AAT-Ned - Nederlandse Art & Architecture Thesaurus

Categorie: Kunst, muziek en cultuur
Datum & Land: 15/02/2007, NL
Woorden: 19911

valance lighting
Lichtarrangementen met lichtbronnen die worden afgeschermd door een paneel dat evenwijdig aan de muur, bovenaan langs ramen is geplaatst; het licht kan naar boven en naar beneden worden gericht.
Categorie: Objectgroepen en systemen > binnenverlichting.

vakwerkstaven
Delen van een gebinte die de bovenliggers met de onderliggers verbinden.
Categorie: Onderdelen > spantonderdelen.

vakwerkskelet
Wordt gebruikt voor houten bouwconstructies die gebruik maken van schuin lopende draagconstructies tussen de maximale hoogte van de hoekposten en de muurplaten. Wordt meestal aangetroffen in constructies met timmerhout dat zwaar genoeg is voor pen-gat-verbindingen.
Categorie: Onderdelen > structurele geraamten.

vakwerkbruggen
Bruggen met vakwerkliggers. VDW.
Categorie: Bouwwerken > bruggen naar constructie.

vakwerkbruggen met vakwerkliggers
Vakwerkbruggen met een weg of een spoorweg over liggers.
Categorie: Bouwwerken > vakwerkbruggen.

vakwerkbouw
Wordt gebruikt voor de lokale stijl van bouwen waarin de ruimten die tussen het zware ondersteunende constructiehout zitten worden gevuld met baksteen, horde en lik of ander materiaal. Wordt ook gebruikt als omschrijving voor gebouwen met een kunsthouten rand aan de buitenste muur, zodat het een vakwerk constructie lijkt.
Categorie: Procédés en Technieken > constructie naar vorm.

vakwerk
Metselwerk, meestal van baksteen of steen, dat wordt gebruikt als niet-structurele vulling in de ruimten tussen de belangrijkste houten muurdelen in de houtbouw.
Categorie: Materialen > bouwmaterialen.

vakscholen
Scholen die onderwijs bieden voor één of meer geschoolde of halfgeschoolde ambachten of beroepen.
Categorie: Bouwwerken > scholen naar onderwerp.

vakopleiding
Opleiding of bijscholing bedoeld om personen voor te bereiden op betaald werk in bestaande of nieuwe, opkomende beroepen, hen te helpen bij het maken van beroepskeuzes en om hen die al binnen een bepaald vakgebied werken, een hogere scholing of bijscholing te geven. Het omvat zowel middelbare als hogere opleidingen, openbaar of particulier, en houdt meestal zowel klassikaal werk als veldwerk in.
Categorie: Functionele activiteiten > opleiden.

vakmensen
Te gebruiken voor personen die een beroep uitoefenen of handel drijven of zich bezighouden met handvaardige of andere artistieke vaardigheden. Gebruik `makers` voor personen die zelf voorwerpen creëren of construëren, voornamelijk als hun beroep of belangrijkste bezigheid.
Categorie: Personen > personen in ambachten en beroepen.

vakmanschap
De vaardigheid om hoog kwalitatief werk af te leveren.
Categorie: Abstracte Begrippen > begrippen met betrekking tot het creatieve proces.

vakjes
Opslageenheden die aan de voorkant open zijn en die zich in de holte van een bureau bevinden.
Categorie: Onderdelen > meubelonderdelen.

vakgebieden
Takken van studie, beroepen en gebieden van professionele specialisatie.
Categorie: Vakgebieden > Vakgebieden {TOPTERM}.

vakbondlabels
Identificerende merken die aan goederen worden bevestigd om aan te geven dat ze zijn geproduceerd door leden van een vakbond.
Categorie: Informatievormen > labels (identificatiedragers).

vakbonden
vakorganisaties; vakverenigingen Ruimere term: verenigingen
Categorie: Organisaties > verenigingen.

vakanties
Periodes waarin tijd wordt besteed aan rust, ontspanning of vermaak.
Categorie: Gebeurtenissen > vrijetijdsgebeurtenissen.

Vagala
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft in Ghana.
Categorie: Stijlen en Perioden > Gur.

vacuumvormen
Vormingsproces waarbij verhitte, plastic bladen tegen de wanden van de vorm worden getrokken door de ruimte tussen het plastic en de vorm luchtledig te maken.
Categorie: Procédés en Technieken > modelleren (mal).

vacuummeters
Instrumenten die de absolute gasdruk meten in vacu³msystemen .
Categorie: Meetinstrumenten > meetinstrumenten voor het meten van druk.

vacuum heating
Wordt gebruikt voor stoomverwarmingssystemen die vacu³mpompen bevatten om lucht van condenswater te scheiden in de retourhoofdleidingen van het systeem, waardoor de druk op een constant niveau blijft en de stoomcirculatie wordt versneld.
Categorie: Objectgroepen en systemen > stoomverwarming.

vacuüm
Een gegeven ruimte gevuld met een gas met een druk die lager is dan de druk van de atmosfeer.
Categorie: Abstracte Begrippen > druk.

vacht
De fijne, zachte, dikke, harige vacht van een zoogdier, meestal bestaande uit twee lagen haar, namelijk een laag relatief kort, zacht, krullend haar met baardjes, die dicht op de huid groeit en een beschermlaag van langer, gladder en stugger haar die erdoorheen groeit.
Categorie: Materialen > haar naar vorm.

vaatwerk
Houders voor het bevatten van een vloeistof of andere substantie, meestal rond van doorsnede en gemaakt van duurzaam materiaal; met name houders van dit type voor huishoudelijk gebruik, worden gebruikt voor het bereiden of opdienen van voedsel of drank, en zijn meestal van draagbaar formaat.
Categorie: Houders > houders naar vorm.

vaatjes
Houders in de vorm van een vat, die worden gebruikt om vloeistoffen in te bewaren met een inhoud tot ongeveer 115 liter, een tapgat aan de bovenkant en een spongat in de buik.
Categorie: Houders > houders naar vorm.

vaasvormig
Te gebruiken om voorwerpen met een verticale vorm te beschrijven, die hoger zijn dan breed, symmetrisch uitdijen in of bij het midden en vernauwen aan de boven- en onderkant.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > vorm.

vaasschilders
Verwijst naar kunstenaars die zijn gespecialiseerd in het beschilderen van aardewerk door het aanbrengen van tweedimensionale ontwerpen, waarbij gebruik wordt gemaakt van verf die is gemaakt van metaaloxiden of andere in slip of een ander medium gesuspendeerde kleurstoffen. De term wordt vooral gebruikt voor kunstenaars uit het oude Griekenland die met deze middelen werkten.
Categorie: Personen > schilders naar locatie of context.

vaasschilderingen
Schilderingen op vazen. VDW.
Categorie: Beeldmateriaal > schilderingen naar locatie of context.

vaartuigen met gaffeltuig
Aanduiding voor vaartuigen die gaffelzeilen voeren aan de grote mast; de aanduidingen staan op volgorde van het aantal masten, in toenemende volgorde.
Categorie: Vervoermiddelen > zeilvaartuigen naar tuigage.

vaartuigen voor en achter gelijk
Te gebruiken voor vaartuigen waarvan beide uiteinden spits toelopen of in een ronde voor- en achtersteven eindigen.
Categorie: Vervoermiddelen > vaartuigen met symmetrisch uiteinde.

vaargeulen
Componenten van waterlichamen die gekenmerkt worden doordat ze betrekkelijk lang en smal zijn en axiaal gelegen zijn ten opzichte van de waterweg. Wordt gebruikt voor het diepste deel van stroombeddingen, waar de hoofdstroom loopt, of voor zeelengtes tussen twee stukken land die twee zeeën met elkaar verbinden.
Categorie: Nederzettingen en landschappen > onderdelen van watervlakten.

vaandels
Wordt gebruikt voor stukken doek of ander flexibel materiaal waarop tekens of decoratieve ontwerpen zijn geschilderd, en die zijn bedoeld om te worden uitgestald door ze ergens op of aan te bevestigen. In de heraldiek wordt het gebruikt voor vierkante vlaggen met heraldische afbeeldingen. Voor andere doeken die bedoeld zijn als symbool of signaal wordt de voorkeur gegeven aan `vlaggen`.
Categorie: Informatievormen > aankondigings- en reclamedragers.

Vazimba
Te gebruiken om werken te beschrijven van de gelijknamige Afrikaanse etnische groep die leeft op Madagaskar.
Categorie: Stijlen en Perioden > Malagasy.

vazentapijten
Kirman-tapijten van hoge kwaliteit die veel ornamenten hebben die bestaan uit grote en kleine bloemen met krullende, in elkaar grijpende stengels, soms ook met vazen. De scheringen zijn van katoen en drie weefselrijen gaan tussen elke knopenrij door. De eerste en derde rij bestaan uit wol en de tweede is van katoen of zijde.
Categorie: Interieurinrichting > Perzische tapijten naar patroon.

vazen voor één bloem
Relatief hoge houders met een smalle opening, voornamelijk bestemd om een of meerdere knoppen of bloemen in te zetten.
Categorie: Houders > houders voor de tuinbouw.

vazen
Houders om bloemen in te zetten of voor de sier; van verschillende vorm en grootte, meestal hoger dan breed, veelal cilindrisch.
Categorie: Houders > vaatwerk.

vazallen
Personen die onder het leenstelsel land bezaten of een andere bron van inkomsten hadden, zoals de huuropbrengst en bijstand van een superieur die in ruil voor zijn hulp een blijk van hulde, de eed van trouw en bepaalde, voornamelijk militaire of soortgelijke diensten ontving.
Categorie: Personen > personen naar toestand of omstandigheid.

vaten (gekuipt)
cilindrische houders, meestal van hout, met enigszins bollende zijden gemaakt van met hoepels beslagen duigen, en met platte, parallelle uiteinden.
Categorie: Houders > houders naar vorm.

vastzetten (voorlopig)
Wordt gebruikt voor het tijdelijk samenvoegen van twee of meer stukken materiaal door middel van losse of voorlopige verbindingen, met uitzondering van naaisteken. Gebruik `rijgen` voor het tijdelijk verbinden van materiaal door middel van het naaien met lange losse steken.
Categorie: Procédés en Technieken > bevestigen.

vastpennen
Het vastmaken van twee stukken hout met behulp van paspennen.
Categorie: Procédés en Technieken > bevestigen.

verzepen
Wordt gebruikt voor procédés die te maken hebben met hydrolyse van een organische samenstelling, met name veroorzaakt doordat vetten worden gesplitst in vetzuren en glycerine door verhitting met zuren en basen. Uiteindelijk wordt hierdoor zeep gevormd.
Categorie: Procédés en Technieken > fysico-chemische procédés.

verzendlijsten
mailinglijsten Ruimere term: lijsten (informatiedragers) naar vorm of functie
Categorie: Informatievormen > lijsten (informatiedragers) naar vorm of functie.

verzekeringsrapporten
Verzamelingen van gegevens die bijeen zijn gebracht en zijn onderzocht om verzekeringspolissen op te stellen.
Categorie: Informatievormen > verzekeringsakten.

verzekeringspolissen
Documenten waarin een partij (de verzekeraar) zich verplicht als tegenprestatie voor het betalen van een premie een andere partij (de verzekerde) te verzekeren tegen onvoorzien verlies door deze ter compensatie een vergoeding te geven.
Categorie: Informatievormen > verzekeringsakten.

verzekeringsakten
verzekeringsbewijzen; verzekeringspapieren Ruimere term: financiële documenten naar functie
Categorie: Informatievormen > financiële documenten naar functie.

verzekeringsagenten
Tussenpersoon van een verzekeraar, bevoegd tot het onderhandelen over het afsluiten van verzekeringscontracten.
Categorie: Personen > handelsagenten.

verzekeringen tegen contractbreuk
Borgstellingen waarmee een aannemer zijn opdrachtgever garandeert dat de bouw overeenkomstig de contractvoorwaarden zal worden opgeleverd.
Categorie: Informatievormen > verbintenissen (juridische documenten).

verzekering
Contractuele overeenkomst waarbij na het betalen van een premie één partij garant staat om voor een ander de onkosten te vergoeden die zijn gemaakt in geval van bepaalde onvoorziene omstandigheden of risico`s.
Categorie: Abstracte Begrippen > economische begrippen.

verzekeren
Beveiligen tegen verlies door onvoorziene gebeurtenissen, onder bepaalde vastgelegde voorwaarden of tegen een vastgestelde prijs of premie.
Categorie: Functionele activiteiten > economische en financiële functies.

verzamelobjecten
Objecten die worden verzameld door liefhebbers.
Categorie: Objectgenres > objectgenres naar culturele of intellectuele waardering.

verzamelmanden
Term die meestal wordt gebruikt voor een wijd soort manden die worden gebruikt voor het verzamelen of vervoeren van voedsel.
Categorie: Houders > houders voor het opslaan of vervoeren van voedsel.

verzamelkaarten
Wordt gebruikt voor allerlei soorten kaarten met afbeeldingen van bijvoorbeeld sportmensen, filmsterren of bloemen, die sinds de 19e eeuw per stuk of in sets worden uitgegeven, voornamelijk om te worden verzameld. Sommige kaarten worden tevens voor publiciteitsdoeleinden gebruikt en kunnen om die reden als een soort `reclamekaarten` worden gebruikt. Andere kaarten zijn te verkrijgen door aankoop van een bepaald product en kunnen om die reden als `extra`s` worden beschouwd. Gebruik `handelskaarten` voor kaarten uit de 17-19e eeuw, die handelsadvertenties en soms allerlei afbeeldingen bevatten.
Categorie: Informatievormen > kaarten (informatiedragers).

verzamelgidsen
Specialistische boeken met informatie die betrekking heeft op het verzamelen van bepaalde soorten voorwerpen.
Categorie: Informatievormen > soorten documenten naar functie.

verzamelaars
collectioneurs Ruimere term: personen naar activiteit
Categorie: Personen > personen naar activiteit.

verzamelde werken
Al het geschreven werk van een auteur, inclusief werk dat nog niet eerder is gedrukt, uitgegeven in één boekdeel of een aantal boekdelen die op dezelfde wijze zijn ingebonden, meestal met een titel voor het geheel.
Categorie: Informatievormen > soorten documenten naar productieomstandigheden.

verzadigd met water
Te gebruiken om dingen te beschrijven die overmatig vol water zijn.
Categorie: Kenmerken en Eigenschappen > fysische eigenschappen.

verwrongen verbindingen
Verbindingen die worden gemaakt door de onderdelen te vervormen.
Categorie: Onderdelen > verbindingen naar vorm.

verwijsbronnen
Hiermee worden bronnen aangeduid die in de eerste plaats zijn bedoeld als naslagwerk, en niet om achter elkaar uit te lezen.
Categorie: Informatievormen > soorten documenten naar functie.

verwijderen
Iets weghalen of ergens vanaf komen.
Categorie: Procédés en Technieken > subtractieve procédés en technieken.

verwerven
Het verkrijgen van goederen of diensten door middel van aankoop, pacht, huur of transacties.
Categorie: Functionele activiteiten > economische en financiële functies.

verweren
Het beïnvloeden door weersomstandigheden van veranderingen in de kleur, de textuur, de samenstelling of de vorm van een voorwerp.
Categorie: Procédés en Technieken > wijzigingen in oppervlakte of structuur.

verwarmingssystemen
Stelsels van onderling verbonden toestellen, bedoeld om gebouwen en andere constructies van warmte te voorzien.
Categorie: Objectgroepen en systemen > W-systemen.

verwarmen
warmen Ruimere term: met temperatuur verwante fysico-chemische procédés
Categorie: Procédés en Technieken > met temperatuur verwante fysico-chemische procédés.

verwantschap
familiebetrekking; bloedband Ruimere term: sociale structuur
Categorie: Abstracte Begrippen > sociale structuur.

vervuiling
De invoering of aanwezigheid van schadelijke of andere ongewenste stoffen of producten in het milieu; gebruik `milieuverontreinigende stoffen` voor de stoffen zelf.
Categorie: Abstracte Begrippen > milieubegrippen.

vervorming
De verhouding tussen de verandering in grootte of vorm van elementen onder spanning tot de oorspronkelijke grootte of vorm van die elementen.
Categorie: Abstracte Begrippen > sterkte van materialen.

vervormd betonstaal
Betonstaal gemaakt met uitsteeksels of richels om een betere verbinding te vormen met het beton.
Categorie: Materialen > wapeningsstaven.

vervoersstroomkaarten
Kaarten waarop het transport van materialen wordt weergegeven, met behulp van lijnen die de spoorwegen, waterwegen en andere wegen waarover dat transport plaatsvindt, voorstellen, waarbij de breedte van de lijnen de hoeveelheid vervoerde materialen aangeeft.
Categorie: Informatievormen > kaarten naar vorm.

vervoersmuntjes
Muntjes die worden gebruikt voor het betalen van het gebruik van openbaar vervoer, tolbruggen, tolwegen e.d.
Categorie: Ruilmiddelen > betaalpenningen.

vervoersgebouwen
transportgebouwen Ruimere term: vervoersbouwconstructies
Categorie: Bouwwerken > vervoersbouwconstructies.

vervoeren
transporteren Ruimere term: procédés en technieken naar specifiek type
Categorie: Procédés en Technieken > procédés en technieken naar specifiek type.

vervoer
transport Ruimere term: vervoer en aanverwante begrippen
Categorie: Abstracte Begrippen > vervoer en aanverwante begrippen.

vervilten
Door middel van verhitting of bevochtiging of door het uitoefenen van druk weefsels aaneenhechten of samen doen klitten. Gebruik `vollen` voor het gecontroleerd samenpersen van weefsels, zodat deze dikker en compacter worden.
Categorie: Procédés en Technieken > additieve- en verbindingsprocédés en -technieken.

verven (kleuren)
Het aanbrengen van een kleurstof die zich in een solutie of een fijne colloïde bevindt, zodat in ieder geval iets van de kleurvloeistof door de substantie wordt opgenomen.
Categorie: Procédés en Technieken > kleuren (procédé).

verven (bedekken)
Het aanbrengen van een verflaag op een ondergrond, in de eerste plaats voor bescherming. Gebruik `schilderen` voor met behulp van verfstoffen gemaakte afbeeldingen die een expressieve of een communicatieve functie hebben.
Categorie: Procédés en Technieken > coaten.

vervels
Kleine ringen die in de valkerij worden gebruikt om een vogel aan zijn roest vast te leggen door het bandje of riempje vast te maken aan de veter, die vaak van zilver is gemaakt en gegraveerd om de vogel te kunnen identificeren.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > veehouderij-uitrustingen.

vervanging
Wordt gebruikt wanneer het ene voorwerp of element door ander wordt vervangen. Vaak gaat het om verloren, versleten, stuk gemaakte, of anderszins niet meer goed functionerende zaken.
Categorie: Procédés en Technieken > restauratieprocédés en -technieken.

vervalsingen
Wordt gebruikt voor gewilde objecten of documenten die worden gemaakt of veranderd om te misleiden; het bedrog kan uiteenlopen van de vervalsing van een heel werk tot het wijzigen van een handtekening of andere zwendel. Wordt onderscheiden van `kopieën (afgeleide objecten)` door de opzet te misleiden.
Categorie: Objectgenres > kopieën (afgeleide objecten).

vervalsers
falsarissen Ruimere term: criminelen
Categorie: Personen > criminelen.

vervalsen
Het maken of veranderen van waardevolle objecten of documenten, met het oogmerk om te misleiden.
Categorie: Abstracte Begrippen > fraude.

vervallen gebouwen
Gebouwen die sterk verwaarloosd en vaak ook niet meer te gebruiken zijn.
Categorie: Bouwwerken > bouwwerken naar conditie.

vervaardigen
Het maken van goederen en artikelen.
Categorie: Functionele activiteiten > zaken (handel).

vervagen
Het geleidelijk verliezen van kleur of intensiteit.
Categorie: Procédés en Technieken > kleurveranderingen.

verticale pitlampen
Lampen waarvan de pit in een buis zit met een plaat of schijf eromheen om de lamp in verticale positie te houden.
Categorie: Interieurinrichting > lampen naar vorm.

verticale espagnoletsystemen
Sloten die in de lengte groter zijn dan in de breedte.
Categorie: Onderdelen > sloten naar vorm.

verticale espagnoletten
Verticaal gemonteerde grendels aan de onderkant van een deur die in een holte in de vloer vallen.
Categorie: Onderdelen > deurgrendels.

verticale afvoerpijpen
Verticale hoofdleidingen van een pijpensysteem voor grond, afval of ontluchting die omhooglopen door een of meer verdiepingen.
Categorie: Onderdelen > pijpwerk (onderdelen van loodgietersystemen).

verticaal tuinieren
Vorm van tuinieren waarbij de planten worden geplaatst in staande bakken met aarde, compost of een ander groeimiddel, en vaak verticaal worden opgekweekt langs latwerken of wanden, zodat minder ruimte en water nodig is dan bij conventioneel tuinieren
Categorie: Lichamelijke Activiteiten > tuinieren.

vertelkunst
Het vertellen of schrijven van verhalen, met name het aan anderen vertellen van verhalen uit het hoofd, geïmproviseerd, voorlezend van notities of uit een boek.
Categorie: Vakgebieden > uitvoerende kunsten.

vertegenwoordigen
In denst zijn van een wetgevend lichaam, meestal door verkiezing, gedelegeerd door personen die onderhevig zijn aan de wetten die worden uitgevoerd door dat lichaam, om hun wensen en belangen te vertegenwoordigen.
Categorie: Functionele activiteiten > overheidsfuncties.

vertebrate bands
Doorlopend ornament waarin vormen zijn bevestigd aan een centraal element dat naar de onderkant van de band loopt.
Categorie: Ontwerpelementen > doorlopende ornamenten.

vertalingen
Vertaalde versies van een tekst.
Categorie: Informatievormen > versies van documenten.

vertalen
Het begrijpen, analyseren en uitdrukken van geschreven of gesproken materiaal in een andere taal dan de oorspronkelijke.
Categorie: Functionele activiteiten > informatieverwerkingsactiviteiten.

vertalers
translateurs Ruimere term: personen in communicatieberoepen
Categorie: Personen > personen in communicatieberoepen.

verstuivers
Houders met een vernevelaar om vloeistoffen te verstuiven.
Categorie: Houders > houders naar functie of context.

verstrooide terugkaatsing
Weerkaatsing waarbij een groot gedeelte van het licht in vele richtingen wordt weerkaatst.
Categorie: Abstracte Begrippen > reflectie.

verstijvingswanden
Wordt gebruikt voor onbuigzame vlakke oppervlakken die door de aard van hun vorm zijdelingse schuifkracht weerstaan.
Categorie: Onderdelen > muren naar functie.

verstevigen
Beschadigde of verzwakte delen verduurzamen door het inbrengen of aanhechten van materialen met behulp waarvan ze bijeen gehouden kunnen worden.
Categorie: Procédés en Technieken > stabiliseren.

versterkte huizen
Huizen van heren gelegen op heerlijkheden. VDE.
Categorie: Bouwwerken > plattelandshuizen.

versterkte kerken
gefortificeerde kerken Ruimere term: kerken naar functie
Categorie: Bouwwerken > kerken naar functie.

versterkers
Apparaten die het vermogen van bijvoorbeeld signalen, elektrische stromen of mechanische krachten verhogen, vaak gebruikt in elektronische apparatuur zoals radio- en televisieontvangers en geluidsinstallaties.
Categorie: Gereedschap en Uitrusting > uitrusting naar proces.