DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Spaansche bok
Let op: Spelling van 1914 Een van de vele, wreede lichamelijke straffen uit den slaventijd. Het slachtoffer werd met samengebonden handen neergelegd, met de knieën tusschen de armen naar boven getrokken, vervolgens op zijde geworpen en aan een paal vastgebonden, waarna de slagen met een tamarinde-zweep werden toegebracht, eerst op de eene, daarna op de andere zijde. Na de s…

Spaansche vlag
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie GONIOPLECTRUS.

Spaansche vrouw
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ORTHOPTERA.

Spaar- en beleenbank
Let op: Spelling van 1914 Zie CREDIET-INSTELLINGEN, blz. 242.

Spanish casha
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie ACACIA MACRACANTHA.

Spanish dagger
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie YUCCA.

Spanish lady
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie OPUNTIA.

Sparganophorus vaillantii
Let op: Spelling van 1914 Gärtn. Fam. Compositae. Kromanti-wiwiri, n.e. Een veel voorkomend onkruid; bloemhoofdjes in groepen van 2-6 in de bladoksels zittend. Bloemen wit tot rood.

Sparí
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie POTAMOTRYGON.

Spechten
Let op: Spelling van 1914 Zie PICIDAE.

Spel
Let op: Spelling van 1914 sur. Speri, n.e. In den slaventijd werd het woord gebruikt in den zin van wachtbeurt, waakbeurt, hetzij in het huis van den meester, hetzij op de plantages, in de fabriek, enz. Een spel heette ook het dansfeest der slaven met nieuwjaar of wanneer de eigenaar of administrateur de plantage bezocht. Zie ook bij MAIS, blz. 456.

Spigelia anthelmia
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Loganiaceae. Kromanti kankan, n.e. Leengga di baaka, ben. e. Een kruidachtige plant met een krans van 4 groote bladeren aan het eind van den stengel, uit welks midden de tros van roode bloemen te voorschijn komt. De plant is vooral in verschen staat vergiftig; wordt in de Vereenigde Staten tot het verdrijven van ingewandswormen aangewend.

Spijkerhout
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MOURIRIA.

Spikrikatti
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PSEUDOPLATYSTOMA.

Spinaap
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ATELES.

Spinnen
Let op: Spelling van 1914 Zie ARANEINA.

Split peas
Let op: Spelling van 1914 Geelgroene gespleten erwten, die uit Britsch-Indië in Suriname worden ingevoerd, hoofd-[p. 647]zakelijk ten behoeve der Br. Ind. immigranten.

Spondias dulcis
Let op: Spelling van 1914 Forst. Fam. Anacardiaceae. Pomme (de) Cythère, sur. Fransi mopè of Pomsteri, n.e. Een groote boom, die in alle tropische streken gekweekt wordt. De zachtzure vruchten, die twee maal per jaar rijp worden, zijn eirond, geel of bruin en ongeveer zoo groot als een aardappel. De pit zit vol stekels. Men kan ze uit de hand eten of ze in brandewijn inmake…

Spondias lutea
Let op: Spelling van 1914 L. (Syn. S. MOMBIN). Fam. Anacardiaceae. Mopè, n.e. Hobo, arow. Hooba, ben. e. Yellow plum, bov. e. Groote boom met veervormig samengestelde bladeren, waarvan de blaadjes scheef en tot 10 cm. lang zijn. Bloemen in dichte pluimen geplaatst; de gele vruchten, ter grootte van een kleine pruim, bevatten één zaad en worden zoowel rauw als geconfijt gege…

Spondias purpurea
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Anacardiaceae. Makka pruim, ben. e. Jamaica plum, bov. e. Boom met veervormig samengestelde bladeren, die uit 20 of meer blaadjes bestaan, ieder tot 4 cm. lengte; de bladeren zijn niet zoo leerachtig als van S. mombin. Gekweekt.

Sponsen
Let op: Spelling van 1914 Zie PORIFERA en VISSCHERIJBEDRIJF.

Spookvogel
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CAPRIMULGIDAE.

Spoor
Let op: Spelling van 1914 Zoo noemt men in Suriname de plaatvormige, straalsgewijze geplaatste beeren, die bij sommige boomsoorten voorkomen en als natuurlijke stutten den boom schragen, zoo b.v. bij Ceiba en Pterocarpus. Zie de beschrijving van eenige vormen bij A.J. van Stockum, Verslag van de Saramacca-expeditie, Leiden 1904, blz. 109.

Sporobolus indicus
Let op: Spelling van 1914 R. Br. Fam. Gramineae. Lizards' grass, bov. e. Gras met een pluimvormige, sterk samengestrokken bloeiwijze, bestaande uit spitse aartjes van 0,15 cm. lengte; bladeren 3 dm. en langer.

Sporobolus virginicus
Let op: Spelling van 1914 Kth. Fam. Gramineae. Brakgras, Jeerba fieni, ben. e. Gras met een hoogstens 6 c.m lange samengetrokken pluimvormige bloeiwijze, ook dikwijls een kegelvormige pluim vormend; bladeren in twee rijen staand en meestal niet langer dan 5 cm. S. virginicus komt algemeen voor op zilte gronden van alle Ned. W.-I. Eilanden.

Spotlijster
Let op: Spelling van 1914 Zie MIMUS.

Sprain leaf
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CALOTROPIS.

Sprainbush
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CHENOPODIUM MURALE.

Sprainbush wine
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CARDIOSPERMUM.

Sprat
Let op: Spelling van 1914 st. eust. Zie OPHISTONEMA.

Sprenger van Eyk (mr. Jacobus Petrus)
Let op: Spelling van 1914 Zie MINISTERIE VAN KOLONIËN.

Sprinkhanen
Let op: Spelling van 1914 Zie ORTHOPTERA.

Spruce
Let op: Spelling van 1914 Zie HOUT EN HOUTHANDEL, blz. 368.

Spörcke (Hendrik Ernest baron van)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Sranan
Let op: Spelling van 1914 n.e. = Suriname.

Sranan-didon-papaja
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CYPERUS GIGANTEUS.

Srebébé
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie IRYANTHERA.

Sribà
Let op: Spelling van 1914 kar. en n.e. Zie GASTROPELECUS en POPTELLA.

Srikà
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CALLINECTES.

Srin
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie MUNTWEZEN, blz. 488.

Srio
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie DANSMEESTERTJE.

Sroesakka
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie ANONA MURICATA.

St. eustatius
Let op: Spelling van 1914 Zie SINT EUSTATIUS.

St. martin
Let op: Spelling van 1914 Zie SINT MARTIN.

Staartgras
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie IMPERATA.

Staartrog
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie POTAMOTRYGON.

Staat
Let op: Spelling van 1914 sur. Beteekent plantage; men spreekt van een suikerstaat.

Staatstoezicht
Let op: Spelling van 1914 Zie SLAVERNIJ.

Stachytarpheta
Let op: Spelling van 1914 Fam. Verbenaceae. Káka-kankàn, n.e. Een kruidachtige plant, die veel langs de wegen voorkomt; kenbaar aan de lange met stekelige schubjes bezette bloem-aren en de blauwe bloemen.

Stachytarpheta jamaicensis
Let op: Spelling van 1914 Vahl. Fam. Verbenaceae. Purple wormbush, bov. e. Kruid met langwerpige tegenoverstaande bladeren met afloopenden voet; de bloemen zijn geplaatst in holten van een zeer lange aarvormige bloeiwijze en hebben een scheeve bloemkroonbuis.

Stakama hatsjie
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie RIVINA.

Stanfasti
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie GOMPHRENA.

Stanhopea grandiflora
Let op: Spelling van 1914 Lindl. Fam. Orchidaceae. Lady-slipper, sur. Een in Suriname veel gekweekte Orchidee, waarvan de groote witte bloem in vorm eenigszins op een muiltje gelijkt.

Star of bethlehem
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie EUPHORBIA PULCHERRIMA.

Star-appra
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CHRYSOPHYLLUM.

Statia+A664
Let op: Spelling van 1914 = St. Eustatius. -->

Stedman (John, Gabriel)
Let op: Spelling van 1914 geb. in Nederland (Breda?) in 1744, overl. te Tiverton (Devon) 7 Maart 1797, was de zoon van Robert Stedman, officier in de Schotsche brigade in dienst van de Staten-Generaal, en Antoinette, Christine van Ceulen. Hij nam in 1760 dienst bij Generaal John Stuart's regiment in de Schotsche brigade en vergezelde in 1773, na door den Stadhouder Willem d…

Steekvliegen
Let op: Spelling van 1914 Zie DIPTERA.

Steenduif
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COLUMBIDAE.

Steenen bijlen
Let op: Spelling van 1914 Zie OUDHEDEN.

Steenezel
Let op: Spelling van 1914 In Suriname de naam voor den ezel, het grauwtje.

Steenhout
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie JACQUINIA.

Stekelhuidigen
Let op: Spelling van 1914 Zie ECHINODERMATA.

Stekelrat
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie LONCHERES.

Stekelrog
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie DASYATIS.

Stekelvarken
Let op: Spelling van 1914 Zie COENDU.

Stelling
Let op: Spelling van 1914 sur. Beteekent in Suriname - en ook in Britsch Guiana - landingssteiger, pier.

Steltje
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie PARANTHIAS.

Stemodia maritima
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Scrophulariaceae. Loanggo, ben. e. Torra, cur. Kruidachtige plant met eenigszins spatelvormige, grof getande bladeren, die met een verbreeden voet stengelomvattend zijn en tegenoverstaand; de bloemen staan in de oksels der bladeren in een klein aantal.

Stenolobium stans
Let op: Spelling van 1914 Seem. Fam. Bignoniaceae. Kelki heel, ben e. Yellow blossom, bov. e. Heester met veervormig saamgestelde 5-tallige bladeren, waarvan de blaadjes grof gezaagd zijn; de bloemen trechtervormig; de vruchten zijn lijnvormig, openspringend en bevatten vele gevleugelde zaden. Gekweekt.

Stephanotis
Let op: Spelling van 1914 Een tot de Asclepiadaceae behoorende slingerplant met zeer welriekende, witte bloemen. De vruchten bereiken de grootte van een banaan en bevatten een groot aantal bruine, platte zaden, die lange haren dragen. De plant wordt in Suriname veel gekweekt.

Sterappel
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CHRYSOPHYLLUM.

Sternopygus macrurus
Let op: Spelling van 1914 Bl. & Sch. Logo-logo, n.e. Fam. Gymnotidae. Zoetwatervisch. Verspreiding: Suriname, Orinoco, zuidelijk tot Paraguay. De schubben zijn zeer klein. De aarsvin vangt aan onder het begin der borstvinnen. Kleur effen bruin of zwart, met zwarte vlek boven de kieuw-opening. Soms donker gestippeld. Jonge individuen hebben wel eens een gelen band langs de z…

Stigmatophyllon convolvulifolium
Let op: Spelling van 1914 Juss. Fam. Malpighiaecae. Koni-koni-kasaba-tétéi. n.e. Een slingerplant met gele bloemen.

Stigmatophyllon periplocifolium
Let op: Spelling van 1914 A. Juss. Fam. Malpighiaceae. Goat bush, bov. e. Slingerplant met langwerpige, leerachtige bladeren tot 14 cm. lang; de bloemen hebben een 5-bladige gele bloemkroon; de kelkbladen zijn voorzien van dikke klierachtige plekken.

Stijlerijen
Let op: Spelling van 1914 Zie BELASTINGEN, blz. 85 en SUIKERRIET.

Stinging nettel
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie FLEURYA.

Stinging thyme
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie COLEUS.

Stinkhout
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie GUSTAVIA AUGUSTA en NEKÒE.

Stinkvogel
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CATHARTIDAE.

Stinkwood
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PISCIDIA.

Stoel
Let op: Spelling van 1914 sur. Plantersterm. Zie BACOVE, blz. 65.

Stoipi-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie RUTA.

Stokki
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CAPPARIS COCCOLOBIFOLIA en C. CYNOPHALLOPHORA.

Stokvischhout
Let op: Spelling van 1914 HAEMATOXYLON.

Stondoifi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie COLUMBIDAE.

Straatvoogd
Let op: Spelling van 1914 sur. Slaven, die geen meester hadden, moesten zich van een straatvoogd voorzien; werd die niet gevonden, dan werd er ambtshalve een aangesteld, in verband met de te verleenen brieven van manumissie (Zie G.B. 1828, no. 5, art. 6, 1829, no. 1., art. 7, 1829, no. 10, art, 6 en 1830, no. 6, art. 2).

Strafrecht
Let op: Spelling van 1914 A. suriname.: § 1.: In Suriname heeft, sedert de vestiging van het souvereine gezag der Staten-Generaal over die kolonie, als strafrecht gegolden de Constitutio Criminalis Carolina of Rijksstrafverordening van 1532 met daarnaast, eenerzijds eenige oude gemelde Strafwet van Keizer Karel V amplieerende placaten van de Staten van Holland en West-Fries…

Strafstelsel
Let op: Spelling van 1914 A. suriname.: § 1.: Art. XXII van het Octrooi van 23 Sept. 1682 bepaalt: ‘dat oock den voornoemden Gouverneur ende Raden sullen moeten vaceren tot het administreren van alle criminele Justitie’. Aan dit College werd dus, nevens wetgevende en bestuursfunctiën, ook jurisdictie gegeven in lijfstraffelijke zaken, aan welke rechtsmacht eerst in 1828 een…

Strawberry
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CEREUS TRIANGULARIS.

Strigidae
Let op: Spelling van 1914 Uilen, Oeroekoekoe, n.e. De gewoonste uilensoort in Suriname is Scops brasiliana. In gebouwen leeft, evenals onze kerkuil, een verwante soort, Strix perlata. In verlaten holen van gordeldieren leeft de holenuil, Speotyto cunicularia. De bijgeloovige vrees voor het geroep van den uil vindt men ook in de kolonie (zie NIJVERHEID, blz. 512.

Strumpfia maritima
Let op: Spelling van 1914 Jacq. Fam. Rubiaceae. Bai no boolbee, ben. e. Laag heestertje met lancetvormige, dikke, leerachtige bladeren, waarvan de randen sterk naar beneden omgekruld zijn; de geheele stengel is bedekt met resten van bladstelen en steunblaadjes.

Stuipenblad
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie RUTA.

Stukken
Let op: Spelling van 1914 sur. Plantersterm. Zie PLANTAGE.

Stuyvesant (Petrus)
Let op: Spelling van 1914 Zie CURAÇAO, blz. 256 en GOUVERNEURS blz. 327.