DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Verloven
Let op: Spelling van 1914 Zie PERSONEELE BEPALINGEN, enz.

Vermes
Let op: Spelling van 1914 Wormen. Een hoofdafdeeling van het dierenrijk, die een groot aantal lagere dieren [p. 710] omvat, welke niet alleen in uitwendig voorkomen, maar ook in inwendige bewerktuiging belangrijke verschillen vertoonen. Een kenmerk, dat zij allen gemeen hebben, is hun zijdelings-symmetrische bouw, waardoor men aan het lichaam steeds een voor- en achtereinde…

Vermiezeld
Let op: Spelling van 1914 Een in Suriname veel gebruikt woord in de beteekenis van in groei achtergebleven, inzonderheid van vruchten en van planten in het algemeen. Ook van dieren. Men hoort het ook in de beteekenis van zwak, schraal, teer, ziekelijk, als het Hollandsche woord miezerig.

Vernonia cinerea
Let op: Spelling van 1914 Less. Fam. Compositae. Döifi-wiwiri, n.e. Een slingerplant met witte bloemhoofdjes.

Vernonia longifolia
Let op: Spelling van 1914 Pers. Fam. Compositae. Wild tobacco, bov. e. Heestertje met kortgesteelde, langwerpige bladeren en bloemen geplaatst in bloemhoofdjes, die in aarvormige bloeiwijzen vereenigd zijn; de vruchten hebben vruchtpluis.

Versteeningsziekte
Let op: Spelling van 1914 Zie CACAO, blz. 191.

Versterre (Pieter)
Let op: Spelling van 1914 vermoedelijk de zoon van Samuel Claisz. V., boekhandelaar ‘in den Vergulden bijbel’ op de haven te Vlissingen en van Elizabeth Pietersdochter de Grave, waarmede deze in Januari 1630 gehuwd was. (De ster, die de boekhandelaar als merk had, voerde P.V. in zijn wapen). Als luitenant, in dienst van Zeeland, vertrok hij, nadat de verovering van Suriname…

Vervine
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie BOUCHEA.

Vespucci (Amerigo)
Let op: Spelling van 1914 Zie HANDEL EN SCHEEPVAART, blz. 342.

Vestiging
Let op: Spelling van 1914 Zie INGEZETENSCHAP.

Vestigingsplaatsen
Let op: Spelling van 1914 Zie LANDBOUW, blz. 441.

Vetivert
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ANDROPOGON SQUARROSUS.

Vetten
Let op: Spelling van 1914 Zie OLIËN EN VETTEN.

Vezelstoffen en vlechtmateriaal
Let op: Spelling van 1914 De in de W.I. Koloniën voorkomende, al of niet gebruikte vezelstoffen, afkomstig van in het wild groeiende of gekweekte planten, zijn onder hun onderscheidene hoofden genoemd. In alphabetische volgorde zijn die planten: Arrabidaea inaequalis, Asclepias nivea, Astrocaryum segregatum, Bromelia pinguin, Carludovica palmata, Ceiba pentandra, Cyperus gi…

Vieroog
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ANABLEPS ANABLEPS.

Vieruursbloem
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MIRABILIS.

Vietjo
Let op: Spelling van 1914 n.e. Inlandsche naam voor vogels behoorende tot het genus Synallaxis van de familie Dendrocolaptidae.

Vijg
Let op: Spelling van 1914 sur. en ben. e. Zie FICUS CARICA.

Villamilla octandra
Let op: Spelling van 1914 Hook. Fam. Phytolaccaceae. White hoop, bov. e. Heester met langwerpige, spits toeloopende bladeren en bloemen in trossen.

Vinger
Let op: Spelling van 1914 sur. Zoo noemt men in Suriname elke afzonderlijke vrucht van de bacove en de banaan. Een bos heeft zooveel handen, een hand zooveel vingers.

Vinval (Surinaamsche)
Let op: Spelling van 1914 Zie DORAS COSTATUS.

Virola
Let op: Spelling van 1914 Fam. Myristicaceae. Baboen-hoedoe of Baboen-tri, n.e. Verschillende soorten o.a. V. surinamensis Warb. en V. mycetis Pulle zijn bekend; van de laatste, misschien ook van andere soorten, wordt het zachte, witte hout, dat aan de lucht blootgesteld spoedig vergaat, bij bouwwerken onder den grond gebruikt en is dan bijna onvergankelijk. De geelachtige …

Vischlijm
Let op: Spelling van 1914 Zie SCIADEICHTHYS LUNISCUTIS en S. PARKERI.

Vischvergiften
Let op: Spelling van 1914 Tot het bedwelmen of dooden van visch bij de vischvangst worden in verschillende landen van de aarde tal van planten gebruikt. Dr. M. Greshoff heeft 345 dezer planten beschreven. Ook in Suriname worden tot hetzelfde doel planten aangewend behoorende tot de Leguminosae, Euphorbiaccae en Compositae en waarschijnlijk tot nog andere familiën. Omtrent d…

Vismia cayennensis
Let op: Spelling van 1914 Pers. Fam. Guttiferae. Pienja-hoedoe, n.e. Een boom, die een harsachtige stof levert.

Vismia latifolia
Let op: Spelling van 1914 Chois. Fam. Guttiferae. Jassi-hoedoe, n.e. Een boom, veel gelijkend op V. cayennensis.

Visschen
Let op: Spelling van 1914 Zie PISCES.

Visscherij
Let op: Spelling van 1914 SURINAME. Bij den grooten vischrijkdom van rivieren en zwampen en vooral van de zee langs de kust, zou men een zeer ontwikkeld visscherijbedrijf mogen verwachten. Dit is er evenwel niet. De bevolking is meer gesteld op de van buiten ingevoerde gezouten visch (zie VO…

Visscherij-bedrijf op de Ned. W.I. eilanden
Let op: Spelling van 1914 Zooals bekend is, wordt het geheele West-Indische gebied bespoeld door het water van den Golfstroom. Het water van den Zuid- en Noord-acquatoriaalstroom, die, van de kusten van Afrika gekomen, door de passaatwinden dwars door den Atlantischen Oceaan gedreven, elkaar aan de N.O. Kust van Zuid-Amerika en buiten den krans der Kleine Antillen ontmoeten…

Visscherspaard
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie HASSI.

Vitex umbrosa
Let op: Spelling van 1914 Sw. Fam. Verbenaceae. Foema, ben. e. Boom met handvormig saamgestelde, 5-7-tallige bladeren, waarvan de blaadjes leerachtig, sterk glanzend, tot 8 c.M. lang zijn; de bloemen staan in pluimen en de vrucht heeft de grootte van een kleine druif.

Vito
Let op: Spelling van 1914 pap. Negeropzichter op de plantages op Curaçao (zie ook BOMBA en FACTOOR).

Vlechten
Let op: Spelling van 1914 Het eenvoudigste vlechtwerk is een kruisverband van twee vlechtstrooken, die men schering en inslag zou kunnen noemen. Door de grootere stijfheid der vlechtstrooken is niet, zooals bij het weven, een toestel tot spanning noodig. De wisseling der strooken geschiedt door het beurtelings oplichten daarvan. Uit de schaarsche berichten over het Surinaam…

Vleermuizen
Let op: Spelling van 1914 Zie CHIROPTERA.

Vliegen
Let op: Spelling van 1914 Zie DIPTERA.

Vliegende visch
Let op: Spelling van 1914 Zie EXONAUTES RONDELETII.

Vlier
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie SAMBUCUS.

Vliesvleugeligen
Let op: Spelling van 1914 Zie HYMENOPTERA.

Vlinders
Let op: Spelling van 1914 Zie LEPIDOPTERA.

Vloedbosch
Let op: Spelling van 1914 Andere naam voor mangrove-bosschen. Zie PLANTENGROEI, blz. 572-573.

Vlooi
Let op: Spelling van 1914 Zie CHINEES en SIPHONAPTERA.

Voandzeia subterranea
Let op: Spelling van 1914 Peth. Th. Fam. Leguminosae. Gobo-gobo, n.e. Kruid, van Madagascar afkomstig, welks vruchten, evenals die van Arachis hypogea, in de aarde rijpen en eetbaar zijn.

Vochysia
Let op: Spelling van 1914 Fam. Vochysiaceae. Kwarie, n.e. Algemeen voorkomende boomen met groote trossen gele bloemen. Van verschillende soorten wordt het hout gebruikt.

Voedings- en genotmiddelen
Let op: Spelling van 1914 Na hetgeen onder de hoofden AARDVRUCHTEN, BAKKELJAUW, BANAAN,
Vogels
Let op: Spelling van 1914 Zie AVES.

Volksgeneesmiddelen en -geneeswijzen
Let op: Spelling van 1914 Hoe de Indianen hunne zieken behandelen is medegedeeld in het art. BENEDENL. INDIANEN, blz. 110. Ook Van Coll, Gegevens, blz. 77 en 78 vertelt daaromtrent veel merkwaardigs. Onder SURINAME, blz. 665.

Vomer setipinnis
Let op: Spelling van 1914 (Mitch.) Gill. Paardekop, Pap. Fam. Carangidae. Zeevisch. Verspreiding: Aan beide kusten van tropisch Amerika. Lichaam sterk zijdelings gedrukt, naar de randen dun uit-uitloopend; zijlijn sterk gebogen, op het achterste deel met zwakke schilden. De zachte rug- en aarsvin zijn zeer laag; de borstvinnen sikkelvormig. Deze visch is van boven groenacht…

Vormsuiker
Let op: Spelling van 1914 sur. Een soort lichtgekleurde suiker, die eertijds op de Surinaamsche suikerplantages uitsluitend voor eigen gebruik van den planter werd gemaakt.

Vorschen
Let op: Spelling van 1914 Zie ANURA.

Vouacapoua americana
Let op: Spelling van 1914 Aubl. Fam. Leguminosae. Bruinhart, sur. Een groote boom, die van boven zeer sterk vertakt is, met oneven gevinde [p. 725] bladeren en kleine regelmatig gebouwde bloemen in pluimen. De vrucht is ongeveer eirond, springt met twee kleppen open en bevat slechts één zaad. Het hout is zeer duurzaam en gezocht als bouwhout en om zijn mooie bruine tint ook…

Vredescontracten met de boschnegers
Let op: Spelling van 1914 Op blz. 154 van het art. Boschnegers is gezegd dat de tekst van de nieuwe overeenkomsten in 1835 met de Saramaccaners, in 1837 met de Aucaners en in 1838 met de Matoeari-negers gesloten niet zijn openbaar gemaakt. Dit is nu geschied in deel 71 van de Bijdr. tot de taal-, land- en volkenk. v. Ned. Indië (1916) blz. 371-411, onder den titel ‘Politiek…

Vreemdelingen
Let op: Spelling van 1914 Vreemdelingen zijn alle personen, die niet tot de Nederl. staatsgemeenschap behooren. (Zie ook art. 12 der wet op het Ned. en Ingezetenschap van 12 Dec. 1892, Stbl. No 268, zooals dat art. gewijzigd is bij de wet van 10 Febr. 1910, Stbl. No 56). Tusschen een bepaalden staat en de vreemdelingen bestaat geen natuurlijk verband. Volgens het volkenrech…

Vrijmetselarij
Let op: Spelling van 1914 De vrijmetselarij heeft in de tweede helft van de 18de eeuw haar weg naar Suriname gevonden. J.D. Kunitz, die in 1805 te Erfurt een eigenaardig boekje uitgaf, ‘Surinam und seine Einwohner’, behandelt de vrijmetselaarsbijeenkomsten onder de ‘Vergnügungen der Einwohner’. ‘Ueberhaupt scheinen ihre Zusammenkünfte sich immer in eine Gasterei zu endigen.…

Vruchten en vruchtboomen
Let op: Spelling van 1914 Suriname.: Onder dit hoofd zijn voornamelijk die vruchten opgesomd, welke te Paramaribo ter markt komen, of werkelijk algemeen gegeten worden. Er zijn bovendien een aantal vruchten, die wel eens gegeten worden, maar toch niet onder de bovengenoemde rubriek vallen. De botanische beschrijvingen vindt men onder de afzonderlijke hoofden in deze Encyclo…

Vurige liefde
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie IXORA COCCINEA.

Vuurboor
Let op: Spelling van 1914 Zie BENEDENL. INDIANEN, blz. 103.

Vuurslang
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ATRACTUS.

Vuurvlieg
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COLEOPTERA.

Waabi
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie ACACIA MACRACANTHA.

Waada waada
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie BOERHAAVEA ERECTA, B. HIRSUTA en B. PANICULATA.

Waada waada maatsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie BOERHAAVEA ERECTA, B. HIRSUTA en B. PANICULATA.

Waaien
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CACAO, blz. 189.

Waaierpalm
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MAURITIA.

Waal (Engelbertus de)
Let op: Spelling van 1914 Zie MINISTERIE VAN KOLONIËN.

Wagner (Herman, François, Gerardus)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Waikara
Let op: Spelling van 1914 n.e. (Kar. Sibiroe). Volgens Kappler, Surinam, blz. 22 zou deze boom Galipea officinalis zijn, een groote boom, die in het binnenland voorkomt en waarvan de bast een den Indianen bekend middel is tegen buikloop. De bast is kaneelkleurig, vrij dik, bitter en van niet onaangenamen specerijgeur. Kappler veronderstelt dat het de echte Angostura-bast is…

Wajakaa
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie GUAJACUM OFFICINALE.

Wajakaa maatsjoe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie GUAJACUM SANCTUM.

Wajakaa sjimarón
Let op: Spelling van 1914 ben. e. zie GUAJACUM SANCTUM.

Wajombo
Let op: Spelling van 1914 Een linker-zijrivier van de Coppename, door de Arrawarra in verbinding staande met de Nickerie. Zij stroomt geheel door het alluviale land, eerst naar het noorden, dan naar het noordoosten, verder in zuidoostelijke en daarna, in groote kronkelingen, in noordoostelijke richting; het is een diepe rivier, goed bevaarbaar voor schepen tot 16 voet diepg…

Wakago
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie GALLI.

Wakka-piki-njan
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie SLAVERNIJ, blz. 638.

Wakka-tiki
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie LOXOPTERYGIUM.

Wakoera
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie RANDIA ACULEATA.

Wall purslane
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PEPEROMIA PETIOLARIS.

Wallaba
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie EPERUA.

Walliana
Let op: Spelling van 1914 Naam van Guiana, volgens blz. 84 en 93 van The voyage of Robert Dudley to the West-Indies, 1594-1595. Edited by George F. Warner. (Hakluyt Society 1909).

Waltheria americana
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Sterculiaceae. Malva of Soldatenthee, sur. Jeerba di leeba, ben. e. Mash mellow, bov. e. Kruidachtige plant of halfheester met lang-eivormige, iets hartvormige, wollig behaarde bladeren; bladrand zeer onregelmatig gezaagd. De kleine oranje bloemen staan in zeer ineengedrongen, dikke bloeiwijzen in de oksels der bladeren. Een aftreksel der b…

Waná
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie OCOTEA.

Wanakoe
Let op: Spelling van 1914 kar. en n.e. Zie PITHECIA.

Wanamoe of wanapoe
Let op: Spelling van 1914 (kar.?) Zie VISCHVERGIFTEN.

Wandelende tak
Let op: Spelling van 1914 Zie ORTHOPTERA.

Wandoe
Let op: Spelling van 1914 sur. en ben. e. Zie CAJANUS en GROENTEN.

Wane
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie OCOTEA.

Wanica-kreek
Let op: Spelling van 1914 Zie SARAMACCA-KANAAL.

Wants
Let op: Spelling van 1914 Zie RHYNCHOTA.

Wapen
Let op: Spelling van 1914 A. Algemeen.: Merkwaardigerwijze moet het artikel aanvangen met de bekentenis, dat het onderwerp waarover het handelt niet be-[p. 732]staat. Onze koloniën toch hebben nimmer een eigen wapen bezeten. Dit is geen toevalligheid, maar een feit dat uit de eigenaardige rechtspositie van een kolonie voortvloeide. Als eigendom van den souverein of diens pl…

Wapens
Let op: Spelling van 1914 Zie BENEDENL. INDIANEN, blz. 105, BOVENL. INDIANEN, blz. 172 en 176, OUDHEDEN, bl. 541…

Warakoe
Let op: Spelling van 1914 kar. of war. en n.e. Zie SCHIZODON.

Waranawa
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie CARANX LATUS.

Warappa
Let op: Spelling van 1914 kar. en n.e. Zie HOPLERYTHRINUS.

Waraus
Let op: Spelling van 1914 Zie BENEDENL. INDIANEN.

Warawara
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie FALCONIDAE.

Wareeroe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CISSUS SICYOIDES.

Wareeroe kroes
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CISSUS TRIFOLIATA.

Warimbo
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie ISCHNOSIPHON.

Warna
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie COELOGENYS.

Warra-warra
Let op: Spelling van 1914 kar. en n.e. Zie PLECOSTOMUS.

Warrand(e)
Let op: Spelling van 1914 Oude naam voor de giftbrieven van gronden in Suriname tot den aanleg van plantages.