Myripristis jacobusLet op: Spelling van 1914 C. & V., Debojo (Kandeeltje), pap. Fam. Holocentridae. Zeevisch. Verspreiding: West Indië tot Brazilië, algemeen bij riffen en rotsen. Rugvin zeer lang, met tien sterke stekels, die in een beschubde groef neergeplooid kunnen worden. Aarsvin met vier stekels. Staartvin diep gevorkt. Deze mooi gekleurde visch is hoogrood, van onderen bleeker; een blo…
MyrmecophagaLet op: Spelling van 1914 Geslacht van Miereneters (zie
XENARTHRA), met slechts één soort, M. jubata, n.e., arow. en kar. Tamanoea. Het lichaam is bedekt met zeer lange haren; pluimstaart ongeveer zoo lang als de rest van het lichaam. Van snuit tot staartpunt ongeveer 2 M.; schouderhoogt…
Myrtle lemonLet op: Spelling van 1914 bov. e. Zie
TRIPHASIA.
Mystriophis intertinctusLet op: Spelling van 1914 (Rich.) J. & Ev. Syn. OPHICHTHYS INTERTINCTUS (Rich.) Gthr.). Slangenaal. Fam. Ophichthyidae. Verspreiding: Suriname; West Indië, noordelijk tot Pensacola; vrij algemeen, en veranderlijk in de kenmerken. Ongeschubde aal. Het einde van den staart reikt voorbij de rugvin en de aarsvin; staartvin ontbreekt. De rugvin begint voorbij het einde van de bo…
Naamgeving, namen, familienamen, voornamen, bijnamenLet op: Spelling van 1914 Een deel van de geschiedenis van de Surinaamsche bevolking en van hare wijze van denken en doen, en een zij het ook onvolkomen beeld van de groepen, waaruit zij is samengesteld, zou kunnen worden opgespoord in de namen, familie- en voornamen, die in de kolonie worden aangetroffen, of die men bij het doorbladeren van geschriften over Suriname terugv…
Naasting (recht van)Let op: Spelling van 1914 Zie
GRONDPOLITIEK, blz. 338.
NachtzwaluwenLet op: Spelling van 1914 sur. Zie
CAPRIMULGIDAE.
Nakki-fisiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ELECTROPHORUS.
NamenvreesLet op: Spelling van 1914 of, juister, de vrees om namen te noemen, vindt men zoowel bij de Indianen en Boschnegers als ook bij een groot deel van de negerbevolking van Suriname. Volgens Crevaux, Voyage dans l'Amérique du Sud, Paris 1883, blz. 250 en Coudreau, Chez nos Indiens, Paris 1894, blz. 305, noemen de Ojampi's den naam van een waterval niet, vóór ze dien voorbij zij…
NanassiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ANANAS.
NapîLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
AARDVRUCHTEN. -->
Nassy (David)Let op: Spelling van 1914 Zie
GRONDPOLITIEK, blz. 334 en
ISRAEL. GEM. blz. 385.
Nassy (Samuel)Let op: Spelling van 1914 Zie
ISRAEL. GEM. blz. 386 en
JOODE SAVANE, blz. 392.
NasuaLet op: Spelling van 1914 Geslacht van Roofdieren, behooren tot de Familie der Procyonidae (zie
CARNIVORA) aldus geheeten naar den eenigszins verlengden, naar boven gerichten en dus in het oog vallenden neus. Ook de nederlandsche naam, Neusbeer, wijst daarop; arow. Kibihi, n.e. Kwassi-Kw…
NeboehaLet op: Spelling van 1914 ben. e. Zie
PASSIFLORA SUBEROSA.
NectandraLet op: Spelling van 1914 Fam. Lauraceae. Pisi, n.e. Groote boomen, die een bruikbaar hout leveren voor binnenwerk en ook voor kasten. Verschillende soorten worden Pisi genoemd b.v. N. globosa Mez. en N. Pichurim Mez. Het versche hout heeft een eigenaardigen, sterken reuk, door de aanwezigheid van skatol. (Zie Dr. J. Sack. Pharm. Weekbl. 1911 blz. 309).
Nectandra coriaceaLet op: Spelling van 1914 Grisb. Fam. Lauraceae. Sweet wood, bov. e. Boom met langwerpige, dikke, leerachtige bladeren met spitse punt; de bloemen, waarvan de meeldraden met kleppen openspringen, staan in dichte pluimvormige bloeiwijzen. Komt voor in de hooger gelegen bosschen.
Nectandra guyanensisLet op: Spelling van 1914 Meissn. Fam. Lauraceae. Demerara-groenhart, sur. Een der beste en duurzaamste Surinaamsche houtsoorten, in groote afmetingen te verkrijgen. (Zie Bulletin no. 23 blz. 59 v.h. Dept. v.d. Landbouw in Suriname). In 1911 vond de houtvester Gonggrijp rijke opstanden van dezen boom in het westen der kolonie. Uit een verslag van H. Buys en P.F. Jansen van …
Nectandra krugiiLet op: Spelling van 1914 Mez. Fam. Lauraceae. Black sweet wood, bov. e. Deze onderscheidt zich van N. coriacea door de bladeren, die tot 2 d.m. lang zijn. Komt voor in de hooger gelegen bosschen. [p. 503]
NederlandschLet op: Spelling van 1914 In Suriname, eene kolonie van Nederland, is het Nederlandsch de officieele taal en het wordt er zooveel gesproken, dat men Suriname de meest Nederlandsche kolonie heet. De verbreiding van het Ned. in S. had geleidelijk plaats. De eerste Europeesche taal, waardoor men ginds zich verstaanbaar maakte was het Engelsch. Ofschoon de Hollanders in 1667 de…
Neger-EngelschLet op: Spelling van 1914 De eerste vestigingen van blanken, welke van blijvenden invloed geweest zijn, op de ontwikkelings-geschiedenis van Suriname waren die van de Engelschen onder Lord Willoughby, Graaf van Parham, en die der Portugeesche Joden aan de Boven-Suriname, beide omstreeks het midden der 17e eeuw. Zoowel Engelschen als Israëlieten voerden negerslaven aan uit v…
NegerkopLet op: Spelling van 1914 sur. Zie
CICONIIDAE.
NegervischLet op: Spelling van 1914 noemt men in Suriname alle ongeschubte visschen. Deze worden, waarschijnlijk in navolging van de Joden, ook door de overige blanken niet gegeten. In de naburige kolonië bestaat deze afkeer van ‘gladde visch’ niet. Evenmin op de Nederl. Antillen.
NegotiatiënLet op: Spelling van 1914 De handel op West-Indië, in het bijzonder op Suriname, nam in het 3de kwartaal van de 18de eeuw een ongekende vlucht. De koloniale producten, voornamelijk koffie, waren bovenmatig in prijs gestegen. Tijdelijke rust in de moeilijkheden met de slaven deed bovendien den prijs der plantages rijzen. Men streefde daarom naar uitbreiding van zaken en het …
NekoeLet op: Spelling van 1914 n.e. Een liaan, waarschijnlijk behoorende tot de familie der Leguminosae, en misschien een Lonchocarpus-soort, die gebruikt wordt bij de vischvangst, daar de plant een gift bevat (Nekoeid) dat de eigenschap heeft visschen te bedwelmen en te dooden. Andere namen zijn Tiengi-hoedoe, n.e. (stinkhout) en Hajali, arow. Zie over Nekoe, Bulletin no 48 (Ju…
Neomaenis analisLet op: Spelling van 1914 (C. & V.) J. & Ev. Carpitan. pap. Fam. Lutianidae, komt voor in West-Indië, Pensacola tot Brazilië. Een belangrijke voedselvisch. Van boven donker olijfgroen, vele schubben met bleek-blauwe plekjes, strepen vormende, die bij het ouder worden der visschen verdwijnen. De buikzijde wit, met helder-rood getint. Zes dwarsbanden voor op het lichaam. Een …
Neomaenis apodusLet op: Spelling van 1914 (Walb.) J. & Ev., Bers, pap. (Baars op Bonaire). Fam. Lutianidae. Zeevisch. Verspreiding: West-Indië, noordelijk tot Key West, zuidelijk tot Bahia. De kleur van de jonge exemplaren is groen met ongeveer acht, smalle, bleeke, vertikale strepen op het lichaam. De schubben onder aan de zijkanten met centrale, oranje vlekjes. De buikzijde is paarlkleur…
Neomaenis ayaLet op: Spelling van 1914 (Bloch) Jord. & Ev. Red Snapper. sur. Pargo, pap. Fam. Lutianidae. Zeevisch. Verspreiding: Van Long Island tot Brazilië, bij rotsige banken in vrij diep water. Lichaam tamelijk hoog, de bek eenigszins gepunt. De ruimte tusschen de oogen zeer hoog, de voorhoofdskiel sterk ontwikkeld. De staartvin half-maanvormig uitgesneden. De buitenrand van de aar…
Neomaenis griseusLet op: Spelling van 1914 (L.) J. & Ev. Caranjito, pap. Fam. Lutianidae. Zeevisch. Verspreiding: West Indië, van New Jersey tot Brazilië. Lichaam langwerpig ovaal, weinig samengedrukt, wat hoog. Vier hondstanden in de bovenkaak, waarvan twee grooter. Staartvin uitgerand, de bovenste lob het langst. De aarsvin is hoog. De kleur is van boven zeer donker groen. De onderkaak is…
Neomaenis jocuLet op: Spelling van 1914 (Bl. & Schn.) J. & Ev. Bastebers, pap. Fam. Lutianidae. Zeevisch. Verspreidlng: West-Indië, noordelijk tot Florida Keys, zuidelijk tot Bahia. Lichaam ovaal, zijdelings samengedrukt, rug hoog, kop lang, de ruimte tusschen de oogen smal. Vier hondstanden voor in de bovenkaak, waarvan twee zeer groot. De stekels van de rugvin sterk, de rand van de zac…
Nepsera aquaticaLet op: Spelling van 1914 Naud. Fam. Melastomataceae. Boesi-vergeet-mij-niet, n.e. Een kruidachtige plant met witte bloemen.
Neptunia plenaLet op: Spelling van 1914 Benth. Fam. Leguminosae. Waterthistle, bov. e. Rechtopstaand heestertje met dubbel saamgestelde bladeren; de bloemen staan in kogelvormige bloeiwijzen, die langgesteeld zijn en waaraan groote schubvormige bladeren voorkomen.
Nepveu (Jan of Jean)Let op: Spelling van 1914 geb. te Amst. 27 Aug. 1719, overl. te Paramaribo, 27 Febr. 1779, was de zoon van Louis Nepveu (wiens ouders Aubin Nepveu en Anna Baron, bij de herroeping van het Edict van Nantes naar Holland waren uitgeweken) en Suzanne Hamelot. Na te Weesp en te Amsterdam lager onderwijs te hebben genoten vertrok hij in 1734 naar Suriname, waar zijne ouders geves…
Nerium oleanderLet op: Spelling van 1914 L. Fam. Apocynaceae. Oleander, sur. en bov. e. Olijana, n.e. Uit Zuid-Europa afkomstige, algemeen gekweekte, giftige heester met smalle, leerachtige meestal in kransen van drie staande bladeren en fraaie, roode bloemen.
NeteldierenLet op: Spelling van 1914 Zie
COELENTERATA.
NeuropteraLet op: Spelling van 1914 netvleugeligen, eene orde van insecten, waartoe o.a. de mierenleeuwen behooren. Zij hebben bijtende, goed ontwikkelde monddeelen, borstelvormige, geknopte of min of meer knodsvormige sprieten, vier weinig in grootte verschillende, vliezige, netvormig geaderde vleugels. De gedaanteverwisseling is volkomen, de larven leven meestal op het land en verv…
NeusbeerLet op: Spelling van 1914 Zie
NASUA.
New riverLet op: Spelling van 1914 Zie
CORANTIJN en
GRENZEN V. SURINAME.
New townLet op: Spelling van 1914 Zie
NICKERIE.
NickerieLet op: Spelling van 1914 Een der kleinere Surinaamsche rivieren; ontspringt waarschijnlijk op het Bakhuisgebergte tusschen 4° en 5° N.B., stroomt eerst naar het noorden, buigt zich op ongeveer 4° 50? N.B. naar het noordoosten, loopt met talrijke kronkelingen in die richting voort tot ongeveer 5° 10', van daar met nog sterker windingen naar het noorden tot aan de samenvloei…
Nieuw AmsterdamLet op: Spelling van 1914 Zie
KRIJGSMACMT, blz. 427.
Nieuw MiddelburgLet op: Spelling van 1914 Volgens Herlein, Beschrijvinge v.d. Volk-plantinge Zuriname, Leeuwarden 1718, blz. 46, de naam, dien de Zeeuwen na de verovering aan Paramaribo gaven (zie ook de kaart van Maars bij dit werk). Hartsinck, Beschr. v. Guiana, Amst. 1770, II. 567 spreekt van de stad Paramaribo ‘weleer Nieuw-Middelburg genaamd’. In werkelijkheid heeft de stad nooit dien…
Nieuw RotterdamLet op: Spelling van 1914 Zie
NICKERIE.
Nieuwe KolonieLet op: Spelling van 1914 De naam van het gedeelte van Suriname, gelegen tusschen Coppename en Corantijn en omvattende de districten Coronie en Nickerie. De rest is de oude kolonie.
Nigieta di malpaisLet op: Spelling van 1914 cur. Zie
ACACIA VILLOSA.
NijverheidLet op: Spelling van 1914 Suriname.: Suriname is sedert den aanvang der vestiging van Europeanen een landbouwende kolonie geweest; de economische geschiedenis van de kolonie leert men uit de geschiedenis van dien landbouw kennen. Onder die omstandigheden was er voor de ontwikkeling van andere industrieën, dan die onmiddellijk met den landbouw verband hielden, weinig plaats.…
NimmerzatLet op: Spelling van 1914 sur. Zie
CICONIIDAE.
Ningré-kondrê-pépréLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
AFRAMOMUM.
Ningré-kopoeLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
CICONIIDAE.
Ningré-notoLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
CARYOCAR.
Ningré-sipiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ICTERIDAE. De naam beteekent slavenschip. Deze zwarte vogeltjes komen n.l. bij troepjes tegelijk aan, vooral op de rijstvelden. De Aucaners noemen dezen vogel andoki.
Ningré-tongoLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
NEGER-ENGELSCH.
NjafaroeLet op: Spelling van 1914 n.e. (verouderd). Een Afrikaansch woord, dat aanbidden beduidt. Het begin der godsdienstplechtigheden. Bij de doe's (zie
DANSEN) beteekende het woord het zingen zonder trom.
NjamsiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
AARDVRUCHTEN.
Njamsi-bredebonLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ARTOCARPUS INCISA.
Njamsi-fisiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
SCHIZODON.
NjanjaLet op: Spelling van 1914 n.e. (?). Zie
CARDIOSPERMUM.
NjawariLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
HASSI.
Njoen-wéntjé-bobìLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
SOLANUM MAMMOSUM.
NojaLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
TRACHYCORYSTES.
NopalLet op: Spelling van 1914 ben. e. Zie
NOPALEA.
Nopalea coccinelliferaLet op: Spelling van 1914 Salm-Dyck. Fam. Cactaceae. Nopari, n.e. Nopal, ben. e. Curaçao prickle, bov. e. Een cactusachtige plant, die over een klein deel stamvormig kan zijn, maar verder geheel is opgebouwd uit plaatvormige, langwerpige stengeldeelen; door het gemis van groote stekels onderscheidt zich deze plant van het geslacht Opuntia. Het is op de N. coccinellifera, da…
NopariLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
NOPALEA.
Norantea guianensisLet op: Spelling van 1914 Aubl. Fam. Marcgraviaceae. Regenbloem, sur. Karakara, arow. Knobojorogorei of Konopojolokoli, kar. Een liaan met groote, glanzend groene bladeren en groote oranje-roode bloemtrossen. De oranje-roode kleur geven de groote honingbekers, waarvan er een aan elken bloemsteel zit en die zeer druk door insecten en vogels bezocht worden. De bloemen zelf zi…
NotariaatLet op: Spelling van 1914 Suriname.: Langer dan in Nederland of in Ned. Oost-Indië, heeft in Suriname het verband bestaan tusschen de rechterlijke macht en het notariaat. Tot 1 Mei 1869 was de officieele benaming van den functionaris niet notaris, maar gezworen klerk, eene benaming van Engelschen oorsprong, die in de naburige Engelsche Kolonie Demerary, behouden bleef en da…
NuggetLet op: Spelling van 1914 Goudzoekersterm. Zie
AARDKUNDE blz. 7.
NuttgrassLet op: Spelling van 1914 bov. e. Zie
CYPERUS ROTUNDUS.
Nuyens (Theodorus Izaak Andreas)Let op: Spelling van 1914 Zie
GOUVERNEURS.
Nymphaea ampla d.c. var. speciosaLet op: Spelling van 1914 Casp. Fam. Nymphaeaceae. Waterlelie, sur. Een in de kleine Surinaamsche rivieren en kreken veel voorkomende waterplant met drijvende, bochtig-getande, groote bladeren op lange stelen en groote, witte op het water liggende bloemen.
Obé-makàLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ELAEIS.
ObiaLet op: Spelling van 1914 n.e. Een woord van Afrikaanschen oorsprong, evenals de zaak zelf. Onder
AMULETTEN is gesproken over obia's, die in beteekenis daarmede overeenkomen. Maar er zijn obia's of toovermiddelen, die aangewend worden om een vijand te schaden; gewoonlijk worden ze dan in…
ObónoeLet op: Spelling van 1914 n.e. (verouderd). Tooverij; ook priester of priesteres.
OchroLet op: Spelling van 1914 bov. e. Zie
HIBISCUS ESCULENTUS.
OcimumLet op: Spelling van 1914 Fam. Labiatae. Jeerba holae, ben. e. Mosquito basil, bov. e. Verschillende soorten Ocimum, die niet gemakkelijk van elkander te onderscheiden zijn, worden gekweekt; het zijn vrij lage plantjes met vierkante stengels en tegenoverstaande, kruisgewijs geplaatste bladeren; de tweelippige bloemkroon en de min of meer duidelijke tweelippige kelk met de v…
Ocimum micranthumLet op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Labiatae. Smeri-wiwiri, n.e. Kleine, kruidachtige plant met vierkanten stengel en tegenoverstaande, sterk riekende bladeren, die als kruiderij en ook als volksgeneesmiddel gebruikt worden. De bloemen vormen een eindelingsche trosvormige bloeiwijze en hebben een kelk waarvan de tanden overgaan in een gevleugelde kelkbuis. O. micranthum e…
Ocimum sanctumLet op: Spelling van 1914 L. Fam. Labiatae. Krosou smeri-wiwiri, n.e. Een kruidachtige plant met kleine bloemen, en welriekende bladeren, in Zuid- en Z.-Oost-Azië inheemsch, waarschijnlijk voor hetzelfde doel gebruikt als ameri-wiwiri.
OcoteaLet op: Spelling van 1914 Fam. Lauraceae. Boomen, die meest goede houtsoorten leveren, en waarvan verschillende soorten onder den naam Loli-hoedoe in Suriname bekend zijn.
OcoteaLet op: Spelling van 1914 Fam. Lauraceae. Wane, sur. Wana, n.e. Een groote boom met kleine groene bloemen, die vrij veel voorkomt. Het roodachtige hout is licht en drijft gemakkelijk. Het laat zich zeer goed bewerken en is tevens duurzaam. Zelden wordt het voor balken gebezigd en meestal komt het als platen of planken in den handel voor. Ook korjalen worden ervan gemaakt.
OctroijLet op: Spelling van 1914 Zie
BESTUURSREGELING, blz. 118,
COMPAGNIE (WEST-INDISCHE) blz. 213 en
HOGENDORP.
Ocyurus chrysurusLet op: Spelling van 1914 (Bl.) Poey. Grassteeltje, Geelstaartje of Gristeltje pap. Yellow tail op st. eust. Fam. Lutianidae. Zeevisch. Verspreiding: West-Indië, van zuidelijk Florida tot Brazilië. Mondspleet klein, onderkaak vooruitstekend. De schubben zijn klein, boven de zijlijn in zeer schuine rijen gerangschikt, onder de zijlijn in bijna horizontale lijnen. Kleur van b…
Odi-odi-botomanLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
CRUSTACEA en
GECARCINIDAE.
OdoLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
NEGER-ENGELSCH.
OdonataLet op: Spelling van 1914 eene orde van insecten, waartoe de waternimf behoort. Zij hebben bijtende, krachtig ontwikkelde monddeelen, vier ongeveer even groote, vliezige, netvormig-geaderde vleugels, die in rust niet worden gevouwen en uiterst kleine, op korte haren gelijkende sprieten. De gedaanteverwisseling is onvolkomen en de larven zijn waterbewoners. De waternimfen, w…
OebaadaLet op: Spelling van 1914 ben. e. Zie
ACACIA MACRACANTHA.
OemanLet op: Spelling van 1914 n.e. Beteekent vrouw; in verbinding met plantennamen, vrouwelijk. Zie overigens de opmerking bij MAN. Men spreekt ook van oeman-arin, vrouwelijke regen, en verstaat daaronder een zachten, aanhoudenden regen, in tegenstelling van een krachtigen, spoediger ophoudenden slagregen, die man-arin heet.
Oeman-aneisiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
PIPER.
Oeman-baboen-nefiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
SCLERIA MITIS.
Oeman-barklakLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
ARRABIDAEA.
Oeman-koenamiLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
EUPATORIUM.
Oeman-letterhoutLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
BROSIMUM.
Oeman-piendaLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
DESMODIUM BARBATUM.
OenkoeLet op: Spelling van 1914 ben. e. Zie
CYPERUS ARTICULATUS.
Oenocarpus batauaLet op: Spelling van 1914 Mart. Fam. Palmae. Koemboe of Batawa, n.e. Lo, arow. Een palm die [p. 517] 30 tot 40 voet hoog wordt, met groote geveerde bladeren en reusachtige, sterkvertakte vruchttrossen waaraan blauwe steenvruchten gezeten zijn, die ongeveer de grootte van een druif hebben. Het met warm water losgemaakte dunne vruchtvleesch wordt door een zeef gewreven en met…
OepoeroeiLet op: Spelling van 1914 Zie
BOVENL. INDIANEN.
OeraliLet op: Spelling van 1914 kar. Zie
CURARE.
OeroekoekoeLet op: Spelling van 1914 n.e. Zie
STRIGIDAE.
Oeroekoekoe snekiLet op: Spelling van 1914 n.e. (In Brazilië Çurukuku). Soorten van het geslacht Lachesis. Onder de door Jhr. W.C. van Heurn verzamelde slangen bevindt zich een exemplaar van Leptodira annulata en een ander van de verwante Petalognathus nebulatus, onder den naam oroekoekoe. Waarschijnlijk berust dit op eene verwarring met exemplaren van de vergiftige Lachesis-soorten.
OesterboomLet op: Spelling van 1914 sur. Zie
RHIZOPHORA.
OestersLet op: Spelling van 1914 Zie
MOLLUSCA, blz. 479. Reeds Walter Raleigh beschreef in 1596 de oesters, die hij op de kust van Guiana aan de mangrove-boomen zag groeien en sedert hebben vele reizigers op deze eigenaardigheid de aandacht gevestigd. De Rhizophoren worden daarom ook oesterboom…
OffersLet op: Spelling van 1914 Zie
BOSCHNEGERS, blz. 164. Ook aan de watervallen brengen de Boschnegers in bijzondere gevallen offers. Zie de beschrijving van een plengoffer aan de Arosoebanja-val in de Boven-Suriname bij K. Martin, West-indische Skizzen, Leiden 1887, blz. 60.