Winelexicon

Categorie: Landbouw, voedsel en voedselverwerking > Wijnlexicon
Datum & Land: 18/04/2012, NL
Woorden: 3610

Quincy (Fr.)
AOC voor uitsluitend witte wijn van Sauvignon in ?Le Centre? (Loiregebied).

Queue (Fr.)
Een houten vat van 205 liter inhoud, gebruikt in de Champagne.

Queensland (Austr.)
Staat in het noordoosten van Australië met als belangrijkste wijnregio Granite Belt.

Quatrième grand cru classé (Fr.)
Zie classificatie van Bordeaux.

Quatourze (Fr.)
Een aparte AOC in de Coteaux du Languedoc, een van de beste cru's uit de Languedoc. De beste producenten maken krachtige en stevige rode wijnen, met veel fruit, warmte en kruidigheid. De betere wijnen kunnen goed rijpen.

Quarts de Chaume (Fr.)
AOC voor zoete, rijke en complexe witte Loirewijnen afkomstig uit de betere wijngaarden van de Coteaux de Layon. Gemaakt van door pourriture noble aangetaste Chenin Blanc-druiven. Fris en rijk met impressies van honing, hooi en noten. Ze kunnen zeer oud worden.

Qualitätswein mit Prädikat (D., Oost.)
Vaak afgekort tot QMP. Hoogste kwaliteitsgroep waartoe de categorieën Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese, Trockenbeerenauslese en Eiswein behoren. In de Oostenrijkse wijnwetgeving behoren wijnen vanaf Spätlese tot de Prädikatsweine. Voorts is er een extra categorie Ausbruch tussen de categorieën Beerenauslese en Trockenbeerenauslese in.

Qualitätswein (Oost.)
Kwaliteitsgroep voor Oostenrijkse wijnen waartoe de categorieën Qualitätswein en Kabinett behoren. Qualitätswein is de eenvoudigste van de twee. Het Oostenrijkse equivalent van de Duitse QBA-categorie. Moet minimaal een mostgewicht bezitten van 15 graden KMW.

Qualitätschaumwein (D.)
Sekt.

Rasteau (Fr.)
AOC voor rode, rosé en droge witte Rhônewijn in de zuidelijke Rhône. De wijnen mogen Rasteau samen met Côtes du Rhône-Villages op hun etiket vermelden. Men maakt er ook vin doux naturel van de Grenache, een witte wijn van het ?doré?-type. Wanneer men deze wijn op houten vaten laat verouderen, veroorzaakt men een lichte oxidatie, wat dan het rancio-karakter aan deze wijn geeft.

Raspo (It.)
Wat overblijft van een druiventros na verwijdering van de druiven.

Rara Niagra
Blauwe druivensoort uit Moldavië en de Oekraïne. Geeft lichtgekleurde droge wijnen meestal gemengd met Cabernet en Saperavi, maar ook dessertwijnen.

Randersacker (D.)
Dorp ten zuidoosten van Würzburg, zonder twijfel de beste wijnplaats van Franken. Vooral halfvolle droge Rieslings en droge Silvaners.

Rancio
Een lokale Zuid-Franse benaming voor verouderde likeurwijnen zoals Banyuls. Door de wijnen aan enorme temperatuurschommelingen bloot te stellen, ontwikkelt er zich een specifieke smaak (nootachtig) en aroma in de wijn, rancio genoemd.

Ramona Valley (VS)
AVA in Californië. Ramona Valley, met een oppervlakte van 36.000 hectare, ligt bij het plaatsje Ramona ten noordoosten van San Diego.

Ramisco
Blauwe druivensoort van zeer hoge kwaliteit uit het bij Lissabon gelegen wijnbouwgebied Colares. Daar maakt men er de legendarische rode Colareswijnen van. De druif heeft een zeer dikke en harde schil met enorm veel kleurstoffen, smaakstoffen en vooral veel tannine. De meestal klassiek gemaakte wijnen hebben jaren nodig om open te bloeien. Uitgerijpt kunnen het fantastisch imposante en geschakeerde wijnen zijn. Door de meters dikke zandlaag van de aan de Atlantische kust gelegen wijngaarden, heeft de Phylloxera hier nooit een bedreiging gevormd voor de druiven. Ze zijn dan ook allemaal niet-geënt.

Ramage-la-Batisse ( Château (Fr.))
Cru bourgeois Médoc, Haut-Médoc. Cabernet Sauvignon 45%, Merlot 45%, Cabernet Franc 5%, Petit Verdot 5%. Mooie aroma's van zwarte bessen, pruimen, vijgen, kruidig hout, milde vanille. Zachte rijpe tannines.

Raisin (Fr.)
=Druif Degustatieterm suggereert een smaak van vers druivensap. Muskaatwijnen zijn zowat de enige die ruiken en smaken als verse druiven.

Rainwater (Port.)
Benaming van een lichte, vrij droge madera. Nog zelden gebruikte term. De betere Rainwaters zijn geschikt als aperitief De Rainwaters van tegenwoordig zijn zelden goede madera's.

Raimat (Sp.)
Belangrijkste bodega uit Costers del Segre, gesticht door de legendarische Raventos en nu opgenomen in de Cordoníu-groep.

Rafles (goût de (Fr.))
Franse degustatieterm zie Tanin.

Raffiat de Moncade
Witte druivensoort uit de Béarn (Zuid-West Frankrijk). Geeft fijne alcoholrijke wijnen met aroma's van abrikozen, gedroogd fruit en citrusfruit.

Racking (Eng.)
Afhevelen.

Raboso Piave
Blauwe druivensoort van redelijke kwaliteit uit Noord-Italië, geeft daar intens robijnrode, stoere, zeer krachtige, tannine- en zuurrijke wijnen. Wordt vaak gebruikt in een blend om wat meer karakter en kracht te geven.

Raboso Veronese
Blauwe druivensoort van redelijke kwaliteit uit Noord-Italië, geeft daar intens robijnrode wijnen met paarse weerschijn, gemiddeld alcoholrijk, met minder tannines en zuren. Soms wordt er rosé van gemaakt met een korte cuvage van 24 tot 48 uren.

Rabigato
Witte Portugese druivensoort. Geeft fijne alcoholrijke wijnen met een duidelijk muskaataroma.

Rabaud-Promis (Château (Fr.))
Premier cru classé Sauternes. Sémillon 80%, Sauvignon Blanc 18%, Muscadelle 2%. Frisheid en levendigheid geven de wijn rijpingspotentieel, aroma's van peer, ananas, citroen en kokos.

Rayne-Vigneau ( Château (Fr.))
Premier cru classé Sauternes. Sémillon 75%, Sauvignon Blanc 23%, Muscadelle 2%. Aroma's van fris tropisch fruit en citrusfruit, florale tonen en toets van munt.

Raymond-Lafon ( Château (Fr.))
Cru bourgeois Sauternes. Sémillon 80%, Sauvignon Blanc 20%. Goudkleurige wijn met weldadig rijk parfum, complexe weelderige aroma's van grapefruit, ananas, gedroogde pruimen, banaan en gekonfijte citroen.

Raya (Sp.)
Sherry van het olorosotype van tweede kwaliteit. Wordt vaak gebruikt als basis van middenklasse zoetere sherry's.

Rauzan-Ségla ( Château (Fr.))
Deuxième grand cru classé Médoc, gemeente Margaux. Cabernet Sauvignon 63%, Merlot 35%, Cabernet Franc 2%. Massieve kleur, delicieuze aroma's van fruit en viooltjes, toastachtig hout. Fluweelzachte tannines, elegante structuur.

Rauzan-Gassies ( Château (Fr.))
Deuxième grand cru classé Médoc, gemeente Margaux.

Rauenthal (D.)
Dorp in de Rheingau waar men over het algemeen prachtige, verfijnde en kruidige wijnen van de Riesling produceert.

Restzoet.
Suikers die niet tijdens de alcoholische gisting zijn omgezet en dus nog als 'rest' in de wijn aanwezig zijn. Ze veroorzaken de zoete smaak. Vaak rekent men restzoet in grammen restsuiker per liter. In Frankrijk hanteert men ook wel het aantal graden Baumé als maatstaf 1 graad Baumé komt overeen met ongeveer 19,5 gram restsuiker per liter. Vaak aangeduid in kleine lettertjes op het etiket bijvoorbeeld met 12 + 2% hetgeen betekent 12% alcohol met 2 graden Baumé. In het algemeen hanteert men bij droge witte wijnen als grens een hoeveelheid restsuiker van 0 tot en met 4 gram per liter. Zit er meer restsuiker in de wijn, dan beschouwt men hem niet meer als een droge wijn.

Restsuiker
Restzoet.

Residusuiker
Natuurlijke druivensuiker die na gisting achterblijft in de wijn. Het gistingsproces wordt soms afgebroken door de wijnmaker om een gedeelte van de residusuiker te behouden.

Residueel
Wat achterblijft, bv. suiker die door de gisting niet omgezet wordt en in de wijn achterblijft (resideert).

Réserve (Fr.)
(1) Houdbaarheid. Een algemene karakterisering van proevers betreffende wijnen die nog kunnen rijpen (in de fles). Een wijn met nog veel reserve is een wijn met een goed rijpingspotentieel. (2) Een bijzondere wijn of cuvée, speciaal uitgezocht om zijn kwaliteit. Heeft vaak een extra rijping ondergaan. In Bulgarije betekent de term reserve ongeveer hetzelfde als reserva, net als bij de betere wijnproducenten n de Verenigde Staten, Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika.

Reserva (Sp., Port.)
Speciaal geselecteerde wijn van betere kwaliteit die men een extra lange rijping op eikenhouten vaten heeft gegeven om de wijn een extra dimensie te verlenen. Er is een door de Spaanse wet voorgeschreven minimale rijpingsduur op eikenhouten vat en fles voor reserva's. Voor de rode wijnen geldt een minimum van één jaar op vat en twee jaar op fles. Voor witte wijn geldt een minimum van zes maanden op vat en 18 maanden op fles. In de praktijk laat men doorgaans de rode reserva's langer rijpen dan het voorgeschreven wettelijke minimum. In Portugal laat men de wijnen meestal nog langer op houten vaten liggen, deze zijn meestal groter dan barriques (225 liter). Doordat houten vaten enigszins zuurstof doorlaten treedt tijdens de rijping in houten vaten altijd enige oxidatie van de wijn op. Rode en witte reserva's zijn vaak zwaarder, minder fruitig en van een duidelijke, kruidige hout- en vanilletoon voorzien. Door de rijping op eikenhout heeft de primaire fruitigheid in de wijn plaatsgemaakt voor de meer aardse, kruidige en secundair-fruitige, complexe geur- en smaakimpressies. In Spanje gebruikt men van oudsher hoofdzakelijk vaten van Amerikaans eikenhout, dat een zeer aromatisch karakter aan de wijn geeft. (It. riserva, Fr. réserve, Eng. reserve, Port. reserva, garrafeira.)

Resa (It.)
Sapopbrengst van druiven, uitgedrukt in procenten van het gewicht aan most verkregen uit een gewicht aan druiven. Meestal schommelt dit rond de 70%.

Repliage (Fr.)
Term die men gebruikt bij de herkomstbenaming, als men omwille van de niet bereikte kwaliteit op een minder gekwalificeerde benaming moet terugvallen. Zie 'repli'.

Repli (Fr.)
= Deklassering. De producent of handelaar kan een wijn deklasseren (replier le vin) naar een lagere appellatie als hij vindt dat een wijn niet voldoet aan de voorziene kwaliteitseisen, dit om zijn reputatie geen schade te berokkenen.

Rendement annuel (Fr.)
Het per jaar door de officiële wijnbouwinstanties per streek vastgestelde maximale rendement voor wijnen met de kwaliteitsaanduiding Appellation d'Origine Contrôlée. Aflhankelijk van de weersomstandigheden in de streek en de invloed daarvan op de omvang en de kwaliteit van de oogst, kan men het rendement de base (standaard productielimiet in een bepaalde streek) naar boven bijstellen als daar een verantwoorde aanleiding toe is. Bij een zeer grote oogst van goede kwaliteit rekt men de maximaal toegestane productiehoeveelheden op. Het rendement de base heeft men, net als de andere AOC-voorschriften, voorgeschreven om een goede kwaliteit te waarborgen onder dezelfde omstandigheden neemt bij een toenemende productiehoeveelheid per hectare de kwaliteit van de wijn af.

Rendement
In de wijnbouw opbrengst per hectare, uitgedrukt in hl-ha.

Remuage (Fr.)
Na de tweede gisting op fles worden de champagneflessen regelmatig geschud om de gistdroesem naar de flessenhals te laten glijden. Zie 'pupitre'.

Remontage (Fr.)
Overspoelen van de most. In de gistkuip vormen de pellen en de pitten een dikke korst (chapeau) die voortdurend moet overspoeld worden om aanraking met zuurstof te vermijden. Hierdoor zakt de gistende wijn door de massa schillen en pitten (marc) naar beneden en lost zodoende kleur- en smaakstoffen uit de druivenschillen op. Bovendien voert de wijn daarbij ook nog een deel van de op de druivenschillen rijk aanwezige gistcellen mee naar de onderliggende vloeistof. Deze behandeling zorgt dus voor een betere gisting en kleur- en smaakextractie.

Reincultuur
Aanduiding van een grote hoeveelheid micro-organismen van uitsluitend één specifieke stam van een soort. Dit is een 'cultuur' of verzameling van micro-organismen die allemaal genetisch gelijk aan elkaar zijn en daarom ook allemaal dezelfde eigenschappen bezitten. In de wijnprodudie gebruikt men vaak reincultures van een bepaalde giststam die zeer specifieke eigenschappen heeft. Zo zijn er giststammen die zeer alkoholrijke wijnen kunnen maken, stammen die onder zeer lage temperaturen nog actief zijn, en stammen die specifieke fruitaroma's vormen tijdens de gisting. De keuze van de reincultuur bepaalt voor een aanzienlijk deel het uiteindelijke karakter van de wijn.

Réhoboam
Inhoudsmaat van een wijnfles 4,5 liter, of zes maal de inhoud van een standaardfles. Het meest gebruikt bij mousserende wijn. Heeft dezelfde inhoud als de in de Bordeaux gebruikte maat marie-jeanne. In een grote fles rijpt de wijn langzamer en kan hij ook ouder worden dan in een kleinere fles.

Reguengos (de Monsanaz) (Port.)
DOC-gebied in Midden-Portugal. Het betere deel van de Alentejo waar men zachte, rijke en zwoele rode wijnen kan maken. Voor rood gebruikt men Aragonez, Moreto, Periquita en Trincadeira. Voor wit Manteudo, Perrum, Rabo de Ovelha en Roupeiro.

Régnié (Fr.)
Gemeentelijke AOC, één van de 10 cru's uit de Beaujolais. Uitsluitend rode wijn van Gamay.

Region (Z.Afr.)
Omvat een uitgestrekte wijnbouwzone die uit verschillende districten of deeldistricten bestaat, bijvoorbeeld Breede River Valley of Boberg, wat alleen voor dessertwijnen uit Paarl en Tulbagh gebruikt wordt.

Região demarcada (Port.)
Wettelijk afgebakend gebied. Meestal gebruikt om de herkomst van de wijn aan te geven.

Refractometer
Toestel waarbij bv. het suikergehalte in het sap van druiven kan gemeten worden. Het is gebaseerd op het berekenen van de hoek waarbij gebundeld licht afwijkt, door het doorheen een suikerrijke vloeistof te sturen. Met een verkleind toestel kan men in de wijngaard zelf met enkele druppels druivensap de approximatieve rijkheid aan suiker en dus ook de rijpingsgraad van de druif meten.

Refosco (It., Arg.)
Zie Mondeuse noire.

Refosk
Zie Primorski.

Réduit (Fr.)
Franse degustatieterm = Gereduceerd zie 'Soufré'

Reductietoon
Geur die kenmerkend is voor wijn die lange tijd in een zuurstofarme omgeving heeft vertoefd (bijvoorbeeld in een fles). Verdwijnt doorgaans snel in contact met de lucht.

Reductief
Verwijst naar het ontwikkelingsproces in de fles waarbij de wijn in volkomen afwezigheid van zuurstof rijpt.

Reductie
Vermindering door verdamping.

Redoxsysteem
Een reeks chemische reacties waarbij zowel elementen geoxydeerd als gereduceerd worden.

Redores (Sp.)
Matjes waarop de druiven te drogen worden gelegd bij de soleado-techniek; zie aldaar.

Redondo (Port.)
DOC-gebied in Alentejo (Midden-Portugal). De rode wijnen worden gemaakt van vooral Periquita, aangevuld met Aragonez, Moreto en Tricadeira. De witte van Fernão Pires, Rabo de Ovelha, Mantuedo, Roupeiro en Tamarez.

Red Hill Douglas County (VS)
In het zuidwesten van Oregon is de AVA Red Hill Douglas County te vinden. De toevoeging Douglas County is geen overbodige luxe, want er zijn meer AVA's die een vergelijkbare naam hebben, zoals Red Hills of Dundee in Oregon, Red Hills of Lake County in Californië en Red Mountain in Washington. Red Hill Douglas County ligt in zijn geheel binnen de bestaande Umpqua Valley AVA.

Récolte (Fr.)
(Wijn)oogst, jaargang.

Récoltant-manipulant (Fr.)
Wijnboer in de Champagnestreek die zelf wijngaarden heeft, oogst, vinifiëert en vervolgens middels de méthode champenoise zijn wijnen mousserend maakt. Op het etiket van de Champagne moet de naam van de producent staan met de aanduiding récoltant-manipulant of de aflkorting daarvan RM. Manipulant verwijst naar het mousserend maken van de wijnen, niet naar een met zijn eigen geoogste wijnen knoeiende (manipulerende) wijnboer.

Récoltant (Fr.)
Récolter = oogsten. Een récoltant is iemand die de druiven die hij oogst in wijn omzet.

Recioto della Valpolicella (It.)
Zeer beroemde wijnen uit Veneto, vervaardigd van druiven die men heeft laten indrogen waardoor de concentratie suikers en smaakstoffen in de druiven enorm is toegenomen. Bij het vervaardigen van de Recioto della Valpolicella laat men de gisting voortijdig stoppen, met als resultaat een zoete wijn. Als men de most geheel laat uitgisten, ontstaat de droge Amarone della Valpolicella. De 'gewone' Valpolicella is een zeer lichte, droge rode wijn.

Recioto (It.)
Term die wordt gebruikt voor wijnen die gemaakt zijn van ingedroogde druiven. Doordat een deel van het vocht uit de druiven is verdampt zijn de suikers, zuren en de smaak- en geurstoffen in de verschrompelde druiven sterk geconcentreerd. De wijn die men van deze druiven maakt is zoeter, voller en meer geconcentreerd dan wijnen uit dezelfde streek van niet ingedroogde druiven. Men laat de optimaal rijp geoogste druiven een aantal weken tot maanden in goed geventileerde ruimten op stro of op gaasramen indrogen totdat de druiven genoeg zijn ingedroogd. Vervolgens perst men ze en laat men de gisting beginnen. Er komt bij deze methode geen schimmel aan te pas, iets dat wel het geval is bij de productie van een aantal andere zoete wijnen zoals Sauternes, die hun concentratie, zoetheid en weelderige karakter te danken hebben aan de edele rotting of pourriture noble veroorzaakt door de schimmel Botrytis cinerea. De smaak van de reciotowijnen is een geconcentreerde versie van de niet-reciotowijnen, terwijl de pourriture noble-wijnen naast de concentratie een duidelijke smaakverandering hebben ondergaan onder invloed van de smaak en geurstoffen die door de schimmel aan de druif zijn afgegeven. In Frankrijk worden o.a. in de Jura ook wijnen volgens de 'recioto'-manier gemaakt, ze heten daar vin de paille, letterlijk strowijn. Door het hoge suikergehalte van de recioto- en pourriture-wijnen verloopt de gisting meestal zeer langzaam. Recioto-wijnen kunnen door hun bereidingswijze en geringe opbrengst per hectare nooit goedkoop zijn.

Reze
Witte druivensoort uit de Haut-Valais in Zwitserland. Geeft zuurrijke wijnen met aroma's van citrusfruit, appelen en gemaaid gras.

Reysson ( Château (Fr.))
Cru bourgeois Médoc, Haut-Médoc. Cabernet Sauvignon 56%, Merlot 44%. Soepele, vrij open, makkelijk type Haut-Médoc.

Reuilly (Fr.)
AOC in ?Le Centre? (Loiregebied) voor rode en roséwijn van Pinot Noir en Pinot Gris en witte wijn van Sauvignon.

Retz (Oost.)
Het iets betere, westelijke deel van het Weinviertel.

Retsina (Gr.)
Witte wijn gemaakt van hoofdzakelijk Savatiana, waaraan men hars van de Aleppoden heeft toegevoegd. De wijn smaakt daarom harsig en is voor de gemiddelde wijndrinker ondrinkbaar behalve in Griekenland zelf.

Retrogusto (It.)
= Afdronk.

Retinto (Port.)
Intens rode kleur van een wijn.

Rhône-Villages(Côtes du (Fr.))
AOC uit het zuidelijke Rhônegebied voor wijnen die afkomstig zijn uit de 16 beste dorpen van de streek.

Rhône (Fr.)
Belangrijk wijnbouwgebied in het zuidoosten van Frankrijk. Omvat ca. 40000 ha wijngaarden. Is globaal onder te verdelen in de noordelijke Rhône en zuidelijke Rhône. Een gebied waar gemiddeld veel betaalbare wijnen (vooral rode) vandaan komen, met een redelijke tot goede kwaliteit. Vooral de zuidelijke Rhône mag zich een grote producent noemen. De wijngaarden zijn er goed te bewerken en vrij productief. De karakteristieke druif in de zuidelijke Rhône is de Grenache. Deze druif levert vooral fruitige, kruidige, warme en soepele wijnen. De andere druiven zoals de Cinsaut, Syrah en Mourvèdre worden in wisselende hoeveelheden bijgevoegd om het karakter van de wijn steviger en krachtiger te maken. Warme kruidigheid en fruit zijn de sleutelwoorden voor de meeste zuidelijke rode Rhône-wijnen. De witte wijnen zijn vaak vrij zwaar en beslist minder interessant vergeleken met de rode. De bekendste en beste zuidelijke Rhônewijnen zijn de gemeentewijnen Châteauneuf-du-Pape, Gigondas en Vacqueyras. De overige gemeentewijnen die hun naam samen met Côtes du Rhône-Villages mogen vermelden, zijn vaak ook erg interessant. De noordelijke Rhônewijnen zijn meestal totaal anders van karakter dan die uit het zuidelijke deel. Dit komt niet alleen door de andere bodems van de wijngaarden en het klimaat, maar vooral door de andere druif die hier de boventoon voert. De Syrah levert in dit gebied rode wijnen die tot het mooiste gerekend kunnen worden van wat er in Frankrijk wordt geproduceerd. Het is ook het gebied waarin de Syrah al zijn goede kanten naar voren kan laten komen. De wijngaarden zijn veel kleiner dan in de zuidelijke Rhône en moeilijker te bewerken. Ook zijn de opbrengsten veel lager. De wijnen zijn daarom ook vaak veel duurder. Kenmerkend voor de betere rode wijnen uit deze streek zijn de diepe kleur, de intense fruitige en aardse geur en smaak, die bijna altijd royaal is voorzien van zuren. In hun jeugd zijn ze vaak gesloten en pas na jaren rijpen tonen ze pas hun ware pracht. De wiitte wijnen zijn ook interessant, maar vrij kostbaar en nogal uitgesproken van karakter. Naast fruit overheersen stenige en gemberachtige impressies behalve wanneer ze gemaakt zijn van de Viognierdruif. Dan zijn ze intens fruitig (perziken en abrikozen) en rijk van geur en smaak. De beste rode wijnen zijn Côte Rôtie, Hermitage, Condrieu en Cornas. Saint-Joseph en Crozes-Hermitage zijn meestal iets minder imposant en mooi, maar vaak toch zeer verdienstelijk.

Rhine Riesling (Aust.)
Riesling.

RheinRiesling (D.)
Riesling.

Rheinpfalz (D.)
Groot wijnbouwgebied gelegen langs de Rijn en ten zuiden van Rheinhessen. Omvat een grote oppervlakte aan wijngaarden (ca. 22500 ha). Levert net als Rheinhessen een groot aandeel in de export, vooral in de vorm van Liebfraumilch. Het gunstige klimaat en de vruchtbare bodems maken enorme opbrengsten per hectare mogelijk. De betere wijnen komen allemaal uit wijngaarden waar men de rendementen beperkt houdt. Het noordelijke deel is minder geschikt voor de productie van topwijnen, het middendeel rond de dorpen Forst, Wachenheim en Deidesheim levert de mooiste wijnen die regelmatig van topniveau zijn. Wijnen uit het zuidelijke deel (Südliche Weinstraße) staan bekend om hun milde, zuivere, fruitrijke en vrij volle karakter.

Rheingau (D.)
Wijnbouwgebied langs de Rijn, in het deel waar de rivier oost-west stroomt. De noordelijke oever is daarom op het zuiden gericht en biedt de wijngaarden een ideale expositie. De bodems zijn zeer gevariëerd van samenstelling en structuur. Ze zijn meestal zeer goed gedraineerd en mede daardoor ideaal voor het maken van grote wijnen. Hier komen de mooiste en meest complexe, verfijnde Duitse wijnen vandaan. Ze worden hoofdzakelijk van de Riesling gemaakt (80% van de wijngaarden is er mee beplant) en bezitten al het goede dat een Riesling maar kan geven.

Rheinhessen (D.)
Dit langs de Rijn gelegen wijnbouwgebied is het grootste van Duitsland. Met 25000 ha is het twee en een half keer zo groot als Bourgogne en ongeveer een kwart van het gehele Bordeauxgebied. De export uit dit gebied is enorm, vooral Liebfraumilch en wijnen uit de Bereiche en Großlagen rond Bingen, Bechtheim, Flonheim en Mainz. Deze altijd onwaarschijnlijk goedkope wijnen zijn meestal matig van kwaliteit. Zoetheid, een zuurtje en een vage impressie van bloemen en fruit zijn in de meeste aanwezig. De rendementen in de wijngaarden zijn vaak zeer hoog. De betere wijnen zijn vooral afkomstig uit de betere wijngaarden van Nierstein en Oppenheim. Ook hier bevindt zich veel kaf onder het koren. Rheinhessen heeft weinig echte topwijngaarden.

Rhône(Côtes du (Fr.))
Basis-AOC voor vooral rode, rosé en witte wijnen uit het Rhônegebied. Meestal afkomstig uit de zuidelijke Rhône. Over het algemeen zijn de rode wijnen warm, fruitig, kruidig en soepel van karakter.

Riserva (It.)
DOC of DOCG wijnen die een bijkomende rijpingsperiode doormaken op vat of op de fles (of beide). Meestal een betere wijn die men om zijn hoge kwaliteit speciaal heeft geselecteerd om langer op vat of fles te laten rijpen. In de diverse wijnstreken gelden bepaalde minimum eisen waaraan de kwaliteit en de rijpingsduur van de wijnen moeten voldoen. (Sp. reserva, Eng. reserve, Port. reserva, garrafeira, Fr. réserve.)

Ripeau ( Château (Fr.))
Grand cru classé Saint-Emilion. Merlot 60%, Cabernet Franc 30%, Cabernet Sauvignon 10%. Toegankelijke, soepele, zachte Saint-Emilion met een mandvol aroma's fruit.

Ripasso (It.)
Vinifcatiemethode voor zeer speciale Valpolicella-wijnen, waarbij men recent uitgegiste jonge (rode) wijn enige tijd op de lie en marc (bezinksel, pitten en schillen) van Recioto della Valpolicella laat hergisten. De jonge wijn maakt een korte hergisting door vanwege de kleine hoeveelheid suikers in de lie en marc en neemt gelijktijdig vele kleurstoffen en smaakstoffen op die nog in de schillen aanwezig zijn. Het resultaat is een wijn die het midden houdt tussen een zeer goede Valpolicella en een Recioto della Valpolicella amarone krachtig, complex, rijk, en alcoholrijk.

Riparia
Zie Vitis riparia.

Rios do Minho Vinho Regional (Port.)
Onderdeel van de Vinho Verde DOC, genoemd naar de rivieren die in noordwest-Portugal vanuit de bergen de provincie Minho binnenstromen. Hier zijn ook buitenlandse druivensoorten toegelaten Chardonnay, Riesling, Cabernet Sauvignon en Merlot.

Rioja Baja (Sp.)
Het warmste, droogste en meest zuidelijk gelegen deel van Rioja. Men maakt hier hoofdzakelijk van de Garnacha rode wijnen die, vergeleken met die uit Rioja Alavesa en Rioja Alta, grover, alcoholischer en minder van kwaliteit zijn. Vaak worden ze gebruikt om de slankere en fragielere wijnen uit de andere delen aan te sterken.

Rioja Alavesa (Sp.)
Onderdeel van de wijnstreek Rioja waar vrij krachtige, maar elegante en genuanceerde wijnen vandaan komen. Ze zijn krachtiger dan die uit Rioja Alta, maar eleganter en verfijnder dan die uit Rioja Baja. De rode worden meestal gemaakt van de Tempranillo, Mazuelo en Graciano.

Rioja Alta (Sp.)
Onderdeel van de wijnstreek Rioja waar de meest elegante en verfijnde wijnen vandaan komen. Ze zijn de lichtste van de Rioja's. Vaak bestaan Rioja's uit een melange van wijnen uit de verschillende streken. De Altawijnen zorgen voor lichtheid en elegantie. De rode worden meestal gemaakt van de Tempranillo, Mazuelo en Graciano.

Rioja (Sp.)
De meest bekende wijnstreek van Spanje, waar de meest gerenommeerde wijnen vandaan komen. Gelegen in het noorden langs de rivier de Ebro. De DOC Rioja omvat zowel witte, rosé als rode wijnen. Men gebruikt voor rode wijnen de druiven Tempranillo, Mazuelo, Graciano en Garnacha. Voor witte wijnen gebruikt men hoofdzakelijk Viura en soms Malvasia. Rosé wordt gemaakt van Tempranillo of Garnacha. Men maakt onderscheid tussen wijnen die geen en die wel houtrijping hebben ondergaan. Het zijn de rode wijnen uit de laatste categorie die de naam en faam van Rioja al jaren geleden hebben gevestigd. Typerend voor Rioja is de geur en smaak van op hout gerijpte wijnen waarin vanille, specerijen, fruit en, wanneer de wijn belegen is, ook cederhout en karamel domineren. Ze zijn meestal vrij slank en elegant van constitutie en zeer uitbundig geurend, met een lange afdronk. Met name het veel gebruikte Amerikaanse eikenhout en het gebruik van kleine eikenhouten vaten (barriques) waarin de wijnen enige tijd (soms jaren) rijpen, dragen in grote mate bij tot het typische Rioja-karakter. Vooral bij de categorieën reserva en gran reserva komt dit sterk tot uiting. De niet-houtgerijpte rode wijnen worden middels een soort van macération carbonique vergist waardoor ze een intense, Beaujolaisachtige fruitigheid kunnen bezitten. De meeste witte wijnen en (droge) rosé worden zonder houtrijping gemaakt en zijn daarom meestal fris en fruitig. Ook in de Rioja is men druk bezig nieuwe apparatuur te installeren waardoor men de kwaliteit van de wijnen steeds beter kan sturen. Jammer genoeg blijkt niet iedere bodega daartoe gemotiveerd of in staat sinds de vraag naar Rioja's wereldwijd enorm toenam en de prijzen omhoogschoten. Enkele bodega's maken nog steeds perfecte en indrukwekkende wijnen. Wijnen die zich kunnen meten met de betere uit andere wijnproducerende landen. De Rioja is onder te verdelen in Rioja Alta, Rioja Alavesa en Rioja Baja.

Rio Negro (Arg.)
Wijnbouwgebied in het zuiden van Argentinië. Dit is het koelste gebied en heeft volgens deskundigen grote mogelijkheden. Men zou er elegantere wijnen in de Europese (Franse) stijl kunnen produceren.

Rio grande do Sul (Brazilië)
Heuvelachtig gebied langs de grens met Uruguay, het centrum van de Braziliaanse wijnindustrie. Twee belangrijke subregio's Serra Gaucha en Frontera. DruivensoortenCabernet Sauvignon, Chardonnay, Trebbiano, Cabernet Franc, Merlot en Petite Syrah.

Rimontaggio (It.)
Zie remontage.

Rijpen druif)
De werkelijke rijpingsfase van druiven begint pas als blauwe druiven hun eerste kleur krijgen en witte druiven doorzichtiger worden. Dit punt in de ontwikkeling van druiven noemt men véraison. Vanaf de bloei tot de véraison (duur 50-60 dagen) treedt bevruchting van de bloemen op waarna het vruchtbeginsel zich gaat ontwikkelen tot de uiteindelijke druif. Het vruchtbeginsel groeit tot een groene, harde bes waarin hoofdzakelijk appelzuur en wijnsteenzuur worden gevormd en opgeslagen. Voor deze ontwikkeling is voldoende vocht en een gunstige temperatuur nodig, anders blijven de bessen te klein en duurt de fase langer. Deze fase is bepalend voor de afmeting van de bessen in de druiventrossen en daardoor ook voor de omvang van de oogst. Volgens diverse onderzoekers levert een hogere temperatuur na de bloei tot de véraison een hoger wijnsteenzuurgehalte. Een hogere vochtigheid schijnt de vorming van appelzuur positief te beïnvloeden. Vooral in deze fase, voordat de echte rijping begint, onderscheiden vroegrijpende en laatrijpende druivensoorten zich van elkaar. De vroegrijpende druiven doorlopen deze fase sneller waardoor ze eerder in de laatste rijpingsfase komen. Hun véraison ligt dus vroeger in het seizoen. De fase na de véraison, tot aan optimale rijpheid van de druiven, duurt ca. 50 dagen. Gedurende deze fase vinden in de bessen van de druivenplant grote veranderingen plaats het appelzuurgehalte neemt sterk af, het suikergehalte neemt sterk toe, de kleurstoffen in de schil van blauwe druiven worden gevormd, de bessen worden zachter, doorzichtiger en minder groen van kleur. De afbraak van appelzuur ten behoeve van de eigen stofwisseling van de bes, en de omzetting van appelzuur in suikers, vinden sneller plaats bij hogere temperaturen. De afbraak van wijnsteenzuur treedt pas op bij zeer hoge temperaturen (boven 30 °C). Het kleuren van blauwe druiven gebeurt optimaal wanneer het voldoende warm is (ca. 25 graden) en 's nachts relatief koel (ca. 10 graden). Wanneer de temperaturen te laag of te hoog zijn, verloopt de kleuring van de druiven minder voorspoedig. Indien er na de véraison veel regen valt, met name vlak voor de oogst, kunnen de druivenplanten te veel water opnemen en afgeven aan de bessen waardoor deze te sterk zwellen en zelfs openbarsten. Dit resulteert niet alleen in een verdunning van het sap (minder geconcentreerde wijn) maar vaak ook in het uitbreken van schimmelziekten zoals grijze rot. Te koele jaren geven druiven met een te hoog zuurgehalte en een te laag suikergehalte zure, dunne, onrijpe wijnen. Te warme jaren geven wijnen met een te laag zuurgehalte waardoor ze een te alcoholisch, log en lomp karakter hebben. Optimale omstandigheden een zacht voorjaar met voldoende en evenwichtig verdeelde neerslag, een warme zomer met in het begin nog enige matige neerslag, en vanaf de véraison een steeds droger wordende nazomer met mooi, niet te warm weer en geen neerslag in de laatste weken voor en tijdens de oogst. Dit levert druiven met een optimaal suiker- en zuurgehalte, veel fruitige aroma's en (bij blauwe druiven) een diepe kleur, waarvan men goede, uitgebalanceerde wijnen kan maken. Wanneer de omstandigheden zo gunstig zijn geweest spreekt men van een uitstekend wijnjaar. In koele gebieden hoopt men op een ruime hoeveelheid warme dagen om de druiven voldoende en op tijd rijp te krijgen. In erg warme gebieden, zoals Noord-Afrika, Australië, Zuid-Spanje en Zuid-ltalië, hoopt men op voldoende neerslag en relatief koele omstandigheden. Daar is te veel warmte het probleem waardoor de wijnen een te laag zuurgehalte krijgen en hun frisheid en geurigheid verliezen. Er zijn druivensoorten die goed zijn aangepast aan koelere gebieden en druivensoorten die zich beter in warme gebieden thuisvoelen.

Rijpen (wijn)
Direct na de alcoholische gisting, al dan niet gevolgd door de malolactische gisting, is de wijn nog niet drinkbaar en moet hij eerst rijpen om al zijn kwaliteiten te kunnen tonen. Tijdens de rijping ontstaan in wijn vele nieuwe geur- en smaakstoffen die bijdragen aan de drinkbaarheid van de wijn. Men weet nog niet precies hoe het hele rijpingsproces in zijn werk gaat, maar vooral de (naar bloemen en fruit geurende) esters die ontstaan uit zuren en alcoholen in de wijn, leveren een belangrijke bijdrage aan dit proces. De wijze van rijping en de duur hangen sterk af van de soort wijn. Zo zijn lichte, droge witte wijnen en bepaalde lichte rode wijnen zoals Beaujolais zeer snel drinkbaar. Sommige wijnen hebben vele jaren rijping nodig voordat ze gedronken kunnen worden (bijv. sommige Bordeaux en Hermitages). De rijping van wijn is globaal te verdelen in twee opeenvolgende processen vatrijping en flesrijping. Zie aldaar.

Rijp
Begrip dat bij wijn twee betekenissen heeft. Wanneer een wijn gemaakt is van rijpe druiven en afkomstig is uit een warm gebied of een warm wijnjaar, omschrijft men het karakter als rijp de wijn geeft in de mond een indruk van rijp fruit of warme kruidigheid. Dit in tegenstelling tot een wijn die gemaakt is van minder rijpe druiven. Zo'n wijn heeft meer harde zuren en minder indrukken van rijp fruit. De tweede betekenis van rijp is het ontwikkelingsstadium waarin een wijn zich bevindt. Voor rijp gebruikt men ook wel de term drinkrijp. Een rijpe wijn is in dit geval een wijn die lang genoeg heeft gerijpt en meestal op de top van zijn ontwikkeling is. Het karakter heeft zich van jong, gesloten en vaak hard, ontwikkeld tot zachter, milder en meer genuanceerd. Een wijn die op dronk is. Allerlei primaire indrukken zoals fruit zijn vervangen door meer secundaire geuren en smaken. Vele hogere Bordeaux, Rhônes, maar ook talloze andere wijnen, hebben baat bij rijping. Verreweg de meeste wijnen die worden geproduceerd zijn bij het verlaten van de producent reeds drinkrijp.

Rijk
Omschrijving van een weelderige en intense, vaak volle, zachte en genuanceerde geur en smaakimpressie. Vaak een teken van kwaliteit als de wijn daarnaast ook een goede balans bezit. Goede Saint-Emilions, Pomerols, Bourgognes en bepaalde Elzassers kunnen rijk van geur en smaak zijn. Bij champagne zeer zoet.

Rieussec ( Château (Fr.))
Premier cru classé Sauternes. Sémillon 90%, Sauvignon Blanc 7%, Muscadelle 3%. Goudkleurige klassieke Sauternes, zeer geconcentreerd, met aroma's van gedroogde abrikoos, sappige rijpe peer, honing, ananas, dadels, rozijnen.