J. van der Wijk - Woordenboek juridische terminologie en politiejargon

Categorie: Juridisch > juridische terminologie en politiejargon
Datum & Land: 06/07/2011, NL
Woorden: 1556

Gekwalificeerde doodslag
Ook: roofmoord. Doodslag gevolgd, vergezeld of voorafgegaan van een strafbaar feit en gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden of gemakkelijk te maken, of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf of andere deelnemers aan dat feit hetzij straffeloosheid hetzij het bezit van het wederrechtelijk verkregene te verzeker...

Gekozen woonplaats
Woonplaats die men in plaats van zijn werkelijke woonplaats heeft gekozen. Dit is mogelijk wanneer de wet hiertoe verplicht en wanneer aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Zo is het mogelijk dat iemand het adres en de woonplaats van haar advocaat tot woonplaats kiest. In de stukken leest men dan bijvoorbeeld: `Mevrouw Hendrika Jansen, domicilie kie...

Geïntimideerde
Gedaagde in hoger beroep.

Geheim testament
Besloten testament.

Gefailleerde
Ook: failliet. Natuurlijke- of rechtspersoon die in staat van faillissement verkeert.

Geestelijke stoornis
Reden om onder curatele te worden gesteld. Hij die wegens geestelijke stoornis onder curatele staat mag geen huwelijk aangaan zonder toestemming van de kantonrechter.

Gedoogzone
Beperkt gebied waar het plegen van bepaalde strafbare handelingen voorwaardelijk wordt toegestaan. Doel: beheersbaarheid van de problematiek.

Gedoogde asielzoeker
Asielzoeker die tevergeefs een verzoek tot asiel heeft ingediend maar om humanitaire redenen voorlopig niet wordt uitgezet

Geding
(c). 1. Proces in civielrechtelijke zaken. 2. Zaak behandeld door arbiter.

Gedetineerde
Iemand die is ingesloten, bijvoorbeeld in een huis van bewaring, gevangenis of rijkswerkinrichting.

Gedaagde
(c). Degene tegen wie een eis of vordering wordt gericht; de tegenpartij van de eiser. Zie ook Geappeleerde, Geïntimideerde, Gerekestreerde en Gerequireerde.

Gebruikerslicentie
Voor het gebruik van computerprogramma's wordt meestal een gebruikerslicentie verleend voor één of meer pc's, of voor een netwerk met een bepaald aantal aansluitingen. Veel bedrijven gebruiken echter programma's waarvoor slechts licentie voor één pc is gegeven, terwijl de software op verschillende pc's tegelijk wordt gebruikt. Dit is illegaal. Zie ook BSA. Gedaagde (c). Degene tegen wie een eis of vordering wordt gericht; de tegenpartij van de eiser. Zie ook Geappeleerde, Ge?ntimideerde, Gerekestreerde en Gerequireerde

Gebrek
Zie Verborgen gebrek.

Gebreke
Zie Ingebrekestelling en Wanprestatie.

Geboorteakte
Verklaring van de aangifte van een geboorte, opgemaakt door de ambtenaar van de Burgerlijke Stand met vermelding van plaats, dag en zo mogelijk het uur van de geboorte, geslacht van het kind, geslachtsnaam en voornamen, en de namen, woonplaats en zo mogelijk het beroep van de ouders en-of de aangevers.

Geappelleerde
Gedaagde in hoger beroep.

Gezinsvoogdij
Het uitoefenen van ondertoezichtstelling door een gezinsvoogd.

Gezinsvoogd
Persoon in dienst van een instelling voor gezinsvoogdij, die door de kinderrechter wordt benoemd om onder leiding van de kinderrechter toezicht op het kind te houden.

Gewoontemisdadiger
Iemand van wie kan worden gezegd dat hij van het plegen van strafbare feiten een gewoonte maakt.

GGL
Gerechtelijk Geneeskundig Laboratorium. Oude benaming voor het Laboratorium voor Gerechtelijke Pathologie (LGP). Zie Gerechtelijk Laboratorium.

Gijzeling
1. Misdrijf van opzettelijke vrijheidsberoving. Zie Ontvoering en gijzeling. 2. (c) Inbewaringstelling van een persoon in een huis van bewaring. Onder meer toegestaan bij alimentatieschuld. De eiser moet de kosten van het verblijf van de gegijzelde in het huis van bewaring voorschieten. 3. (s) Tijdelijke vastzetting van getuigen die zonder wettige ...

GMD
Gemeenschappelijke Medische Dienst. Zie GAK-GMD.

GNL
Gerechtelijk Natuurwetenschappelijk Laboratorium. Zie Gerechtelijk Laboratorium.

Goede zeden
De in de huidige samenleving gangbare zeden. Rechtshandelingen in strijd met de openbare orde of goede zeden zijn nietig.

Goede trouw
Iemand is te goeder trouw als hij de feiten of het recht waarop zijn goede trouw betrekking moet hebben niet kende noch behoorde te kennen. Goede trouw wordt vermoed aanwezig te zijn, kwade trouw moet worden bewezen. Tegenwoordig maken we gebruik van de termen `redelijkheid en billijkheid`

Goed
Alles wat economische waarde heeft. Ook elektriciteit, gas of water is dus `enig goed'.

Grote leugen, de -
Tot 1 oktober 1971 was echtscheiding bij onderlinge toestemming verboden. Daarop werd het volgende gevonden: één van de partijen beweerde overspel te hebben gepleegd, hetgeen in die tijd een echtscheidingsgrond was. Daarop dagvaardde de andere partij tot echtscheiding, waarbij de gedaagde verstek liet gaan. De echtscheiding werd dan t...

Grosse
Het voor belanghebbenden bestemde eerste uitgegeven afschrift van een authentiek geschrift of vonnis. Zie ook Minuut.

Grondwet
Verzameling van klassieke en sociale grondrechten.

Griffierechten
Leges ten behoefte van de staat, geheven voor werkzaamheden van de griffie van een rechterlijke instelling ten behoeve van partijen in civielrechtelijke zaken. In het strafrecht bestaan geen griffierechten.

Griffier
1. Secretaris en leidend administratief ambtenaar, onder meer van de rechtsprekende organen. (Bij het gerecht is griffier behalve een functie ook een rang.)

Griffie
Secretariaat van rechterlijke, wetgevende en andere staatscolleges. Aan het hoofd van een griffie staat een griffier.

Grief
Bezwaar dat appellant in hoger beroep inbrengt tegen de uitspraak in eerste aanleg.

Gratie
De bij Koninklijk Besluit verminderde, veranderde of kwijtgescholden straf. Gratie kan worden beschouwd als een verlengstuk van de (straf)rechtspleging, omdat in voorkomende gevallen zo ongewenste, niet voorziene gevolgen van een door de rechter opgelegde straf kunnen worden verminderd of weggenomen.

Graseter
Corrupte ambtenaar die datgene meepikt wat min of meer toevallig binnen de uitoefening van zijn functie op hem afkomt. Hier is sprake van `hap-snap'- corruptie. Zie ook Vleeseter.

Grammaticale interpretatie
Uitleg of hantering van de wet naar de letter. Zie ook Interpretatie.

GSD
Gemeentelijke Sociale Dienst

GVO
Gerechtelijk vooronderzoek. H Haags verdrag. Het Haags Huwelijksvermogenverdrag behandelt het huwelijksvermogensrecht tussen echtgenoten en de gevolgen daarvan voor anderen.

Hangende het geschil
Terwijl het proces gaande is

Handschoen
Zie Huwelijk met de handschoen.

Handelingsonbekwaamheid
. Hierbij mist men de algemene bevoegdheid tot het zelfstandig verrichten van rechtshandelingen. Handelingsonbekwaam zijn minderjarigen, onder curatele gestelden en wilsonbekwamen in een gesloten inrichtingen.

Handelingsbekwaamheid
Algemene bevoegdheid tot het zelfstandig verrichten van rechtshandelingen.

Handelingsbevoegdheid
Bevoegdheid tot het zelfstandig verrichten van rechtshandelingen.

HALT-afdoening
Lichte werk- of leerstraf voor minderjarigen, uitgevoerd door zogenaamde HALT-bureaus

HALT
Afkorting van Het Alternatief. In een Halt-bureau werken mensen die, in overleg met een officier van justitie, een alternatieve straf verzorgen. Zij geven jongeren die een strafbaar feit hebben gepleegd de kans om een strafblad te vermijden. Het doel van HALT is om door middel van het lik-op-stuk beleid jongeren te confronteren met de gevolgen van hun ongewenst gedrag. Verder moeten preventieve activiteiten ertoe leiden dat jongeren zich minder snel op het criminele pad begeven

Habemus confitentem reum
(l). We hebben een aangeklaagde die schuld bekent.

HAVANK
Het Automatisch VingerAfdrukkensysteem Nederlandse Kollektie. Wordt beheerd door de CRI.

Hertrouwen
Het aangaan van een tweede huwelijk nadat men is gescheiden. Is met dezelfde persoon pas mogelijk nadat een jaar is verstreken sedert de ontbinding van het eerste huwelijk. Een derde huwelijk tussen dezelfde personen is verboden. Hertrouwen met een ander is direct na de ontbinding van het huwelijk mogelijk, voor de man altijd, voor de vrouw onder b...

Herhaling
Recidive.

Heling
(s). Misdrijf van hem die opzettelijk enig door misdrijf verkregen voorwerp koopt, huurt, inruilt, in pand neemt, als geschenk aanneemt, of uit winstbejag verkoopt, verhuurt, verruilt, in pand geeft, vervoert, bewaart of verbergt.

Heidi
De grootste misdadiger van Nederland. Grapje van de politieschool, dat betrekking heeft op de vele artikelen in het Wetboek van Strafrecht die beginnen met `Hij die...`

Heenzenden
Het voortijdig vrijlaten van verdachten die in voorlopige hechtenis zitten of van veroordeelden die hun straf bijna hebben uitgezeten. Heenzendingen vinden plaats als er te weinig cellen zijn. Daartoe worden zij in drie klassen ingedeeld al naar gelang de zwaarte van het vergrijp

Hechtenis
Vrijheidsstraf. Lichter dan gevangenisstraf en in de regel ondergaan in het Huis van Bewaring. Ook mogelijk als vervangende hechtenis wegens het niet of niet volledig betalen van een geldboete. Zie ook Voorlopige hechtenis.

Heterdaadje
Hiervan is sprake wanneer iemand op heterdaad wordt betrapt bij het plegen van een strafbaar feit.

Heterdaad
Ontdekking op heterdaad heeft plaats wanneer het strafbare feit ontdekt wordt, terwijl het begaan wordt of terstond nadat het begaan is.

HIP
Hoofdinspecteur van het piket.

HKS
Herkenningsdienstsysteem; registratiesysteem voor criminelen en onopgeloste zaken.

HMG
Hoog Militair Gerechtshof.

Hoor en wederhoor
Principe dat beide partijen even vaak het woord moeten kunnen voeren

Hoog Militair Gerechtshof
Militaire rechtbank die boven de krijgsraad staat. Behoort niet tot de gewone rechterlijke macht, maar sinds 1979 is beroep mogelijk bij de Hoge Raad.

Hoofdstraffen
Elk der straffen die uitsluitend of in de eerste plaats zijn opgelegd. Hoofdstraffen zijn gevangenisstraf, hechtenis en geldboete. Voor minderjarigen: tuchtschool, arrest, geldboete, berisping. Zie ook Bijkomende straffen.

Hoofdofficier van justitie
Het hoofd van het parket. `Hoofdofficier' en `arrondissementsofficier' zijn rangen. Op de zitting zijn zij allen officier van justitie.

Hoofdelijkheid
Ook: hoofdelijke aansprakelijkheid. Situatie waarbij twee of meer schuldenaren elk voor zich tot een bepaalde prestatie verplicht zijn.

Hoofdadvocaat-generaal
Hoofd van een ressortsparket

Honorarium
Geldelijke vergoeding voor geestesarbeid, met name aan advocaten, architecten, artsen, auteurs en ingenieurs.

Homologeren
Het bekrachtigen van een akkoord door de rechtbank. Zie Faillissement.

Homohuwelijk
De wettelijk geregelde, formeel bekrachtigde levensgemeenschap tussen twee personen van hetzelfde geslacht. In Nederland ingevoerd in april 2001. Zie ook: partnerschapregistratie

Hoger beroep
Beroep.

Hoge Raad der Nederlanden
(HR). Ook: Hoge Raad. Het hoogste rechtscollege van de gewone rechterlijke organisatie, gevestigd te Den Haag. De Hoge Raad bestaat uit een president, vice-presidenten en raadsheren, die in kamers van vijf rechtspreken. Het openbaar ministerie wordt waargenomen door een procureur- generaal en enkele advocaten-generaal. De Hoge Raad neemt in cassati...

Hoge Raad
Hoge Raad der Nederlanden.

Hofressort
Ressort van het Gerechtshof.

Hof van Discipline
College, gevestigd te Utrecht, dat zich bezighoudt met de tuchtrechtspraak van de advocatuur, met name als beroepsorgaan van de Raden van Discipline.

Hof
Gerechtshof.

HOvJ
Hulpofficier van justitie.

HRD
Hoofd recherchedienst.

HR
Hoge Raad der Nederlanden.

Huurkoop
Koop op afbetaling, waarbij partijen overeenkomen dat de verkochte zaak niet door enkele overdracht in eigendom aan de koper overgaat. Huurkoop moet bij akte worden aangegaan. In de akte moeten de koopprijs, het afbetalingsplan en bepalingen betreffende de eigendomsovergang staan vermeld.

Huur
Overeenkomst waarbij de ene partij zich verbindt om de ander het genot van een (roerende of onroerende) zaak te doen hebben, gedurende een bepaalde tijd tegen een bepaalde prijs.

Hulpofficier
(van justitie). Dit is doorgaans een hoge politiefunctionaris. Hij is geen lid van het openbaar ministerie.

Huiszoeking
Onderzoek in de woning van een verdachte, ten behoeve van het verzamelen van bewijsmiddelen. Zie ook Binnentreden.

Huisvredebreuk
1. Het wederrechtelijk binnendringen in de woning of het besloten lokaal of erf bij een ander in gebruik. 2. Het wederrechtelijk aldaar vertoevende, zich niet op de vordering van of vanwege de rechthebbende aanstonds verwijderen. Er is sprake van binnendringen als het betreden geschiedt tegen de wil van de rechthebbende en deze wil voor de binnentr...

Huishoudgeld
De kostwinner is verplicht om haar huwelijkspartner huishoudgeld te verschaffen. Weigert zij dit, dan kan het slachtoffer in rechte nakoming vorderen.

Huis van Bewaring
(HvB). Gesticht bestemd voor opneming van hen die (voorlopige) hechtenis moeten ondergaan en opneming van alle anderen die krachtens een rechterlijke uitspraak of beschikking van hun vrijheid zijn beroofd, wanneer geen andere plaats voor hen is bestemd. Ook is het HvB bestemd voor degenen die tot een gevangenisstraf van niet langer dan drie maanden...

Huwelijksgoederenregister
Register waarin de griffie van de rechtbank onder meer de huwelijkse voorwaarden en rechterlijke uitspraken met betrekking tot de huwelijksgemeenschap opneemt.

Huwelijksgoederenrecht
Regels betreffende de vermogensrechtelijke gevolgen van het huwelijk.

Huwelijksgemeenschap
Gemeenschap van goederen tussen de echtgenoten, hetzij de algehele wettelijke gemeenschap, hetzij bij huwelijkse voorwaarden in enig opzicht beperkt of uitgesloten.

Huwelijkse voorwaarden
Regeling van de vermogensrechtelijke toestand der echtgenoten in verband met het huwelijk, voor of tijdens het huwelijk vastgesteld. Zie ook Huwelijksgoederenrecht.

Huwelijk met de handschoen
Huwelijk bij gemachtigde. Wanneer een der beide partijen om gewichtige redenen niet in staat is persoonlijk aanwezig te zijn bij de voltrekking van het huwelijk, bijvoorbeeld omdat hij op zee vaart en-of in een ander werelddeel verblijft, kan men toestemming krijgen het huwelijk door een bijzondere, bij authentieke gevolmachtigde te voltrekken.

Huwelijk
De wettelijk geregelde, formeel bekrachtigde levensgemeenschap tussen een man en een vrouw.

Huurwaardeforfait
Zie eigen woningforfait

HvB
Huis van Bewaring. I Ianuis clausis (l). Met gesloten deuren.

Hypotheekregister
Register waarin wordt bijgehouden van wie op welke onroerende zaak een hypotheek rust. Indien beslag wordt gelegd op een onroerende zaak wordt dit eveneens in het hypotheekregister geregistreerd. Het hypotheekregister is openbaar en wordt beheerd door het Kadaster.

Hypotheekakte
Door de notaris opgestelde offici?le document waarmee de hypotheekgever de onroerende zaak aan de geldverstrekker in onderpand geeft. De geldverstrekker krijgt hiermee de zekerheid dat de verplichtingen uit de overeenkomst van geldlening worden nagekomen. In de akte zijn zowel de rechten van de hypotheekgever als die van de geldverstrekker vastgelegd

Hypotheek
Het zakelijk recht van een geldgever op het onderpand (de onroerende zaak) van een geldnemer (de schuldenaar). Met hypotheek wordt ook vaak de eigenlijke lening bedoeld

IBS
Inbewaringstelling.

Identificatieplicht
Wettelijke plicht om in een aantal gevallen te bewijzen dat de gegevens die men over zichzelf opgeeft kloppen. Dit moet door middel van een geldig identificatiebewijs. De identificatieplicht geldt voor iedereen in Nederland vanaf 12 jaar.

Ieder wordt geacht de wet te kennen
Regel die in het Nederlands recht niet geldt. Het recht verwacht dat de burger zich op de hoogte stelt van het recht waarmee hij te maken heeft. Kent hij het recht niet, dan gaat de rechter na of de burger dit kan worden verweten.

Ignorantia legis excusat neminem
(l). Onbekendheid met de wet is voor niemand een excuus. Zie ook Ieder wordt geacht de wet te kennen.

Illegaal
Onwettig

Impossibilium nulla obligatio
(l). Een verbintenis tot het verrichten van een onmogelijke prestatie is nietig