DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Leonotis nepetaefolia
Let op: Spelling van 1914 R. Br. Fam. Labiatae. Bradi bita of ponsoe, n.e. Sabadieja, ben. e. Adonis abbot, bov. e. Kruidachtige plant met vierkante stengels en hartvormige, gekartelde, langgesteelde, tegenoverstaande bladeren. De groote, oranjekleurige bloemen in bolvormige schijnkransen, met een stekelige kelk, staan in de oksels van kleien bladeren. De bladeren zijn een …

Leonurus sibiricus l
Let op: Spelling van 1914 Fam. Labiatae, Basrafaja-dia, n.e. Een halfheester met sterk ingesneden bladeren, veel als onkruid voorkomend.

Lepadidae
Let op: Spelling van 1914 EENDENMOSSELS. Aan een contractielen steel vastgehechte, gewoonlijk in kolonies levende, hermaphrodiete schaaldieren of Crustacea, tot de orde Cirripedia onder de Entomostraca behoorend (zie CRUSTACEA). Het eigenlijke lichaam wordt gevormd door het gewoonlijk vr…

Lepelbek
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie IBIDIDAE.

Lepelblad
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COCHLEARIA.

Lepidoptera
Let op: Spelling van 1914 SCHUBVLEUGELIGEN, eene orde van insecten, waartoe de vlinders (pap.: barboeletta) behooren. Zij hebben eene volkomen gedaanteverwisseling en vier vliezige vleugels, die meer of minder dicht met schubben zijn bekleed. De monddeelen zijn zuigend; zij bestaan uit een zuiger of roltong, uit de verlengde onderkaken gevormd, welke in rust tusschen de ond…

Leporinus fasciatus
Let op: Spelling van 1914 (Bl.) C. &. V., Kwassimama en Keentras, (?) n.e., bij de Boschnegers van de Boven Saramacca Kwana. Fam. Characinidae. Riviervisch. Verspreiding: Suriname; Venezuela, Guiana's tot Paraguay. De lippen zijn met franje. De oogen zijn iets nader bij het einde van het kieuwdeksel dan bij het einde van den bek. Er zijn elf zwarte dwarsbanden op het lichaa…

Leporinus frederici
Let op: Spelling van 1914 Bl. Kleine Warakoe, sur. Fam. Characinidae. Riviervisch. Verspreiding: Venezuela; Guiana's tot La Plata. De diep gespleten staartvin heeft ronde lobben. Aan beide zijden van het lichaam zijn twee zwarte vlekken. Volgens Kappler komt deze goed smakende visch tamelijk zeldzaam voor.

Lepra
Let op: Spelling van 1914 of MELAATSCHHEID, Elephantiasis Graecorum, (n.e. Boeassi, Kokobé, Takroe-siki. pap. Laaster) is een infectieziekte, veroorzaakt door een door Armauer Hansen in 1871 ontdekte, door Ecklund in 1880, door Neissen in 1881 en later door andere onderzoekers beschreven bacil, die in grootte en ook in andere opzichten overeenkomst heeft met de tuberculose-…

Leptophis liocercus
Let op: Spelling van 1914 Een slank gebouwde slang, tot de sub-familie der Colubrinae behoorende, is van boven prachtig bronsgroen gekleurd; de onderzijde is wit of geelachtig van kleur. Dit dier leeft aan de boschranden en wordt ook op struiken aangetroffen.

Letterhout
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie BROSIMUM.

Leucaena glauca
Let op: Spelling van 1914 Benth. Fam. Leguminosae. Toembaraaboe, ben. e. Mimosa, Tantan. bov. e. Boom met dubbelsamengestelde bladeren, zonder doornen en met kogelvormige bloeiwijzen; de blaadjes zijn duidelijk scheef. Gekweekt.

Leverockstown
Let op: Spelling van 1914 Andere naam voor The Bottom, de hoofdplaats van het eiland Saba.

Leyden
Let op: Spelling van 1914 Zie QUARANTAINE-ETABLISSEMENTEN.

Lianen
Let op: Spelling van 1914 Hieronder verstaat men in het algemeen klimplanten waarvan de stengel niet één jarig is, zooals bij de erwten en komkommerachtige planten der gematigde streken, maar houtig is en van jaar tot jaar dikker wordt. Lianen komen voor in alle tropische streken waar zich oerwoud vormt; in Suriname zijn ze buitengewoon weelderig ontwikkeld, evenals in het …

Libba of leba
Let op: Spelling van 1914 n.e. Een booze geest, die ons vervolgt; ook een lastig mensch. Voorts de drank, die een tot het godsgericht (zie aldaar) verwezen beschuldigde moet innemen. Volgens F.P. en A.P. Penard, Surinaamsch bijgeloof, Bijdr. tot de Taal- Land- en Volkenk. v. Ned. Indië, deel 167 (1912) blz. 165, zou libba ook beteekenen ‘zwaarte’ en gedacht worden als een o…

Liberty tree
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CALOTROPIS.

Licania apetala
Let op: Spelling van 1914 Fritsch. Fam. Rosaceae. Kwepi, n.e. Tamelijk kleine boom. De bast wordt door de Indianen gebruikt, als die van Couepia. Zie BENEDENL. INDIANEN, blz. 106.

Licania coriacea
Let op: Spelling van 1914 Bth. Fam. Rosaceae. Goro-goro, n.e. Boom met kleine groene bloemen; het hout wordt niet gebruikt.

Licania heteromorpha
Let op: Spelling van 1914 Bth. Fam. Rosaceae. Anaura n.e. (?) Iengi barki, n.e. Een tamelijk kleine boom, die veel in de Savannen voorkomt en waarvan het hout als bouwhout gebruikt wordt. Ook andere soorten van Licania schijnen Anaura genoemd te worden.

Lichtenberg (Philip Julius)
Let op: Spelling van 1914 ook Lichtenbergh en Van Lichtenberg genoemd, gedoopt te Heusden 26 April 1637, overl. April 1678, studeerde te Utrecht en te Leiden in de rechten en behaalde den graad van licentiaat. In den krijgsdienst getreden werd hij, opgeklommen tot kapitein van een compagnie voetknechten, in 1666, met kapitein De Rama (ook De Raem, De Rame en Van Romen genoe…

Lichtgevende organismen
Let op: Spelling van 1914 Zie INSECTEN.

Liefdadige instellingen
Let op: Spelling van 1914 Zie ARMENZORG.

Lijkverbranding
Let op: Spelling van 1914 Komt in Suriname alleen voor bij de Ojana's. Zie BOVENL. INDIANEN, blz. 173.

Lika-patoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie TABERNAEMONTANA.

Likker
Let op: Spelling van 1914 sur. (n.e. lika). Van het Engelsch iquor. Suikerstroop, het gekookte suikerrietsap, dat nog niet tot suiker gekookt is.

Likki-han
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CYCLOTURUS.

Lilac
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie MELIA.

Lilac bush
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CROTON LOBATUS.

Lilac verbena
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie VERBENA.

Lily
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CRINUM.

Lime tree
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie BURSERA SIMARUBA.

Limmiki
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CITRUS LIMETTA.

Limmiki-wisi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CUSCUTA.

Limonia
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MURRAYA.

Linociera caribaea
Let op: Spelling van 1914 Knobl. Fam. Oleaceae. Bridgotree, bov. e. Boom met tot 18 cm. dikke, leerachtige, met een spitse punt voorziene bladeren; de bloeiwijzen zijn sterk vertakt, pluimvormig en de kleine bloemen voorzien van lange smalle bloemkroonslippen. Komt voor in de bosschen.

Liophis reginae
Let op: Spelling van 1914 In Suriname voorkomende slang tot de subfamilie der colubrinae behoorende; bovenzijde groen of olijfkleurig, onderzijde geelachtig gekleurd. De schubben op de rugzijde dikwijls met zwarte randen, waardoor eene onregelmatige teekening ontstaat; de buikschubben met groote, onregelmatige zwarte vlekken. Een lichte band, met donker afgezet, van den mon…

Liplap
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie KLEURLINGEN en KOKOSNOOT.

Lippia geminata
Let op: Spelling van 1914 H.B.K. Fam. Verbenaceae. Blaka-tiki-minti, n.e. Een halfheester met sterk riekende bladeren, die als aftreksel gebruikt worden tegen maagpijn. Zij bevatten aetherische olie.

Lippia reptans
Let op: Spelling van 1914 H.B.K. Fam. Verbenaceae. Kamille sjimarón, maisji raaboe, ben. e. Kruipend plantje met tegenoverstaande, spatelvormige, aan den top zeer grof gezaagde bladeren, bloemen geplaatst in zeer langgesteelde, cylindervormige of kogelvormige bloeiwijzen.

Liquorice-plant
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie ABRUS en CASSIA FISTULAE.

Litani
Let op: Spelling van 1914 (of ITANI). Zie GRENZEN VAN SURINAME en MAROWIJNE.

Lizards grass
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie SPOROBOLUS INDICUS.

Lo-hoedoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie SIDEROXYLON GUYANENSE.

Loanggo
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie STEMODIA.

Loangoe-tetei
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie ARISTOLOCHIA.

Lobi siengi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Bij jonge vrouwen uit het volk te Paramaribo bestaat de gewoonte - die in den laatsten tijd zeldzamer wordt - om van tijd tot tijd te vergaderen ten einde zich te oefenen in het zingen van geïmproviseerde minneliederen (lobi-siengi). Deze bijeenkomsten hebben plaats in afgelegen buurten en in gesloten vertrekken. Hoe het, nadat de liederen goe…

Lochnera rosea
Let op: Spelling van 1914 Reichb. Fam. Apocynaceae. Jonkmansliefde, sur., Koto-misi of koto-wentjé, n.e. Churchyard blossom, bov. e. Gekweekt en ook in het wild voorkomend heestertje met kort gesteelde, langgerekt-eivormige, tot 6 cm. lange bladeren. De witte of rose bloemen bestaan uit een dunne bloemkroonbuis met stervormigen zoom.

Locust
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie HYMENAEA.

Loekoe-man
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie BOSCHNEGERS, blz. 164.

Loembra blanko
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CROTON NIVEUS en ERITHALIS FRUTICOSA.

Loembra maatsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie MORINDA.

Loesoembé
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CHILOPODA.

Logo-logo
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie EIGENMANNIA, GYMNOTES, RHAMPHICHTHYS en HAEMATOXYLON.

Lohman (jhr. mr. Maurits Adriaan de Savornin)
Let op: Spelling van 1914 Zie BESTUURSREGELING, blz. 125 en GOUVERNEURS. Voorts het geschrift ‘Een [p. 454] blik op het bestuur van Jhr. Mr. M.A. de Savornin Lohman, Gouverneur van Suriname’, Rotterd.…

Loïri
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie BRADYPUS.

Lokki lokki
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PHYLLANTHUS EUWENSII.

Loksi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie HYMENAEA.

Lokus
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie HYMENAEA.

Lokus hars
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie HYMENAEA.

Loli-hoedoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie OCOTEA.

Lomp
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie BATRACHOIDES.

Loncheres
Let op: Spelling van 1914 Dit geslacht behoort tot de Knaagdieren (zie RODENTIA). Er zijn verscheidene soorten van bekend. Volgens Kappler komen er in Suriname twee soorten voor. De eene (niet nader gedetermineerde) is zeldzaam. De andere, brachyura (sur. Stekelrat) komt daarentegen veel…

Lonchocarpus
Let op: Spelling van 1914 Spec. Zie NEKOE en VISCHVERGIFTEN.

Long grass
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PANICUM INSULARE.

Longtom
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie GOUDINDUSTRIE, blz. 315.

Lonicera japonica
Let op: Spelling van 1914 Thumb. Fam. Caprifoliaceae. Kamperfoelie, sur. White honeysuckle, bov. e. Heestertje met langwerpig eivormige kort gesteelde bladeren, die aan den bovenkant glimmend zijn; de bloemen zijn scheef buisvormig en staan in min of meer eindstandige bloeiwijzen, voorzien van gewone bladen. Gekweekt.

Lonkriki
Let op: Spelling van 1914 n.e. (verouderd). Zie TROCHILIDAE.

Loo
Let op: Spelling van 1914 Achtervoegsel, dat in vele namen van boschnegerdorpen voorkomt en ‘plaats’ of ‘dorp’ beteekent.

Loodswezen
Let op: Spelling van 1914 Zie SURINAME, nautische-aanteekeningen.

Looistoffen
Let op: Spelling van 1914 Volgens het onderzoek naar looistofhoudende producten in Suriname door Dr. J. Sack bevat de bast van jonge mangroveboomen (Rhizophora Mangle L.) 10 à 14%, van oudere boomen tot 24,5% van het drooggewicht aan looistof; de bast van den oeman-barklak (Arrabidaea inaequalis Baill.) 14%. De mangrove komt veel voor langs de oevers der rivieren en ook lan…

Loostrens
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie PLANTAGE.

Loreya mespiloides
Let op: Spelling van 1914 Miq. Fam. Melastomataceae. Mispel, sur. Heester met eetbare besvruchten.

Loricaria cataphracta
Let op: Spelling van 1914 L., Basi-fisi, n.e. Fam. Loricariidae. Zoetwatervisch. Verspreiding: Suriname, Guiana, Amazone, Paraguay. De mondspleet is aan de onderzijde van den bek. Aan beide mondhoeken een korte voeldraad. De lipplooi is breed, met vele papillen en korte voeldraden. De kieuwopening is zeer nauw. Kop en lichaam zijn geharnast. De onderzijde van den kop is naa…

Loricaria maculata
Let op: Spelling van 1914 Bl., Gevlekte Harnasvisch, sur. Fam. Loricariidae. Zoetwatervisch. Verspreiding: Suriname, Guiana, Amazone, Paraguay. De bek is breed, de mondspleet ligt aan de onderzijde; de lipplooi is breed, van achteren met franje bezet. De bovenzijde van den kop en het lichaam met schilden bedekt. De schilden op den nek zonder of met nauwelijks zichtbare kiel…

Lorrendraaiers
Let op: Spelling van 1914 Zie COMPAGNIE (WEST-INDISCHE), blz. 221.

Loso-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 y.e. Zie ECLYPTA.

Lot
Let op: Spelling van 1914 Onder dezen naam, met een rangcijfer daarachter, werden bij het eerste in cultuur uitgeven van landerijen in de districten Neder- en Opper Nickerie en Saramacca de concessies aangeduid.

Lotà
Let op: Spelling van 1914 n.e. Meer of minder uitgebreide, onregelmatige huidvlekken, die bij negers en kleurlingen (bij vrouwen meer dan bij mannen) veelal op de borst, den hals en het aangezicht voorkomen en soms van zelf verdwijnen. Sommigen schrijven aan deze vlekken, die met lepravlekken niets gemeen hebben, een parasitairen oorsprong toe. Het volk in Suriname houdt ze…

Lotà-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 y.e. Zie ECLYPTA.

Loudon (jhr. mr. James)
Let op: Spelling van 1914 Zie MINISTERIE VAN KOLONIËN.

Louisa-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie ECLIPTA.

Love vine
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CUSCUTA.

Loxopterygium sagotii
Let op: Spelling van 1914 Hook f. Fam. Anacardiaceae. Bastaard-slangenhout, sur. Waka-tiki, n.e. Een boom met kleine groene bloemen in lange aren en gevleugelde vruchten.

Lucie-rivier
Let op: Spelling van 1914 Zie CORANTIJN EN EILERTS DE HAAN.

Luffa acutangula
Let op: Spelling van 1914 Roxb. Fam. Cucurbitaceae. Sikwa, n.e. Een komkommerachtige plant met groote, lange, gele vruchten. Een zeer veel hierop gelijkende soort (Luffa cylindrica) heet Zeefkomkommer.

Luiaard
Let op: Spelling van 1914 Zie BRADYPUS, CHOLOEPUS en XENARTHRA. [p. 455]

Luis
Let op: Spelling van 1914 Zie RHYNCHOTA.

Lust
Let op: Spelling van 1914 In Suriname gebruikelijk woord voor de sterke neiging van zwangere vrouwen om het een of ander, dikwijls de vreemdsoortigste dingen, te eten. In dien specialen zin was ook in Nederland dit woord eertijds gebruikelijk: ‘lust der bevruchter vrouwen’, ‘vrouwen die dragen kint.... die den lost hebben so groot na zeevisch’ (Zie Verwijs en Verdam, Middel…

Luthersche Gemeente
Let op: Spelling van 1914 Zie EVANG. LUTH. GEMEENTE.

Lutra
Let op: Spelling van 1914 Het geslacht Lutra, Otters, behoort tot de Familie der Mustelidae (Zie CARNIVORA). Dit en verwante geslachten zijn gekenmerkt door korte pooten; de vingers vereenigd door zwemvliezen. Klauwen klein, stomp. Kop breed, plat. Alle soorten leven in het water. In de …

Lycodontis
Let op: Spelling van 1914 soorten, Fam. Muraenidae, worden op de benedenw. eilanden Colebra genoemd. De meest voorkomende zijn: Lycodontis moringa (Cuv.) J. & Ev. De algemeenste aal in West-Indië. Verspreiding: Pensacola tot Rio Janeiro en Sint Helena. De grondkleur is geel, bedekt met bruine of zwarte vlekken van verschillenden vorm, niet kleiner dan de oogappel en soms zo…

Lycopodium cernuum
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Lycopodiaceae. Moemoe, n.e. Een varenachtige plant, behoorende tot de familie der Wolfsklauwen, kenbaar aan de lange stengels, die met fijne, naald vormige blaadjes bezet zijn.

Lühea rugosa
Let op: Spelling van 1914 Pulle. Fam. Tiliaceae. Koese-wiran, kar. Een boom met dikke onregelmatige takken en ruwe bladeren. De bloemen zijn rose van kleur.

Maatschappij (Surinaamsche) van Weldadigheid
Let op: Spelling van 1914 te Paramaribo, opgericht 28 Nov. 1827, had ten doel de ondersteuning van behoeftigen en het verschaffen van onderwijs aan de kinderen van minvermogenden. Nadat deze de school verlaten hadden, zorgde de Maatschappij voor hunne opleiding tot een of ander ambacht of beroep. Een door haar opgerichte spaarbank had in Dec. 1858 een fonds van ƒ23.833.91.…

Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
Let op: Spelling van 1914 Een departement van deze maatschappij werd in 1794 te Paramaribo opgericht, maar bleef niet langer bestaan dan tot 1800. Op 1 April 1816 werd er een nieuw departement opgericht. Dit maakte zich o.m. verdienstelijk door de uitgave van de Surinaamsche Almanakken van 1825, 1827-1843, 1845-1847 en van de ‘Gouvernementsbladen in de Kolonie Suriname uitg…

Maatsjoe
Let op: Spelling van 1914 pap. Beteekent wild groeiend.

Mabea piriri
Let op: Spelling van 1914 Aubl. Fam. Euphorbiaceae. Pipa-tiki, n.e. Een kleine boom met melksap en takken, die veel merg bevatten en waaruit men een pijp kan maken. Van daar de inlandsche naam.

Mabi-hoedoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CONCEVEIBA.