DBNL - Encyclopaedie van Nederlandsch West-Indië

Categorie: Geschiedenis en volkskunde > Nederlands West-Indië, 1914
Datum & Land: 22/12/2007, NL
Woorden: 4409

Blauw-kippanki
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PORPHYRIOLA.

Blauwdas-kanarie
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TANAGRIDAE.

Blauwe duif
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COTINGIDAE.

Blauwvogeltje
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TANAGRIDAE.

Bleeder
Let op: Spelling van 1914 Zie BALATA.

Bleeding heart
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CLERODENDRON THOMSONAE. -->

Bleeker (Pieter)
Let op: Spelling van 1914 geb. 10 Juli 1819 te Zaandam, overl. 24 Jan. 1878 te 's Grav., werd aanvankelijk voor apotheker opgeleid; door eigen studie stedelijk heelmeester en plattelandsgeneeskundige geworden, werd hij tot off. van gez. 3e kl. bij het leger in N.O.-Indië aangesteld, waar hij alle rangen tot en met dien van chirurgijn-majoor doorliep. In 1860 naar Nederland …

Blighia sapida
Let op: Spelling van 1914 Kön. Fam. Sapindaceae. Aki, sur. Een uit West-Afrika afkomstige, in Suriname slechts zelden gekweekte boom, die ongeveer 10 M. hoog wordt. De eironde, een weinig 3-kantige vruchten springen met 3-kleppen open, en laten drie zaden zien, die ten deele ingebed zijn in een vleezige massa, welke op verschillende wijzen eetbaar is. Zie Bulletin No. 22 (D…

Blisterbush
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie PLUMBAGO SCANDENS.

Bloedend hart
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CLERODENDRON THOMSONAE.

Bloeds-eed
Let op: Spelling van 1914 Deze vorm van den eed, in het n.e. dringi-sweri genoemd, komt bij de Boschnegers voor. Hij werd althans vroeger door hen bij plechtige gelegenheden toegepast, zoo b.v. door de negers van Auka bij het sluiten van den vrede met de blanken op 21 Oct. 1760. Hartsinck II, blz. 800, verhaalt de plechtigheid aldus: ‘Zestien Capiteinen van de Negers hebben…

Bloedzuigers
Let op: Spelling van 1914 Zie VERMES.

Blom
Let op: Spelling van 1914 De gewone naam in Suriname voor tarwemeel, dat bijna geheel uit de Vereenigde Staten wordt ingevoerd, in vaten verpakt. De totale invoer bedroeg: voor Suriname in: 1910 3654.607 K.G. waarde ƒ511.645

Blomtsji di kokoliesji
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CLITORIA.

Blueberry
Let op: Spelling van 1914 saba, st. eust. Zie SYMPLOCOS.

Blydog
Let op: Spelling van 1914 bov. e. Zie CASSIA BICAPSULARIS.

Boa constrictor
Let op: Spelling van 1914 Afgodslang. Dagoewé-sneki en Papa sneki, n.e. Een van de mooist geteekende [p. 142] slangen, met breeden, duidelijk van het lichaam gescheiden kop, die bedekt is met betrekkelijk kleine schubben. De grondkleur van deze reuzenslang is een grijsachtig rood; op den rug 15 tot 20 donkerbruine dwarsbanden; deze dwarsbanden loopen zijdelings breed uit, z…

Boas
Let op: Spelling van 1914 In den volksmond in Suriname de tamboermajoor der schutterij. Van Sypesteyn, Beschrijving van Suriname, blz. 254 noemt S.H. Boas als tamboermajoor en bode der schutterij in 1853. Terwijl gewoonlijk de naam van bedrijf of beroep op een persoon, daarna op eene familie overgaat, is hier eigenaardig de naam van een vroegeren bokleeder van het ambt de n…

Bocagea asbecki
Let op: Spelling van 1914 Pulle. Fam. Anonaceae. Schopsteelhout, sur. Een in de Savannen voorkomende boom; van het taaie hout maakt men stelen van spaden en bijlen.

Bodianus fulvus
Let op: Spelling van 1914 (L.) J. en Eig.; Poeroentjie, pap. Butterfish, naam op Saba. Fam. Serranidae. Zeevisch. Verspreiding: West-Indië; van Bermuda en Florida Keys tot Bahia. De onderkaak steekt sterk vooruit. Het kieuwdeksel heeft drie stekels. De bovenlijn van de rugvin is bijna recht. De staartvin is afgeknot, de aarsvin afgerond. De buikvinnen zijn kort, de borstvin…

Boeassi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie LEPRA.

Boeboe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie FILARIOSIS.

Boegroe maka
Let op: Spelling van 1914 n.e. Volgens Focke's Neger-Engelsch Woordenboek een kleine soort van kokosnoten. In het Para-district schijnt men ook een Bactris-soort zoo te noemen. Bij De Vriese, De Palmen van Suriname. Leiden, 1848 komt de naam niet voor. Dr. van Cappelle, De Binnenlanden van het District Nickerie, Baarn 1903, blz. 88 noemt de Boegroe makà Bactris acanthocarpa…

Boelado
Let op: Spelling van 1914 pap. Zie CYPSILURUS en EXONAUTES.

Boembi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie TEPHROSIA TOXICARIA.

Boenhatti-mama
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CISSUS SICYOIDES.

Boeraatsji
Let op: Spelling van 1914 ar. Zie PILOCARPUS.

Boeren (Hollandsche)
Let op: Spelling van 1914 Zie EUROPEESCHE KOLONISATIE.

Boerhaavea erecta
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Nyctaginaceae. Bataata di poorko, Mata poorko, Waada waada, Waada waada maatsjoe, ben. e. Kruid met tegenoverstaande blaadjes en bloemen, die in zeer samengestelde pluimvormige bloeiwijzen geplaatst zijn; uitgebloeide bloemen kegelvormig.

Boerhaavea hirsuta
Let op: Spelling van 1914 Willd. Fam. Nyctaginaceae. Bataata di poorko, Mata poorko, Waada waada, Waada waada maatsjoe, cur. Potta potta-, Hog meat, bov. e. Kruid met tegenoverstaande bladeren en bloemen in kogelvormige bloeiwijzen aan het eind van steeltjes, die niet buiten de bladeren uitsteken; uitgebloeide bloemen kegelvormig.

Boerhaavea paniculata
Let op: Spelling van 1914 L. Cl. Rich. Fam. Nyctaginaceae. Pataata di poorko, Mata poorko, Waada waada, Waada waada maatsjoe, ben. e. Kruid dat veel lijkt op B. erecta, maar eironde bladeren heeft.

Boerhaavea scandens
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Nyctaginaceae. Jeerba di piepa, Jeerba Kangreeuw, Kwareel, ben. e. Kruidachtige plant, die tegen heggen opklimt en gemakkelijk te herkennen is aan het zeer licht breken van de takken bij de knoopen.

Boesi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Beteekent bosch. In samenstelling met plant- en diernamen = in het bosch, in het wild voorkomend.

Boesi-aneisi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PIPER.

Boesi-anjelier
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie GOMPHOCARPUS.

Boesi-bita
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie SOLANUM DIPHYLLUM.

Boesi-droifi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CLERODENDRON ACULEATUM.

Boesi-kàka
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie FALCONIDAE.

Boesi-kakao
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PACHIRA.

Boesi-kan-kan
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie PITHECOCTENIUM.

Boesi-koffi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CASEARIA.

Boesi-krakoen
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie GALLI.

Boesi-marmadosi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie DUROIA.

Boesi-skoutoe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie COTINGIDAE.

Boesi-tétéi
Let op: Spelling van 1914 n.e. Beteekent bosch-touw; naam voor lianen in het algemeen.

Boesi-vergeet-mij-niet
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie NEPSERA.

Boesningré kandra
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie HYMENEA.

Boeta-boeta
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie CAPRIMULGIDAE.

Boetsji
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie MELOCACTUS.

Bofroe
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie TAPIRUS.

Bokka
Let op: Spelling van 1914 n.e. Roode, uit Europa ingevoerde glazen kralen, door de Indianen zeer gezocht. Zie BENEDENL. INDIANEN.

Bokken
Let op: Spelling van 1914 Zie BENEDENL. INDIANEN.

Bokkenoot
Let op: Spelling van 1914 Zie CARYOCAR. In Nederland worden de zaden van Bertholletia excelsa ook bokkenoot genoemd.

Bokkenruilders
Let op: Spelling van 1914 Wervers, die door de Gouverneurs van Suriname eertijds aangesteld of toegelaten werden, om van de bevriende Indiaansche stammen, de door dezen op andere stammen gemaakte krijgsgevangenen, te koopen.

Bokkolille
Let op: Spelling van 1914 n.e. (?) Zie TALINUM.

Boko-boko-wiwiri
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie AGERATUM.

Bokraaf
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ARA.

Boktor
Let op: Spelling van 1914 Zie COLEOPTERA.

Bolletrie
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MIMUSOPS.

Bomba
Let op: Spelling van 1914 Volgens Hartsinck II. 911, de zwarte [p. 143] meesterknecht op de plantages; in Suriname was de term niet gebruikelijk, men sprak daar van bastiaan (zie aldaar) of basia; wel op Curaçao. Zie Curaçao in 1817, medegedeeld door Dr. J. de Hullu. Bijdr. tot de Taal-, Land- en Volkenk. v. Nederl. Indië, deel 67 (1913), blz. 580. Het woord is er nu nog in…

Bombax ceiba
Let op: Spelling van 1914 Zie CEIBA PENTANDRA.

Bonaire
Let op: Spelling van 1914 I. Aardrijkskundig overzicht.: Naam, Ligging, Vorm en Grootte.: Daar de oudste bewoners van het eiland Indianen waren, ligt het voor de hand dat, evenals bij Aruba en Curaçao (zie aldaar), de oorsprong van den naam, dien het eiland reeds bij de ontdekking droeg, in hun taal is te zoeken. Wel werd de naam door de Spanjaarden tot Buen-Ayre verbasterd…

Bonaire (klein)
Let op: Spelling van 1914 is een eilandje, 600 H.A. groot, ten W. van Bonaire en wel vlak tegenover de hoofdplaats Kralendijk gelegen, welks reede er door beschut wordt. Het eilandje is laag, met kreupelhout begroeid en onbewoond. Vroeger diende het als quarantaine-station, waartoe het bij voorkomende gelegenheden nog wel gebruikt wordt. Het is thans in particulieren eigend…

Bonaparte (prins Roland, Napoleon)
Let op: Spelling van 1914 geb. 19 Mei 1858; zoon van Pierre, Napoléon Bonaparte; genoot zijn opleiding te St. Cyr; huwde 7 Nov. 1880 Marie Félise Blanc, dochter van den pachter der speelbank te Monaco; werd in 1886, ingevolge de pretendenten-wet geschrapt uit de rangen van het leger. Bonaparte's belangstelling voor West-Indië uitte zich in 1883, tijdens zijn bezoek aan de K…

Bonham (Pinson)
Let op: Spelling van 1914 Zie GOUVERNEURS.

Boni-boni
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie SCIURUS.

Boniface
Let op: Spelling van 1914 Zie ARMENZORG.

Bonkjes of makkaroens
Let op: Spelling van 1914 noemde men in den tijd van den slavenhandel - in tegenstelling van de Pieças d'India of leverbaren - de negers die niet leverbaar, n.l. boven de 35 jaar oud, verminkt of aan ziekten onderhevig waren, die grijze haren hadden of eenige tanden misten.

Bonni
Let op: Spelling van 1914 Van 1770-1793 met Baron en Joli Coeur, later met Cormantijn-Kodjo, de aanvoerder der Cottica-nergers (Zie BOSCHNEGERS), naar hem Bonni-negers genoemd. Bonni was geen neger, maar een kleurling, zoon van een blanken vader en een zwarte moeder. Zie Stedman's reisve…

Bonni-negers
Let op: Spelling van 1914 Zie BOSCHNEGERS.

Bontia daphnoides
Let op: Spelling van 1914 L. Fam. Myoporaceae. Olieba, Olijfie, ben. e. Heester of boom met lancet-vormige bladeren en vruchten ter grootte van een kleine druif, alleen staand in de oksels der bladeren. Wordt ook gekweekt.

Boomeenden
Let op: Spelling van 1914 Zie ANATIDAE.

Boomkikvorschen
Let op: Spelling van 1914 Zie ANURA.

Boomslangen
Let op: Spelling van 1914 Zie OPHIDIA.

Boonki
Let op: Spelling van 1914 n.e. Zie DOLICHOS.

Boontjedief
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie TURDIDAE.

Boontsji di paaloe
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie ERYTHRINA VELUTINA.

Boontsji di streena
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie PARKINSONIA.

Boontsji kabaai
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie DESMODIUM MOLLE.

Boontsji karta
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie ERYTHRINA VELUTINA.

Boontsji palomba
Let op: Spelling van 1914 ben. e. Zie CLITORIA.

Boorder
Let op: Spelling van 1914 Zie CACAO.

Boordo
Let op: Spelling van 1914 pap. Kalkrotsen vormen terrassen, begrensd door een steilen harden wand; deze dikwijls onbeklimbare rotswanden noemt men op Curaçao booordo.

Booze oog
Let op: Spelling van 1914 n.e. Ogri aï. Dit bij alle volken en in alle tijden voorkomende bijgeloof vindt men natuurlijk ook in de koloniën in de West. Men verstaat onder ogri-aï het vermogen aan sommige menschen toegeschreven om enkel door hun blik andere menschen (in het bijzonder kinderen), huisdieren en planten ziek te maken on zelfs aan levenlooze voorwerpen schade toe…

Borstelbloem
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COMBRETUM.

Bos
Let op: Spelling van 1914 In Suriname gebruikt, synoniem van tros, b.v. een bos bacoven, bananen, enz.

Bosch
Let op: Spelling van 1914 De totale met bosch begroeide oppervlakte in Suriname mag op 14½ à 16 millioen H.A. geschat worden. Wat de formatie betreft, waarop de bosschen groeien, zoo kan men in hoofdzaak er drie onderscheiden. De eerste bestaat uit alluvium en strekt zich als een breede zoom langs de kust uit. Op meerdere plaatsen treft men in deze zone zand en schelpritsen…

Bosch (Johannes van den)
Let op: Spelling van 1914 Geb. te Herwijnen 2 Febr. 1780, overl. op den huize Boschlust bij 's-Gravenhage 28 Jan. 1844. Op 17 jarigen leeftijd [p. 148] vertrok hij als luitenant der genie naar Indië, waar hij spoedig opklom tot luitenant-kolonel. In 1810 vertrok hij naar Nederland en werd daar spoedig in hooge militaire betrekkingen geplaatst. Hij hield zich veel bezig met …

Bosch-banaan
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie RAVENALA.

Bosch-cacao
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie PACHIRA.

Bosch-kalebas
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie COUROUPITA.

Bosch-kasjoe
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CURATELLA.

Bosch-mammi
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CLUSIA.

Bosch-marmeldoos
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie DUROIA.

Bosch-papaja
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie CECROPIA.

Bosch-tamarinde
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie MACROLOBIUM.

Bosch-vlier
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie PSYCHOTRIA.

Bosch-zuurzak
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ANONA.

Boschbeheer
Let op: Spelling van 1914 Het Surinaamsch Gouvernement heeft zich steeds als eigenaar beschouwd van alle gronden in de kolonie, voor zooverre die niet in gebruik waren bij de oorspronkelijke Indiaansche bevolking. Luttel in aantal en een nomadisch leven leidende, waarbij jacht en vischvangst van meer beteekenis waren dan de landbouw, zal op de rechten dier Indianen wel niet…

Boschdoks
Let op: Spelling van 1914 sur. Zie ANATIDAE.