J. van der Wijk - Woordenboek juridische terminologie en politiejargon

Categorie: Juridisch > juridische terminologie en politiejargon
Datum & Land: 06/07/2011, NL
Woorden: 1556

Einduitspraak
(s). Rechterlijke uitspraak waarmee de procedure wordt beëindigd.

Eigenrichting
Het zich verschaffen van recht zonder rechtsgang, zonder voorkennis van de overheid en zonder gebruik van haar machtsmiddelen. Eigenrichting gaat vrijwel altijd gepaard gaat met eigenmachtige inbreuk op de rechten van een ander en wordt in principe bestraft. Zie ook Noodweer.

Eigenlijke bewijskracht
. Ook: materiële bewijskracht. De bewijskracht van de inhoud van een akte.

Eigendomsoverdracht
Ook: `juridische levering` of `transport`. Nadat de koop gesloten is en door koper en verkoper een koopovereenkomst is ondertekend vindt op een tevoren afgesproken datum de eigendomsoverdracht plaats. Hiervoor wordt bij de notaris de akte van levering of overdrachtsakte door alle partijen getekend. De onroerende zaak wordt hierdoor officieel overgedragen aan de nieuwe eigenaar. De eigendomsoverdracht verschilt van de feitelijke overdracht, die plaatsvindt door het overhandigen van de sleutels en het in bezit nemen van het verkochte pand. Eigen gebrek (v). Schade die niet is ontstaan door een `van buiten komend onheil'. Vaak hoeft dergelijke schade niet door de verzekeraar te worden vergoed

Eigendom
Het recht om van een zaak het vrije genot te hebben en daarover op volstrekte wijze te beschikken. Dit recht kan worden beperkt door de wet, zakelijke rechten van een ander, bruikleen en verhuur. Zie ook Revindicatie.

Eigenaar
Hij die een voorwerp of zaak in wettig eigendom heeft.

Eigen woningforfait
Voorheen huurwaardeforfait. De Belastingdienst berekent aan de hand van de WOZ-waarde van het huis het bedrag dat bij het inkomen van de eigenaar wordt opgeteld. Deze betaalt hierover belasting. Einduitspraak (s). Rechterlijke uitspraak waarmee de procedure wordt be?indigd

Eigen risico
(v). Vast bedrag of percentage dat door een verzekerde zelf moet worden gedragen.

Eigen gebrek
(v). Schade die niet is ontstaan door een `van buiten komend onheil'. Vaak hoeft dergelijke schade niet door de verzekeraar te worden vergoed.

Eigen bederf
Eigen gebrek.

EK
Enkelvoudige kamer.

Enkelvoudige kamer
Uit één rechter bestaande kamer van een arrondissementsrechtbank, zoals de kinderrechter of de politierechter.

Equivalentietheorie
Een causaliteitstheorie. Elke gedraging die voorwaarde is voor het intreden van de concrete laakbare gebeurtenis is aan te merken als oorzaak, en zij is voorwaarde indien zij niet kan worden weggedacht zonder dat het gevolg wegvalt. Zie ook adequatietheorie

Error juris
(l). Dwaling omtrent het recht

Errare humanum est, turpe in errore persevare
(l). Zich vergissen is menselijk, maar het is schandelijk te volharden in de dwaling.

Erkenning van een natuurlijk kind
Rechtshandeling waardoor burgerrechtelijke rechtsbetrekkingen ontstaan tussen een natuurlijk kind en een man, die daardoor de juridische vader van het kind wordt.

Erfstelling
Aanwijzing bij uiterste wil van een erfgenaam voor het geheel of een percentage van de nalatenschap. Zie ook Legaat en Making.

Erfrecht
Het geheel van rechtsregels betreffende de overgang van een nalatenschap van een overledenen op één of meer andere natuurlijke- of rechtspersonen.

Erfpacht
Zakelijk recht om gedurende beperkte of onbeperkte tijd het volle genot te hebben van een aan een ander toebehorend onroerend goed, tegen voldoening van een jaarlijkse pacht of canon, te voldoen in geld of in vruchten. Kan worden verkregen door overeenkomst, testament of verjaring, maar moet worden ingeschreven in openbare registers op het kadaster...

Erflater
Degene die overleden is en een erfenis nalaat.

Erfgenaam
Degene die een erfenis geheel of gedeeltelijk verkrijgt. In het laatste geval krijgt hij een percentage van de nalatenschap. Zie ook Legataris. De erfgenaam kan de nalatenschap zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen.

Erfenis
De nagelaten boedel, bij versterf of door uiterste wil.

Erfdienstbaarheid
Ook: servituut. Een stuk grond of erf (het dienend erf) kan belast zijn met een recht ten nutte van een erf, dat aan iemand anders toebehoort (het heersend erf). Een bekend voorbeeld is het recht van overpad. Hierbij heeft de eigenaar het recht het erf van de buurman te gebruiken om bijvoorbeeld de openbare weg te bereiken. De erfdienstbaarheid is in de koopovereenkomst opgenomen. Erfenis. De nagelaten boedel, bij versterf of door uiterste wil

Etiam tacere est respondere
(l). Ook zwijgen kan antwoorden betekenen.

Euthanasie
Het van het leven beroven van een ander, op uitdrukkelijk en ernstig verlangen van die ander. Bij actieve euthanasie is er doorgaans sprake van het toedienen van levensbeëindigende middelen. Bij passieve euthanasie blijven de levensverlengende activiteiten achterwege, of worden zij gestaakt.

EVRM
Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.

Extinctief
Vernietigend, opheffend, bevrijdend. `Extinctieve verjaring.' F Fabrieksgeheim. Geheim betreffende de produktiewijze in een fabriek. De werknemer is verplicht dit geheim te bewaren. Schending van het fabrieksgeheim is strafbaar en kan bovendien leiden tot ontslag op staande voet.

Extensieve interpretatie
Uitbreidende uitleg en hantering van een rechtsregel. Zie ook Interpretatie.

Exploot
Deurwaardersexploot.

Expertise
1. Gerechtelijk onderzoek door deskundigen in een civielrechtelijk geding. 2. Het verslag van 1.

Exhibitionisme
Het tonen van de geslachtsdelen aan toeschouwers die daar niet om hebben gevraagd. Zedendelict dat bijna uitsluitend door mannen wordt gepleegd.

Executoriale titel
Geschrift waarmee zonder verdere tussenkomst van de rechter een gerechtelijke tenuitvoerlegging plaats kan vinden. Aan het hoofd van het geschrift dient de formule `In naam der Koningin' te staan.

Executoriaal beslag
Beslag ter uitvoering van een vonnis van de burgerlijke rechter.

Executiewaarde
De vermoedelijke waarde van een onroerende zaak bij een gedwongen openbare verkoop. Executoriaal beslag. Beslag ter uitvoering van een vonnis van de burgerlijke rechter

Executie
1. Terechtstelling, tenuitvoerlegging van een doodvonnis. 2. Tenuitvoerlegging van vonnissen en akten in burgerlijke zaken. 3. Tenuitvoerlegging van strafvonnissen op last van het openbaar ministerie.

Executeur-testamentair
Uitvoerder van een uiterste wil, aangewezen door de erflater. De aanwijzing kan geschieden bij testament, codicil of bijzondere notariële akte.

Executeur
Uitvoerder van een vonnis of uiterste wil.

Exceptie
Door de gedaagde of verdachte aangevoerd verweermiddel dat moet leiden tot afwijzing van de vordering of de eis, zoals een beroep op de onbevoegdheid van de rechter of een beroep op de nietigheid van de dagvaarding

Ex officio
(l). Ambsthalve

Ex jure
(l). Volgens het recht

Ex lege
(l). Volgens de wet

Ex injuria non oritur jus
(l). Uit onrecht ontstaat geen recht.

Familierecht
Hierin worden de rechtsbetrekkingen voortvloeiend uit het familieverband geregeld, bijvoorbeeld huwelijk, ouderlijk gezag en voogdij.

Falsaris
Iemand die zich schuldig maakt aan het vervalsen van documenten.

Fait d'excuse
Schulduitsluitingsgrond

Fait justificatif
Rechtvaardigingsgrond

Faillissement
De gerechtelijke vaststelling dat een schuldenaar heeft opgehouden te betalen, met als gevolg een conservatoir beslag op het vermogen en de inkomsten ten behoeve van alle schuldeisers en een gerechtelijk beheer en vereffening van zijn vermogen. Uit deze omschrijving blijkt dat zelfs een miljonair failliet kan worden verklaard, want het gaat niet om...

Failliet
Ook: gefailleerde. Natuurlijke- of rechtspersoon die in staat van faillissement is verklaard.

Factum illicitum
(l). Onrechtmatige daad

Fiscaal
De belasting betreffende.

First offender
(e). Iemand met een blanco strafblad, die nog niet eerder met de politie in aanraking is geweest.

FIOD
Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst.

Flessentrekkerij
Misdrijf van hem die er een beroep of gewoonte van maakt goederen te kopen zonder (volledige) betaling om zichzelf of een ander de beschikking over die goederen te verzekeren. Let wel: hij (of zij) moet er opzettelijk een `beroep of gewoonte' van maken, anders kan hij niet worden aangehouden op basis van dit misdrijf. Vorm van bedrog. Zie ook Eetpi...

Formeel strafrecht
Strafprocesrecht dat de gang van zaken regelt van opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten. Zie ook Materieel strafrecht. Fouillering. Onderzoek aan lichaam en kleding

Forensisch
Gerechtelijk.

Fourneren
Het overleggen van de procesdossiers aan de rechter met het doel een vonnis te verkrijgen

Fouillering
Onderzoek aan lichaam en kleding.

FROS
Fotoregistratie onopvallende surveillance. G GAK. Gemeenschappelijk Administratiekantoor. Zie GAK-GMD.

Fraude
Vervalsing, bedrog, met name op het gebied van administratie en belastingen. Zie ook bouwfraude

Fur semper in mora
(l). De dief is altijd in verzuim.

Fundamentum petendi
(l). Grondslag van de eis

GAK/GMD
Organisatie ontstaan door een fusie van het GAK en de GMD.

GBA
Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens

Gewichtige redenen
(a). Niet te verwarren met dringende redenen. Redenen voor ontbinding van de arbeidsverhouding, hetgeen kan worden bewerkstelligd door een verzoek daartoe aan de kantonrechter.

Geweldsmonopolie
Systeem waarin uitsluitend de staat, door middel van de politie of het leger, het recht heeft om geweld toe te passen

Geweldsprotocol
Vastgelegde procedure met maatregelen die ertoe moeten leiden dat werknemers die met agressie en geweld worden geconfronteerd op een goede manier hun werk kunnen doen. In het geweldsprotocol wordt doorgaans ook bepaald op welke wijze er door de organisatie (politie, taxibedrijf, vervoersbedrijf, hulpverlening, etc.) met agressie en geweld tegen een medewerker wordt omgegaan, zoals de wijze van opvang, begeleiding en verwijzing van het slachtoffer, de vervolging van de dader(s) en het verhalen van de materi?le en immateri?le schade op de dader(s)

Geweldsdelicten
Overvallen, afpersing enz.

Geweld
1. (c) Dwang. 2. (s) Het misdrijf van openlijke geweldpleging. 3. (s) Het opzettelijk uitlokken van een strafbaar feit door geweld. 3. (s) Het brengen in een staat van bewusteloosheid of onmacht.

Gevonden voorwerpen
Gevonden zaken.

Gevonden zaken
Deze kunnen door hun eigenaar tot dertig jaar na het verlies worden opgevorderd, tenzij de vinder het gevondene heeft overgedragen aan iemand die te goeder trouw is. De bezitter te goeder trouw wordt na drie jaar eigenaar van het gevondene.

Gevoegde
1. (c) Het zich aansluiten bij een partij in de door haar gestelde beweringen, waardoor de gevoegde partij ook partij wordt, zonder de oorspronkelijke partij buiten geding te stellen. 2. (s) De beledigde partij in het strafproces, die zich in het proces voegt om schadevergoeding te krijgen.

Gevangenisstraf
Hoofdstraf in strafzaken, doorgaans ondergaan in een gevangenis. Vormt te zamen met hechtenis de vrijheidsstraffen.

Gevangenis
Gebouw dat speciaal is ingericht om mensen in verzekerde bewaring te houden. Zie ook Huis van Bewaring.

Gevangenhouding
Onderdeel van de voorlopige hechtenis. Bij een aantal strafbare feiten kan door de rechtbank op vordering van het openbaar ministerie worden bevolen een verdachte gevangen te houden, maar alleen wanneer de verdachte zich reeds in bewaring bevindt, nadat hij is verhoord. De gevangenhouding duurt maximaal dertig dagen, maar kan twee maal met maximaal...

Getuige-deskundige
Een getuige die specialist is op een bepaald terrein, zoals op het gebied van vingerafdrukken of psychische stoornissen. Hij brengt verslag uit over wat zijn wetenschap hem leert

Getuige à décharge
Getuige ter ontlasting van de verdachte-gedaagde.

Getuige à charge
Belastende getuige.

Getuige
1. (s) Persoon, gedagvaard door het openbaar ministerie, de rechter of de verdachte, om een verklaring onder ede af te leggen. 2. (c) Persoon die wordt gehoord door de rechter, ambtshalve of op verzoek van een der partijen. 3. Persoon die als getuige optreedt bij bepaalde rechtshandelingen, zoals het opmaken van een testament. Zie ook Inverzekering...

Gesloten deuren
Een zitting vindt plaats `achter gesloten deuren` wanneer de verdachte minderjarig is of bij privacygevoelige zaken

Gesignaleerden
Onder deze categorie vallen alle in het opsporingsregister voorkomende personen. De signaleringen kunnen betrekking hebben op voortvluchtige daders, veroordeelden, ontsnapte gevangenen, ongewenste vreemdelingen, internationale misdadigers, vermisten en personen waarvan om andere redenen de verblijfplaats moet worden opgespoord.

Geschillencommissie
Zie arbitrage

Gerequireerde
Gedaagde in cassatie.

Gerekestreerde
Gedaagde in verzoekschriftprocedure.

Gerechtskosten
De kosten van een procedure, waaronder de griffierechten, kosten van het betekenen van de dagvaarding, kosten van oproeping van getuigen, executiekosten en het honorarium van de advocaat. In Nederland wordt iemand die in een civielrechtelijk proces bij vonnis in het ongelijk wordt gesteld doorgaans veroordeeld in het betalen van de gerechtskosten v...

Gerechtshof
. Ook: het Hof. College waar het hoger beroep tegen vonnissen in door de arrondissementsrechtbank in eerste aanleg berechte zaken worden behandeld. Nederland heeft vijf gerechtshoven: Leeuwarden, Arnhem, 's Hertogenbosch, Amsterdam en 's Gravenhage. Elke civiele- of strafkamer bij het Hof bestaat uit drie leden: de president of vice-president en tw...

Gerechtsdeurwaarder
Deurwaarder.

Gerechtelijke plaatsopneming
Het ter plaatse in ogenschouw nemen van de situatie door één of meer leden van een rechtscollege, vergezeld van de griffier. Hierover wordt een akte van bevindingen uitgebracht. In strafzaken wordt de gerechtelijke plaatsopneming `schouw' genoemd, die plaatsvindt door een officier van justitie of rechter- commissaris.

Gerechtelijk vooronderzoek
(s). Ook: instructie. Onderzoek van een strafbaar feit onder leiding van een lid van de rechtbank (rechter-commissaris). Wordt gevorderd door de officier van justitie.

Gerechtelijk Laboratorium
Zelfstandige `buitendienst' van het Ministerie van Justitie, gevestigd te Rijswijk. Verzamelnaam voor onder meer het Gerechtelijk Natuurwetenschappelijk Laboratorium (GNL) en Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie (LGP).

Gerechtelijk Natuurwetenschappelijk Laboratorium
. Onderdeel van het Gerechtelijk Laboratorium te Rijswijk. Laboratorium met verschillende afdelingen, onder andere voor het onderzoek op de aanwezigheid in bloed- en urinemonsters van alcohol en geneesmiddelen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden, grafologie, toxicologie, ballistiek en dactyloscopie (`dacty').

Genocide
Volkerenmoord. Het uitroeien van volken of bevolkingsgroepen van een bepaald ras of geloof, van een bepaalde nationaliteit of politieke overtuiging

Genetische vingerafdruk
DNA-materiaal (huidschilfer, zaadcel, bloed enz.) aan de hand waarvan mensen kunnen worden geïdentificeerd.

Generale preventie
Het voorkomen van het plegen van misdaden bij potentiële delinquenten. Een van de doelstellingen van het strafrecht. Zie ook Speciale preventie.

Gemeenschap van goederen
. Huwelijksgemeenschap.

Gemachtigde
(c). Vertegenwoordiger in een kantongerechtprocedure.

Gelijkheidsbeginsel
Toepassing van dezelfde maatstaven voor iedereen

Gelijke behandeling
Zie Algemene wet gelijke behandeling.

Gelegenheidsinformant
Soort informant die veel wordt aangetroffen in de periferie van criminele groeperingen. Het zijn doorgaans mensen die graag een graantje meepikken, door de informatie die zij meestal terloops opdoen naar de politie door te spelen. In dit verband moet vooral gedacht worden aan portiers van nachtclubs en gokpanden, barkeepers, prostituées en t...

Gelegenheid
Iemand die opzettelijk gelegenheid, middelen of inlichtingen verschaft tot het plegen van een misdrijf, wordt beschouwd als medeplichtige.

Geldboete
Boete.