in boeketten gebruikt worden.

Ixora jucunda
Let op: Spelling van 1914 Twaithes. Fam. Rubiaceae. Riceplant, bov. E. Boom met tegenoverstaande, kortgesteelde bladeren, die naar den voet veel smaller toeloopen dan naar den top; bladen tot 22 cm. lang; de bloemen zijn wit met lange dunne bloemkroonbuis en staan in een dichten schermvormigen tros aan het eind van de stengels.

Jaaga
Let op: Spelling van 1914 ar. Zie PITHECOLOBIUM PLATYLOBUM.

Jaba
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie NAAMGEVING.

Jaba-foetoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CALADIUM.

Jabiroe
Let op: Spelling van 1914 Zie CICONIIDAE.

Jacamar
Let op: Spelling van 1914 Kolibri-granman, n.e. Vogels behoorende tot de geslachten Urogalba, Galbula en Jacamerops, der familie Galbulidae. De kolibrigranmans (gouverneur der kolibries) behooren tot de fraaiste vogels in Suriname, zooals de eigenaardige inlandsche naam aanduidt. Zij zijn op de bovendeelen prachtig metaalglanzend groen, op de onderzijde veelal bruinachtig v…

Jacana jacana
Let op: Spelling van 1914 KEMPHAANTJE. Kekreké en Kippanki, n.e. Een in Suriname in moerassige streken veel voorkomende vogel, tot de familie der Parridae behoorende. De kleur is bruin en zwart. Aan den voorkop bevinden zich roode lellen. De pooten zijn van opvallend lange en dunne teenen voorzien, waaraan eveneens zeer lange nagels voorkomen; hierdoor zijn de dieren in sta…

Jacaranda filicifolia
Let op: Spelling van 1914 Don. Fam. Bignoniaceae. Diamaliki, Goebai, Gobo-gobo-wiwiri, Kandrahoedoe, n.e. Een boom met een kleine kroon, opvallend door de fijne, varenachtige bladeren en de groote, blauwe klokvormige bloemen. Bloeit in December en werpt dan de bladeren af. Het hout wordt niet gebruikt, de schors is een volksgeneesmiddel tegen ringworm.

Jacht
Let op: Spelling van 1914 In de artikelen BENEDENL. INDIANEN, blz. 104, BOSCHNEGERS, blz. 161 en BOVENL. INDIANEN
Jack
Let op: Spelling van 1914 st. eust. Zie CARANX HIPPOS.

Jacob peper
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie EPINEPHELUS STRIATUS.

Jacquinia barbasco
Let op: Spelling van 1914 Loefl. Fam. Theophrastaceae. Mata piskaa, Paaloe hoekoe, Sjiengool, Steenhout, ben. e. Picrous bark, bov. e. Boom met dikke leerachtige, spatelvormige bladeren, die tot 9 c.m. lang zijn; de vruchten staan in dichte trossen en zijn langesteeld, oranje.

Jager
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie CARANX. sur. Zie ARANEINA.

Jagoear
Let op: Spelling van 1914 Zie FELIS.

Jalimano
Let op: Spelling van 1914 n.e. (?) Zie CACOUCIA.

Jamaani tobaako
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CLITORIA.

Jamaica plum
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie SPONDIAS PURPUREA.

Jamalica of jamarica
Let op: Spelling van 1914 n.e. De specerij Piment, de gedroogde onrijpe zaden van Pimenta officinalis Berg (Eugenia pimenta DC.) een tot de Myrtaceae behoorende plant, die op Jamaica veel voorkomt. De sterk aromatische zaden heeten ook Jamaica-peper, vanwaar vermoedelijk de Negerengelsche naam.

Jamponica
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie LAGERSTROEMIA.

Jams
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie DIOSCOREA CAYENNENSIS.

Jan compaan
Let op: Spelling van 1914 Volgens Hartsinck, II, 902, bij sommige negerstammen, die uit Afrika naar de Guiana's gevoerd werden, de naam van het opperwezen, dat zwarten en blanken tegelijk heeft voortgebracht en voor ‘een goed Man’ gehouden werd. Het zou opmerkelijk zijn als de Compagnie haar naam geleend had niet aan een boozen maar aan een goeden geest.

Jan snijder
Let op: Spelling van 1914 sur. (?) Zie POUTERIA.

Jaoe of jau
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie NAAMGEVING.

Japanesi-toriman
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie BIDENS.

Jarabakka
Let op: Spelling van 1914 arow. en n.e. Zie SCIADEICHTHYS LUNISCUTIS.

Jas
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie FRAMBOESIA.

Jasbita
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie ALLAMANDA.

Jasmijn
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie JASMINUM PUBESCENS.

Jasminum pubescens
Let op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Oleaceae. Jasmijn, sur. Een heester, uit Azië afkomstig, met welriekende witte bloemen, in de tropen veel gekweekt.

Jasminum undulatum
Let op: Spelling van 1914 Ker. Gawl. Fam. Oleaceae. Orebian jessamine, bov. e. Heester met eenigszins hartvormige, viltige, tegenoverstaande bladeren; de bloemen staan in gedrongen bloeiwijzen en hebben een buiten den kelk uitstekende bloembuis. Gekweekt.

Jassi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie FRAMBOESIA.

Jassi-hoedoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie VISMIA LATIFOLIA.

Jassi-watra
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie FRAMBOESIA.

Jatropha curcas
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Euphorbiaceae. Purgeernoot, Schijtnoot, sur. Schijtnoot, ben. e. Grave physic nut, bov. e. Groote heester met langgesteelde, hartvormige, gaafrandige bladeren; bloemen in arm bloemige bloeiwijzen; de zaden bevatten een helgele, onaangenaam riekende, sterk purgeerende olie en bovendien een giftige eiwitstof (Zie over deze plant het tijdschr.…

Jatropha gossypifolia
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Euphorbiaceae. Flaira, ben. e. Physic nut, bov. e. Kruid met tot even over de helft van het blad ingesneden, 5-deelige bladeren, die langgesteeld zijn en evenals de geheele plant voorzien van gesteelde klierharen; vruchten behaard en driedeelig, ter grootte van een walnoot.

Jatropha multifida
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Euphorbiaceae. Coral plant, bov. e. Sierplant met zeer langgesteelde bladeren, die bijna tot den voet van het bladgedeeld zijn in 9 of meer veervormig gelobde slippen. Bloemen vuurrood in schermachtige bloeiwijzen. Gekweekt.

Jatropha urens
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Euphorbiaceae. Bringga moosa, ben. e. Kruid met sterke brandharen, die scherp steken, bladeren 3-5 spletig en evenals de bladstelen en vruchten dicht met gele haren bezet; bloemen in een schermvormige bloeiwijze; vruchten driedeelig en met haren bedekt. [p. 392]

Javanen
Let op: Spelling van 1914 Zie IMMIGRATIE.

Jaws
Let op: Spelling van 1914 Zie FRAMBOESIA.

Jawsvlieg
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie DIPTERA.

Jeerba
Let op: Spelling van 1914 pap. Beteekent kruid.

Jeerba di freega
Let op: Spelling van 1914 ook KRATSCHJA-KRATSCHJA, pap., Halimeda-soorten, met kalk geincrusteerde groenwieren, uit een aaneenschakeling van schijfvormige of langwerpige geledingen bestaand (Zie ALGAE).

Jeerba di garnaaltsje
Let op: Spelling van 1914 pap. Gracilaria, een meest bleek gekleurd, vertakt, koordvormig roodwier, waaruit agar-agar bereid kan worden.

Jeerba di koetsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie MARISCUS BRIZAEUS.

Jeerba di kooko
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CYPERUS ESCULENTUS.

Jeerba di lamoen
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie ANDROPOGON SCHOENANTHUS.

Jeerba di leeba
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie WALTHERIA.

Jeerba di leetsji
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie EUPHORBIA.

Jeerba di piepa
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie BOERHAAVEA SCANDENS.

Jeerba di ploema
Let op: Spelling van 1914 pap. Caulerpa sertularioïdes, groenwier, bestaande uit een kruipende stengel met veervormig vertakte zijorganen.

Jeerba di seeroe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CROTON OVALIFOLIUS.

Jeerba di seis
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie INDIGO.

Jeerba di siringa
Let op: Spelling van 1914 pap. Caulerpa racemosa, een groenwier, bestaande uit een kruipenden stengel met vertakte zijorganen. Iedere vertakking eindigt in een blaasje.

Jeerba di tortoeka
Let op: Spelling van 1914 pap. (schilpadplant) Dictyota linearis en Ulva fasciata. Het eerste een dichotoom vertakt, bandvormig bruinwier; het tweede een vliesvormig groenwier, dikwijls vrijdrijvend in zee. Beide planten worden als voedsel voor schildpadden of als lokmiddel in vischvallen gebruikt (Zie SPOROBOLUS VIRGINICUS.

Jeerba foekoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie SIDA SPINOSA.

Jeerba froemingga
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CHENOPODIUM AMBROSIOIDES.

Jeerba holee
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie OCIMUM.

Jeerba igoeana
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CELTIS.

Jeerba kaaja
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie GYNANDROPSIS.

Jeerba kaneeuw
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PORTULACA HALIMOIDES.

Jeerba kaneeuw maatsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PORTULACA VENEZUELENSIS.

Jeerba kangreeuw
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie BOERHAAVEA SCANDENS.

Jeerba karanga
Let op: Spelling van 1914 pap. Haliseris-soorten, kleine, blad-achtige bruinwieren.

Jeerba kareeta
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CROTON GLANDULOSUS.

Jeerba koeleebra
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie SANSEVIERA.

Jeerba Konijntsji
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PORTULACA HALIMOIDES.

Jeerba kraabo
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CROTON LOBATUS.