Wijn Encyclopedie On-Line

Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking > Wijn
Datum & Land: 15/02/2007, NL offline
Woorden: 1886

Charagan
Tuvaanse citer met een lage stemming

Chapi
percussie-instrument uit Curaçao. Eigenlijk is de chapi niets anders dan een ijzeren schoffel of schep, waar met een metalen staafje tegenaan wordt getikt

Changgo
Koreaanse zandlopertrom, zie ook changko

Changko
Koreaanse zandlopertrom met een gelakte houten romp en twee geregen vellen. Zie ook changgo

Changa
laag gestemde lijsttrommel uit Rajasthan (India)

Chang
Uzbeeks hakkebord met ondiepe klankkast en verplaatsbare kammen

Chanchan
ratel van de Baga uit Guinee

Champagne
Champagne is een feestelijke wijn bij uitstek. Hij wordt vooral geschonken als er iets te vieren valt. Maar het is ook een probaat middel om een sombere dag mee op te vrolijken. Het is een heerlijk aperitief en hij kan ook aan tafel worden geschonken bij vis en wit vlees. De naam Champagne wordt nogal eens `misbruikt`, omdat veel mensen alle mousserende wijnen zo noemen. Champagne kan echter uitsluitend afkomstig zijn uit het gelijknamige wijngebied in noordelijk Frankrijk, nabij Reims. Het etiket van de fles vermeldt ook duidelijk deze herkomstbenaming. Dus als er geen `Champagne` op staat, hebt u een andere mousserende wijn te pakken! Champagne wordt bereid volgens een speciaal procédé, de `méthode champenoise`. In het Champagnegebied zijn drie druivenrassen toegestaan: pinot noir, pinot meunier en chardonnay. De eerste twee zijn blauwe rassen. Het derde is wit. Champagne wordt, hoe wit de wijn meestal ook is, doorgaans samengesteld uit een mengsel van witte wijn verkregen uit blauwe druiven (de most van blauwe druiven is wit) en witte wijn van witte druiven. Om te voorkomen dat de rode kleurstof van de schillen door de most wordt opgenomen, gebruikt men wijde, zeer ondiepe persen. Hierdoor hoeft de most geen lange weg door een laag schillen, die de rode kleurstof afgeven, af te leggen. Het hele wijngebied Champagne kent maar één appellation voor zijn mousserende wijnen en dat is... Champagne. De wijngemeenten zijn verdeeld in de klassen: Grands Crus, Premiers Crus en `overige`.

Chalonnais
Frankrijk - Bourgogne - Chalonnais Een van de zes districten van de Bourgogne. Dit gebied ontleent zijn naam aan de grootste stad uit dit district: Chalon-sur-Saône. Er bestaat geen speciale, algemene appellation voor het district. De eenvoudiger wijnen vallen hier onder de algemene Bourgogne-appellations. Wel zijn er gemeenten met een eigen appellation contrôlée. In deze gemeenten liggen ook wijngaarden met de classificatie premier cru. Montagny Premier Cru met zijn krachtige geur van fruit en noten is er een goed voorbeeld van. Montagny`s behoren tot de witte wijnen met de beste prijs-kwaliteitsverhouding van de Bourgogne.

Chalumeau
simpel, houten enkelriet blaasinstrument zonder kleppen, waar later de klarinet uit werd ontwikkeld

Chakay
3-snarige, houten buisciter uit Thailand in de vorm van een krokodil. De chakay bezit een tiental frets en wordt met een plectrum bespeeld

Chadkhan
langwerpige plankciter met bruggen van schapenbot en nationaal instrument van Chakassia

Chacongo
lier van de Kipziggy’s uit Kenia

Chacha bell
Cubaanse koeienbel met een hoog en iel geluid

Chablis
Frankrijk - Bourgogne - Chablis Een van de zes districten van de Bourgogne. Chablis omvat de drie gemeenten: Chablis Fyé Poinchy Klein district dat vrijwel uitsluitend witte wijnen van de chardonnay produceert. Chablis-wijnen zijn vooral geliefd om hun buitengewone helderheid. Ze hebben een lichte, soms wat groenige kleur. In het algemeen is chablis zeer droog. Naarmate de wijn ouder wordt, verandert de kleur in goud geel en wordt hij wat soepeler. Er worden vier soorten wijnen geproduceerd: Grand Cru Chablis Premier Cru Chablis Chablis Petit Chablis

Cha-pei
Cambodjaanse luit met een hartvormige, ondiepe houten klankkast. De hals bevat een tiental frets en 4 zijden snaren die aan sierlijke stempennen bevestigd zijn

Chur
3-snarige vedel van de Boeryat-Mongols uit Siberië

Chu-daiko
Japanse trommel

Cisco
Italiaanse dubbelfluit

Cipactli
antieke bolvormige kleien fluit van de Azteken uit Mexico. Vaak werden door de Azteken (en ook door de Inca’s) menselijke en dierlijke vormen aan de instrumenten gegeven

Cinsault
Blauwe druif. Komt onder andere voor in de Provence

Cinqueterre Sciacchetrà
Italië - Ligurië - Cinqueterre Sciacchetrà Cinqueterre is de naam van de stijle rotsen aan de Riviera del Levante ten noorden van La Spezia. Uit de (lokale) druivenrassen: bosco, albarola en vermentino wordt witte wijn geperst. De Sciacchetrà is de dessertwijn van hetzelfde druivenmengsel. Vroeger was deze wijn tot ver over de grenzen van Ligurië bekend. Tegenwoordig wordt hij nog maar in kleine hoeveelheden gemaakt. In het bouquet van deze zoete wijn van deels gedroogde druiven zitten abrikozen, gedroogd fruit, honing en hars verborgen.

Cinqueterre
Italië - Ligurië - Cinqueterre - Cinqueterre Sciacchetrà Cinqueterre is de naam van de stijle rotsen aan de Riviera del Levante ten noorden van La Spezia. Uit de (lokale) druivenrassen: bosco, albarola en vermentino wordt witte wijn geperst. De wijn past goed bij visgerechten.

Cifteli
3-snarige Albanese langhalsluit, gelijkend op de Turkse saz

Claves
2 korte hardhouten (vaak rozehout) staafjes die tegen elkaar getikt worden. Het schijnt dat dit Cubaanse percussie-instrument zijn oorsprong heeft in het 17de eeuwse scheepsbouwmilieu

Classico
Italië - Toscane - Chianti - Classico Heuvelachtig gebied tussen Florence en Siena. De wijnen behoren tot de beste en langst houdbare van Chianti. Subzones van het Chianti Classico gebied: S. Casciano - Val di Pesa Greve Tavarnelle - Val di Pesa Barberino Val d`Elsa Castellina in Chianti Radda in Chianti Gaiole in Chianti Castelnuovo Berardenga Panzano

Clarsach
Schotse harp met 25 tot 34 snaren

Clarion
zeer oud Birmaans blaasinstrument vervaardigd uit ebbenhout. De clarion heeft 7 vingergaten en een duimgat en het mondstuk is gemaakt van palmbladeren. Het instrument maakt deel uit van een standaard Birmaans orkest

Corvina
blauwe druiven variëteit Één van de meest belangrijke druiven die de basis vormen voor de Valpolicella, de Amorane en andere interessante wijnen uit de Veneto provincie (Italië). De Corvina druif is intens ruby rood met goede tannines en goed fruit.

Corsica
Frankrijk - Corsica Corsica verbouwt een onvoorstelbare hoeveelheid druivenrassen: Franse, Italiaanse en inheemse. De belangrijkste rassen zijn de blauwe sciacarello, nielluccio, grenache noir, syrah en cabernet-sauvignon en de witte vermentino (= malvoisie) en chardonnay. Corsica kent de overkoepelende streek-appellation contrôlée `Vin de Corse`. Voorts zijn er vijf villages-appellations. Alle appellations kennen zowel rode, rosé als witte wijnen van goed niveau.

Corodao
diatonische accordeon uit Madagaskar

Cornu
ruim 3 m. lange, gebogen militaire trompet uit het oude Rome met een lichtelijk uitlopende beker. Soms werd diagonaal tussen de ronding een houten lat bevestigd, zodat het instrument op de schouder van de speler kon rusten. Een andere naam voor de cornu is de buccina

Cornemuse
1#) dubbelriet renaissance blaasinstrument
2#) Franse doedelzak met een plug die de melodiepijp en een kleine, extra bourdon bevat

Condado de Huelva
Spanje - Andalusië - Condado de Huelva Omvang gebied: 7500 ha. Overheersende druif: zalema die gevinificeerd wordt tot oude condado`s.die lijken op oloroso`s.

Concertina
kleine accordeon met typisch 6-hoekige zijkanten en toegerust met knoppen i.p.v. toetsen voor het spelen. De eerste concertina’s stammen uit het begin van de 19de eeuw

Concentrato
Term uit de Italiaanse wijnkelder Geconcentreerde druivenmost.

Conca de Barberá
Spanje - Catalonië - Conca de Barberá Omvang: 6000 ha. Voornamelijk witte druiven gebruikt voor Cava. Een klein deel wordt onder DO gebotteld. Druiven: Voornamelijk: maccabeo, parellada. Sinds 1989 is dit gebied DO en worden de franse soorten ook aangeplant. Bekend of frisse jonge witte wijn.

Colline Pisane
Italië - Toscane - Chianti - Colline Pisane De meest westelijke Chianti zone, van de heuvels ten zuiden van Pisa. Lichte en frisse wijnen die het best jong gedronken kunnen worden.

Colli Senesi
Italië - Toscane - Chianti - Colli Senesi De grootste Chianti-zone in de heuvels om Montepulciano en ten zuiden van de Classico-zone van San Gimignano tot Castelnuovo Berardenga. Soms uitstekende wijnen, om jong te drinken of te bewaren, maar soms ook van bar slechte kwaliteit. Alles draait om de naam van de producent.

Colli Fiorentini
Italië - Toscane - Chianti - Colli Fiorentini Grenst in het noorden aan de Chianti Classico-zone en loopt tot de zuidgrens van de Chianti Ruffina-zone. Produceert goede slobber Chianti`s, maar ook enkele van de allerbeste riservas.

Colli di Luni
Italië - Ligurië - Colli di Luni Tussen La Spezia en Toscane wordt een witte wijn onder deze naam met DOC status op de markt gebracht. Voor het maken van deze wijn wordt de vermentino druif gebruikt. Af en toe wordt in het oosten van Ligurië nog een rode wijn gemaakt die ook onder deze DOC benaming op de markt komt. Hiervoor wordt de sangiovese druif gebruikt.

Colli Aretini
Italië - Toscane - Chianti - Colli Fiorentini Grenst in het noorden aan de Classico-zone en loopt tot de zuidgrens van de Ruffina-zone. Produceert goede slobber Chianti`s, maar ook enkele van de allerbeste riservas.

Colascione
langhalsluit met een kleine ronde romp, 3 snaren en een zeer lange hals met soms wel 24 verplaatsbare frets. De colascione was populair in de 16de en 17de eeuw in Italië en men neemt aan dat het instrument is voortgekomen uit de Oosterse langhalsluiten

Cobza
fretloze korthalsluit uit Moldavië en Roemenië. De 8 snaren lopen bij de kam in twee groepen van 4 uiteen. De peervormige klankkast bevat vele kleine klankgaten, die een decoratief patroon vormen

Courtaut
dubbelriet renaissance blaasinstrument met twee kanalen in een stuk hout

Côtes du Rhône
De Côtes du Rhône is één van Frankrijks grootste kwaliteitswijngebieden: met zijn kleine 60.000 ha het tweede in omvang na Bordeaux. Het strekt zich uit van even bezuiden Lyon in het noorden tot ongeveer ter hoogte van de stad Avignon in het zuiden. Men kent er een grote verscheidenheid aan druivenrassen. Naast zeer grote appellations, zoals Côtes du Rhône, zijn er gemeentelijke of districts-appellations, die sterk variëren in omvang. De belangrijkste komen hier aan de orde. Côtes-du-Rhône Deze appellation is veruit de grootste van alle met zijn wijngaardoppervlakte van circa 35.000 ha. Men gebruikt hier vele druivenrassen, waarvan de grenache de belangrijkste is. Verder worden veel toegepast: syrah, mourvèdre, cinsault en carignan. De wijnen zijn vrijwel altijd samengesteld uit het sap van minstens vier druivenrassen en dit aantal loopt soms zelfs op tot dertien. De wijnen met deze appellation zijn warmbloedig, soepel en kruidig. Côtes du Rhône-Villages Onder deze appellation brengt men de betere wijnen van het gebied. De wijnen zijn afkomstig uit bepaalde gemeenten (Villages) met karakteristieke wijngaarden. Soms wordt de naam van de gemeente op het etiket vermeld. Côtes du Ventoux De meest oostelijk gelegen appellation. De overwegend rode wijnen zijn vrij licht, fris en kruidig. Châteauneuf-du-Pape Een van Frankrijks bekendste wijnen, afkomstig van wijngaarden die bezaaid zijn met grote keien. De wijnen zijn complex, vurig, krachtig, maar tegelijk fluweelzacht.

Coteaux de Languedoc
Frankrijk - Midi - Languedoc - Coteaux de Languedoc De sector Coteaux du Languedoc is 15.000 ha groot en telt 120 gemeenten in de departementen l`Herault, l`Aude en Gard. Het gegied strekt zich uit van Nîmes tot aan Narbonne. De wijngaarfden liggen op de heuvels die het gigantische gebied begrenzen. De A.O.C., verkregen in 1985, mag worden gebruikt door 12 wijngemeenten of sub-districten (vaak zeer groot van oppervlakte), welke over het gehele Languedoc-gebied verspreid liggen. Ook hier is rood de belangrijkste tint. De kwaliteit is vaak prima. Gebruikte druivensoorten voor rode en rosé wijn: Carignan, Grenache, Cinsault, Mourvèdre, Syrah (voor de A.O.C. bedragen de laatste twee samen niet meer dan 10% van totaal), Counoise, Terret noir, Piquepoul -Gebruikte druivensoorten witte wijn: Grenache blanc, Clairette blanc, Bourboulenc blanc, Piquepoul blanc, Marsanne, Roussanne, Rolle, Macabeo, Terret, Carignan blanc, Ugni blanc (de laatste vier niet meer dan 30% in totaal voor de A.O.C.) Productie rode en rosé wijnen max. 66 hl. per ha. en witte wijn max. 70 hl. per ha. Terroir: In het grote gebied ten zuiden van Montpellier voornamelijk zandsteen gemengd met gravel en kalkhoudende klei. Klimaat: Mediterraan klimaat met warme tot zeer warme zomers en zachte winters. Door de nabijheid van verschillende bergruggen is het risico van onweer groot. Dit is dan ook de voornaamste bron van regen. De koude noordelijke mistral kan een afkoelende werking hebben in het gebied. Producenten: Domaine de Clapiès Vignerons d`Ensérune Vignerons de Sérignan Château la Vernède

Côte de Nuits
Frankrijk - Bourgogne - Côte de Nuits Een van de zes districten van de Bourgogne. De Côte de Nuits ligt in het noorden van het departement Côte d`Or, direct vanaf Dijon naar het zuiden. Hier komen de (hoofdzakelijk rode) wijnen vandaan die het gebied als geheel wereldfaam bezorgen. De Côte de Nuits is onvoorstelbaar gecompliceerd met al z`n gemeenten, die weer eigen eisen stellen aan hun wijnen. De rode wijnen hebben als algemene karakteristiek dat ze kruidig, vol en fluwelig zijn. Er bestaat geen A C Côte de Nuits. Wel kent dit district de appellations Côtes de Nuits-Villages (deze herkomstbenaming geldt voor een aantal gemeenten) en Hautes-Côtes de Nuits (voor wijn uit het heuvelland ten westen van het district, alsmede appellations naar gemeente (waaronder Gevrey-Chambertin met zijn stoere rode wijnen).

Côte de Beaune
Frankrijk - Bourgogne - Côte de Beaune Een van de zes districten van de Bourgogne. Wijndistrict van het departement Côte d`Or. Côte de Beaune ontleent zijn naam aan de stad Beaune, het wijncentrum voor de hele Bourgogne. De rode wijnen van Côte de Beaune zijn wat minder stoer, wat lichter en eleganter dan die van Côte de Nuits. Ze rijpen ook wat sneller. De witte wijnen zijn droog, maar geven toch een sappige indruk zolang ze jong zijn. Ze behoren veelal tot de hoogst denkbare klasse. Evenals Côte de Nuits kent Côte de Beaune geen algemene appellation. Wel zijn er weer appellations naar sub-district en district (respectievelijk Hautes-Côtes de Beaune en Côte de Beaune-Villages), appellations naar gemeente (zoals Chassagne-Montrachet met zijn rijke, naar bessen en kersen geurende, stevige rode wijnen) plus nog een aantal premiers en grands crus.

Costers del Segre
Spanje - Catalonië - Costers del Segre Omvang gebied: 4000 ha In dit gebied is in 1914 één van de meest imposante wijnbouwbedrijven van Europa gestart: Raimat. Topwijnen uit dit gebied hebben ontwikkelingspotentieel. Wijnen: Rood van vnl. inheemse en druiven en wit voor Cava (champagne). Druiven: Rood: Garnacha, Ull de Llebre, Cabernet, Mondastrelll, Trepat, Samsó, pinot noir en Syrah Wit: Cavasoorten, Chardonnay, Sauvignon Blanc

Crwth
gestreken lier uit Wales die populair was in de middeleeuwen en in gebruik bleef tot het begin van de 19de eeuw. De crwth had 4 afgestopte snaren over een centrale toets en 2 bassnaren die ernaast liepen

Crecelle
fraaie houten Franse ratel uit de 15de en 16de eeuw

Curtal
kort dubbelriet renaissance blaasinstrument met dubbel gebogen buizen, aangeblazen door een roerpijp. De curtal is de voorloper van de moderne fagot

Cuíca
Braziliaanse cilindervormige wrijftrom van hout of metaal en bijzonder populair in de samba. De cuíca komt in verschillende maten voor; de kleinste heeft een diameter van slechts 15 cm

Cymbalon
zeer groot Hongaars hakkebord op poten en met pedalen, bekend als ‘de tafel met snaren’. Het cymbalon is gebaseerd op een kleiner zigeunerinstrument en werd door Josef Schunda tegen het einde van de 19de eeuw gemoderniseerd tot het meest ontwikkelde hakkebord in de wereld. Het instrument heeft 125 snaren en een bereik van vierenhalf tot vijf octaven. Net als bij de Chinese yan-qin worden de meervoudige snaren door kammen in verschillende vibrerende stukken verdeeld

Cymbali
hakkebord uit de Belorus

Davandai
zandlopertrom uit Tamil Nadu ( Zuid-India ). De davandai is eigenlijk een grote udukku en wordt met een stok bespeeld

Dauli
Griekse, dubbelvellige, cilindrische trommel met geregen vellen. De trom wordt aan een riem over de linker schouder gedragen en slechts aan één kant bespeeld

Darbuk
éénvellige bekertrom uit Servië, Kroatië, Bosnië en Macedonië. De romp is gemaakt van hout, aardewerk of metaal en het vel is boven op de romp gelijmd. De trom wordt met de handen bespeeld

Darabukke
bekertrommel uit de islamitische wereld, gelijk aan de derbouka. De rompen van hout of aardewerk van de meeste van deze trommen zijn uitgebreid versierd met beschilderingen of mozaïek. De afmetingen variëren, doch de meeste zijn tamelijk klein. Ze worden met de handen bespeeld

Dappu
trommel uit Andhra Pradesh (Zuid-India), identiek aan de Noord-Indiase duff

Dangubica
Kroatische luit

Dando
lange stok met belletjes aan het uiteinde. De dando wordt door de Sindhi’s uit het zuiden van Pakistan gebruikt om de structuur van de muziek mee aan te geven

Dan-trong
kleine, eenvellige cilindertrom uit Vietnam

Dan-ty-bah
4-snarige, getokkelde, peervormige luit uit Vietnam

Dan-xen
2-snarige Vietnamese langhalsluit

Dan-tam-thap-luc
Vietnamees hakkebord

Dan-tranh
16 à 17-snarige plankciter met verschuifbare kammen uit Vietnam

Dan-nhi
Vietnamese vedel

Dan-qin
Vietnamese luit

Dan-gau
2-snarige Vietnamese vedel met een kokosnoot als klankkast

Dan-mo
een gecombineerde percussie-set uit Vietnam, bestaande uit een paar bamboe ratels en een stel woodblocks

Dan-nguyet
Vietnamese luit

Dan hun
enkelzijdige trommel uit Benin

Dan-bau
1-snarige vedel uit Vietnam, met een klank als van een zingende zaag

Dan-dai
3-snarige luit uit Vietnam

Damnyan
met huid bedekt banjo-achtig tokkelinstrument uit Ladakh (Noord-India)

Damnye
6-snarige Tibetaanse luit versierd met drakenkop

Damkasjner
Armeense duduk, waarop alleen de begeleidende droon wordt gespeeld

Damboura
2-snarige Afghaanse luit

Damaruga
zandlopertrommel uit de deelstaat Karnataka in het zuiden van India, gelijkend op de damaru

Damaru
zandlopertrommel, zo`n 15 tot 30 cm. in grootte, waaraan 2 touwtjes met verharde uiteinden zijn bevestigd, die door snel heen en weer te draaien hard op de beide vellen slaan. De trommel is een symbool van de Hindoegod Shiva en wordt veelal gebruikt in de ceremoniële muziek van India, Nepal en Tibet.

Damare
maraca van de Kpelle uit Guinee

Damaram
conische houten trommel uit India, welke met twee stokken - de één recht en de ander gebogen - wordt bespeeld. Soms, meestal tijdens processies, wordt een damaram zelfs op een waterbuffel geplaatst en bespeeld

Dama
Tibetaanse pauken die in paren worden bespeeld

Dajra
ronde Afghaanse lijsttrommel

Dajre
Bulgaarse tamboerijn

Daire
grote ronde lijsttrommel uit Uzbekistan

Daibyoshi
kleine dubbelzijdige Japanse trommel die veel gebruikt wordt in het Kabuki-theater en tijdens Shinto tempeldiensten. De daibyoshi rust op een standaard en wordt met stokken bespeeld

Daf
raamtrommel uit Centraal-Azië en het Midden-Oosten, met een diameter van ongeveer 38 cm

Dadabuan
grote, bekervormige houten trommel van de Maranao uit Mindanao (Filippijnen)

Dabia
kleine, 4-snarige luit van de Nu uit zuidwest China. Dit simpele instrument wordt uit één stuk hout gesneden en dient als begeleidingsinstrument voor de liederen en verhalen van de Nu

Da-luo
grote Chinese gong, waarvan de toonhoogte verandert als deze met een platte houten stok wordt aangeslagen. De da-luo wordt veel gebruikt in de Chinese operamuziek en tijdens religieuze processies

Da-daiko
reusachtige Japanse Gagaku-trom. Deze trommel is opgehangen aan een bewerkelijk raamwerk en wordt geslagen met twee zware, gelakte stokken

Dazahani kawi
primitieve Tuvaanse ratel gemaakt van gedroogde stierenballen en schapenbotten

Dayereh
tamboerijn uit Uzbekistan en Iran

Dayan
de zwaardere, houten trommel die met de rechterhand wordt bespeeld en deel uit maakt van de beroemde Indiase tabla. Zie aldaar

Dessertwijn
Wijn bij voor- en hoofdgerecht is al langer gebruikelijk. In toenemende mate wordt ook wijn gedronken bij het dessert. Althans bij gelegenheden. Dessertwijnen zijn namelijk vaak nogal kostbaar. Het kiezen van de juiste dessertwijn is geen eenvoudige klus. Een dessert is vaak zoet, de wijn derhalve ook, edoch mag ook weer niet te zoet zijn. Een aantal karakteristieken van dessertwijnen: Een eerste categorie dessertwijnen wordt geperst uit druiven die overrijp zijn en laat tot heel laat geplukt worden. In deze categorie vallen bijvoorbeeld de volgende wijnen:

Derbouka
bekertrommel uit Noord-Afrika met een scherpe toon.

Deowas
5 rechte bamboe fluiten van verschillende lengte en met een oplopende toonhoogte die als een pansfluit zijn samengebonden. De deowas is populair onder de Benguet in het noorden van de Filippijnse eiland Luzon.